300 likes | 438 Views
¿ ÖîÖ ×Öú ´ Öæ »µ Ö´ÖÖ¯ÖÖÖ“Öß ÃÖÓú»¯ÖÖÖ. ›üÖò.²Öß.¯Öß.´Ö¸ü•Öê. ¾µÖ¾ÖÆüÖ¸üÖŸÖ ´ Öæ »µÖ´ÖÖ¯ÖÖ. ׿ÖÖÖÖŸÖ ´ Öæ »µ Ö´ÖÖ¯ÖÖÖ“Öß ³Öæ×´Ö úÖ. †¬µÖµÖÖ - †¬µÖÖ¯ÖÖ ¯ÖÏ× ÎúµÖê“Öê ±ú×»ÖŸÖ - ¯ Ö¸ßü ÖÖ
E N D
¿ÖîÖ×Öú ´Ö滵ִÖÖ¯ÖÖÖ“ÖßÃÖÓú»¯ÖÖÖ ›üÖò.²Öß.¯Öß.´Ö¸ü•Öê
׿ÖÖÖÖŸÖ ´Ö滵ִÖÖ¯ÖÖÖ“Öß ³Öæ×´ÖúÖ • †¬µÖµÖÖ - †¬µÖÖ¯ÖÖ ¯ÖÏ×ÎúµÖê“Öê ±ú×»ÖŸÖ - ¯Ö¸ßüÖÖ • ¾ÖÖÙÂÖú ¯Ö¸ßüÖÖ - ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ“µÖÖ ¾ÖÂÖÔ³Ö¸üÖ“µÖÖ ¿ÖîÖ×Öú ×¾ÖúÖÃÖÖ“Öß ¯ÖÏÖŸÖß ¯ÖÖÆüµÖÖ“Öê ¯ÖÏ´ÖãÖ ÃÖÖ¬ÖÖ • ׿ÖÖÖÖ“Öê ¯ÖÏ´ÖãÖ ¬µÖêµÖ
¯Ö¸ßüÖê“Öê ׿ÖÖÖÖ¾Ö¸ü —ÖÖ»Öê»Öê ¤ãü¯Ö׸üÖÖ´Ö • ¾µÖÛŒŸÖ×Öšü ´Ö滵ִÖÖ¯ÖÖ • ¾ÖÂÖÖÔ“µÖÖ ¿Öê¾Ö™üß †³µÖÖÃÖ • ¯ÖÏ¿ÖÖÓ“Öê þֺþ¯Ö • ¯Ö¸ßüÖÖ׬ÖÛ™üŸÖ †¬µÖÖ¯ÖÖ • Öî¸ü ´ÖÖÖÖÕ“ÖÖ †¾Ö»ÖÓ²Ö • ôָüÖ¿ÖŒŸÖß“Öß“Ö“ÖÖ“ÖÖßÆüÖêŸÖê†×³Ö¾Öé¢Öß, †×³Öºþ“Öß, †ÖŸ´Ö×¾ÖÀ¾ÖÖÃÖ, ú™üÖôæû¯ÖÖÖ, ¬Ö›üÖ›üß, ÃÖÖ´ÖÖוÖúŸÖÖ, ÃÖÆüúÖµÖÔ, •Ö²ÖÖ²Ö¤üÖ¸üß, ¾ÖŒŸÖ¿Ö߸ü¯ÖÖÖ, ÖêŸÖéŸ¾Ö †Ö×Ö ú»ÖÖúÖî¿Ö»µÖ ‡. ÖãÖÖÓ“Öß “ÖÖ“ÖÖßÆüÖêŸÖ ÖÖÆüß.
´ÖÖÖ×ÃÖú ¾Ö ¿ÖÖ¸ßü׸üüú ŸÖÖÖ • ›üÖò.ÖÖ¸ü¾Öæ›ü - ׿ÖÖÖ ŸÖ–Ö" ¯Ö¸üßÖê“Öê ׿ÖÖÖÖŸÖæÖ ˆ““ÖÖ™üÖ —ÖÖ»Öê ¯ÖÖ×Æü•Öê ", †ÃÖê ÃÖæ“Ö×¾Ö»Öê. • ¯Ö¸üßÖê´Öæôêû ׿ÖÖÖÖ“Öß ¤ãü¸üÖ¾µÖãÖÖ.
