به نام آنکه جان را فکرت آموخت

1. به نام آنکه جان را فکرت آموخت WWW.PMED.BLOGFA.COM

2. مدیریت بحران Crisis Management WWW.PMED.BLOGFA.COM

3. استاد محترم:جناب آقای دکتر شکاریارائه : حسین فرزین فر کوروش صبوریان ابراهیم دهقان حقیقیWWW.PMED.BLOGFA.COM WWW.PMED.BLOGFA.COM

4. افرادموفق هيچ گاه كنارنمي ايستند تا به دام حوادث گرفتار شوند. آنها به پيش مي تازند وحوادث را گرفتار خود مي كنند. با احترام تمام،پیشکشِ:همه ی تنها و جان های مجروح انسان هایی که بر اثر ناکارآمدی و سوء مدیریت بحران در جریان زلزله غمبار بَم،گُل گوهرِ هستی اشان در گُسل های کویریِ تب ناک،پژمرده و پرپر شد. WWW.PMED.BLOGFA.COM

5. يکي از مهمترين موضوعات درهنگام وقوع هر فاجعه‌اي مسأله کنترل و مديريت بحران مي‌باشد و چنانچه اين مسأله مورد توجه قرار نگيرد فاجعه ثانويه اي ديگر در دل فاجعه اصلي رخ مي‌دهد. WWW.PMED.BLOGFA.COM

6. تعريف ومفهوم بحران به لحاظ مفهومي"بحران"خوديك مفهوم بحران زا و بحران زي است. بايد پذيرفت كه بحران اساسا موضوع تعريف و باز تعريف است نه موضوع شناخت.و نيز بايد پذيرفت كه هرنوع تعريفي ازبحران نسبي است. بحران يعني عدم انطباق بين نيازها ومنابع، تغييرناگهاني، بروزحوادث غيره منتظره وخطرناك ونداشتن اطمينان ازاوضاع، برهم خوردن تعادل وبه عبارت ديگر تغيير ناگهاني شديد تر از حالت عادي و غافل گيري تهديد آميز از جمله معيارهاي تعريف بحران است. چنانكه بخواهيم تعريف دقيقي ازبحران ارائه دهيم بايد آن را با توجه به تناسب شرايطي كه افراد در آن قرار دارند تعريف كردچراكه ممكن است موضوعي براي يك فرد يا سازمان يا جامعه بحران تلقی گردد اما در جامعه ديگربحران محسوب نشود. WWW.PMED.BLOGFA.COM

7. پس مي توان گفت هنگامي كه مجموعه شرايط خاصي روال متداول و پيش بيني شده جريان كاروفعاليت توليد، خدمت رساني، زندگي ارتباطات تامين نيازهاي عمومي وسلامت محيط زيست وياافكارعمومي را تغييريكباره دهددراين حالت شرايط بحراني بروز كرده است. WWW.PMED.BLOGFA.COM

8. واينر وكان((winner and kahn)دريك نگرش جامع تعاريف زيررا ازبحران به دست داده اند: 1-نقطه چرخش دررويدادها وكنش ها كه پيامدهاي غيره منتظره اي به دنبال مي آورد. 2-شرايطي كه واكنش فوري شركت كنندگان را طلب كند. 3-وجود تهديد جدي نسبت به اهداف. 4-نتايج حاصل ازامري كه آينده شركت كنندگان راتعيين مي كند. 5-شرايطي كه ايجاد نااطميناني كند. 6-ايجادمجموعه شرايط جديدناشي ازكنش و واكنش چندرويداد. 7-كاهش كنترل بررويدادها. 8-شرايطي كه همراه باافزايش فشارهاوفوريت براي عمل به وجود مي آيد. 9-شرايطي كه درآن اطلاعات دردسترس به شدت كاهش مي يابد. 10-ايجادفوريت زماني. 11-ايجادتحول اساسي درمناسبات موجودبين شركت كنندگان. 12-افزايش شديدتنش ها دربين شركت كنندگان. WWW.PMED.BLOGFA.COM

9. انـواع بـحـران WWW.PMED.BLOGFA.COM

10. همچنين مي توان بحران ها را به بحران هاي شديد(خاص،نزديك ازلحاظ فاصله،نزديك ازلحاظ زماني،احتمال زياد،عواقب شديد)و بحران هاي ضعيف(پخش وپراكنده،دورازلحاظ فاصله،دورازلحاظ زماني،احتمال كم،عواقب ضعيف)تقسيم نمود. درتقسيم بندي ديگري مي توان بحران را در ابعاد فردي، گروهي، سازماني و اجتماعي دانست. بحران هاي اجتماعي خودبه بحران هاي سياسي، فرهنگي، اقتصادي، بهداشتي، طبيعي(عوامل طبيعي)وتركيب هايي از آن تقسيم مي شود. درباره كنترل آثارمنفي بحران هادريك سازمان ونحوه برخوردمديران مي توان گفت چون سازمان اجتماع كوچكي است پس تمام انواع بحران را ميتوانددرابعادكوچكترداشته باشد. WWW.PMED.BLOGFA.COM

