Process oriented management in School درآمدي بر: مديريت فرآيند مدار در مدرسه

1. Process oriented management in School درآمدي بر: مديريت فرآيند مدار در مدرسه نويسنده: حيدر توراني- تهران- تزكيه 1382 216. (5) ص: مصور. جدول ISBN: 964 – 6771- 40- 8 فهرست نويسي براساس اطلاعات فيپا واژه‌نامه كتاب نامه: ص 214- 216 1- مدرسه‌ها- مديريت و سازماندهي 2- كيفيت فراگير- مديريت. الف عنوان

2. چاپ دوم

3. چاپ اول

4. فصل1:مديريت فرآيند مدار در مدرسه فصل2:ارتقای مستمر کيفيت در مدرسه فصل3:مورد کاوی ارتقای کيفيت به روش بهسازی فرآيند فصل4:مشارکت همگانی در مدرسه و ضرورتهای آن فصول کتاب فصل5:مديريت کيفيت جامع(TQM)در مدرسه فصل6:راهبردهای مديريت فرآيند مدار در مدرسه فصل7:اصول چهارده گانه‌ي بهبود كيفيت مدرسه

5. فصل 1 مديريت فرآيند مدار در مدرسه پس از مطالعه اين فصل شما مي‌توانيد: 1- تعريف كاملي از مديريت فرايند مدار ارائه كنيد. 2- مدرسه‌ي كيفي جامع و ويژگي‌هاي آن را بشناسيد. 3- فرايند را تعريف كنيد و مثال‌هايي از آن را بشناسيد. 4- مديريت سنتي (دروندادمدار) را با مديريت نوين (فرايند مدار) مقايسه كنيد. 5- ويژگي‌هاي تمركز بر دانش‌آموزان و خواسته‌هاي آنان را فرا بگيريد. 6- با به كارگيري مفاهيم اين فصل فضايي از همدلي و صميميت را در مدرسه‌ي خود ايجاد كنيد.

6. طرحي براي ارزيابي برنامه اجرايي تنظيم کنيد تا پيشرفت کارهاي اجرايي را اندازه گيري کنيد طرح اجرايي و طرح ارزيابي را اجرا کنيد طرحي براي دستيابي به اين اهداف تنظيم کنيد اهداف جديد را تعيين کنيد نتايج حاصل از طرح اجرايي را مميزي کنيد دلايل حصول نتايج ضعيف را تجزيه و تحليل کنيد مطالعات و پژوهش‌ها نشان مي‌دهد كه مدير قوي در مدرسه، كليد موفقيت مدرسه است. يك مدير كارآمد مي‌تواند بينش مدرسه را تعيين كند و به عنوان رهبر آموزشي، آموزش دهنده و هماهنگ كننده‌ي اصلاحات بوده و فعاليت‌هاي مدرسه را سازماندهي كند مديريت فرآيند مدار مديريت فرآيند مدار يا فرآيند محور مفهومي است که با گسترش فرهنگ مديريت کيفيت جامع (TQM)منزلت يافت مفهوم مديريت فرآيند مداري ،بهبود مستمر کيفيت و رضايت دانش آموزان از طريق بهبود فرآيند است در TQM تمرکز بر فرآيند از طريق اعمال مديريت بر فرآيند محقق مي شود.مديريت بر فرآيند يعني اينکه بدانيم و باور کنيم که نتيجه از فرآيند حاصل مي شود

7. مدارس كيفي جامع مدارس كيفي جامع محصول مديريت فرايند مدار و مديريت كيفيت جامع در مدارس است. حسن ارتباط بين كاركنان از جمله معلمان و دانش‌آموزان و توسعه‌ي رفتار آنان در كلاس درس، افزايش اثربخشي مدرسه و كاربرد مفاهيم و ابزارهاي مديريت كيفيت جامع از جمله عناصر مدارس كيفي جامع هستند؟ در مدارس كيفي جامع همه‌ي كاركنان در غني‌سازي و ارتقاي كيفيت مدرسه مشاركت دارند.“ بهسازي همه‌ي عناصر و عوامل مدرسه از جمله برنامه‌هاي درسي، آموزشي، امور پرورشي، فوق برنامه، منابع انساني، ارتباط با والدين و روش‌هاي ارزشيابي، اصول ناظر بر مدارس كيفي جامع است. ”مديريت فرايند مدارس تلاش مي‌كند تا برنامه‌ريزي استراتژيك را وارد رفتار روزانه مدارس كيفي جامع كند تعريف فرايند فرايند، مسير و جرياني است كه طي مي‌شود تا ورودي‌ها به خروجي‌ها تبديل شوند. در اين مسير عمليات و فعاليت‌هايي اتفاق مي‌افتد تا بر ورودي‌ها اثر گذاشته و آنها را معطوف و مرتبط به هدف و نتيجه كه همانا خروجي يا برونداد سيستم نام دارد، برساند. هر آنچه كه در اين مسير اتفاق مي‌افتد تا بهترين محصول نصيب سازمان، شركت يا مؤسسه شود. ”فرايند“ نام دارد. خروجي‌هاي سيستم مدرسه فرايندهاي مدرسه ورودي‌هاي سيستم مدرسه نمودار مثالي • دانش‌آموزان • معلمان • منابع فيزيكي • منابع مالي • دانش‌نظري، علمي فني و پژوهشي • تدريس • مديريت • ارزشيابي • محتوا • روش‌ها • دانش آموخته‌گان • فارغ‌التحصيلان و ...