þÖÖŸÖÓ¡µÖÖê¢Ö¸ü úÖôûÖŸÖᯙ ¯Ö쵅م • ×¾ÖªÖ¯Ößšü ׿ÖÖÖ †ÖµÖÖêÖ- 1948 • ´ÖÖ¬µÖ×´Öú ׿ÖÖÖ †ÖµÖÖêÖ - 1952 †ÓŸÖÖÔŸÖ ´Ö滵ִÖÖ¯ÖÖ • ׿ÖÖÖ †ÖµÖÖêÖ - (›üÖò.›üß.‹ÃÖ.úÖêšüÖ¸üß) 1964-66"êú¾Öôû »ÖêÖß ¯Ö¸üßÖê«üÖ¸êü ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ“µÖÖ ¯ÖÏÖŸÖß“ÖßÃÖÓ¯ÖæÖÔ ú»¯ÖÖÖ µÖê‰ú ¿ÖúŸÖ ÖÖÆüß ŸµÖÖÃÖÖšüß Ö¾ÖßÖ ´Ö滵ִÖÖ¯ÖÖ ¯Ö¬¤üŸÖß“ÖÖ ¾ÖÖ¯Ö¸ü ú¸üµÖÖŸÖ µÖÖ¾ÖÖ. " • ׿ÖÖÖÖ´Ö¬µÖê ´Ö滵ִÖÖ¯ÖÖÖ ŸÖÓ¡ÖÖ“ÖÖ Ã¾ÖßúÖ¸ü - ´Ö滵ִÖÖ¯ÖÖ ŸÖÓ¡ÖÖ“ÖÖ ¯Ö׸üÖÖ´ÖúÖ¸ü ¾ÖÖ¯Ö¸ü êú»µÖÖÃÖ ×¿ÖÖÖ ¯ÖÏ×ÎúµÖÖ ¤ü•Öì¤üÖ¸ü ¾Ö ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ÆüÖê‰ú ¿Öêú»Ö. • Ö¾ÖßÖ ¿ÖîÖ×Öú ¬ÖÖê¸üÖ - 1985 ÃÖ¾ÖÕúÂÖ ´Ö滵ִÖÖ¯ÖÖÖ¾Ö¸ü ³Ö¸ü ¤êüµÖÖŸÖ †Ö»Öê»ÖÖ †ÖÆêü.
´ÖÖ¯ÖÖ ¾Ö ´Ö滵ִÖÖ¯ÖÖ ¯Ö¸üïָüÃÖÓ²Ö¬Ö ´ÖÖ¯ÖÖ ´Ö滵ִÖÖ¯ÖÖ ´Ö滵ִÖÖ¯ÖÖ Æüß ¾µÖÖ¯Öú ÃÖÓú»¯ÖÖÖ †ÖÆêü. ×úŸÖß ¯ÖÏ´ÖÖÖÖŸÖ Æüê šü¸ü×¾Ö»µÖÖÖÓŸÖ¸ü ×úŸÖß “ÖÖÓÖ»ÖêÆüÖ ÖãÖÖŸ´Öú ×¾Ö“ÖÖ¸ü ´Ö»µÖ´ÖÖ¯ÖÖÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖê. ´Ö滵ִÖÖ¯ÖÖ Æêü ÖãÖÖŸ´Öú ¾ÖÖÔÖ †ÖÆêü. • ´ÖÖ¯ÖÖ Æêü´Ö滵ִÖÖ¯ÖÖÖ“ÖÖ“Ö ‹ú ³ÖÖÖ †ÖÆêü. • ´ÖÖ¯ÖÖ ´ÆüÖ•Öê ´ÖÖê•ÖÖê ˆ¤üÖ. ¯Ö¸üßÖêŸÖ ×´ÖôûÖ»Öê»Öê ÖãÖ, ‡´ÖÖ¸üŸÖß“Öß ˆÓ“Öß , •ÖÖÖê“Öê Öê¡Ö±úôû ‡. • •µÖÖ“µÖ ÃÖÖÊÖÖê ´ÖÖ¯ÖÖ êú»Öê •ÖÖŸÖê, ŸµÖÖ»ÖÖ ´ÖÖ¯ÖÖ ÃÖÖ¬ÖÖ †ÃÖê ´ÆüÖŸÖÖŸÖ. ˆ¤üÖ. ´Öß™ü¸ü¯Ö¼üß, ŸÖ¸üÖ•Öæ, ‘Ö›ü¶Öôû, ¯Ö¸üßÖÖ‡. • ´ÖÖ¯ÖÖ Æêü ÃÖÓµÖÖŸ´Öú †ÃÖŸÖê
´Ö滵ִÖÖ¯ÖÖÖ“ÖÖ †£ÖÔ • ´Ö滵ִÖÖ¯ÖÖÖ“ÖÖ †£ÖÔ :" ×¾ÖªÖ£µÖÖÕÃÖ ×´ÖôûÖ»Ö껵ÖÖ ÖãÖÖÓ¾ÖºþÖ ŸµÖÖ“Öê ÖãÖÖŸ´Öú ¾ÖÖÔÖ ú¸üÖê ¾Ö µÖÖ ¾ÖÖÔÖÖ¾ÖºþÖ ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ“µÖÖ ¯ÖÏÖŸÖß“µÖÖ ¤ü•ÖÖÔ×¾ÖÂÖµÖß †×³Ö¯ÖÏÖµÖ ¤êüÖê. ´ÖÖ¡Ö ÆüÖ †×³Ö¯ÖÏÖµÖ ¤êüŸÖÖÖÖ †¯Öê×ÖŸÖ ˆ×§ü™êü ›üÖêóµÖÖÃÖ´ÖÖê¸ü šêü¾ÖÖê †Ö¾Ö¿µÖú ÆüÖêµÖ. " • NCERT –Evaluation is a systematic, continuous process of determining; • Objectives previously identified and defined are attained. • The effectiveness of the learning experiences provided in the classroom and • how well the goals of education have been accomplished.
