شيوه ارائه مطالب علمی و فنی

1. شيوه ارائه مطالب علمی و فنی

2. تعريف ارائه : انتقال اطلاعات درباره يک موضوع انواع ارائه : • شفاهی : سخنرانی عمومی • کتبی : پايان نامه ، نامه ، داستان • تصويری : نقاشي • صوتي : موسيقی • ترکيبی : سخنرانی تخصصي ، متن علمی _ فنی

3. انواع ارائه کتبی :1. دانشگاهی( علمی _ فنی ) : کتاب ، جزوه ، مقاله ، دانشنامه ، تحقيق ، برنامه های کامپيوتری2. غير دانشگاهی : کتاب ، مجله ، روزنامه ، بروشور، آلبوم ،اطلس

4. ساختار سه بخشی ارائه علمی و فنی • بخش آغازين • بخش ميانی • بخش پايانی

5. مراحل آماده سازی بخش ميانی • تعيين موضوع • تهيه منابع • تهيه طرح اوليه متن اصلی • کسب و سازماندهی اطلاعات • توليد متن اصلی • تنظيم ساختار سه بخشی

6. 1. تعيين موضوع • مشخص کردن زمينه موضوع • تحديد موضوع • تعيين عنوان مناسب

7. مثال : تأثير کار با کامپيوتر بر انسان تأثير کار با کامپيوتر بر کودکان تأثير کار با کامپيوترهای خانگی بر ضريب هوشی کودکان تأثير کار با کارمندان در ايران تأثير کار با کارمندان در ايران در سالهای 1375 تا 1380 عوامل موثر در ميزان تحديد موضوع : سطح ارائه کننده هدف ارائه سطح مخاطبين ميزان گستردگی زمينه موضوع مدت ارائه تحديد موضوع

8. تعيين عنوان مناسب ويژگيهايي که عنوان بايد داشته باشد : • گويا و صريح • کوتاه • فاقد کلمات زائد • واقعی و صادقانه و نه مبالغه آميز • حتی الامکان فاقد علائم کوتاه نويسی و فرمول • دارای حدود پانزده کلمه و از اين ميان حدود چهار کلمه اصلی

9. 2. تهيه منابع • شناسايي منبع • جستجو و دستيابی به منبع • ضبط مشخصات منبع • ارزيابی منبع

10. ضبط مشخصات منبع

11. بررسي ميزان ارتباط منبع با موضوع ارائه مطالعه مقدمه مولف بررسی فهرست مطالب بررسی فهرست ايند کسها مطالعه خلاصه فصل يا فصلهايی که مرتبط با موضوع باشد در مورد مقاله چکيده و خلاصه آن مطالعه شود نوع منبع از نظر صورت فرم: مقاله ، کتاب ، جزوه ، سند خطی اعتبار علمی و فنی مولف (ومترجم) سال اولين و آخرين ويراست اعتبار ناشر مکان ناشر(کشور ، شهر) ميزان ارتباط منبع با موضوع ارائه ارزيابی منبع

12. 3. تهيه طرح اوليه متن اصلی • تعيين عناوين داخلی در سطوح مختلف تا رسيدن به ايده ساده • تعيين توالی منطقی عناوين داخلی در هر سطح • شماره گذاری عناوين داخلی سيستم پنائو سطح اول سطح دوم سطح سوم k-j-i j-i i

13. 4.کسب و سازماندهی اطلاعات • ارزيابی دوباره منبع • چه قسمتهايي از منبع • به چه ميزان • در مورد کدام عنوان داخلی • تعيين منابع اصلی و فرعی • يادداشت برداری • سازماندهی منبع

14. يادداشت برداری

15. روشهای يادداشت برداری • خلاصه کردن (تلخيص) • نقل قول

16. روش کلی خلاصه کردن (مقاله هشت تا ده صفحه ) • مطالعه دقيق وچند باره مطلب مرجع • يادداشت کردن مفاهيم و موضوعات مهم • انتخاب چهار تا شش مفهوم مهمتر • نوشتن يک يا دو جمله در شرح هر مفهوم • بيان تعداد ،نوع و ايده اصلی شکلها و جدولهای مهمتر در يک يا دو جمله • نوشتن دو يا سه جمله حاوی نتيجه اصلی مطلب ، در انتهای خلاصه • افزودن يک يا در جمله آغازين به عنوان مقدمه • ويرايش دقيق جملات نوشته شده