8. استاندارد مقررات مدرسه افزايش درصدقبولي فعاليتها مفهوم مديريت سنتي درونداد مدار روشها استاندارد مقررات مدرسه مقصد رضايت دانشآموز فعاليتها بهبود مفهوم مديريت فرايند مدار

9. ”مديريت كيفيت جامع، يك حركت و نهضت همگاني است، نه يك حركت علمي كه فقط افراد خاصي را شامل شود. در واقع ثمره‌ي مديريت كيفيت جامع وقتي حاصل مي‌شود كه همه‌ي كاركنان مدرسه نقش مناسب خودشان را با مهارت ايفا كنند“. نقش كاركنان مدرسه نيز به جاي تمركز بر آنچه مي‌توانند انجام دهند، بايد به سمت رضايت دانش‌آموزان به عنوان گيرندگان اصلي خدمات و يادگيري، تغيير جهت جهت دهد. بنابراين، مديران مي‌بايست با آموزش مفهوم ”مديريت فرايند مداري“ نظام اجرايي آن را ايجاد كنند.

10. فصل 2 ارتقاي مستمر كيفيت در مدرسه پس از مطالعه اين فصل شما مي‌توانيد 1- مدل‌ها، ابزارها و روش‌هاي گوناگون و متنوع ارتقاي مستمر كيفيت را در مدرسه بياموزيد. 2- چرخه‌ي ‍PDSA , RADAR , PDCA را به عنوان چرخه‌هاي مهم بهبود كيفيت شناخته و با يكديگر مقايسه كنيد. 3- گام‌هاي فرايند حل مسأله را بشناسيد. 4- ياد بگيريد كه چگونه روش‌هاي طوفان افكار، گروه اسامي و رأي‌گيري متعدد را به كار ببنديد. 5- به طور عملي فرايندهاي مدرسه خويش را بهبود ببخشيد.

11. كاربرد مدل WV در حل مسأله حل مسأله انتخاب يك فعاليت مشخص بهبود طرحريزي براي حل تثبيت راهحل سطح تفكر سطح تجزيه داده داده داده 7.اعمالنتايج آموزشدر كلاس 8. رشد تحصيلي 1. افت تحصيلي 4. آموزش 2-روش تدريس معلمان 3- سابقه كم معلمان -5اجراي آموزش 6-يادگيريروشهاي نوين و فعال تدريس قدمهاي بهبود

12. PDCA1 دانشآموزان منضبط تشويق D ميشوند نتايج ارزيابي ميشود C مسائل معمولي برنامهريزي براي تشويق P نتايج اعمال ميشود A تأخير در ورود به مدرسه اقدام ارزيابي AC استاندارد اجرا SD مســــــــائل انـــــضباطي دانشآموزان PDCA 2 نتايج كار ارزيابي ميشود برنامهها اجرا ميشود D مسائل عميق C برنامهريزي براي پيشگيري P نتايج اعمال ميشود A استعمال دخانيات و ساير موارد احياناً چرخه PDCA براي بهبود مستمر و بهبودهاي افزايشي و كلان

13. گام‌هاي فرايند حل مسأله فرايند حل مسأله كه همانا بهبود مستمر است 7 گام دارد: گام اول: انتخاب موضوع گام دوم: جمع‌آوري داده‌ها و بررسي آن گام سوم: تجزيه و تحليل علت گام چهارم: برنامه‌ريزي و اجراي راه‌حل ساير عوامل ميزان پذيرش نزد كاربران مربوط ميزان تأثيرگذاري راه‌حل‌ها 1- سطح بندي دانش‌آموزان 2- تشكيل كلاس‌هاي جبراني و تقويتي 3- تشويق دانش‌آموزان كوشا 4- تشويق معلمان 5- بهبود روش‌هاي تدريس 6- تشكيل گروه‌هاي كاري درسي ماتريس راه‌حل كاهش افت تحصيلي

14. چگونه چه موقع چه چيزي چه كسي ماتريس اجراي راه‌حل حسيني، تقوي، عباسي و جمشيدي را درگير كار كند (معلمان مرتبط) 16/10/81 جلسه براي كاهش افت تحصيلي را تشكيل دهد حسين احمدي (معاون آموزشي مدرسي) از طريق ليست نمرات و نظرخواهي از معلمان ذيربط 17 تا 25/10/81 دانش‌آموزان موضوع طرح را شناسايي كند. رضا حسيني تنظيم دعوت نامه به صورت موردي 27/10/81 دعوت از والدين منوچهر محمدي با معلمان مرتبط با هر درس جله تشكيل دهد 1/10/81 تنظيم برنامه كلاس‌هاي جبراني مسعود محسني ادامه

15. گام پنجم: ارزيابي نتايج گام ششم: تثبيت و استاندارد نتايج ماتريس عمل به نتايج چگونه چه موقع چه چيزي چه كسي پس از برگزاري پيش آزمون و نام نويسي داوطلبان از اوايل سال تحصيلي تشكيل كلاس‌هاي تقويتي حسين احمدي (معاون آموزشي مدرسي) از طريق برگزاري كارگاه‌هاي آموزشي از اوايل سال تحصيلي آموزش روش‌هاي تدريس مسعود محسني (سرگروه آموزشي مدرسه) گام هفتم: مرور فرايند حل مسأله

16. چرخه يا الگوي RADAR چرخه‌ي RADAR يكي ديگر از مكانيزم‌هاي اجرايي توجه به فرايندها و مديريت كيفيت در همه‌ي فرايند‌هاي اصلي مدرسه مي‌باشد نتايج • اين مكانيزم چرخه‌ي اصلاح را در مراحل زير خلاصه مي‌نمايد: • تعيين نتايج مورد نظر • طرح‌ريزي رويكرد مناسب • اعمال رويكرد در عمل • ارزيابي و بازنگري رويكرد اعمال شده ارزيابي و بازنگري طرح‌ريزي رويكرد RADAR اعمالرويكرد براي دستيابي به كيفيت بالا و كاهش هزينه‌ها در مدرسه بايد فرايندهاي اصلي مدرسه را شناخت و آنها را بهينه‌سازي كرد. براي شناخت فرايندهاي اصلي و بهسازي آنها از طريق اين چرخه دو روش پيشنهاد مي‌شود: 1- حركت بر مبناي مشكل 2- حركت بر مبناي الگو