11. مدیریـت بـحـران مديريت بحران همچون مفهوم بحران ازمنظرهاي گوناگون موردتعريف وتدقيق واقع شده است.گستره مفهومي اين واژه بسيارفراخ ودربرگيرنده هرتمهيدي براي پرهيزاز بحران جستجوي انديشمندانه بحران وخاتمه ومهاربحران درراستاي تامين منافع ملي و...است. مديريت بحران ازجمله شاخه هاوگرايشهاي مديريت است كه ازاهميت زيادي دربين رشته هاي مديريت برخورداراست. مديريت بحران به معناي سوق دادن هدفمند جريان پيشرفت امور به روالي قابل كنترل وانتظاربرگشت اموردراسرع وقت به شرايط قبل از بحران است.اين موضوع ازعواملي است كه معمولا ازبيرون به مديران بحران فشار مي آورد وخوديكي ازمهمترين عوامل تصميم گيري غلط وگسترش دامنه بحران محسوب مي شود. مديريت بحران از سه بخش تشكيل شده است: 1-پيش بيني وپيش گيري(فرارازبحران) 2-برنامه ريزي وآموزش 3-هدايت وكنترل(حل بحران) WWW.PMED.BLOGFA.COM

12. زماني كه بحران رخ مي دهدكار زيادي جز هدايت وكنترل نمي توان انجام دادومهمترين اقدامات دراين زمان اخذتصميم هاي صحيح است. ازديدگاه مديريت براي اتخاذتصميم صحيح به داده ها اطلاعات امكان پردازش و تحليل نياز است اما متاسفانه منابع اصلي همه اين منابع تنها قبل از بروز بحران دراختياراست واگردو مرحله قبلي يعني پيش بيني وپيش گيري،برنامه ريزي وآموزش را انجام نداده باشيم شاهد بروز بحران جديدتري دردل بحران رخ داده خواهيم بود كه مرتبا با تصميم هاي عجولانه ونسنجيده نه تنها بر وخامت اوضاع مي افزايد بلكه بحران هاي جديدي مي آفريند كه حتي قابل شناسايي نيستند وفقط عوارض ناشي از آنها مرتبا در كنترل بحران اصلي خلل ايجاد مي كند. WWW.PMED.BLOGFA.COM

13. تغييرات مداوم در محيط وضعيت نامعلوم و وجود ابهام سازمان ها را به طور مداوم با خطرات يا فرصت هاي غيرمترقبه روبرو مي سازد كه اين تغييرات غيرقابل پيش بيني سازمان را دچار بحران مي كند.در نتيجه مي توان گفت كه بحران نتيجه مديريت ناموفق و نارسايي هاي محيط داخلي است. بحران ها در يك زمان نابهنگام وبه صورت غير قابل مهار وبه يكباره ظاهر نمي شوند بلكه مديريت مؤثر توانايي شناسايي علائم، نشانه ها و اخطارهاي بحران وپيش بيني وقوع آن را دارد بنابراين تصميم گيري مديران بحران در شرايط بحران از اهميت ويژه اي برخوردار است. نقش مديران بحران در عوامل درون سازماني بيشتراست نسبت به عوامل برون سازماني. WWW.PMED.BLOGFA.COM

14. اقدامات درون سازماني مديران بحران شامل موارد زير است: 1-شناخت دقيق فرايند كاراز آغاز تا پايان 2-شناخت نقاط بحران زا يا مقاطعي كه احتياج به بازرسي و كنترل دارد 3-توسعه و تكميل راهكارهاي اجرايي تدوين شده براي مديريت وكنترل بحران 4-ارائه راهكارها به مجريان ومسئولان و تمام كساني كه با فرايندمنشا بحران آشنايي دارند 5- تمرين عملي چگونگي مديريت بحران 6-استفاده از قوه تخيل وتصور براي تكميل هرچه بيشتر برنامه 7-تهيه و نگهداري نسخه هاي كپي از اسناد و مدارك مهم در خارج از محيط 8-برقراري ارتباط درست و لازم با خارج از محيط به وسيله انتشار اخبار صحيح و متناسب. WWW.PMED.BLOGFA.COM