´Ö滵ִÖÖ¯ÖÖ Æüß ¯Ö¸üßÖÖ ÖÃÖæÖ ×¾ÖªÖ£µÖÖÕŸÖ —ÖÖ»Ö껵ÖÖ †¯Öê×ÖŸÖ ²Ö¤ü»ÖÖ“Öê ´Ö㻵ÖÖÓúÖ ú¸üµÖÖ“Öê ŸÖÓ¡Ö †ÖÆêü. • ÃÖÓµÖÖŸ´Öú ¾Ö ÖãÖÖŸ´Öú ´Ö滵ÖÖÓúÖ ú¸üµÖÖ“Öß ¯ÖÏ×ÎúµÖÖ †ÖÆêü. • ´Ö滵ִÖÖ¯ÖÖ = ÃÖÓµÖÖŸ´Öú ¾ÖÖÔÖ + ÖãÖÖŸ´Öú ¾ÖÖÔÖ + ׿ÖÖúÖÓ“ÖÖ †×³Ö¯ÖÏÖµÖ
¯Ö¸üßÖÖ ŸÖÓ¡Ö ¾Ö ´Ö㻵ִÖÖ¯ÖÖ ŸÖÓ¡Ö ¯Ö¸üßÖÖ ŸÖÓ¡Ö ´Ö滵ִÖÖ¯ÖÖ ŸÖÓ¡Ö ´Ö滵ִÖÖ¯ÖÖ ÃÖŸÖŸÖ “ÖÖ»ÖÖÖ¸üß ¯ÖÏ×ÎúµÖÖ “ÖÖ“ÖµÖÖ, ×Ö¸üßÖÖ ŸÖÓ¡Ö †ÖŸ´Ö×Ö¸üßÖÖÖŸ´Öú ÃÖÖ¬ÖÖê, ¯Ö›üŸÖÖôûÖÃÖã“Öß, ¯Ö¤ü×Ö¿“ÖµÖÖ ÁÖêÖß ‡. µÖÖ ŸÖÓ¡ÖÖŸÖ ˆ×¤ü™êü, ¾ÖŸÖÔÖ²Ö¤ü»Ö šü¸ü×¾Ö»Öê»Öê †ÃÖŸÖÖŸÖ, ŸµÖÖ´Öãôêû פü¿ÖÖ ×ÖÛ¿“ÖŸÖ ÆüÖêŸÖê. ´Ö滵ִÖÖ¯ÖÖ ŸÖÓ¡ÖÖÃÖÖšüß †ÃÖÖ ×Ö¾Ö›üú †³µÖÖÃÖ ¯Öã¸êüÃÖÖšü¸üŸÖ ÖÖÆüß. ¯ÖÏŸµÖêú ‘Ö™üú ¾Ö ÃÖ¾ÖÔ“Ö ˆ×§ü™êü ÃÖÖ¬µÖ ¾ÆüÖ¾Öß »ÖÖÖŸÖÖŸÖ. • ¯Ö¸üßÖÖ šü¸üÖ×¾Öú úÖ»ÖÖ¾Ö¬ÖßÖÓŸÖ¸ü • »ÖêÖß, ŸÖÖêÓ›üß ¾Ö ¯ÖÏÖŸµÖ×Öú ¯Ö¸üßÖÖ • ×¾ÖÂÖµÖÖÓ“Öß ˆ×¤ü™êü šü¸ü¾Ö»Öê»Öß †ÃÖŸÖÖŸÖ, ¯Ö¸ÓüŸÖ㟵ÖÖ¯ÖÏ´ÖÖÖê ´Ö滵ִÖÖ¯ÖÖ ÆüÖêŸÖê“Ö †ÃÖê ÖÖÆüß. • ×¾ÖªÖ£Öá ×Ö¾Ö›üú ¯ÖÏ¿ÖÖÓ“ÖÖ“Ö †³µÖÖÃÖ ú¸üŸÖÖŸÖ. ŸµÖÖŸÖæÖ ˆ¢ÖßÖÔÆüÖê‰ú ¿ÖúŸÖÖŸÖ.