17. در رويكرد حركت بر مبناي مشكل، تشخيص مسائل فرايندها در زمينه‌ي كيفيت مدرسه و كاهش هزينه، نقطه‌ي شروع بهبود وضعيت تلقي مي‌شود. از اين ديدگاه؛ مشكلات، پديده‌هاي نامطلوب محيط كار به شمار نمي‌آيند . بلكه مدرسه و مديريت خود به دنبال كشف مشكلات است، زيرا آنها را منشأ بهبود و حركت مدرسه به سوي تعالي مي‌داند. در رويكرد حركت بر مبناي الگو، سيستم‌هاي لازم براي جلوگيري از بروز مجدد مشكلات در مدرسه ايجاد مي‌شود. پيشنهاد مي‌شود براي تسهيل در انجام چرخه‌ي RADAR كميت‌هاي بهبود فرايند، و تيم‌هاي حل مسأله و تيم‌هاي بهره‌وري با تركيبي از مدير، جمعي از معلمان و كاركنان علاقه‌مند، اوليا و دانش‌آموزان توانمند و مشاوران دعوت شده خارج از مدرسه تشكيل شود. فرايندهاي اصلي مدرسه كه مي‌توانند در اين چرخه مورد توجه و بازنگري قرار گرفته و بهسازي شوند، عبارتند از: 1- فرايندهاي آموزشي 2- فرايندهاي پرورشي 3- فرايندهاي مديريتي 4- فرايندهاي ارزشيابي 5- فرايندهاي اداري 6- فرايندهاي مالي 7- فرايندهاي ارتباطي 8- فرايندهاي پژوهشي 9- فرايندهاي اطلاعاتي

18. مديريت معلمان روش مديريت انگيزه كاركنان انگيزه كاركنان رفتار معلمان فضاي سازماني مدرسه توانمندي‌معلمان روحيه مشاركت در مدرسه پايين است گروه‌هاي علمي تعداد دانش‌آموزان تيم‌هاي آموزشي برنامه كلاس‌ها گروه‌هاي دانش‌آموزان شوراي معلمان والدين دستورالعمال والدين والدين نمودار استخوان ماهي يا علت و معلول

19. راه‌ها دانش‌آموزان شرايط خيابان‌ها تعداد مسافت سنين مدت رفتار آب و هوا وقت‌شناسي توقف‌ها اتوبوس‌ها دير به مدرسه مي‌رسند وقت‌شناسي عمر اتوبوس توانايي رانندگي شرايط توانايي‌كنترل‌مسافرين ابزار (وسيله نقليه) رانندگان نمودار استخوان ماهي يا علت و معلول

20. برنامه‌ريزي كنيد • خوب گوش دادن در كلاس • خوب يادداشت برداشتن • اختصاص وقت براي مطالعه • با معلم دروس را كنترل كردن • حمايت كردن و حمايت گرفتن (تيم S) • چرخه‌ي PDSA عمل كنيد ACT انجام دهيد DO • با تيم S كار كنيد روند يادگيري را طوري اصلاح كنيد كه در قسمت بعدي موفق‌تر باشيد. • تمام نكات برنامه‌ام را دنبال كنم برنامه‌ريزي كنيد • آيا برنامه من خوب اجرا شد؟ • براي بهبود روند يادگيري و نتايج چه چيزهايي را بايد تغيير دهيم. سيكل PDSA

21. دانش‌آموزان در بهداشت مدرسه همكاري ندارند • تجهيزات • عمر ساختمان مدرسه • شرايط فيزيكي و ابزار و تجهيزات بهداشتي • مقدار تجهيزات بهداشتي • تعداد سرويس‌هاي بداشتي • داده‌ها • مديريت مدرسه • فضاي فيزيكي مدرسه • فرهنگ خانواده • رفتار و كردار كاركنان مدرسه • سرايدار و خدمتگزار مدرسه • ناظم مدرسه • تسلط ناظم مدرسه به كار خويش • روش ناظم مدرسه • رفتار ناظم مدرسه • كردار ناظم مدرسه • دانش‌آموزان • تعداد‌دانش‌‌‌آموزان • آگاهي‌دانش‌آموزان • شرايط سني دانش‌آموزان • پذيرش دانش‌آموزان • گردهمايي بهداشتي دانش‌آموزان • نمودار همگرايي

22. حيطه نيرو (تجزيه و تحليل ميدان نيرو) توسعه‌ي مشاركت در مدرسه (الف) عوامل جلو برنده‌ي مشاركت در مدرسه عوامل بازدارنده‌ي مشاركت در مدرسه 1-تاثیر مشارکت در بهبود مدرسه 2-حمایت کارکنان از کار مشارکتی 3- استقبال والدین از مشارت در کارها 4- علاقمندی دانش آموزان در دخالت داشتن در امر مدرسه 5-حمایت و پشتیبانی مدیریت منطقه آموزشی 6- علاقه مدیر به مشورت و مشارکت 7- آگاهی معلمان ار اهمیت و ضرورت مشارکت 8-افزایش کارآیی و بهره وری مدرسه 9- فعال بودن شورای مدرسه و شورای معلمان 10-فعال بودن تشکل های دانش آموزی در مدرسه 1- عدم تفويض اختيار 2- تمركز امور در دست مدير 3- نداشتن جلسات مشورتي 4- انتصابي بودن مدير 5- خودرأيي مدير 6- عادت نداشتن به كار گروهي 7- علاقه به كار فردي 8- پایین بودن روحیه مشارکت پذیری 9-بی ارزش بودن کار مشارکتی در فرهنگ مدرسه 10-ترس از کاهش اقتدار مدیر 11- عدم حمایت از کارهای مشارکت از سوی منطقه آموزشی 12- فعال تبودن شورای مناطق آموزشی و شورای شهر

