220 likes | 427 Views
De Avelgemse Scheldemeersen als voorbeeld van een valleigebied: * Geologie * Geomorfologie * Watersysteem - sterktes - zwaktes - oplossingen. Perimeter Eemiaan-opvulling. Valleien Leie, Schelde. Pleistocene valleigedeelten steeds bedekt door holocene deklagen
E N D
De Avelgemse Scheldemeersen als voorbeeld van een valleigebied: * Geologie * Geomorfologie * Watersysteem - sterktes - zwaktes - oplossingen
Valleien Leie, Schelde • Pleistocene valleigedeelten steeds bedekt door holocene deklagen • Afzettingen gebeurden tussen voorlaatste (Saale) en laatste ijstijd Weichsel • Opvulling met zand door mariene en estuariumwerking werking (130.000-70.000 BP) – Eem : tussenijstijd • Laatste ijstijd – Würm/Weichsel : afzetting met leempakket (70.000 tot 10.000 BP) Verwilderd rivierenpatroon...
Algemene bouw en geschiedenis(vervolg) • HOLOCEEN : periode ná de laatste ijstijd • Riviervalleien : Leie, Schelde, Vlaamse Vallei • Laatste 10.000 jaar – klimaat wordt warmer, rivieren snijden zich opnieuw in met vorming van alluviale vallei. • Zeespiegel stijgt langzaam tot huidige niveau • Stroomsnelheden in rivieren zakken – patroon slaat om van verwilderd naar meanderend. • Afzetting in riviervalleien van vnl. fijne sedimenten, bosgroei in valleien veengroei! • Ontbossing voor landbouwdoeleinden overstromingen met sedimentbeladen water afzetting van klei bovenop veen. • Valleien krijgen huidige uitzicht
Meanderend rivierpatroon... Komgronden Uit : De Schelde, verhaal van een rivier Oeverwal Kronkelwaard Verlande rivierbocht
Pleistocene vallei kwelgevoede komgronden Alluviale vallei open water bewoning/ industrie op oeverwal Oude Scheldearm Avelgem naast huidige Scheldebedding Foto : OD
pleistocene vallei alluviale vallei oeverwal Verhoogde ruimingswallen kwelgevoede komgronden met laantjes Foto : OD
Sturende factoren op de standplaats ... • Operationele factoren : directe invloed – beschikbaarheid van bodemvocht, nutriënten,... • Conditionele factoren : sturen de operationele factoren : diepte watertafel, mineralisatie, bodemsamenstelling,... • Positionele : positie standplaats in reliëf en geohydrologisch kader (kwel, overstroming,...) • Sequentiële factoren : invloeden uit verleden
Processen langs een kwelhelling • Infiltratie regenwater enkel in onverzadigd gedeelte (INFILTRATIEZONE) • Exfiltratie (= uittrede) waar snelheid verandert – dus : wijziging helling kwelvlak (KWELZONE) • Overgang naar stagnerend water bij voldoende aanvoer (STAGNEREND WATER)
Verschil infiltratiezone - kwelzone • Vorm duurlijn van steil naar afgevlakt • pH stijgt door toenemende invloed grondwater • Bicarbonaat gehalte neemt toe • Trofiegraad neemt ook toe • Combinatie bodemtype – duurlijn – chem. kwaliteit -> STANDPLAATSKARAKTERISTIEKEN
Voorbeeld van kwelvoorkomen • Westvlaamse Scheldemeersen...
Sleutel goede waterhuishouding - valleigebieden • Kwel wordt niet afgevangen door drainage • Overstroming met verontreinigd water kortstondig van duur • kwel wordt weggedrukt uit wortelzone bij langdurige overstroming : regenwater of voedselrijk, mineraalarm oppervlaktewater vervangt kwel -> werkt verruigend (soortenarme vegetatietypes, bvb. brandnetel,...) • anaërobe omstandigheden in stagnerend water -> toxisch voor bepaalde vegetaties (Ned. onderzoek) • Dit wordt vooral veroorzaakt door verhoogde ruimingswallen of onoordeelkundig opstuwen • Vooral schadelijk bij zomeroverstromingen (4-5/07/2005)
In het veld... SLECHT ophoging foto : DLI Steile oever (diepe ruiming) GOED ! foto : DLI
Afwateringsgracht : te hoge ruimingswallen...Te steile oever ! Zó hoort het ! foto : DLI foto : FD
Kernoplossingen Scheldemeersen • Primordiaal externe waterlopen aanpakken buiten valleigebied (bron) : • Waterzuivering, afkoppeling sanitaire lozingen • Programma’s tegen afspoeling bodem in landbouwareaal (tegengaan zwevende stof en nutriëntenafzet) • Vermijden piekafvoeren : herinfiltratie, buffering,... • In valleigebied : • Ruimte voor water • Vermijden stagnerend water bij zomeroverstromingen • Verschralingsbeheer (2x /jaar maaien / afvoeren)