´Ö滵ִÖÖ¯ÖÖÖ“Öß ÃÖÓú»¯ÖÖÖ • ¯Ö¸üßÖÖ ²ÖÓ¤ü êú»µÖÖÖê ׿ÖÖÖÖ“Öß ÖãÖ¾Ö¢ÖÖ ¾ÖÖœêü»Ö úÖ ? • ‡.ÃÖ. 1948 ´Ö¬µÖê †´Öê׸üêúŸÖ µÖÖ ŸÖÓ¡ÖÖ“ÖÖ ˆ¤üµÖ —ÖÖ»ÖÖ. ›üÖò.²Öë•ÖÖ×´ÖÖ ²»Öæ´Ö Æêü ´Ö滵ִÖÖ¯ÖÖ ŸÖÓ¡ÖÖ“Öê •ÖÖú ÆüÖêŸÖ. • ´Ö滵ִÖÖ¯ÖÖ ŸÖÓ¡Ö Æêü êú¾Öôû ¯Ö¸üßÖê“Öê ŸÖÓ¡Ö ÖÃÖæÖ ÃÖÓ¯ÖæÖÔ ×¿ÖÖÖ ¯ÖÏ×ÎúµÖêÃÖ Ö¾ÖÃÖÖß ‘ÖÖ»ÖÖÖ¸êü ŸÖÓ¡Ö †ÖÆêü. • ´Ö滵ִÖÖ¯ÖÖ ŸÖÓ¡ÖÖŸÖ߻֟ÖßÖ ‘Ö™üú • ¿ÖîÖ×Öú ˆ×§ü™êü • †¬µÖµÖÖ †Öã³Ö¾Ö • ´Ö滵ִÖÖ¯ÖÖÖ“ÖßÃÖÖ¬ÖÖê
´Ö滵ִÖÖÖ ¯ÖÏ×ÎúµÖÖ
´Ö滵ִÖÖ¯ÖÖÖ“Öß Ö¸ü•Ö • úÖêÖŸÖê ¯Öæ¾ÖÔÃÖÓÃúÖ¸ü †ÖÆêüŸÖ µÖÖ“ÖÖ ´ÖÖÖÖê¾ÖÖ ‘ÖêÖê. • ×¾Ö×¾Ö¬Ö ÃŸÖ¸üÖ¾Ö¸üß»Ö ×¾ÖªÖ£µÖÖÕÃÖÖšüß †¬µÖÖ¯ÖÖÖ“Öß ˆ×§ü™êü ×ÖÛ¿“ÖŸÖ ú¸üÖê. • ˆ×§ü™êü ÃÖÖ¬µÖ ú¸üµÖÖÃÖÖšüß †³µÖÖÃÖÎú´ÖÖ“ÖÖ †Ö¸üÖÖ›üÖ ŸÖµÖÖ¸ü ú¸üÖê. • †³µÖÖÃÖÎú´ÖÖ¾Ö¸ü †Ö¬ÖÖ¸üßŸÖ ¯ÖÖšü¶¯ÖæßÖêú ¾Ö †¬µÖµÖÖ ÃÖÓ“Ö ŸÖµÖÖ¸ü ú¸üÖê. • ˆ×§ü™êü ÃÖÖ¬µÖ ú¸üµÖÖÃÖÖšüß µÖÖêµÖ †¬µÖÖ¯ÖÖ ¯Ö¬¤üŸÖß ×ÖÛ¿“ÖŸÖ ú¸üÖê. • µÖÖêµÖ ´Ö滵ִÖÖ¯ÖÖ ÃÖÖ¬ÖÖÖÓ“ÖÖ úÃÖÖ ¾ÖÖ¯Ö¸ü ú¸üÖ¾ÖÖ. • ¯ÖÏŸµÖÖ³Ö¸üÖ
¿ÖîÖ×Öú ˆ×¤ü™êü ¾Ö ïÖ™üßú¸üÖê • úÖêÖŸÖßÆüß éúŸÖß ÆêüŸÖã¯ÖæÖÔ †ÃÖŸÖê. ˆ×§ü™ ›üÖêóµÖÖÃÖ´ÖÖê¸ü šêü¾ÖæÖ éúŸÖß. ˆ×§ü™üÖÓ“Öê ¯ÖÏúÖ¸ü - 1) ¸üÖ™ÒüßµÖ ˆ×§ü™êü 2) ¿ÖîÖ×Öú ˆ×§ü™êü • ¿ÖîÖ×Öú ˆ×§ü™êü: "†¬µÖÖµÖÖ †¬µÖÖ¯ÖÖ ¯ÖÏ×ÎúµÖêŸÖ ‘Ö›ü¾ÖæÖ †ÖÖÖ¾ÖµÖÖ“Öê '†¯Öê×ÖŸÖ ¾ÖŸÖÔÖ ²Ö¤ü»Ö' ´ÆüÖ•Öê ¿ÖîÖ×Öú ˆ×§ü™êüÆüÖêŸÖ." • ¿ÖîÖ×Öú ˆ×§ü™ÖÓ“Öê¯ÖÏúÖ¸ü - • ŸÖÖŸúÖ×»Öú ˆ×§ü™êü(Immediate objective) : ¯ÖÏŸµÖÖ ¾ÖÖÖÔŸÖ †¬µÖÖ¯ÖÖ ú¸üŸÖÖÖÖ ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ“µÖÖ ¾ÖŸÖÔÖÖŸÖ ²Ö¤ü»Ö ‘Ö›üŸÖÖê ˆ¤üÖ. ¿Ö²¤üÖÓ“ÖÖ †£ÖÔ úôûŸÖÖê, ‹êןÖÆüÖ×ÃÖú ‘Ö™üÖÖÃÖ´Ö•ÖŸÖê, ²Öê¸üß•Ö ¾Ö•ÖÖ²ÖÖúß ¸üߟÖÃÖ´Ö•ÖŸÖê. • †Ó×ŸÖ´Ö ˆ×§ü™êü(Ultimate objective) : ŸÖÖŸúÖ»ÖßÖ ¾ÖŸÖÔÖ ²Ö¤ü»ÖÖŸÖæÖ ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ“µÖ ¾ÖŸÖÔÖÖŸÖ ×¾Ö×¾Ö¬Ö ÖãÖ ×ÖÙ´ÖŸÖßÆüÖêŸÖê. ˆ¤üÖ. ¤êü¿Ö³ÖŒŸÖß, ˆªÖê•ÖúŸÖÖ, •Ö²ÖÖ²Ö¤üÖ¸ü ÖÖÖ׸üú ‡.