23. والدين رضايت بيشتري از مدرسه خواهند معلمان از مدرسه و كارشان راضي تر هستند دانش آموزان بهتر درس ميخوانند رعايت بهداشت در مدرسه بيشتر ميشود نشاط و شادي را در مدرسه افزايش دهيم دانش آموزان مقررات مدرسه را بيشتر رعايت ميكنند دانش آموزان مدرسه را دوست دارند دانش آموزان همكاريشان با يكديگر و با مدرسه بيشتر ميشود دانش آموزان به موقع در مدرسه حاضر ميشوند دانش آموزان از آزار و اذيت يكديگر پرهيز ميكنند چرخه ي تصميم گيري

24. آيا دانش آموز به كلاس خود گزارش دده است؟ آيا دانش آموز به دفتر مدرسه گزارش داده است؟ آيا دانش آموز تأخير داشته است؟ آيا دانش آموز در مدرسه حضور يافته است؟ خير بله بله بلي خير بلي خير آيا دانش آموز به كلاس خود گزارش دده است؟ آنچه در دفتر تأخيرات ثبت شده به كلاس منعكس شده است؟ دانش آموز در مدرسه حضور يافته است؟ دانش آموز غايب بوده است؟ خير تأخير دانش آموز به دفتر مدرسه گزارش نشده است. نمودار جريان فرايند (خرد)

25. در خودتان • در توابع و همكارانتان • در جامعه • قدم بزنيد و صحبت كنيد • مديريت كيفي جامع را هر زمان و هر مكان الگو قرار دهيد • ارتباطات مؤثري برقرار كنيد • سرمايه • زمان • مواد و تجهيزات • در مورد سارمان‌ها، جوامع و ديگر مدارس تحقيق كنيد • در كسب و كارها مشاركت كنيد • دسترسي به منابع • مهارت آموزي به وسيله آموزش دهندگان • مدل آبشار • مشتريان چه كساني هستند؟ تهيه كنندگان چه كساني هستند؟ • نيازها و خواسته‌ها • ارتباط هاي حمايتي را برقرار سازيد آگاهي مديريت كيفي جامع را بوجود آوريد رهبري و تعهد را آغاز كنيد منابع را تأمين كنيد شبكه ايجاد كنيد شرايط مهارت آموزي را براي همه فراهم كنيد بر مشتريان و تهيه كنندگان متمركز شويد تغيير شكل را ادامه دهيد • نمودار جريان فرايند از بالا به پايين

26. بارش افكار الف- مقررات بارش افكار • 1- هر نوع اظهار نظر از هر يك از اعضاي گروه (جلسه) پذيرفته مي‌شود. • 2- نقطه نظرات هر فرد با كلماتي كه بيان مي‌كند، نوشته مي‌شود. • 3- زمان اظهار نظر هر يك از اعضاي گروه، ديگران نمي‌توانند سخن او را قطع كنند. • 4- از نقطه نظرات كسي انتقاد نمي‌شود. • 5- ايراد سؤال در مورد نقطه نظرات افراد، تنها براي روشن‌تر شدن ديگران جايز مي‌باشد. ب- مراحل انجام شيوه‌ي بارش افكار 1- موضوع را به طور خوانا و واضح روي تابلو مي‌نويسيم. 2- سپس مقررات بارش افكار را مرور مي‌كنيم. 3- از اعضاي گروه مي‌خواهيم نقطه نظرات خود را در رابطه با موضوع بيان كنند تا آنها را روي تابلو بنويسيم. 4- نظرخواهي را تا آنجا ادامه مي‌دهيم كه ديگر نظر جديدي ارائه نشود. 5- فهرست نظرات را از نظر واضح بودن آنها و حذف موارد تكراري مرور مي‌كنيم. 6- فهرست را نهايي مي‌كنيم.

27. روش رأي‌گيري متعدد معمولاً رأي‌گيري متعدد بعد از ”بارش افكار“ انجام مي‌شود. چگونگي انجام دادن رأي‌گيري متعدد 1- از طريق ”بارش افكار“ فهرست نظرات افراد را تهيه و آنها را شماره‌گذاري مي‌كنيم. 2- موارد مشابه را با نظر گروه ادغام مي‌كنيم. 3- معيارهاي انتخاب گزينه‌ها را با مشاركت اعضاي گروه تعيين مي‌كنيم. 4- از اعضاي گروه مي‌خواهيم 20 تا 25 درصد گزينه‌ها را انتخاب كرده و روي كاغذ بنويسند. 5- تعداد رأي هر يك از گزينه‌ها را خوانده و ثبت مي‌كنيم. 6- گزينه‌هاي داراي كمتر از 3 رأي را حذف مي‌كنيم چگونگي انجام دادن روش گروه اسمي .1- ابتدا هر يك از اعضاي گروه نظرات خود را يادداشت مي‌كند. 2- نظرات افراد را يكي يكي و بدون بحث و گفتگو روي تابلو مي‌نويسيم. 3- براي رفع ابهامات و نهايي كردن فهرست نظرات، بحث گروهي مي‌كنيم. 4- در ارتباط با تعداد گزينه‌هايي كه انتخاب و رتبه‌بندي خواهند شد، تصميم‌گيري مي‌كنيم. 5- موارد ارتقا را با حروف مشخص مي‌كنيم و از اعضاي گروه مي‌خواهيم تعداد گزينه‌هاي مورد نظر را انتخاب و رتبه‌بندي كنند. (مثلاً اگر قرار است 6 مورد انتخاب شود، موارد را از 1 تا 6 رتبه‌بندي كنند). 6- از موارد ارتقا جدولي تشكيل مي‌دهيم و رتبه‌ي هر يك از موارد را جمع مي‌كنيم. 7- از ميان گزينه‌هاي رتبه‌بندي شده، گزينه‌هاي داراي بالاترين رتبه را انتخاب مي‌كنيم.