15. بحران ها از لحاظ ماهيت بزرگي و شدت متفاوتند اما تمامي آنهامسائلي را به بار مي آورند كه مي تواند به طور جدي توانايي كاركردي سازمان را مختل كند.يك بحران مي تواند جزيي وسيع وگسترده وشايد هم مرگبار باشد اما مديريت مطلوب مي تواند اثرات منفي بحران را به حدافل برساند و نبود مديريت مطلوب مي تواند به سرعت وضصعيت را از آنچه كه هست بدتر كند. برنامه ريزي قبل از بحران كمك مي كند تا تصميم صحيح اتخاذ شود و وضعيت عادي را به سازمان برگرداند واز تبليغات منفي جلوگيري شود البته بايد شوك هاي غيره منتظره ورو يدادهاي برنامه ريزي نشده را هم مدنظر قرار داد. بزرگترين اشتباه اين است كه تصور شود سازمان يا مؤسسه از بحران مصون بماند. WWW.PMED.BLOGFA.COM

16. اهداف مديريت بحران مديريت بحران اقدامي است كه در بسياري مواردشبيه به جنگ محدود است و هدفش نه محو كامل جنگ بلكه تحديد و ممانعت از تكرار آن است. به بيان مك كارتي: «هدف اصلي مديريت بحران دستيابي به راه حلي معقول براي برطرف كردن شرايط غير عادي به گونه اي است كه منافع و ارزشهاي اساسي حفظ وتامين گردند.اين هدف دربرگيرنده سياست جاري بوده واز طريق فرايندهاي اجبار وانطباق پيگيري مي شود تا در نهايت به گرفتن بيشترين امتياز ممكن از دشمن بيانجامد و موقعيت و جايگاه خودي تا حد امكان بدون هرگونه تزلزلي حفظ گردد» WWW.PMED.BLOGFA.COM

17. ويژگي هاي مشترك بحران موضوع مهمي كه درارتباط با وقوع بحران ها در شرايط گوناگون وچگونگي برخورد با آنها توسط افراد وجود دارد اين است كه تمامي بحران ها به طور چشم گيري با يكديگر مشابه بوده و ويژگي مشتركي دارند.برخي از اين ويژگي ها به شرح زير است: • "خسارت": هربحراني باعث خسارت مي شود حتي اگر نتوان آن را به راحتي با آماروارقام برحسب دلار مقايسه كرد اين خسارت مي تواند به صورت عدم اعتماد در گروه ها ازدست دادن انگيزه در كارمندان و يا اثراتي بر روي سلامت انسانها بروز كند. WWW.PMED.BLOGFA.COM

18. "جريان فزاينده وقايع": زماني كه وقايع يكي پس از ديگري اتفاق مي افتند تنها مي توانيد اميدوار باشيد كه قدم اول را شما بر خواهيد داشت آن هم به شرط اينكه مدتها پيش از وقوع بحران برنامه ريزي كرده باشيد. • "زمان به نفع شما نيست": بايد بحران را به سرعت وبه طور كارآمدي كنترل كرد درغير اين صورت شركت بحران زده اعتماد حياتي مشتريان و سرمايه گذاران را از دست خواهد داد علاوه بر اين خطربدترشدن روحيه كارمندان مسائل و روابط كاري و مشكلات استخدامي را در پيش رو دارد. WWW.PMED.BLOGFA.COM

19. "مسأله رسانه هاي خبري": به محض اينكه دچار بحران نسبتا بزرگي شويد مسلما در يك چشم به هم زدن خبرنگاران از همه طرف براي انعكاس خبر هجوم مي آورند موشكافي رسانه ها يكي از وقايع زندگي روزمره است. • "شايعات و حدسيات": ماهيت عمومي بودن شايعه برخورد با آن را مشكل مي كند اين يك حقيقت ساده است كه مردم سخن چيني وشايعه رادوست دارند. WWW.PMED.BLOGFA.COM

20. "واكنش هاي رواني": چگونگي واكنش مردم زماني كه ناگهان با يك وضعيت بحراني روبرو مي شوند معمولا بسيار مشابه است. موارد زير جزو معمولترين واكنش ها هستند: 1.نا باوري 2.قبول شكست 3.وحشت زدگي 4.مقصر دانستن ديگران WWW.PMED.BLOGFA.COM

21. پاسخ به بحران در هنگام پاسخ به بحران بايد به اصول زير توجه خاص داشت: 1.چون بحران ممكن است در گستره خاصي بروز نمايد و يا مؤلفه قدرت خاصي را مورد هجوم قرار دهد تدبير آن نه تنها خود بحران بلكه آسيب پذيريهاي آن زمينه و مؤلفه خاص را هم به عنوان موضوع در نظر بگيرد. 2.رفتار تحريك آميز طرف مقابل باخويشتن داري تحمل شود و اعمال خطر به دليل نياز به كاهش ميزان خطر با تحريك كمتري صورت گيرد. 3.از آنج كه به تغبير ويليامز بحران ها به طور همزمان در خود فرصت ها و خطرها را يك جا جمع مي آورند هر نوع پاسخگويي مناسب بايد در برآيند اين دو طراحي شود. WWW.PMED.BLOGFA.COM