¿ÖîÖ×Öú ˆ×§ü™êü ¯ÖÏúÖ¸ü • ´ÖæŸÖÔ ˆ×§ü™êü - ˆ¤üÖ. ×¾ÖªÖ£Öá ²Öê¸üß•Ö ú¸üŸÖÖŸÖ, ¾ÖÖ“ÖÖ ú¸üŸÖÖê. • †´ÖæŸÖÔ ˆ×§ü™êü - ³ÖÖÂÖÖ ×¾ÖÂÖµÖÖŸÖ †×³Öºþ“Öß ×Ö´ÖÖÔÖ ÆüÖêÖê, ú»Öê“ÖÖ †Ã¾ÖÖ¤ü ‘ÖêŸÖÖ µÖêÖê, »ÖÖêú¿ÖÖÆüß •Öß¾ÖÖ×ÖšüÖ ‡. • ÃÖÖ´ÖÖµÖ ˆ×§ü™êü - ¾ÖÖ“ÖÖÖ´ÖŸÖÖ, †Öú»ÖÖÖ´ÖŸÖÖ, »ÖêÖÖÖ´ÖŸÖÖ ‡. • ×¾Ö׿Ö™ü ˆ×§ü™êü - ¿Ö²¤üÖÓ“ÖÖ †£ÖÔ ÃÖÖÓÖÖê, ¾ÖÖŒµÖÖ´Ö¬µÖê ÃÖ´Ö¯ÖÔú ¿Ö²¤üÖÓ“ÖÖ ¾ÖÖ¯Ö¸ü ú¸üÖê,´ÖãªÖÓ¾ÖºþÖ ÖÖê™ü ¯ÖæÖÔ ú¸üÖê, †Æü¾ÖÖ»Ö »ÖêÖÖ ú¸üÖê ‡.
†¬µÖÖ¯ÖÖÖ“Öß ÃÖ¾ÖÔÃÖÖ´ÖÖµÖ ˆ×§ü™êü • †¬µÖÖ¯ÖÖÖ«üÖ¸êü ÃÖÖ¬µÖ ÆüÖêÖÖ·µÖÖ ÃÖ¾ÖÔÃÖÖ´ÖÖµÖ ˆ×§ü™üÖÓÖÖ†¬µÖÖ¯ÖÖÖ“Öß ÃÖ¾ÖÔÃÖÖ´ÖÖµÖ ˆ×§ü™êü ´ÆüÖŸÖÖŸÖ. • –ÖÖÖ(Knowledge) : ׿ÖÖúÖÓÖß ×¿Öú¾Ö»Ö껵ÖÖ ×Ö¸ü×Ö¸üÖóµÖÖ ×¾ÖÂÖµÖÖÓŸÖæÖ ×¾ÖªÖ£µÖÖÕÖÖ Ö¾ÖÖ¾ÖßÖ ²ÖÖ²Öß ´ÖÖÆüߟÖÆüÖêŸÖÖŸÖ. –ÖÖÖÖŸ´Öú ¾ÖŸÖÔÖ ²Ö¤ü»Ö - ˆ¤üÖ. ‡×ŸÖÆüÖÃÖÖŸÖᯙ ‘Ö™üÖÖ ´ÖÖÆüߟÖÆüÖêŸÖÖŸÖ, ×¾Ö–ÖÖÖÖŸÖᯙ ÃÖÓ²ÖÖê¬Ö ´ÖÖÆüߟÖÆüÖêŸÖÖŸÖ. • †Öú»ÖÖ (Understanding) : ´ÖÖ×ÆüŸÖß —ÖÖ»Ö껵ÖÖ ¤üÖêÖ ‘Ö™üÖêŸÖß»ÖÃÖÖ´µÖ³Öê¤ü úôûŸÖÖê, ÃÖÓ²ÖÖê¬Ö ÃÖ´Ö•ÖŸÖÖê†Öú»ÖÖÖŸ´Öú ¾ÖŸÖÔÖ²Ö¤ü»Ö - ˆ¤üÖ. ¯ÖæÖÔ ¯Öã»ÖÖÓ“Öß ÃÖÓú»¯ÖÖÖ ÃÖ´Ö•ÖŸÖꟵÖÖŸÖᯙ ³ÖÖÖÖÓ“Öß ¸ü“ÖÖÖ úÖµÖÔ ÃÖ´Ö•ÖŸÖê ŸµÖÖ´Öæôêû †Öêú ¯ÖæÖÔ ±ãú»ÖÖÓ“Öß ˆ¤üÖÆü¸üÖê ÃÖÖÓÖæ ¿ÖúŸÖÖŸÖ. • úÖî¿Ö»µÖ : ×¾ÖªÖ£Öá úÖÆüß ×ÎúµÖÖ úÖî¿Ö»µÖê ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ú¸üŸÖÖŸÖ úÖî¿Ö»µÖÖŸ´Öú ¾ÖŸÖÔÖ ²Ö¤ü»Ö ˆ¤üÖ. ¿Ö²¤üÖÓ“ÖÖ µÖÖêµÖ ˆ““ÖÖ¸ü ú¸üÖê, †Ö¸êü ×»Ö×ÆüÖê, ¯ÖϵÖÖêÖ, éúŸÖß ú¸üÖê, Öêôû ÖêôûÖê ‡.