28. جدول اولويت‌بندي و انتخاب • چگونه از جدول اولويت‌بندي وانتخاب استفاده مي‌شود؟ 1- 3 تا 5 مورد ار موارد ارتقا را با استفاده از روش‌هاي گروه اسمي و طوفان مغزي انتخاب مي‌كنيم. 2- از طريق بحث و اجماع معيارهاي اولويت‌بندي را تعيين مي‌كنيم. 3- موارد ارتقاي انتخاب شده در رديف‌ها و معيارها را در ستون‌ها مي‌نويسيم. 4- مقياس نمره‌گذاري را تعيين مي‌كنيم. 5- از طريق بحث و اجماع، به هر يك از موارد ارتقا نمره مي‌دهيم. 6- نمره‌ي هر يك از موارد ارتقا را جمع كرده و موردي كه داراي بيشترين نمره مي‌باشد را انتخاب مي‌كنيم.

29. معيارهاي انتخاب جدول اولويت‌بندي و انتخاب كم هزينه بودن درجه اولويت موارد ارتقا جمع امتيازات آسان بودن تأثير آن بر فرآيند بي‌نيازي به افراد خارج از مدرسه موارد ارتقا 2 6 + + + +++ آموزش روش‌هاي نوين تديس 3 5 + + + ++ آموزش روش‌ها مشاركت در مدرسه 1 10 ++ +++ +++ ++ تهيه‌ي فرم خود ارزيابي معلمان نمونه‌اي از جدول اولويت‌بندي و انتخاب: نام فرايند: تشكيل و اداره جلسات شوراي معلمان

30. نمونه‌اي از روش گروه اسمي موارد ارتقا الف- آموزش روش فعال تدريس ب- آموزش پويايي گروه به معلمان پ- آموزش مناسبات انساني و ارتباط با دانش‌آموزان و والدين ت- تهيه‌ي فرم استاندارد دستور جلسات شوراي معلمان ث- تهيه‌ي فرم ارزشيابي براي شركت‌كنندگان ج- استفاده از منشي در جلسات د- تهيه‌ي فرم استاندارد تنظيم صورت هر جلسه هـ - زمان‌بندي موضوعات هر جلسه و- تهيه‌ي فرم استاندارد گزارش و پيگيري مصوبات جلسات

31. و هـ د ج ث ت پ ب الف اعضاء 2 1 3 4 رحيمي 2 1 4 3 حسني 1 2 3 4 اطهري 3 1 2 4 جمشيدي 3 1 2 4 تقوي 1 2 3 4 نيك سرشت 1 2 3 4 نعمتي 1 2 4 3 حسيني 2 1 3 4 رحماني 1 6 1 5 16 4 2 25 30 جمع نمرات 3 2 1 رتبه به عنوان مثال هر يك از 9 نفر از اعضاي شوراي معلمان 4 مورد از فهرست بالا را انتخاب و رتبه‌بندي كردند كه نتايج آن در جدول زير ارائه شده است:

32. كاربست و رعايت چهارده اصل دمينگ در بهبود فرايند مدرسه مؤثر است، اين اصول عبارتند از: اصل اول: ايجاد ثبات در هدف بهبود فرآورده و خدمت اصل دوم: پذيرش فلسفه‌ي جديد اصل سوم: خودداري از متكي بودن به بازرسي‌هاي گسترده اصل چهارم: اجتناب از شيوه‌هاي كسب و كار تنها براساس عامل قيمت اصل پنجم: بهبود مداوم و مطلوب سيستم‌هاي توليد و خدمات اصل ششم: نهادي كردن آموزش اصل هفتم: نهادي كردن رهبري اصل هشتم: برطرف كردن ترس كاركنان اصل نهم: فروپاشي سدهاي ميان حوزه‌هاي كاركنان اصل دهم: زد و دن شعارها، نصحيت‌ها و تبيين هدف براي كاركنان اصل يازدهم: زودن سهيمه‌هاي كمي اصل دوازدهم: زدودن سدهاي موجود در راه احساس غرور و شادي كاركنان اصل سيزدهم: نهادي كردن برنامه‌هاي منسجم تحصيلي و بازآموزي اصل چهاردهم: اقدام و عمل در دگرگوني

33. PDCA مدل‌ها، ابزارها و روش‌هاي ارتقاي مستمر كيفيت مراحل و قدم‌هاي مستمر كيفيت برنامه (PLAN) كاربرگ، نمودار پارتو، هيستوگرام (نمودار) علت و معلول، پنج چرا، حيطه‌ي نيرو، نمودار همگرايي، چرخه‌ي تصميم‌گيري، ماتريس تأثير متقابل، نمودار كنترل 1- انتخاب موضوع 2- جمع‌آوري تحليل داده 3- تحليل علت‌ها اجرا (DO) 4- برنامه و اجراي عمل بررسي (Check) كاربرگ، نمودار پارتو، هيستوگرام (نمودار) علت و معلول، كنترل چارت، بارش افكار، گروه اسمي، جريان فرايند، چرخه‌ي تصميم‌گيري، ماتريس تأثير متقابل، نمودار كنترل، برگ كنترل 5- ارزيابي نتايج اقدام (ACT) 6- تثبيت و استانداردسازي نتايج 7- مرور فرايند و برنامه‌ي آموزشي جدول ارتباط بين چرخه‌ي PDCA مراحل و قدم‌هاي ارتقاي مستمر كيفيت و مدل‌ها و ابزارها