22. 4.پاره اي از بحران ها چهره اي مهمل نما دارند بدين معني كه مهار و سركوب هرگونه آسيب پذيري و تهديد از رهگذر و توسط ابزار غير همگون خود جز تثبيت و استحكام تهديد و عامل تهديد زا را به دنبال نخواهد داشت. 5.خشونت عنصري غير قابل اجتناب است و اين نه به خاطر گرايش ذاتي بشر بلكه به اين دليل است كه امكان استفاده از زور وجود دارد.به همين جهت بايستي در مقابل آن باز دارندگي ايجاد كرد و به كنترل آن پرداخت تا اگر راههاي ديگر ناكام ماند در موارد مشخص و با دقت زياد از آن استفاده كرد. WWW.PMED.BLOGFA.COM

23. 6-بحران ماهيتي اشاعه شونده دارد ادامه ان حركتهاي افراطي را در صدر دستور كار عوامل بحرانزا قرار خواهد داد ومطالبات انان را افزونتر وگسترده تر خواهد كرد ادامه بحران رقابتها و چالش هاي سياسي جناهي موجود را راديكاليزه خواهد كرد وضريب انتقاد هاي سياسي وحركت شكني نسبت به مسئولان را افزايش خواهد داد در صورت ادامه بحران حاشيه بحران فربه تر از متن بحران غير قابل كنترل تر و تهديدزا تر از آن خواهد شد. WWW.PMED.BLOGFA.COM

24. 7-پايين اوردن چگالي اقدام نظامي با افزايش چگالي اقدام سياسي رواني ويا به بيان ديگر خارج كردن اقدام نظامي بعنوان تنها گزينه ممكن در تدبير بحران را مي بايد در مركز توجهات خود قرار داد. 8-نبايد با تمامي برگ هاي دردست خود وارد صحنه شده و تمامي آنان را خرج كرد و يا امكان استفاده مجدد از يك كارت را منتفي كرد. 9-در هنگام در هم ريختن كندوي بحران نمي بايد از نيش عناصر بحران زا غافل شد. WWW.PMED.BLOGFA.COM

25. در يك جمع بندي كلي مديريت بحران ناظر بر پنج مقوله "سازماندهي"،"ارتباطات"،"تصميم گيري"،"شناخت عوامل بحران" و"طراحي" است. هر اندازه سازماندهي نيروهاي مقابله كننده با بحران بيشتر باشد، كنترل بحران سهل تر است. هراندازه ميزان ارتباطات بين ارگان هاي مقابله كننده با بحران بيشتر باشد، مديريت بحران كاراتر است. هراندازه سرعت تصميم گيري از سوي مديريت بحران بيشتر باشد، سرعت كنترل بحران بيشتر است. هرچه قدر عوامل بحران براي مديريت بحران آشناتر باشند، كنترل تحران سهل تر است. ميان وجود برنامه وشرح وظايف مدون براي نيروهاي مقابله كننده با بحران رابط مستقيم دارد. WWW.PMED.BLOGFA.COM

26. *«مديريت يعني مديريت بحران وگرنه هر كسي مي تواند امور روزمره را مديريت كند و چه بسا از مزاياي مدير بودن لذت ببرد سختي كار وقتي است كه اتفاقي مي افتدو همه چشم ها متوجه تو مي شود» WWW.PMED.BLOGFA.COM

27. مديريت بحران در مناطق شهري WWW.PMED.BLOGFA.COM

28. رشد مناطق شهری در ایران WWW.PMED.BLOGFA.COM

29. رشد شتابان جمعیت شهری جهانی از برجسته ترین ویژگی های دوران معاصر است.‌در سال 1900 میلادی 14 درصد جمعیت جهان در شهرها زندگی می کردند.در سال 1950،این رقم به 30 درصد، در سال 1980 به 39 درصد و در سال 2001 به 5/47 درصد جهان رسید.پیش بینی شده است که میزان شهرنشینی در جهان تا 20 سال آینده به حدود 60 درصد برسد.نکته در خور توجه این است که تقریبا تمام این رشد در کشورهای در حال توسعه رخ می دهد. در زمان حاضر اکثریت جمعیت ایران نیز در مناطق شهری سکونت دارند: در سال 1365، تعداد 496 شهر با جمعیتی حدود 27 میلیون نفر در سطح کشورمان وجود داشته است که در سال 1370 به 530 شهر رسید.سپس با رشد بسیار زیاد،شهرداری های کشور تا پایان سال 1380 به بیش از 900 رسیده است. از سوی دیگر،‌‌‌جمعیت شهری کشور در سال 1365،حدود 56 درصد و در سال 1374 حدود 59 درصد کل جمعیت کشور بوده است و تا به امروز روند شهرنشینی به سرعت رو به افزایش است‌. WWW.PMED.BLOGFA.COM