ˆ¯ÖµÖÖê•ÖÖ (Application) : ×´Öôû×¾Ö»Ö껵ÖÖ –ÖÖÖÖ“ÖÖ Ö¾ÖßÖ ¯Ö׸üÛã֟ÖßŸÖ ¾ÖÖ¯Ö¸ü ú¸üŸÖÖê. ˆ¤üÖ. ´ÖÖÆüߟ֗ÖÖ»Ö껵ÖÖ ×Ö¸ü×Ö¸üÖóµÖÖ¿Ö²¤üÖÓ“ÖÖ ×Ö¸ü×Ö¸üÖóµÖÖ ¯ÖÏÃÖÓÖß ²ÖÖê»ÖŸÖÖÖÖ †£Ö¾ÖÖ ×»Ö×ÆüŸÖÖÖÖ ¾ÖÖŒµÖÖŸÖ ˆ¯ÖµÖÖêÖ ú¸üÖê. ˆ¯ÖµÖÖê•ÖÖÖ׿־ÖÖµÖ –ÖÖÖÖ»ÖÖ ´ÖÆü¢¾Ö ÖÖÆüß. • ¥ü™üßúÖêÖ (Attitude) : ¥ü™üßúÖêÖÆüß ‹ú ¾Öé¢Öß †ÃÖŸÖê. ˆ¤üÖ. ¤êü¿Ö³ÖŒŸÖß, †Ö¯Ö»µÖÖ ¬Ö´ÖÖÔ²ÖÖ²ÖŸÖ †Ö¤ü¸ü, £ÖÖê¸üÖÓ“ÖÖ †Ö¤ü¸ü ú¸üµÖÖ“Öß ¾Öé¢Öß. • †×³Öºþ“Öß (Interest) :‹ÖÖ¤üÖ ×¾ÖÂÖµÖ ×¾ÖªÖ£µÖÖÔ»ÖÖ †Ö¾Ö›æü »ÖÖÖŸÖÖê. • ¸üÃÖÖÏÆüÖ (Appreciation) : ¸üÃÖÖÏÆüÖ Ö´ÖŸÖêŸÖæÖ ×Ö¸ü×Ö¸üÖóµÖÖ ú»ÖÖ, ÃÖãÓ¤ü¸ü ¥üµÖê, ×¾Ö×¾Ö¬Ö Öêôû, ‡ŸµÖÖ¤üß“ÖÖ †ÖþÖÖ¤ü ‘Öê‰úÖ †ÖÖÓ¤ü »Öã™üŸÖÖ µÖêŸÖÖê. • ¾µÖÛŒŸÖ ×¾ÖúÖÃÖ (Individual Development) : ¾µÖÛŒŸÖÖŸÖ ÖãÖÖÓ“ÖÖ, Ö´ÖŸÖÖÓ“ÖÖ ×¾ÖúÖÃÖ ‘Ö›ü¾ÖæÖ ŸµÖÖ»ÖÖ ÃÖ´ÖÖµÖÖê•ÖÖÖÃÖ´Ö¤üŸÖ ú¸üÖê Æêü †¬µÖÖ¯ÖÖÖ“Öê ˆ×§ü™ü šü¸üŸÖê.
¿ÖîÖ×Öú ˆ×§ü™üÖÓ“Öê ÁÖêÖß²Ö¬¤ü ¾ÖÖáú¸üÖTexanomy of Educational Objectives
²ÖÖê¬ÖÖŸ´Öú Öê¡Ö • ‡.ÃÖ. 1956 ´Ö¬µÖê ›üÖò.²Öë•Ö×´ÖÖ ²»Öæ´Ö †Ö×Ö ŸµÖÖÓ“ÖêÃÖÆüúÖ¸üß µÖÖÓÖß "Texanomy of Educational Objectives Handbook - 1 Cognitive Domain" Æêü ¯ÖãßÖú ¯ÖÏúÖ×¿ÖŸÖ êú»Öê. ÊÖ ¯ÖãßÖúÖŸÖŸµÖÖÓÖß ²ÖÖê¬ÖÖŸ´Öú Öê¡ÖÖ´Ö¬Öᯙ ˆ×§ü™üÖÓ“Öê Öã»ÖÖÃÖê¾ÖÖ¸ü ïÖ™üßú¸üÖ ×¤ü»Öê †ÖÆêü.