34. فصل 3 مورد کاوی ارتقای کيفيت به روش بهسازی فرآيند پس از مطالعه اين فصل شما مي‌توانيد: 1- به طور عملي روش ارتقاي فرايند را بشناسيد. 2- روش ارتقاي فرايند FOCUS , PDCA را ياد بگيريد. 3- استراتژي‌هاي ارتقاي فرايند را بشناسيد. 4- مراحل 1 تا 9 ارتقاي فرايند را عملاً ياد گرفته و تشخيص دهيد. 5- با روش نمودار جريان فرايند آشنا شويد. 6- بسياري از مدل‌ها و ابزارها و روش‌هاي ارتقاي مستمر كيفيت را عملاً تمرين كنيد.

35. مقدمه: ”كاستن از تغييرات يا نوسانات عملكرد فرايندها، يا به عبارت ديگر بهبود عملكرد فرايندها را بهبود و ارتقاي كيفيت مي‌نامند. ارتقاي مستمر كيفيت مدرسه همان بهسازي فرايند حل مسأله است.“ روش ارتقاي فرايند براي ارتقاي فرايند از گام‌هاي زير استفاده مي‌شود: 1- فرايندي را براي ارتقا پيدا كنيد. 2- تيمي كه فرايند را مي‌شناسند، سازماندهي كنيد. 3- مشخص كنيد فرايند چگونه عمل مي‌كند. 4- علل تغييرات عملكرد فرايند (علل عام و خاص) را درك كنيد. 5- قسمتي از رايند كه نياز به ارتقا دارد را انتخاب كنيد. 6- برنامه‌ريزي كنيد. 7- اجرا كنيد. 8- ارزيابي كنيد. 9- اقدام كنيد.

36. 1. فرايندي را براي ارتقا پيدا كنيد. Finde 2. تيمي كه فرايند را مي‌شناسد، سازماندهي كنيد. Organize 3. روشن كنيد فرايند چگونه كار مي‌كند. Clarify 4. علل تغييرات عام و خاص (عملكرد فرايند) را در كنيد. Underestand 5. قسمتي از فرايند كه نياز به ارتقا دارد را انتخاب كنيد. Select Plan 6. برنامه‌ريزي كنيد Act 9. اقدام كنيد 7. اجرا كنيد Do 8. ارزيابي كنيد Check روش ارتقاي‌فرايند FOCUS _ PDCA

37. استراتژي‌هاي ارتقاي فرايند استراتژي‌هاي ارتقاي فرايند به ترتيب 9 مرحله‌ي شمرده شده، به شرح زير است: 1- مي‌خواهيم چه كاري را انجام دهيم؟ 2- چه كسي مي‌داند كه تيم ارتقاي فرايند چگونه سازماندهي مي‌شود؟ 3- چه كسي مي‌داند كه فرايند چگونه عمل مي‌كند؟ 4- چه عواملي موجب مي‌شوند فرايند به گونه‌اي كه بايد عمل كند؟ 5- براي ارتقاي فرايند چه كاري مي‌توانيم انجام دهيم و بايد از كجا شروع كنيم؟ 6- برنامه‌ي شما چيست؟ 7- چگونه برنامه‌ي ارتقا را اجرا كرديد؟ 8- آيا برنامه موجب ارتقا شد؟ 9- براساس آنچه كه مي‌دانيد، چه اقداماتي بايد انجام گيرد؟

38. ولي دانش آموز به همراه فرزندش وارد مدرسه ميشود جريان ثبت نام دانش‌آموز به متصدي ثبت نام مراجعه ميكند ظرفيت مدرسه و كلاس مورد بررسي قرار ميگيرد آيا مدرسه ظرفيت ثبت نام دارد خير اطلاع به ولي دانش‌آموز بلي بررسي كارنامه درسي و انضباطي دانش آموز و مدارك ثبت نام و محل سكونت آيا دانش‌آموز واجدشرايط ثبت نام در آن مدرسه است يا خير خير اطلاع به ولي دانش‌آموز بلي تحويل فرم ثبت نام به ولي دانش آموز مطالعه و تكميل فرم توسط ولي دانش‌آموز آيا فرم درست تكميل شده و مدارك ثبت نام كامل است؟ خير اطلاع به ولي دانش‌آموز بلي پرداخت هزينه‌هاي مربوط يا شهريههاي احتمالي (كمك اولياء) پايان ثبت نام تأئيد نهايي مدرسه مدرسه

39. فرايند ارزشيابي معلمان دريافت دستورالعمل ارزشيابي كاركنان از منطقه مطالعه كامل دستورالعمل آيا دستورالعملكاملاً درك شده است؟ خير بله جلسه توجيهي معلمان آيا معلمان نسبت به دستورالعمل توجيه شده‌اند؟ خير بله بستن قرارداد ارزشيابي با معلمان خير آيا با معلمان، قرارداد بسته شد؟ بله ارزيابي معلمان به طور ماهانه آيا نياز به استمرار ارزيابي مي‌باشد؟ خير ارزشيابي معلمان در پايان سال تحصيلي برنامه‌ريزي براي دوره بعد پايان شروع نمودار فرايند ارزشيابي معلمان