30. از طرف دیگر، مدیریت شهری، با توجه به سه عامل سعادت بشر (مثلث سعادت بشر) یعنی احساس امنیت، احساس اجتماعی بودن و احساس احترام به خود ،می توان به نیازهای زیر اشاره کرد‌: احساس وجود ایمنی و امنیت برای شهروندان،احساس بهره مند شدن از امکان برقراری ارتباط با دیگران و انجام فعالیت‌های اجتماعی با مشارکت سایر شهروندان،احساس مشارکت در امور اجتماعی و شهری و با اهمیت بودن دیدگاه ها و خواسته‌های شهروندان‌. در سال‌های اخیر ایمن سازی شهرهای کشور،در برابر حوادث و سوانح غیرمترقبه مورد توجه قرار گرفته است.‌مدیریت شهری در سراسر کشور ناگزیر است برای کاهش تاثیرات بلایای طبیعی در شهرها،کارایی لازم را داشته باشد و آن را با گذشت زمان افزایش دهد.همچنین می بایست همواره روش های مدیریت و فناوری های موجود را به ویژه در مورد ایمن سازی خدمات،‌تاسیسات و ساختمان‌های شهر بهبود بخشد و بهنگام سازد‌. WWW.PMED.BLOGFA.COM

31. در این قسمت به اصول و مفاهیم پایه و چگونگی عملیاتی کردن مدیریت بحران شهری توجه بیشتری خواهد شد و مثال‌های عمده آن ذکر خواهد گردید.همچنین باید اذعان داشت که پرداختن به این موضوع جز با گنجاندن برنامه‌های کاهش آسیب پذیری شهروندان و جامعه در برابر مخاطرات و بلایای طبیعی در طرح های توسعه شهری امکان پذیر نیست.در حقیقت،حفاظت از جان و مال مردم‌،گنجینه های دانش و مهارت های موجود،ابزارهای تولیدی و صنعتی و تاسیسات و خدمات شهری در مقابل تاثیرات بلایای طبیعی،باید بخش جدایی ناپذیری از طرح های آمایش کشور و مدیریت شهری قلمداد شوند‌. WWW.PMED.BLOGFA.COM

32. از سوی دیگر،در سال‌های اخیر ریسک (خطرپذیری) شهرهای بزرگ ایران،به ویژه شهر تهران ،در برابر حوادث و سوانح غیرمترقبه افزایش یافته است.البته در سال‌های اخیر مدیریت بحران و ایمن سازی شهرهای کشور مورد توجه قرار گرفته،زیرا مدیریت شهری کشور ناگزیر است برای کاهش تاثیرات بلایای طبیعی در شهرها منسجم تر و کارامدتر از گذشته عمل کند و روش های مدیریت و فناوری های مرتبط با ایمن سازی و خدمات تاسیسات و ساختمان های شهر را دائما بهبود بخشد و روزآمد کند.در این زمینه می توان به تاسیس « مرکز پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران» و تدوین « طرح جامع مدیریت بحران کشور» و تصویب «طرح جامع امداد و نجات کشور» اشاره کرد؛که پژوهشکده سوانح طبیعی برای اجرای طرح یاد شده برنامه‌های مدونی را به استانداری ها ارائه کرده است. WWW.PMED.BLOGFA.COM

33. برای مدیریت ریسک (خطرپذیری) وایمنی در برنامه‌ریزی برای شهرها باید عوامل دانش و آگاهی و تفاهم را مورد توجه قرار داد و مسوولیت آن را بین دستگاه های گوناگون جامعه و افراد آن تقسیم کرد. برنامه ریزی برای کاهش خطرها و افزایش پایداری شهر باید بتواند فرهنگ ایمنی را گسترش دهد،به گونه ای که مردم بتوانند خطرهای گوناگون را بشناسند و در برابر آنها از خود محافظت کنند و از تلاش های انجام شده در مسیر ارتقای ایمنی شان حمایت کنند.برای کاهش آسیب پذیری،به توسعه اقتصادی شهر نیز باید توجه داشت.در این بین فعالیت‌هایی نظیر تمرکززدایی اقتصادی، به ویژه تمرکز‌زدایی صنایع آلاینده محیط زیست اهمیت ویژه ای دارد. WWW.PMED.BLOGFA.COM

34. همچنین با توجه به اهمیت امداد و نجات سریع در زمان بحران در شهرها به ویژه کلان شهرهایی نظیر تهران که دارای بافت های فرسوده و متراکم در بخش های عمده ای از شهر هستند،طراحی شبکه های ترافیک اضطراری و مشخص کردن اولویت های بازگشایی مسیر پس از بحران اهمیت حیاتی دارد.برای مثال می توان به این واقعیت اشاره کرد که در مناطق جنوبی شهر تهران به ویژه مناطق 17،18،19،20،14،15 و بافت‌های متراکم و پراهمیت اقتصادی بازار قدیم تهران در منطقه 12، در شرایط عادی و غیر بحرانی نیز تردد آمبولانس‌ها و ماشین‌های آتش نشانی در بسیاری از مناطق به سختی امکان پذیر است.در نتیجه این مناطق پرجمعیت از آسیب پذیرترین مکان ها پس از زلزله خواهند بود. WWW.PMED.BLOGFA.COM