²ÖÖê¬ÖÖŸ´Öú Öê¡Ö - ÁÖêÖß²Ö¬¤ü ¾ÖÖáú¸üÖ ¸ü“ÖÖÖ
ˆ×§ü™üÖÓ“ÖßïÖÛ™üú¸üÖê • ׿ÖÖú µÖÖêµÖ †¬µÖµÖÖ ¯ÖÏÃÖÓÖÖ“Öß ×Ö´ÖáŸÖß úºþÖ †Ö¯Ö»µÖÖ †¬µÖÖ¯ÖÖÖ“Öß ˆ×§ü™êü ÃÖÖ¬µÖ ú¸üµÖÖ“ÖÖ ¯Ö쵅م ú¸üŸÖÖŸÖ. ¯Ö¸ÓüŸÖãÆüß ˆ×§ü™êü ÃÖÖ¬µÖ ÆüÖêµÖÖÃÖÖšüß ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ´Ö¬µÖê úÖêÖŸÖê ×¾Ö׿Ö™ü ¾ÖŸÖÔÖ ²Ö¤ü»Ö —ÖÖ»Öê ¯ÖÖ×Æü•ÖêŸÖ ÆêüÆüß ´ÖÖÆüßŸÖ †ÃÖÖê †Ö¾Ö¿µÖú †ÃÖŸÖê. Æêü ×¾Ö׿Ö™ü ¾ÖŸÖÔÖ²Ö¤ü»Ö ´ÆüÖ•Öê ˆ×§ü™üÖÓ“ÖßïÖ™üßú¸üÖêÆüÖêµÖ. • ¾µÖÖµÖÖ - "‹ÖÖ¤êü ˆ×§ü™ü ÃÖÖ¬µÖ —ÖÖ»ÖêÆêü ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ´Ö¬µÖê ‘Ö›æüÖ †Ö»Ö껵ÖÖ •µÖÖ ×¾Ö׿Ö™ü ¾ÖŸÖÔÖ ²Ö¤ü»ÖÖ«üÖ¸êü ïÖ™üÆüÖêŸÖê ŸµÖÖ ×¾Ö׿Ö™ü ¾ÖŸÖÔÖ²Ö¤ü»ÖÖÃÖ ŸµÖÖ ˆ×§ü™üÖ“ÖêïÖ™üßú¸üÖ †ÃÖê ´ÆüÖŸÖÖŸÖ." • ˆ¤üÖ. •Öß¾Ö¿ÖÖáÖÖ“µÖÖ ×¿ÖÖúÖÓÖß ¯ÖÏŸµÖÖ ±æú»Ö ¾Ö ±æú»ÖÖÓ“Öß †ÖéúŸÖß µÖÖ“µÖÖ ÃÖÖÊÖÖê ±ãú»ÖÖÓ“Öê ³ÖÖÖ ¾Ö ŸµÖÖ“Öß úÖµÖì µÖÖ×¾ÖÂÖµÖß ×¾ÖªÖ£µÖÖÕÖÖ ´ÖÖ×ÆüŸÖß ×¤ü»Öß. ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ´Ö¬µÖêúÖêÖúÖêÖŸÖê ×¾Ö׿Ö™ü ¾ÖŸÖÔÖ ²Ö¤ü»Ö ÆüÖêŸÖÖŸÖ Æêü ÖÖ»Öᯙ ¯ÖÏ´ÖÖÖê ÃÖÖÓÖŸÖÖ µÖê‡Ô»Ö. • ×¾ÖªÖ£Öá ±ãú»ÖÖÓ“µÖÖ ³ÖÖÖÖ“Öß ÖÖ¾Öê ÃÖÖÓÖŸÖÖê • ×¾ÖªÖ£Öá ±ãú»ÖÖÓ“Öê ³ÖÖÖ ¤üÖÖ×¾ÖŸÖÖê.
†¬µÖÖ¯ÖÖÖ¯Öæ¾Öá ×¾ÖªÖ£Öá Æêü ú¸üŸÖ Ö¾ÆüŸÖÖ. †¬µÖÖ¯ÖÖÖÖÓŸÖ¸üÆêü úºþ »ÖÖÖ»ÖÖ ´ÆüÖ•Öê †¬µÖÖ¯ÖÖÖ´Öæôêû —ÖÖ»Öê»ÖÖ ÆüÖ ¾ÖŸÖÔÖ ²Ö¤ü»Ö ÆüÖêµÖ. µÖÖ»ÖÖ †¬µÖÖ¯ÖÖÖ“Öß ±ú»Ö×Ö¯֢ÖßLearing Outcome †ÃÖêÆüß ´ÆüÖŸÖÖŸÖ. • [ Every Lesson should end with the learner being able to see clearly that he can do something which he could not do at the beginning. ] • ×¾ÖªÖ£Öá ׿Öú¾Ö»Ö껵ÖÖ ²ÖÖ²Öß †Öšü¾Öæ »ÖÖÖ»ÖÖ, †£Ö¾ÖÖ †ÖêôûÖæ »ÖÖÖ»ÖÖ ŸÖ¸ü –ÖÖÖ, ˆ×§ü™ü ÃÖÖ¬µÖ —ÖÖ»Öê †ÃÖê ÃÖ´Ö•ÖÖ¾Öê. • ˆ×§ü™ü - –ÖÖÖ Ã¯ÖÛ™üú¸üÖê - †Öšü¾ÖÖê, †ÖêôûÖÖê