40. شروع نمودار 5-3- گردش عمليات بهبود انگيزه معلمان بهبود انگيزه معلمان در اين مرحله چشم‌اندازها و اهداف تعيين شده و مشخص مي‌شود كه موقعيت چيست؟ و بايد در چه زمينه‌هايي بيشتر كاركرد؟ زمينه‌هاي كار چيست؟ بيشتر بايد بر چه چيزي متمركز شويم؟ شرح وقايع آنچه را كه در آن قرار داريم كاملاً توصيف مي‌شود. 1) شناسايي وضعيت انگيزش معلمان (وضعيتي كه در آن قرار داريم) آيا معلمان به انگيزه بيشتري نياز دارند؟ خير بلي در اين مرحله با تشكيل تيم بهبود و به روش بارش افكار مشكلات شناسايي و مسايل به خوبي بيان مي‌شود. و به اصطلاح مرحله يافت مشكل است. ضمناً ترسيم وضع مطلوب و مورد انتظار (قابل دسترس) شناسايي مي‌شوند. 2) شناسايي و استخراج فاصله بين وضع موجود و مطلوب آيا بين وضع موجود ومطلوب فاصله است؟ خير بلي در اين مرحله از روش‌هاي پنج چرا؟ تجزيه و تحليل ميدان نيرو، همگرايي، استخوان‌ماهي و FOCUS- PDCA و.... استفاده مي‌شوند. 3) تشخيص مسايل و مشكلات، و تجزيه و تحليل فرايندهاي بهبود و انگيزه معلمان و ارتقاء فرايند اصلي آيا همه مشكلات تشخيص داده شده است؟ خير بلي

41. فصل 4 مشاركت همگاني در مدرسه و ضرورت‌هاي آن پس از مطالعه اين فصل شما مي‌توانيد: 1- كار گروهي را در مدرسه تعريف كرده و مهارت‌هاي آن را بيان كنيد. 2- رويكردهاي مديران دروندادمدار و وظيفه‌گرا را با مديران فرايند مدار پيرامون تقسيم‌بندي كار در مدرسه مقايسه كنيد. 3- ويژگي‌هاي گروه با كيفيت را در مدرسه بشناسيد. 4- ياد بگيريد چگونه كار گروهي را در مدرسه ترويج دهيد. 5- با شيوه‌هاي اداره‌ي جلسات گروهي موفق، آشنا شويد. 6- با درك ويژگي‌هاي گروه‌هاي كاري در مدرسه، آنها را فعال كنيد. 7- دلايل نياز به كار گروهي در مدرسه را بشناسيد. 8- به اهميت مشاركت همگاني در مدرسه پي‌برده و شيوه‌ي توسعه‌ي مشاركت را بياموزيد.

42. ويژگي‌هاي گروه با كيفيت در مدرسه 1- همه‌ي اعضاي گروه در فرايند مشاركت، گزارش نهايي و ارائه‌ي پيشنهاد فعال هستند و در گزارش پيشرفت كار، فرايند را شرح مي‌دهند نه صرفاً نتيجه را. 2- اعضاي گروه بايد داراي ديد روشني باشند. يك نفر به عنوان تسهيل‌گر يا رهبر گروه، فرايند كار را مديريت مي‌كند و راهنمايي و تجديد نظر در مسائل را بر عهده دارد. 3- فعاليت‌هاي گروه داراي زمان مشخصي است. 4- اتحاد و همدلي بين اعضاي گروه براي اين منظور مي‌توان در روزهاي آغازين مدرسه، مسافرت و گردش‌ها و بازديدهاي دسته جمعي را در برنامه‌ي كار خود قرارداد. 5- در گروه به ويژه در ابتداي كار بايد از طرح موضوعات مشاجره‌آميز اجتناب شود. 6- گروه بايد از بحث در خصوص مسائل فردي خودداري كرده و به دستور كار جلسه بپردازد. 7- گروه مي‌داند كه اولين تعهد آنها در كمك به مدرسه، اجراي فعاليت‌هاي گروهي است. 8- گروه به نقاط ضعف و فعاليت‌هاي الگو و نمونه‌ي مدرسه توجه خاص دارد. 9- گروه به موضوعات خارج از مدرسه (نظير والدين، نمونه‌هاي موفق و الگوي ساير مدارس و مراكز علمي ديگر) توجه مي‌كند. 10- گروه از تمركز بر اهداف و نتايج اجتناب مي‌كند. 11- گروه داراي تجارب، زبان و ادبيات تقريباً يكساني است. (مفاهمه و يا زبان مشترك در گروه برقرار است) 12- كاركنان مدرسه، فعاليت‌هاي گروهي و كيفيت بخشي آن را به يكديگر آموزش مي‌دهند و هر روز سعي مي‌كنند فعاليت گروه و ماهيت آن را بهبود بخشند. 13- گروه، آسيب‌شناسي و چرخه‌ي بهبود مستمر (PDCA) PDSAو RADAR(1) را به منظور بهبود فرايند به كار مي‌بندد.

