Kąkolewnica

1. Kąkolewnica Mój dom rodzinny, moja miejscowość, jej położenie, krajobraz i stan środowiska. Izabela Komoń Maja Mierzwińska

3. Spis Treści • Położenie • Liczba mieszkańców • Najciekawsze zabytki • Kościół • Stajnia • Porodówka • Wywiad z Panem Janem Janczewskim • Krajobraz • Fauna • Flora • Stan środowiska • Kąkolewnica jako „podlaski Katyń” • Bibliografia

4. Położenie (mapa) Gmina Kąkolewnica leży w północnej części powiatu radzyńskiego, 90 km od Lublina, przy drodze krajowej Białystok - Lublin i magistrali krajowej Berlin - Moskwa. Przez teren gminy przepływa rzeka Krzna i kanał Wieprz - Krzna.

5. Położenie • Gmina Kąkolewnica zajmuje obszar 14.771 ha, w tym użytki rolne 10.340 ha, stanowiące 70 % powierzchni ogólnej gminy. Lasy zajmują powierzchnię 3.650 ha, co stanowi 24,7 % powierzchni ogólnej. • Na terenie gminy znajduje się 20 wsi: Brzozowica Duża, Brzozowica Mała, Grabowiec, Jurki, Kąkolewnica Południowa, Kąkolewnica Północna, Kąkolewnica Wschodnia, Lipniaki, Miłolas, Mościska, Olszewnica, Polskowola, Rudnik, Sokule, Turów, Wygnanka, Zosinowo, Żakowola Poprzeczna, Żakowola Radzyńska i Żakowola Stara.

6. Liczba mieszkańców • Na dzień 31 grudnia 2009 gmina Kąkolewnica Wschodnia liczyła 8827 mieszkańców. Liczba ludności gminy stale zmniejsza się. Spadek liczby ludności jest spowodowany odpływem ludności. Świadczą o tym poniższe dane: • 31.12.2007 – 8879 mieszkańców • 31.12.2008 – 8856 mieszkańców • 31.12.2009 – 8827 mieszkańców. • Kąkolewnicę zamieszkują przeważnie rolnicy, choć są tu również nieliczni przedsiębiorcy.

7. Najciekawsze zabytki • Mimo, iż Kąkolewnica nie jest miejscowością, do której chętnie lgną turyści, to jednak kryje w swojej historii wiele ciekawych zdarzeń. Bujna przeszłość ma odzwierciedlenie w pomnikach upamiętniających, krzyżach, budynkach. • Zabytki, choć niewiele ich jest, przyciągają pasjonatów historią i krajobrazem.

8. Najciekawszezabytki Kościół Parafia pod wezwaniem Filipa Nereusza w Kąkolewnicy. Pierwszy kościół w Kąkolewnicy ufundował w roku 1767 starosta kąkolewnicki Filip Szaniawski. Obecny murowany kościół parafialny zbudowany został w roku 1870 przez ks. Juliana Perzanowskiego. Świątynia konsekrowana została w roku 1961. Od momentu wybudowania kościoła Kąkolewnica była filią parafii trzebieszowskiej. Parafia odnowiona została w roku 1919. Styl architektoniczny kościoła jest eklektyczny z cechami neoklasycyzmu, a wystrój wnętrza barokowy.

9. Najciekawszezabytki Kościół:

10. Najciekawsze zabytki Stajnia Informacji o stajni jest niewiele. Dowiedziałyśmy się, że był to budynek dworski do pojenia bydła. Prowadzono tam inwestycje POZH – Polska Ochrona Zwierząt Hodowlanych, zwierzęta na eksport. Dzierżawcą był Pan Leski, który został wygnany przez rosyjskie wojsko. Zostawił swój majątek, który w niedługim czasie został podzielony. Teraz o stajnie niestety nikt już nie dba. W pobliżu znajduje się równie zaniedbana porodówka i lecznica, której właścicielem jest Pan Nowak.

11. Najciekawsze zabytki Stajnia:

12. Najciekawsze zabytki Porodówka To miejsce cieszące się szczególnym zainteresowaniem wśród tutejszych pasjonatów historii Kąkolewnicy. Jest to budynek mający ponad 100 lat. Niegdyś to czynna placówka zdrowotna, teraz obraz niszczycielskiej działalności człowieka i natury. Obecnie teren dawnej porodówki porośnięty jest dziką roślinnością, a także wieloma gatunkami drzew.

