انواع روش هاي تشخيصي درسل ريوي

1. انواع روش هاي تشخيصي درسل ريوي

2. كشف باسيل سل:

3. الف) آزمايش اسمير مستقيم خلط (Direct Smear Microscopy)

4. اساس تشخيص سل ريوي آزمايش مستقيم و ساده خلط بيماران مشكوك است.آزمايش ميكروب شناسي خلط، مهم ترين، دردسترس ترين و ارزان ترين وسيله تشخيص سل ريويبه ويژه در بالغين مي باشد.در اين روش نمونه خلط پس ازگسترش بر روي لام به روش رنگ آميزي ذيل نلسون مورد بررسي قرار مي گيرد. (به علت ماهيت رنگ پذيري مايكوباكتريوم ها، به آن ها باسيل اسيد فاست نيز اطلاق مي گردد.)برای مثبت شدن این آزمایش نیاز به وجود حداقل 5000 تا 10000 باسیل در یک میلی لیتر از نمونه خلط است.حساسیت این تست برای شناسایی موارد سل ریوی اسمیر خلط مثبت در مقايسه با آزمایش کشت، در صورت انجام روی یک نمونه خلط 80 تا82% است و تکرار آن روی نمونه های دوم و سوم خلط، حساسیت این آزمون را به ترتیب 10تا 14% و 5 تا 8% افزایش می دهد. این تست در شناسایی باسیل اسید فاست از ویژگی 98% برخوردار است.

5. ب) كشت

6. كشت خلط نسبت به آزمايش مستقيم خلط از حساسيت بيشتري برخوردار است وليكن نتايج آزمايش معمولا پس از 4 الي 8 هفته مشخص مي گردد. همچنين انجام كشت خلط نيازمند وجود مركزي مجهز با تكنسين هاي ورزيده است كه در همه جا ميسر نمي باشد.ضمناً كشت خلط به منظور تعیین هویت مایکوباکتریوم و بررسي مقاومت ميكروب در برابر داروهاي ضد سل نيز استفاده مي گردد. توجه: نتيجه مثبت آزمايش كشت خلط در افراد داراي علايم ريوي مشكوك كه در راديوگرافي سينه، ضايعات منطبق با سل دارند ولي درآزمايش مستقيم، خلط آنها منفي است مي تواند مفيد باشد.

7. ج) سایر روش های آزمایشگاهی

8. لازم به ذکر است كه در حال حاضر روشهاي آزمايشگاهي متفاوت و پيچيده ميكروبيولوژيك و ايمونولوژيك در مراكز تحقيقاتي در حال آزمايش مي باشند. به طور مثال، PCR كه به دلایل مختلف (از جمله پاسخ های مثبت کاذب، نیاز به تجهیزات و شرایط خاص و نیز هزینه بالای تمام شده)، به جز در موارد پژوهشی، تنها برای موارد شک قوی به اشکال سخت و کشنده سل نظیر مننژیت سلی که از طرق دیگر نتوانسته ایم آن را ثابت یا رد کنیم و در عین حال بیمار را خطر مرگ یا معلولیت تهدید می کند، آن هم فقط در آزمایشگاه های مطمئن از نظر کیفیت این آزمایش به کار برده مي شود.

9. راديوگرافي

10. چنانچه قبلاً اشاره شد اساس تشخيص سل ريوي آزمايش خلط بيماران مشكوك است و لذا راديوگرافي در اين مورد نقش بارزي ايفا نمي كند؛ زيرا بيماري هاي مختلف ريه ممكن است تصاويری مشابه سل در راديوگرافي نشان دهند و از طرف ديگر سل ريوي ممكن است تظاهرات گوناگون راديولوژيك داشته باشد مضافاً اين كه به كمك راديوگرافي سينه نمي توان اشكال فعال را از سل غيرفعال قديمي تشخيص داد. هرگز براساس تظاهرات راديولوژيك به تنهايي درمان ضدسل را آغاز نكنيد، با اين حال راديولوژي مي تواند بدون شك كمك بزرگي برای تشخيص باليني درمورد سل كودكان، سل ريوي با اسمير خلط منفي و سل خارج ريوي (از جمله سل ارزني) باشد. همچنين توصيه مي شود كه در بيماران مبتلا به سل ريوي، در شروع و پايان درمان از راديوگرافي قفسه سينه به منظور كمك به تشخيص و تعيين سير بهبود ضايعات استفاده گردد؛ البته پايدار ماندن تغييرات راديولوژيك به ويژه ضايعات قديمي هرگز نبايد ملاك شروع يا ادامه درمان تلقي شود.سل ريوي هيچ گاه نماي راديوگرافي منحصر به فردي ندارد.

11. تست پوستي توبركولين(TST): TST= Tuberculin Skin Test

12. آزمايش پوستي توبركولين از نظر باليني ارزش محدودي دارد و اين مطلب مخصوصاً در كشورهاي با شيوع بالاي سل بيشتر صادق است. از يك طرف تست پوستی توبركولين مثبت، بيماري سل را هميشه به همراه ندارد و از طرف ديگر وجود تست توبركولين منفي تشخيص سل را كاملاً رد نمي كند. پوستی توبركولين مي تواند در اثر تلقيح BCGو يا ورودمايكوباكتريوم هاي غير سلي به بدن نيز مثبت شود. اما به رغم تمام این توضیحات، تست پوستی توبركولين از نظر باليني در کودکان، به ويژه در سنين زير شش سال داراي اهميت تشخیصی است؛ چون نتیجه مثبت آن مي تواند نشانه عفونت جديد باشد و مابه خوبی می دانیم كه خطر تبديل عفونت سلی به بيماري فعال در اين گروه سني بيشتر است. در واقع، تست پوستی توبركولينعمدتاً براي شروع درمان پيشگيري دارویي در كودكان در تماس با بيماران مبتلا به سل ريوي با گسترده خلط مثبت و يا در صورت وجود علائم باليني و آزمايشگاهي جهت تشخيص بيماري سل در كودكان به كار مي رود.