43. ويژگي‌هاي گروه‌هاي كاري در مدرسه روش‌هاي فعال شدن كار گروهي در مدرسه استانداردهاي رفتاري پيروي و سازگاري موقعيت اعضاي گروه تخصص همراه با رفتار عقلايي نام‌گذاري گروه درك اعضاي گروه قدم‌هاي كوچك، آهسته، اما پيوسته خوب گوش دادن خلق محيطي براي يادگيري گروهي ساماندهي كار گروهي خودشكوفايي درك اعضاي گروه خـوديابـي احساس تعلق- وابستگي امـنيـت نيازهاي فيزيولوژيكي

44. گردش 3 گردش 2 گردش‌ 1 A P شكل 1- چرخش پيوسته‌ي حلقه‌ي PDCA D C D P A P D C A C A P D C شكل 2- مواجه با مسأله‌اي بزرگ، با تلاشي يك‌باره

45. زمان‌بندي جلسه برنامه كار جلسه آماده شدن يادداشت مواد و موضوعات لازم جلسه در زودترين زمان ممكن جلسه بگذاريد اسامي حاضران را يادداشت كنيد به تعويق نيانداختن غيبت افراد را پي‌گيري كنيد تابلوي اعلانات و منشي تلفني يافتن جايگزين براي جلسه كار افراد و زير گروه‌ها پست الكترونيكي و رايانه پنج قاعده جلسه به موقع پايان دادن مؤثر جلسات برنامه كار را بررسي كنيد همراه با تعيين برنامه كار براي جلسه آينده و تفريح و سرگرمي جلسه را پايان دهيد مسئوليت را براي ادامه كار مشخص كنيد نمودار درختي براي يافتن فنون موفق جلسات گروهي

46. دلايل نياز به كار گروهي در مدرسه توانائي ذهني محدود انسان تفاوت در توانايي‌ها و مهارت‌ها محدوديت‌هاي زماني تضمين كيفيت

47. فصل 5 مديريت كيفيت جامع در مدرسه پس از مطالعه اين فصل شما مي‌توانيد: 1- از كيفيت تعريف مناسبي ارائه كنيد و مفهوم آن را خوب درك كنيد. 2- مديريت كيفيت جامع را در مدرسه بشناسيد. 3- راهبردهاي شروع مديريت كيفيت جامع در مدارس را بفهميد. 4- عواملي را كه در شورع TQM نقش مهمي دارند، بشناسيد. 5- به اجزاي كليدي مديريت كيفيت جامع پي ببريد. 6- بياموزيد كه چرا به TQM در مدره نيازمنديم، و راه‌اندازي آن چه منفعتي دارد؟ 7- با قابليت‌هايي كه مدير و رهبر آموزشي مدرسه براي هدايت كميته‌ي TQM در مدرسه نياز دارد، آشنا شويد و آن را درك كنيد. 8- با مشخصه‌هاي مؤثر مدير كيفي جامع كه رهبري TQM را در مدرسه بر عهده دارد، آشنا شويد. 9- براي مدرسه‌ي خود برنامه‌ي پيشرفت، مبتني بر رويكرد TQM طراحي و اجرا كنيد.

48. كيفيت چيست؟ دوره‌ي تكامل مفهوم كيفيت در TQM چهار مورد تطبيق را شامل مي‌شود: 1- تطبيق با استاندارد 2- تطبيق براي كاربرد (استفاده) 3- تطبيق با هزينه 4- تطبيق با آخرين نياز توسعه و تكوين چهار تطبيق: كيفيت تطبيق طراحي كيفيت 1950 تطبيق استاندارد 1960 تطبيق براي استفاده 1970 تطبيق با هزينه 1980 تطبيق با آخرين نياز

49. به تدريج مفهوم چهار تطبيق در كيفيت توسعه يافته و ”فرهنگ سازمان و محيط اجتماعي و جهاني“ را نيز در بر گرفته است. مسائل توليد مسائل بازار تطبيق استاندارد تطبيق براي كاربرد تطبيق با هزينه تطبيق با آخرين نياز تطبيق با فرهنگ سازمان يا شركت تطبيق با محيط اجتماعي و جهاني مسير و جهت آتي TQM

50. ”شبكه‌ي بين‌المللي نهادهاي تضمين كيفيت در آموزش عالي“ كيفيت را انطباق وضع موجود با استانداردهاي از قبل تعيين شده دانسته و ”كافمن و هرمن“ (1985) كيفيت را متناسب بودن ويژگي‌هاي عناصر با انتظارها تعريف كرده‌اند. ”فايگن بام“ (1951) مي‌گويد اين كه يك محصول بتواند با حداقل هزينه‌ي ممكن، هدف مطلوب را تأمين كند، كيفيت اتفاق افتاده است ”دمينگ“ (1993) كيفيت را حدي قابل پيش‌بيني مي‌داند كه بتوان با حداقل هزينه به آن رسيد. ”كرازبي“ معتقد است كيفيت، تطبيق يك محصول يا خدمات با الزامات (ويژگي‌ها و استانداردهاي) از پيش تعيين شده است. در ضمن كيفيت را درجه‌اي از برآورده‌سازي الزامات توسط مجموعه‌اي از ويژگي‌هاي ذاتي نيز تعريف كرده‌اند. • مديريت كيفيت جامع چيست؟ • مديريت كيفيت جامع يك نظريه نيست، بلكه يك حركت و نهضت همگاني است، مديريت كيفيت جامع فعاليت جداگانه‌اي نيست بلكه راه صحيح كسب و كار است. • مديريت كيفيت جامع، روش مديريت گروهي انجام دادن كار براي بهبود مداوم كيفيت و بهره‌وري قابليت‌ها و استعدادهاي مديريت و نيروي انساني كار است. • مديريت كيفيت جامع رويكردي مشتري محور، استراتژيك و منظم براي بهبود مداوم عملكرد است. • مديريت كيفيت جامع، فرايندي است، متمركز بر روي مشتري‌ها، كيفيت محور، مبتني بر حقايق (بخش داده‌ها و روش‌هاي آماري) و متكي بر تيم‌ها كه براي دست‌يابي به اهداف استراتژيك سازمان از طريق ارتقاي مستمر فرايندها، توسط مديريت ارشد سازمان رهبري مي‌شود. • مديريت كيفيت جامع در بسياري از عرصه‌ها آماده‌ي برانگيختن اميدواري و تناسب طبيعي با آرزوي رهبران آموزش و بهبود امور در مدارس و جوامع انساني است.