13. Najciekawsze zabytki • Porodówka: • Udałyśmy się na wywiad do mieszkającego w pobliżu p. Jana Janczewskiego, to ponad stuletni człowiek, który śledził losy porodówki, zapytaliśmy: -Czy mógłby Pan przybliżyć nam historię powstania porodówki? Kiedy? Jak funkcjonowała? -Moi drodzy. Kiedy ja tu przyjechałem z Wileńszczyzny aby się osiedlić to porodówka była czynna. Mówiono wtedy, że to najstarszy budynek w całej wsi. Interesowałem się jej historią, ponoć była ona dworkiem szlacheckim, w którym przebywał nawet król, choć to mogły być plotki.

14. Najciekawsze zabytki -Jak pan myśli, czy mogą być gdzieś spisane informacje dotyczące porodówki? -Niestety, sam też próbowałem takowych znaleźć, lecz nikt w całej okolicy nie posiada takich informacji. Jedynie karty dzieci, które przychodziły tu na świat mówią o konkretach w sprawie porodówki. -A stan przyrody? Dawniej też tak wyglądał ogród? -Ależ nie, niegdyś ten ogród był wspaniały, tysiące kwiatów, krzewy ozdobne, aż miło było popatrzeć, nie to co teraz. -W każdym razie dziękujemy za udzielone informacje. Do widzenia. -Do widzenia.

15. Najciekawszezabytki Porodówka (przyroda)

16. Krajobraz

17. Krajobraz • Kąkolewnica jest typowo rolniczą miejscowością. W ukształtowaniu terenu przeważają głównie pola uprawne, lasy i niekiedy pastwiska. Tereny naturalne łącząc się z uprzemysłowioną częścią krajobrazu miejscowości współtworzą przepiękne tereny bogate w faunę i florę, a także zagospodarowane w optymalny sposób przez człowieka obszary.

18. Krajobraz Fauna: Kąkolewnica jest bogata w różnorodne gatunki zwierząt, poczynając na zwierzętach hodowlanych, a kończąc na wolnożyjących istotach, zamieszkujących ten teren. Co roku w okolicach równonocy wiosennej w Kąkolewnicy pojawiają się ptaki, które całe lato mieszkają razem z nami. Cała przyroda budzi się do życia, a wtedy nasza miejscowość najlepiej oddaje piękno swych naturalnych dóbr.

19. Krajobraz Fauna:

20. Krajobraz Fauna:

21. Krajobraz Flora: Kąkolewnica, jak sama nazwa mówi jest skarbnicą kwiatów-kąkoli. Pochodzenie nazwy ściśle łączy się i oddaje piękno zarówno kwiatu, jak i miejscowości. Kąkolewnica słynie z wielu gatunków roślin, ładnych krajobrazów i ogromnych lasów, którymi jest otoczona.

22. Krajobraz Flora: malownicze krajobrazy

23. Krajobraz

24. Krajobraz

25. Stan środowiska • Kąkolewnica to tereny niezanieczyszczone. Odpowiedzialni gospodarze i władze gminne starają się o to, by dbano o czystość. Inwestycje prowadzone przez wójta, księży a także działalność szkół i mieszkańców pozwala cieszyć się zadbanym otoczeniem. Mimo zwiększonego uprzemysłowienia, obszary należące do Kąkolewnicy nie zostały skażone. Profilaktyka i badania na rzecz ochrony środowiska nie pozwalają na zanieczyszczenie. W lasach powstają coraz to nowe szkółki.

26. Stan środowiska • Przyroda jest jedynie w minimalnym stopniu zagrożona (nieprzemyślane działania człowieka i zagospodarowanie pól uprawnych). Wiele gatunków zwierząt, które znalazły schronienie w naszych lasach są pod ochroną. • Przyrodą możemy się szczycić.

27. Stan środowiska • Mimo zadbanego środowiska, zdarzają się sytuacje brutalnego potraktowania zabytków i elementów przyrody przez mieszkańców (głównie młodzież), która jeszcze nie do końca docenia to, na co rodzice i dziadkowie tak długo pracowali. • Dzisiejsza młodzież kąkolewnicka kierowana jest już od najmłodszych lat przez rodziców i tutejszych nauczycieli, by szanować swoją „małą Ojczyznę”.

28. Stan środowiska • Przypadki zniszczeń są surowo karane. • W Kąkolewnicy ciągle trwają prace budowlane mające na celu upiększenie okolicy i ułatwienie życia mieszkańcom. • Władze gminne starają się, aby stan środowiska nie ucierpiał w czasie remontów dróg, zakładania kanalizacji.