†ÖÖÖß úÖÆüß ×¾Ö׿Ö™ü ¾ÖŸÖÔÖ ²Ö¤ü»Ö ¯ÖÆüÖ • ×¾ÖªÖ£Öá ¯ÖãëúÃÖ¸ü“Öß ¸ü“ÖÖÖÃÖÖÓÖŸÖÖê • ×¾ÖªÖ£Öá áÖßêúÃÖ¸ü“Öß ¸ü“ÖÖÖÃÖÖÓÖŸÖÖê • ×¾ÖªÖ£Öá ¯ÖãëúÃÖ¸ü“Öß ¾Ö áÖßêúÃÖ¸ü“Öß µÖÖÓ“ÖߟÖã»ÖÖÖ ú¸üŸÖÖê • ×¾ÖªÖ£Öá ¯ÖæÖÔ ±ãú»ÖÖÓ“Öß ¾Ö †¯ÖæÖÔ ±ãú»ÖÖÓ“Öß ˆ¤üÖÆü¸üÖê ¤êüŸÖÖê. µÖÖ ×¾Ö׿Ö™ü ¾ÖŸÖÔÖ ²Ö¤ü»ÖÖÖê †Öú»ÖÖÆêü ˆ×§ü™üÃÖÖ¬µÖ —ÖÖ»µÖÖ“Öê פüÃÖæÖ µÖêŸÖê. • †Öú»ÖÖ - ÃÖ™üßú¸üÖê - ¸ü“ÖÖÖ ú¸üŸÖÖê, ŸÖã»ÖÖÖ ú¸üŸÖÖê, ˆ¤üÖÆü¸üÖê ¤êüŸÖÖê Æüß ×¾Ö׿Ö™ü ¾ÖŸÖÔÖ ²Ö¤ü»Ö †Öú»ÖÖ µÖÖ ˆ×§ü™üÖÓ“Öß Ã¯Ö™üßú¸üÖê ÆüÖêŸÖ.
†ÖÖÖß ¯Öãœüᯙ ¾ÖŸÖÔÖ ²Ö¤ü»Ö ¯ÖÆüÖ • ×¾ÖªÖ£Öá ±ãú»ÖÖÓ“µÖÖ ³ÖÖÖÖÓ“Öß †ÖéúŸÖß úÖœüŸÖÖê • ×¾ÖªÖ£Öá »ÖÆüÖÖ †ÖúÖ¸üÖ“µÖÖ ±ãú»ÖÖÓ“Öê ³ÖÖÖ ¿ÖÖê¬ÖæÖ úÖœüŸÖÖê. • µÖÖ ×¾Ö׿Ö™ü ¾ÖŸÖÔÖÖ´Ö¬µÖê †ÖéúŸÖß úÖœüµÖÖ“Öê ¾Ö ×Ö¸üßÖÖ úÖî¿Ö»µÖ ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ´Ö¬µÖê ×¾Öú×ÃÖŸÖ —ÖÖ»µÖÖ“Öê פüÃÖæÖ µÖêŸÖê. ÆßïÖ™üßú¸üÖê úÖî¿Ö»µÖ µÖÖ ˆ×§ü™üÖ“Öß †ÖÆêüŸÖ. • úÖî¿Ö»µÖê : ïÖ™üßú¸üÖê - 1) †ÖéúŸÖß úÖœüÖê 2) ÃÖæ´Ö ×Ö׸üÖÖ ú¸üÖê 3) ¯ÖϵÖÖêÖÖ“Öß ´ÖÖÓ›üÖß ú¸üŸÖÖê 4) ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸üŸÖÖê • ˆ¯ÖµÖÖê•ÖÖ : ïÖ™üßú¸üÖê - 1) ¿ÖÖáÖßµÖ úÖ¸üÖê ÃÖÖÓÖŸÖÖê 2) ×ÖµÖ´Ö ŸÖµÖÖ¸ü ú¸üŸÖÖê 3) ˆ¯Öú¸üÖÖŸÖᯙ ˆÖß¾ÖÖ ÃÖÖÓÖŸÖÖê 4) ¿ÖÖáÖßµÖ ×ÖµÖ´ÖÖÓ“ÖÖ •Öß¾ÖÖÖŸÖ ˆ¯ÖµÖÖêÖ ú¸üŸÖÖê.
ˆ×§ü™üÖÓ“ÖßïÖ™üßú¸üÖê ú¿Öß ×»ÖÆüÖ¾ÖßŸÖ ?
ˆ×§ü™üÖÓ“ÖßïÖ™üßú¸üÖê ×»ÖÆßüŸÖÖÖÖ ×¸üŸÖß ¾ÖŸÖÔ´ÖÖÖúÖôû“ÖÖ ¾ÖÖ¯Ö¸ü úºþÖ ×¾Ö¬ÖÖÖ ×»ÖÆüߟÖÖŸÖ. • µÖÖ ×¾Ö¬ÖÖÖ“ÖÖ ¤üÖêÖ ³ÖÖÖ †ÃÖŸÖÖŸÖ1) ¯ÖÖšü¶¾ÖßÖæ (Content)2) ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ“Öê ¾ÖŸÖÔÖ ¯Ö׸ü¾ÖŸÖÔÖ (BehaviouralChange) ˆ¤üÖ. ³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖß»Ö ÖªÖÓ“ÖßÖÖ¾Öê ÃÖÖÓÖŸÖÖê.C BC