860 likes | 1.16k Views
Planeti, patuljasti planeti i egzoplaneti. K. Pavlovski Fizički odsjek Prirodoslovno-matematički fakultet Sveučilišta u Zagrebu. 1930. 2006. Planet: Obilazi Sunce Ima masu dovoljnu za održanje sferičnog oblika Očistio je okolinu oko svoje putanje.
E N D
Planeti, patuljasti planeti i egzoplaneti K. Pavlovski Fizički odsjekPrirodoslovno-matematički fakultet Sveučilišta u Zagrebu
1930 2006
Planet: • Obilazi Sunce • Ima masu dovoljnu za održanje sferičnog oblika • Očistio je okolinu oko svoje putanje Patuljasti planet: Samo kriteriji 1 i 2
Ptolemej Kopernik
Galileo Galilei (1564-1642) Godine 1609. Galileo je okrenuo teleskop prema nebu... Zemlja NIJE u središtu svih orbita u svemiru!
IDA Palisa Regio Vienna Regio Pola Regio Postojna DACTYL
Clyde Tombaugh Venetia Burney
Putanje Neptuna, Plutonai Erisa Neće se sudariti jer nisu u istoj ravnini!
ERIS (“Xena”) Oct. 21, 2003 Orbitalni period = 557 godina
Sedna Sedna:najudaljeniji objekt u Sunčevom sustavu.
Giordano Bruno (1548-1600) Svemir je beskonačan. Zvijezde su poput Sunca. I zvijezde imaju planete. I na drugim planetima postoji život.
10 milijardi galaksija 100 milijardi zvijezda u svakoj galaksiji Koliko ima planeta?
Jupiter Sunce R= 5 AJ Kutna udaljenost Jupitera od Sunca D = 10 pc
Sunce Jupiter dJ RJ Koliko Sunčeve svjetlosti pada na Jupiter? Prostorni kut pod kojim se vidi Jupiter sa Sunca Uz albedo 0.5 sjaj Jupitera je 4 x 10-9 dio Sunčevog sjaja
Sirius A+B • Sirius A • A1V, m = -1.46 • T = 9550 K • Sirius B • m = 8.3 • T = 25000 K • R = 92%R
planet expectations Vega detected objects dust clumps
Sunce Jupiter RS CM RJ MJ MS
Sunce Jupiter RS CM RJ MJ MS
Radijalne brzine Detekcija mase i udaljenosti planeta Zvijezda + planet
Metode detekcije • Dopplerov efekt • Prelazak preko diska zvijezde (tranzit) • Efekt gravitacijske mikroleće • Direktni snimak
Što je planet? • Definicija International Astronomical Union – • Objekt koji obilazi zvijezdu • Premale mase da bi došlo do fuzije deuterija • Nešto manje od 13 Jupiterovih masa • Donjagranica mase? Je li Plutonstvarno planet?
Kratka povijest egzoplaneta • 1991 Wolszczan & Frail otkrili su planete oko milisekundnog pulsara PSR1257+12 • Promjene u vremenima dolaska pulseva ukazivale su na postojanje tri planeta (0.02, 4.3, and 3.9 M). Planeti su vjerojatno nastali od krhotina preostalih nakon eksplozije supernove.
Kratka povijest egzoplaneta • 1991 Wolszczan & Frail otkrili su planete oko milisekundnog pulsara PSR1257+12 • Promjene u vremenima dolaska pulseva ukazivale su na postojanje tri planeta. Planeti su vjerojatno nastali od krhotina preostalih nakon eksplozije supernove. • 1995 Mayor & Queloz su otkrili planete oko bliske Suncu-nalik zvijezde 51 Peg pomoću Dopplerovog efekta • Do sada najuspješnijadetekcijskametoda • Nađeno preko200 egzoplaneta
Prvi otkriveni ekstrasolarni planet A Jupiter-mass companion to a solar-type star, Nature, vol. 378, str. 355 (23. 11. 1995) Michel Mayor i Didier Queloz Observatoire de Geneve