35. نکته مهم دیگر تعیین و تجهیز فضاهای باز و مناسب در شهرها برای اسکان اضطراری پس از بروز زلزله است که با پرداختن به الگوهای صحیح تامین آب بهداشتی و تغذیه اضطراری و نیز بهداشت عمومی این اماکن،شهروندان می توانند تا پایان عملیات بازسازی زندگی نسبتاً مناسبی در آنها داشته باشند.خوشبختانه در شهرهای کشور ما فضاهای مناسب و متعددی برای اسکان اضطراری و موقت وجود دارد که کشورهای حادثه خیزی نظیر ژاپن از این امتیاز بی بهره اند.برای مثال در شهر تهران حدود 800 مکان برای اسکان شهروندان پس از زلزله انتخاب شده که تجهیز برخی از این مکانها آغاز گردیده است.طرح‌های متعدد دیگری نیز در مدیریت بحران شهری پیشنهاد می گردد که اجرای آنها پیش از هر چیز در گرو دگرگون شدن نگرش مجموعه مدیریت شهر و تمام نهادها و سازمان‌های دولتی و خصوصی و شهروندان در این زمینه است. WWW.PMED.BLOGFA.COM

36. چنین تحولی خود در چارچوب نگرش های فرهنگی و اجتماعی متعددی توصیف شدنی است،که از جمله می توان به اینها اشاره کرد: توانمند‌سازی مدیریت شهری با هدف ارتقای ایمنی،تثبیت شیوه های مدیریت ایمنی مشارکتی،مسوولیت‌پذیری و پاسخگو بودن مدیران در قبال شهروندان،روان سازی امور و افزایش بهره وری به منظور ارتقای ایمنی شهری،تحقق واقعی توسعه پایدار با توجه به مسائل ایمنی در شهر و نظایر اینها.در این بین ایجاد ساختارهای مدیریتی و تقویت آنها و هماهنگی بین بخشی اهمیت ویژه ای دارند که در کشور ما تا کنون از آن غفلت شده است. WWW.PMED.BLOGFA.COM

37. در هیچ جا به اندازه کشورهای در حال توسعه نمی توان به اهمیت مدیریت بحران پی برد. بررسی کارشناسان توسعه اقتصادی نشان داده است که با فراهم آوردن پول، توسعه و رشد پدید نمی آید، چنان که عامل بازدارنده در بسیاری از موارد دانش پیشرفت های بسیاری کرده است، ولی دانش‌های فرهنگی و اجتماعی بسیار عقب مانده اند. در واقع مدیریت بحران با همکاری سازمان یافته همه سازمان های مسوول مقابله با بحران ضرورت دارد. مدیریت اثربخش و تیزبین خواهان آن است که همه آنهایی که مسوول ایمنی شهروندان هستند، در همه رده‌ها و هر سازمانی، خود را در زمره‌ی مدیران بحران به شمار آورند.در حقیقت بین مدیران و کارگزاران و به عبارت دیگر استاندار، شهردار و سرپرست یک گروه کوچک امدادگر هیچ گونه تفاوت بنیادی وجود ندارد. ولی این حقیقت همچنان پابرجاست که در نقش مدیران، همه کسانی که در مسیر کوشش های اثربخش گروهی گام برمی دارند، وظیفه‌ای همانند و بزرگ را انجام می دهند. WWW.PMED.BLOGFA.COM

38. تهیه طرح،اجرای طرح،آزمون طرح و روز آمد کردن طرح و تمام تلاش‌هایی که در حیطه مدیریت صورت می گیرد باید در سطح شهر تعریف گردد چون در هر حادثه و سانحه‌ای که در سکونتگاه های شهری اتفاق می افتد اولین کسانی که می توانند در ابتدا با آن سانحه مواجه شوند و بحران را مدیریت کنند،همان کسانی هستند که در آن شهر ساکن اند؛زیرا آنها با شهر خود آشنایی دارند و می توانند بحران را به شکل بهتری درک و مدیریت کنند.پس لازم است شهرهای کشور همان گونه که طرح های شهری دارند- متناسب با ابعاد و اندازه آنها تعریف شده است- طرح های مدیریت بحرانی نیز داشته باشند که در همان سطح برای آنها تعریف شده باشد.می توان نتیجه گرفت که گستره های مدیریت بحران شهری ارتباط تنگاتنگی با همدیگر دارند؛ یعنی مدیریت بحران جزیی از وظایف و خدماتی است که مدیریت شهری فعال و پویا باید ارائه کند. WWW.PMED.BLOGFA.COM

