190 likes | 429 Views
Osmóis. Cb . 13 Osmóis. scannán T réscaoilteach. Gluaiseacht trí chill scannán :. Gluaiseann na substaintí isteach is amach as an chill trí 3 mhodhanna éagsúla : 1. Idirleathadh , 2. Osmóis & 3. Iompar Gníomhach. Idirleathadh gásanna tré STOMAÍ duille plandaí.
E N D
Osmóis Cb. 13 Osmóis scannánTréscaoilteach
Gluaiseachttrí chill scannán: • Gluaiseannnasubstaintíisteach is amach as an chill trí3 mhodhannaéagsúla: • 1. Idirleathadh, • 2. Osmóis& • 3. IomparGníomhach. Idirleathadhgásannatré STOMAÍ duilleplandaí
1. Idirleathadh (diffusion) -Gluaiseachtmóiliníleachtanógáisó áitinabhfuiltiúchán(concentration) arddíobh go dtíáitinabhfuiltiúchánníosísle.. Braitheann an rátaidirleathadh • arthiúchannasubstainte • armhéidnamóilíní • an teocht. Nílfuinneamhagteastáil. Idirleathannocsaigin, dé-ocsaídcharbón& uiscego heasca.
2. Osmóis:Idirleathadh de chineálspeisialta í an osmóis(do UISCEamháin) = GluaiseachtmóilíníUISCEó áitinabhfuiltiúchánarddóibh go dtíáitinabhfuiltiúchánísealdóibhtríscannántréscaoilteach. FolúisínBia Bréagphoidiam FolúisínCrapthach
Tuaslagáin (solutions) (i) Tuaslagáiniseatónacha: Dháthuaslagáninabhfuil an tiúcháncéanna= iseatónach. (ii) Tuaslagáincaol (hipeatónach)= (iii) Tuaslagándlúth (hipeartónach)= Déanfaidhmóilíníuisceiarrachtgluaiseachtóntuaslagánhipeatónach go dtí an tuaslagánhipeartónachchun é a athrú go dtítuaslagán _____________________ http://www.youtube.com/watch?v=7-QJ-UUX0iY
(2a) Osmóis i Chill Plandaí: • Máchuirtearcillphlanda i dtuaslagánhipeatónach (níosmó H²O), gluaiseannuisceisteachtríncillscannán go dtí an cíteaplasmaatáhipeartónach (nioslú H²O). • Tá an TURGARseotábhachtach do phlandaíneamh- adhmadachatoisc go gcoimeádannsé an gas in airde.
ÉifeachtOsmóis I gcillplandaí: (a) Turgar Hipeatónacha • Líonann an chill suas le huisce& brúitear an cillscannánamach in aghaidh an cillbhalla. • Toiscgo bhfuil an cillbhallalaidirníligeannsé don chill líonadhró-mhór. Bíonnteannassachillbhalla. Deirtear go mbíonnturgar ann. Turgar
ÉifeachtOsmóis I chill plandaí(b) Plasmalú • Crapadhábharnacille de thoradhcaillteanasH²O de bhárrOSMÓIS. NuairatátiúchániosairdeH²Osnacheallaná mar atátimpeall an chill & tagann an H²O AMACH as an chill. I tuaslagánHipeartónach I tuaslaganHipeatónach
Osmóis I Chill Ainmhí: Bíonnfuilchealladearga suite saphlasmafola. Tátiúchánsalainnthartar 0.7% saphlasma& tiúchansalainnthartar 0.7% sabhfuilchilldhearg. Mar sin níghluaiseannuisceisteachnáamach as an bhfuilchilldhearg& í suite saphlasmae gnáth….
(a) Haemilísithe-osmóis H²O isteachsafuilchilldearg * Máchuirtearfuilchilldheargisteach in uisce, gluaiseannuisceisteachsabhfuilchilltríosmóis. * Dábharrseopléascannnafuilchealla&scaoiltear an haemaglóibínastu. Deirtear go mbíonnsiadhaemilísithe. .
Osmóis I chill ainmhí: FuilchillDearg(b) Osmóis AMACH as an chill-Plasmalú • Máchuirtearfuilchealladeargaisteach i dtuaslagán le tiúchánsalainnníosairdená 0.7%gluaiseannuisceamachastuaguscrapannnafuilchealladearga. Seo an fáth go mbíonntuaslagánsalainn 0.7% ins an ‘drip’ a thugtard’othair. Chill Plasmalaithe
Turg: Ubh & osmóis • Cuirubh in finéagar do 2 lá (ré leis an sliogán & mar sin táscannántréscaoilteadhfagtha) • CuIR I tuaslagánhipeartónach (mar siorup) & féach cad a tharláíonn • Cuirarais in uisceíon & féach
SúilSiar- Osmóis I ceallabeo: Cealla Ainmhí Plasmalú Normála Haemilísithe CeallaPlandaí Normála Turgar Plasmalú
Iompargníomhach • Is éard is iompargníomhachannnámóilíní /iain a bheithaggluaiseacht i gcoinne an grádántiúchana. • m.s.FolúisínCrapathach an Aiméibe • Bíonnfuinneamhagteastáilchunsubstaintí a iomparar a mhalairt de threo is a tharlaíonn leis an idirleathadh.
3. IomparGníomhach: H²O isteach • CónaíonnAiméibe i mbunlocháinuisce. Níl ach cillamháinann& cillscannántimpeall air. • Tá an cíteaplasmaníoshipeartónachná an uisce. Tríosmóisgluaiseannuisceónlochánisteachsachíteaplasma. • Dáleanfadhséseoagtarlúphléascadh an cillscannán. H²O isteach H²O isteach
IomparGníomhach: • Táfolúisíncrapthachsan Aiméibe a bhailíonn an tuisce& nuair a líonannsésuasscaoileannsé an tuisceamach as an gcill. Bíonngáfuinneamh a úsáidchun an tuisceseo a scaoileadh
Úsáidtar an eolasfaoi PLASMALÚ do UrchaomhnúBia: • Baintearúsáid as an tionchar a bhíonnagosmóisarcheallaplandaí& ainmhíchunbia a chosaint ó éirílofa (ó fásbaictéir/fungas) – úrchaomhnúbia. • Cuirtear an bia i dtuaslagánsalainn m.s.bágún/sardines • nósiúcra m.s.subh le tiúchánard.