شیوه‏ی ارائه‏ی مطالب علمی و فنی

1. دانشگاه اصفهان دانشکده فنی و مهندسیگروه کامپيوتر شیوه‏ی ارائه‏ی مطالب علمی و فنی ارائه‏ی شفاهی و تکنیک‏های آن افسانه فاطمینیم‏سال دوم سال تحصیلی 92-91

2. ارائه شفاهی • نوعی از انتقال اطلاعات که رسانه‏ی آن، کلام یا گفتار است. • ممکن است بدون آمادگی قبلی و بدون هیچ‏گونه امکانات قبلی انجام شود و یا با آمادگی قبلی و با بهره‏گیری از امکانات کمکی باشد. • حداقل ملزومات آن، وجود یک سخن‏ران، یک شنونده، یک موضوع برای سخن‏رانی، و زمان برای این کار است.

3. اهداف ارائه‏ی شفاهی • برای اطلاع رسانی (Informative) • برای تعلیم دادن (Educative) • برای متقاعد کردن (Convincing) • برای شرح دادن (Demonstrative) • برای مباحثه (Controversial) • برای راهنمایی و رهبری (Leadership) • ...

4. ویژگی‏های ارائه شفاهی • قابل استناد نیست. • به دلایلی چون محدودیت زمان، ممکن است ناقص بشود. • کنترل کمی و کیفی آن دشوار است. • در مقایسه با ارائه‏ی نوشتاری، مخاطبان کمتری دارد. • در مقایسه با ارائه‏ی نوشتاری، شرایط ساده تر و قابل انعطاف تری دارد. • اثرگذاری آن سریع و در عین حال، زودگذر است. • انتقال اطلاعات در آن می‏تواند به صورت دوطرفه باشد. • برای آن می‏توان از امکانات بیشتری، مانند زبان بدن، استفاده کرد. • در انواع مختلفی مانند آگاه‏کننده (Informative)، مجاب کننده(Persuasive)، شرح دهنده (Demonstrative)، بحث برانگیز(Controversial)، و ... وجود دارد.

5. گونه‏های مختلف ارائه شفاهی • سخن‏رانی عمومی • بدون استفاده از امکانات، با مدت طولانی، بر مبنای سخنوری ارائه کننده، تحت تاثیر شخصیت، حرکات، و رفتار سخن‏رانی و نیز مناسبت سخن‏رانی • تدریس • با استفاده از امکانات، با هدف آموزش، بر اساس طرح درس مشخص، بر مبنای تسلط و آگاهی ارائه دهنده، با فرض ناآگاهی مخاطب از موضوع، مستلزم رعایت آداب تدریس و نیز فراگیری، لزوم ارزیابی میزان فراگیری مخاطبین، لزوم کنترل کیفی و کمی • سخن‏رانی علمی – فنی • خاص محافل علمی مانند کنفرانس ها، سمینارها، و کارگاه‏های آموزشی، با موضوع کاملاً تخصصی، با استفاده از امکانات، با مدت کوتاه و مشخص (20 دقیقه)، با زمان‏بندی، دارای ساختار محتوایی مشابه ارائه‏ی کتبی، مستلزم رعایت آداب خاص برای سخن‏ران و مخاطب • متن خوانی یا شعر خوانی

6. امکانات ارائه شفاهی • امکانات مربوط به گوینده (کانال ارائه) • امکانات مربوط به شنونده (کانال دریافت) • امکانات ناشی از ماهیت ارائه • کلام، نوع بیان و صدا، نگاه، زبان بدن، استفاده از اصطلاحات و رفتارهای خاص • امکانات محیطی • وضع مکان ارائه، شرایط زمانی ارائه، اوضاع اجتماعی ارائه • امکانات فنی (دیداری و شنیداری) • تخته، پوستر، نمودار، ابزارهای نمایشی، دستگاه‏های صوتی • استفاده ی نابه جا از این امکانات ، در کیفیت ارائه اثر معکوس خواهد داشت. مانند روخوانی از اسلاید، عدم ارتباط پویا با مخاطب، ارائه جداول و نمودارهای بی اندازه زیاد، تنوع ایده ها در یک ارائه • استفاده از این امکانات به دلیل تنوع ارائه، افزایش اثربخشی پیام، علاقه‏مند کردن مخاطب به پی گیری موضوع، و صرفه جویی در وقت صورت می‏گیرد.

7. سخن‏رانی علمی و فنی • خصوصیات سخن‏ران • آراستگی ظاهر، تمرکز فکر، گشاده‏رویی، ادب، صبر، جلب مخاطب، اشراف بر موضوع، حضور ذهن، نگاه و کلام نافذ • زمان و مکان سخن‏رانی • مناسب بودن ساعت ارائه و نیز مجهز بودن و امکانات مکان سخن‏رانی بسیار مهم است. • آماده سازی سخن‏رانی • تهیه ی طرح و زمان بندی سخن‏رانی • تهیه اسلایدها و متن سخن‏رانی • فراهم سازی امکانات دیداری و شنیداری • تمرین سخنرانی • پیش بینی مشکلات ممکن و راه حل آنها • تهیه ی یک فهرست از کارهای لازم

8. برنامه‏ریزی برای ارائه چه چیز ارائه می‏دهید؟ چرا ارائه می‏دهید؟ چگونه ارائه می‏دهید؟ شنوندگان چه‏کسانی هستند؟ کجا ارائه می‏دهید؟ چه مدت ارائه می‏دهید؟

9. بخش‏های اصلی سخنرانی علمی - فنی ساخت‏مند • مقدمه • احترام به حاضرین، کسب اجازه از استادان، معرفی سخن‏ران، بیان حدود موضوع، بیان اهداف سخن‏رانی • اصل مطلب • ارتباط با مخاطبین از طریق سوال و جواب • نتیجه گیری مرحله به مرحله • پاسخ به سوالات مرحله به مرحله • جمع‏بندی و نتیجه‏گیری نهایی • پاسخ به پرسش‏ها • سپاس‏گزاری

10. شیوه‏ی رفتار سخن‏ران • نگاه کوتاه ، با تقسیم عادلانه، به مخاطبان • نایکنواختی و تناسب صدا (تغییر لحن، آهنگ، و شدت صدا) • مکث های به جا برای تاثیرگذاری بیشتر • بیان ساده و روان • نداشتن تکیه کلام • رعایت زمان بندی و وقت • پرهیز از زیاده گویی و پرداختن به حاشیه • پرهیز از ابهام و ایهام • رعایت دستورزبان در گفتار • رعایت میزان کشش مخاطب • بهره گیری از زبان بدن • پرهیز از تفاخر و تکبر • تصحیح اشتباه (با عذرخواهی)

11. راهکارهای غلبه بر هیجان پیش از سخنرانی • قبل از سخنرانی تمرین کنید. • فکر این که ممکن است چیزی را فراموش کنید از سرتان بیرون کنید. • تا حد ممکن خود را آرام نگاه دارید. • ابتدا و انتهای سخنرانی خود را کاملاً به ذهن بسپارید.

12. راهکارهای غلبه بر هیجان پیش از سخنرانی

13. سخن آخر • یکی از مهم‏ترین عواملی که می‏تواند شما را در تحصیل، پژوهش، شغل، و زندگی موفق گرداند، داشتن مهارت‏های عالی در ارتباطات کلامی و نوشتاری است.