39. ارتباط مدیریت شهری و مدیریت بحران را می توان از دو دیدگاه کلان و خرد نگریست: در دیدگاه کلان باید دید که حاکمیت – یعنی وزارت کشور و دولت- چه نقشی را برای حکومت های محلی یا شهرداری ها در مدیریت بحران قائل شده اند ولی به تازگی تجربه‌ای جدید در این زمینه در شهرداری تهران شکل گرفته که حاکمیت نقش خود را در مدیریت بحران به شهرداری واگذار کرده است.یعنی شهرداری تهران خود راسا رییس ستاد مدیریت بحران شهر تهران است و شهرداران مناطق هر کدام در منطقه خود همین نقش را ایفا می کنند.این امر می تواند تحولات مهمی در مدیریت بحران شهری ایجاد کند.دیدگاه دوم مدیریت بحران شهری، نگاه به آن در سطح محلی است که بستگی به توجه شهرداری ها در این زمینه دارد؛ هر چند حاکمیت نیز می تواند در این زمینه با آنها کمک کند.در سطح محای مهم ترین سیاستی که شهرداری‌ها برای مقابله بحران‌ها در پیش می گیرند،تجهیز آتش نشانی‌ها و سازمان‌ها اورژانس است. WWW.PMED.BLOGFA.COM

40. با این تفاصیل در فقدان اعطای اختیار مدیریت بحران به دولت های محلی باید شهرداری ها وضع موجود را بپذیرند و در همین حد به برنامه‌ریزی برای مدیریت بحران بپردازند.بدین منظور باید دید در کشور ما قوانین چه ابزاری برای کنترل بحران در اختیار شهرداری‌ها قرار داده اند.می توان گقت که مدیریت شهری از دو طریق می تواند در مقوله مدیریت بحران دخالت کند. طریقه‌ی اول اختیاری است که بر طبق قانون به شهرداری داده شده است که به خدمات رسانی به شهروندان برای مقابله با سوانح در شهرها بپردازد؛ و طریقه دوم نظارت و کنترل قانونی است که شهرداری ها می توانند بر ساخت و سازهای شهری داشته باشند.مورد اول را می توان به بند 14 ماده 55 قانون شهرداری ها استناد داد‌. WWW.PMED.BLOGFA.COM

41. یکی از موضوعاتی که بیشتر شهرهای بزرگ جهان با آن دست به گریبان هستند،موضوع حوادث طبیعی است.با توجه به ماهیت غیر مترقبه بودن غالب حوادث طبیعی و لزوم اتخاذ سریع و صحیح تصمیم ها و اجرای عملیات،مبانی نظری و بنیادی،دانشی را تحت عنوان مدیریت بحران به وجود آورده است.این دانش به مجموعه فعالیت هایی اتلاق می شود که قبل،بعد و هنگام وقوع بحران کاهش اثرات این حوادث و کاهش آسیب پذیری انجام گیرد.این موضوع ارتباط خاصی با مباحث برنامه ریزی شهری و مدیریت شهری و جغرافیا دارد.با بکارگیری اصول و ضوابط شهرسازی و تبیین مفاهیم موجود در این دانش مانند فرم،بافت و ساخت شهر،کاربری اراضی شهری،شبکه های ارتباطی و زیرساختهای شهری و غیره می توانیم تا حد زیادی اثرات و تبعات ناشی از حوادث طبیعی را کاهش دهیم. WWW.PMED.BLOGFA.COM

42. گستره جغرافیایی ایران از نظر احتمال وقوع این حوادث بویژه زلزله،از آسیب پذیرترین بخشهای کره زمین است که هرساله وقوع این حوادث موجب خسارت های جانی و مالی فراوان می شود و گستره های شهری نیز همواره تجربه تلخی از بروز این گونه بلایا داشته اند و بنظر میرسد انجام برنامه ریزی خاص جهت مصون سازی هرچه بیشتر فضاهای شهری ضرورت دارد.شهرها به دلیل تمرکز جمعیت و سرمایه گذاری های اقتصادی به شدت آسیب می بینند و این فضاها از آغاز تشکیل خود،فرم و ساختار خاصی جهت رشد انتخاب نموده و در گذر زمان نیز گسترش یافته اند.دانش شهرسازی با تکیه بر داده های جغرافیاییGeographical Data می تواند با تبیین اصول و مفاهیم خود و با استفاده از این داده ها،اصول مدیریتی لازم جهت کاهش آسیب پذیری شهرها در برابر این حوادث را به اجرا درآورند. WWW.PMED.BLOGFA.COM

