1 / 37

Cardiovasculaire complicaties van behandeling voor kanker

Cardiovasculaire complicaties van behandeling voor kanker. Maarten van den Berg Afdeling Cardiologie Thoraxcentrum Academisch Ziekenhuis Groningen. Betrokkenheid. Persoonlijk Cardiologisch consulent polikliniek “Late effecten” Hoofd echoafdeling, interesse in hartfalen -

gryta
Download Presentation

Cardiovasculaire complicaties van behandeling voor kanker

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Cardiovasculaire complicaties van behandeling voor kanker Maarten van den Berg Afdeling Cardiologie Thoraxcentrum Academisch Ziekenhuis Groningen

  2. Betrokkenheid • Persoonlijk • Cardiologisch consulent polikliniek “Late effecten” • Hoofd echoafdeling, interesse in hartfalen - noninvasieve diagnostiek • Onderzoek -promotieonderzoek Martin Meinardi (2001): “Long-term chemotherapy related cardiovasvular morbidity -promotieonderzoek Geert Tjeerdsma (2001): Value of neurohormonal and autonomic parameters for the assessment of the severity and prognosis in chronic heart failure” -promotieonderzoek Janine Nuver

  3. Onderwerpen/indeling 2 soorten schade: • -hartfalen - myocardschade vroegdiagnostiek: -VO2max -echocardiografie, inclusief diastolische functie -neurohormonale activatie (BNP, heart rate variability) • vaatfalen - atherosclerose -late effecten (>10 j.) -middellange termijn effecten -vroege effecten (mnd.)

  4. Beperkingen • Wel chemotherapie, radiotherapie zijdelings • Alleen cardiovasculaire effecten • Cardiologische invalshoek, alleen eigen expertise, geen oncologische expertise • Volwassenen (adolescenten), geen kinderen

  5. Gemetastaseerd testiscarcinoom -model voor vaatfalen • goede overleving (>80%), m.n. sinds introductie van cisplatinum • presentatie op jonge leeftijd (20-40 j.) Derhalve goed model voor late effecten, o.a. -nefrotoxiciteit -neurotoxiciteit -vasculaire toxiciteit (vaatfalen)

  6. Cardiovascular morbidity in long-term survivors of metastatic testicular cancerJournal of Clinical Oncology 2000;18:1725-32 Meinardi, Gietema, van der Graaf, van Veldhuisen, Runne, Sluiter, de Vries, Willemse, Mulder, van den Berg, Schraffordt Koops, Sleijfer Afd. Oncologie, Endocrinologie, Chirurgie, Cardiologie AZG, Groningen

  7. Observed-to-expected ratio 7.1 (CI 1.9-18.3)

  8. Conclusie “Testicular cancer patients who have been treated with cisplatinum-based chemotherapy showed a high prevalence of microalbuminuria and hypertension, and increased endothelial marker proteins after a median follow-up of 7 years. These early vascular changes might progress to more severe endothelial dysfunction and overt atherosclerosis several years later”

  9. NTvG 2003:147:457

  10. Acute effecten, mechanismen?Pilot-studie • 25 patienten met gemetastaseerd testiscarcinoom • leeftijd gem. 28 j. (18-48) • 4 BEP kuren (bleomycine, etoposide, cisplatinum) • Intima-media-dikte (IMT) • Flow-mediated dilation (FMD) • von Willebrand-factor

  11. Vaatschade door testisca. + cytostatica Mechanismen? • Direct toxisch effect op endotheel (cisplatinum en bleomycine) - in vitro studies (vaatspasme, hypercoagulabiliteit?) • testosteron-deficientie, o.a. insuline-resistentie • ongezonde leefwijze? Vgl. metabool syndroom X

  12. Anthracycline - myocardschade Von Hoff, Ann Intern Med 1979;91:710

  13. Risicofactoren • (hoge cumulatieve dosis) • (snelle toediening - hoge piekspiegels) • vrouwelijk geslacht • oudere leeftijd • jonge leeftijd (<4 j.)! • pre-existente hartziekte • hypertensie • bestraling

  14. Mechanisme: directe schade aan myocyten door vrije radicaal-vorming (ijzer), waardoor oxidatieve stress Sawyer et al.Circulation 2002;105:1551-4

  15. Profylaxe • cumulatieve dosis: <450-500 mg/m2; aanpassen bij risicofactoren, kinderen <300 mg/m2 • farmacokinetiek: zoveel mogelijk continue toediening (NB gereguleerde afgifte: gepegyleerde doxorubicine) • anthracycline analogen: epirubicine en idarubicine i.p.v doxorubicine en daunorubicine • cardioprotectiva: dexrazoxane • cardiologische monitoring

  16. Cardiologische vroegdiagnostiek van hartfalen • Biopsie • Inspanningsonderzoek: VO2max • MUGA-scan • Heart rate variability • Echocardiogram • Neurohormonen: Brain natriuretic peptide (BNP)

  17. Echocardiogram • Patientvriendelijk, geen stralenbelasting, algemene informatie (incl. kleppen, rechter ventrikel) • Systolische LV functie: wandbewegingen fractional shortening, WMSI ejectie fractie • Diastolische LV functie

  18. Early detection of anthracycline induced cardiotoxicity in asymptomatic patients with normal left ventricular systolic function: autonomic versus echocardiographic variables Tjeerdsma et al. Heart 1999;81:419-423

  19. 20 vrouwen, gem. 27 mnd. na mammaca. waarvoor o.a. adriamycine • MUGA-scan: normale systolische LV-functie (EF >.50) • Gestoorde heart rate variability • Echo: -normale LV-dimensies, wanddikten, wandbewegingen -E/A ratio 0.98; 10 pt. abnormaal; diastolische dysfunctie!

  20. Prospective evaluation of early cardiac damage induced by epirubicin-containing adjuvant chemotherapy and locoregional radiotherapy in breast cancer patients Meinardi et al., J Clin Oncol 2001;19:2746-53 CONCLUSION: “Relatively low doses of epirubicin in adjuvant chemotherapy for breast cancer results in mild subclinical myocardial damage demonstrated by a decline in LVEF, an increase in natriuretic peptide levels, and an increase in QTc, which may indicate a long-term risk of CHF.”

  21. Natriuretic peptides during the development of doxorubicin-induced left ventricular diastolic dysfunction Nousianinen et al., J Int Med 2002;251:228-34 CONCLUSIONS: “The results of this prospective study show that during the evolution of doxorubicin-induced LV dysfunction the secretion of natriuretic peptides is more closely associated with the impairment of left ventricular diastolic filling than with the deterioration of LV systolic function.”

  22. Plasma levels of natriuretic peptides in relation to doxorubicin-induced cardiotoxicity and cardiac function in children with cancer Hayakawa et al., Med Pediatr Oncol 2001;37:4-9 CONCLUSIONS: “These results suggest that plasma ANP and BNP levels could be markers for doxorubicin-induced cardiotoxicity in children. Measurement of natriuretic peptide levels during treatment may allow earlier-identification of individuals at risk for severe cardiac damage.”

  23. Behandeling anthracycline-geïnduceerd hartfalen, inclusief asymptomatische LV-dysfunctie • Geen evidence-based-medicine (geen RCT) • Voor de praktijk: behandelen als “gewoon” hartfalen: -asymtomatische LV-dysfunctie: ACE-remmers -symptomatische LV-dysfunctie: -ACE-remmers -diuretica -betablokkers -HTX

More Related