29. Kąkolewnica jako „podlaski Katyń” • Kąkolewnica niewątpliwie jest miejscem urzekającym, lecz warto wspomnieć, że tereny te pamiętają straszliwą wojnę, podczas której w tutejszych lasach pomordowano wielu niewinnych ludzi…

30. Kąkolewnica jako „podlaski Katyń” Tajemnica kąkolewnickich lasów: • Uroczysko "Baran" w Kąkolewnicy zwane jest przez okoliczną ludność Małym Katyniem. W lesie tym w czasie stacjonowania w okolicy II Armii Wojska Polskiego od jesieni 1944 do przełomu stycznia i lutego 1945 roku rozstrzeliwano żołnierzy AK, ale także WiN i BCh, prawdziwych i urojonych dezerterów oraz innych, którzy nie spodobali się nowej władzy. Dotychczas nie jest znana liczba osób tam rozstrzelanych. Najostrożniejsze szacunki mówią o kilkuset ofiarach, ale padają też liczby 1300-1800.

31. Kąkolewnica jako „podlaski Katyń” • Dnia 8 marca 1990 roku Prokuratura Rejonowa w Radzyniu Podlaskim wszczęła śledztwo w sprawie kąkolewnickiej zbrodni. Od 25 do 27 kwietnia przeprowadzono ekshumację w obrębie istniejącej symbolicznej mogiły. • Z zeznań mieszkańców Kąkolewnicy wynikało, że w czasie stacjonowania sztabu II Armii las był strzeżony przez uzbrojonych żołnierzy i nikt z cywilów nie mógł tam wejść. Nocami słychać było strzały z tego kierunku, po zapadnięciu zmroku jeździły tam kryte ciężarówki.

32. Kąkolewnica jako „podlaski Katyń” • Miejsca egzekucji nie były oznaczane. Po zakopaniu zwłok osób rozstrzelanych teren ponownie wyrównywano, a następnie maskowano mchem i młodymi sadzonkami drzew. Gdy sztab opuścił Kąkolewnicę w styczniu 1945 roku, dokładnie splantowano ziemię, a na wiosnę zasadzono setki młodych drzew. Jeszcze latem 1945 roku Jerzy Sokoliniec ps. "Kruk", dowódca oddziału WiN na tym terenie, znając miejsce egzekucji, zatknął tam brzozowy krzyż. Sam potem wpadł w ręce NKWD. Po latach deszcze zaczęły wypłukiwać kości i czaszki pomordowanych. Dopiero w 1980 roku wykonano symboliczną mogiłę.

33. Kąkolewnica jako „podlaski Katyń” • Stan szczątków i ich usytuowanie w mogiłach świadczyły o wyjątkowej brutalności wykonawców egzekucji i ogromie cierpień ofiar. Jak czytamy w protokole sporządzonym przez Zakład Medycyny Sądowej, skazani mieli ręce i nogi związane kablami metalowymi, ręce wykręcone były do tyłu. W chwili zgonu niektóre ofiary miały złamane kości podudzi i ramion, czaszki nosiły ślady urazów mechanicznych zadanych z dużą siłą tępym i twardym narzędziem. W kościach czaszek biegli stwierdzili obrażenia postrzałowe, świadczące o tym, że ofiary ginęły od strzałów oddawanych w tył lub bok głowy. Jedna spośród odnalezionych czaszek nie była przestrzelona, lecz rozbita.

34. Kąkolewnica jako „podlaski Katyń”

35. Kąkolewnica jako „podlaski Katyń”

36. Moja Kąkolewnica • To ukochana miejscowość, w której przyszło nam się wychować, • Teren który został skrwawiony krwią niewinnych Polaków, • Doskonały obszar leśny i polny przeznaczony na wycieczki piesze i rowerowe, • Miejsce ustronne, oddalone od miejskiego zgiełku i hałasu. Jesteśmy z niej dumni!

38. Źródła • Informacje zaczerpnięte zostały: • z własnych zbiorów (zdjęcia), • archiwów gminnych pasjonatów historią przyrody, • z zebranych przez nas informacji (wywiad), • źródeł internetowych i stron dotyczących wybranego przez nas tematu, • http://www.kakolewnica.lublin.pl/ • http://pl.wikipedia.org/wiki/Uroczysko_Baran • http://www.polskaniezwykla.pl/attraction/238.id • z książki pt. „Losy Ziemi Kąkolewnickiej” Jana Trokowicza.

39. The End…