43. زلزله WWW.PMED.BLOGFA.COM

44. WWW.PMED.BLOGFA.COM

45. WWW.PMED.BLOGFA.COM

46. زلزله یکی از عوارض طبیعی محسوب می شود،که پیوسته در طول تاریخ باعث خرابی ها و از بین رفتن جان انسان های زیادی شده است،به تدریج با رشد علم و تکنولوژی به ویژه در بخش عمران بر مقاومت های سازه ای افزوده شد تا جایی که در کشور ژاپن به دلیل زلزله خیزی بسیار زمین به پیشرفت های زیادی دست یافتند و اکثر زلزله ها کمتر می توانند جان انسان ها را تهدید نمایند.هرچند هنوز پیش بینی زلزله به طور مشخص معین نشده است.زلزله بم از سه جهت قابل توجه است اولاز این بابت که همبستگی اجتماعی بالای مردم و احساس همدردی آنان تا حدودی آلام آن را تسکین داد.دوم،از دست رفتن چندین هزار انسان بی گناه و مجروحیت جسمی و روانی تعداد زیادی از بازماندگان و معلولیت تعدادی از آنان که وظیفه بخش بهزیستی را در این بابت دوچندان می نماید.سوم،نگاهی جدی به برنامه ریزی و مدیریت بحران به عنوان یک عنوان یک ضرورت که در مولفه های مدیریت شهری باید به آن نگاه نمود. WWW.PMED.BLOGFA.COM

47. فاجعه زلزله بم را می توان در جهل سال اخیر در کشور ایران کم نظیر دانست.یکی از این جهت که منطقه با وجود قرارگیری به روی گسل غیرفعال بم،به یکباره بعد از چند صدسال فعال گردید و دوم بحث ضرورت مقاوم سازی بناهای موجود در شهرهای واقع در کمربند زلزله در کشور است.از نگاه برنامه ریزی شهری مهمترین مسئله بعد از زلزله بحث بازماندگان است و ضرورت بازسازی شهرهای زلزله زده که در این مواقع با استفاده از طرح های ضربتی می توان این امر را تسهیل نمود.در حال حاضر کشور ما از فقدان یک نظام برنامه ریزی پویای بعد از حادثه رنج می برد و این با توجه به وقوع چندین زلزله در سال های اخیر است که د زلزله سال 1369 رودبار با کمک (UNDP) و همکاری بنیاد مسکن یکسری مطالعاتی برای باز سازی صورت پذیرفت که حتی ضریب 2800 برای محاسبه ساخت و سازها بازتاب این امر بود. WWW.PMED.BLOGFA.COM

48. ولی این مطالعات پیگیری نشد و حتی در گزارشی که از رودباربعد از زلزله صورت گرفت بیش از 96%ساخت و سازها بدون رعایت ضرایب ایمنی بود.حتی در زلزله بم شاهد بودیم که نبود بسیاری از وسایل اولیه مانع نجات جان عده ای از هموطنان شد.علاوه بر آن به دلیل ازدحام و شلوغی و نبود مدیریت سلسله مراتبی و تقسیم کارشده و غالب شدن جو احساسات بر بازماندگان،امداد رسانی با مشکلات زیادی روبرو خواهد شد به همین سبب داشتن برنامه ریزی بحران برای کشور ایران یک ضرورت است که این روند را می باید در یک سیکل زمانی اجرا نمود. WWW.PMED.BLOGFA.COM

49. برنامه ریزی مدیریت بحران در مواقع رخداد زلزله WWW.PMED.BLOGFA.COM

50. در کشور ایران که در کمربند حوادث مختلف قرار گرفته است می باید در تمام استان ها ستادهای بحران زیر نظر استاندار تشکیل گردد و معاونت برنامه ریزی و فنی استانداری مسئول پیگیری آن باشند.بنابراین می توان بشرح ذیل اقدامات مختلفی را انجام داد: • شناسایی کامل شهرهایی که امکان وقوع زلزله را دارندو اولیویت بندی آنها از نظر کمک هایی که باید دریافت نمایند. • برنامه ضربتی مقاوم سازی بناها و رعایت ضوابط ایمنی و مهندسی در ساخت و سازها • برقراری زمینه هایی در کنار شهرها به عنوان سایت چادری که از قبل در آن به طور مشخص سکوهایی برای استقرار چادرها بنا شده و در کنار هریک پریز برق و شیر آب نصب گردد و در هر سایت چند عدد سرویس بهداشتی احداث می شود که در موقع زلزله بلافاصله چادرها را برافراشته و خانواده ها را در آن استقرار بدهند. • ایستگاههایی درکنار شهرهای بزرگ برای نگهداری ماشین آلات آواربرداری و آتش نشانی و بیل و کلنگ و کپسول های آتش نشانی . • حوزه بندی کشور به چند حوزه که در صورت وقوع زلزله در یک حوزه حداقل چند حوزه مجاور جهت کمک اعزام گردند. WWW.PMED.BLOGFA.COM