17. مواردی که در تلخيص بايد رعايت کرد • رعايت ايجاز در حد امکان • حفظ دقت و اعتبار مطلب • حفظ معنای اصلی مطلب(رعايت امانت معنايي) • حفظ انسجام زبانی • رعايت سادگی و روانی

18. نقل قول غير مستقيم : بيان معنای مطلب با سبک زبان توليد کننده متن با حفظ رعايت معنايي عمليات لازم برای نقل قول غير مستقيم • مطالعه دقيق مطلب مرجع • حصول اطمينان از درک معنای مطلب • کنار گذاشتن مرجع • انديشيدن • بيان معنای مطلب • ويرايش نوشته

19. نقل قول مستقيم : انتقال کلمه ، عبارت ، جمله يا جملاتی از متن مرجع به متن در دست توليد ودرج آن در محل مورد نظر مواردی که بايد از نقل قول مستقيم استفاده کرد: • بيان مطلب از متون مقدس و منابع اصلی معارف دينی • در بيان قوانين ، قوائد و دستورهای رسمی و فرمانهای تاريخی • در بيان فرمولها و تعريفهای علمی • وقتی کلمات در متن اصلی ،نقش اساسی در انتقال منظور نويسنده ايفا می کنند. • وقتی ايده ای آنچنان واضح و گويا بِيان شده باشد که هر گونه تغيير در جملات متن اصلی ، معنا را عوض کند.

20. نکاتی که بايد در نقل قول مستقيم رعايت شود: • حفظ تمام تاکيدات و نشانه های سجاوندی موجود در متن مرجع • در صورت تاکيد روی جزئی از مطلب منقول بايد در پانوشت قيد کنيم «تاکيد از ماست» • در صورت حذف جزئی از مطلب منقول ، به جای آن (...) می گذاريم. • اگر جزئی از مطلب اشتباه است ، آن جزء را بی تغيير قيد می کنيم و به نظر ما صحيح را در [] می گذاريم. • اگر اندازه مطلب منقول چهار سطر باشد ، در همان پاراگراف متن در دست توليد ، محصور در علامت « » می نوِِيسيم. در غير اين صورت به صورت يک پاراگراف جديد می نويسيم طوريکه شروع اولين سطر (cm)2/1 نسبت به شروع پاراگراف منقول فاصله دارد و قبل و بعد آن نيز يک سطر فاصله می گذاريم. • اگر دو پاراگراف منقول متوالی داشته باشيم ، بين آن دو يک سطر فاصله ايجاد می کنيم. • اگر اندازه مطلب منقول بيش از نيم صفحه باشد ، بهتر است در بخش پيوستها درج کنيم. • درج بيش از يک پاراگراف منقول در صفحه پيشنهاد نمی شود.

21. 5. روش کار در توليد متن اصلی • تهيه پيش نويس متن اصلی • بازخوانی و انجام اصلاحات (کنترل کمی و کيفی) و تهيه نسخه اول • درج پانوشتها • درج شکلها و جدولها • نوشتن نتيجه و خلاصه نهايي • ديگر خوانی و اعمال نظرات منطقی ديگران • بازخوانی و کنترل کمی و کيفی نهايي • ويرايش و تهيه نسخه نهايي

22. روش کار در تهيه پيش نويس • بررسی دوباره طرح اوليه متن اصلی و اعمال تغييرات لازم • تصميم گيری نهايي در مورد توالی منطقی عناوين داخلی (در سطوح مختلف) • انتخاب يک عنوان داخلی با رعاِيت توالی منطقی • بررسی يادداشت های مربوط به اين عنوان • انديشيدن به خصوصِيات مخاطب و هدف اصلی ارائه • طرح ايده اصلی ذيل همين عنوان داخلی و مقدمه چِينی مناسب • تعريف مفاهيم و اصطلاحاتی که در طول بحث استفاده می شود. • شرح و بسط موضوع با استفاده از عناوين داخلی تر • تنظيم پاراگرافهای مربوط به نتيجه بحث ذيل همين عنوان داخلی • انتخاب عنوان بعدی با رعايت توالی منطقی و تکرار از قسمت چهار به بعد

23. روشهای شرح و بسط موضوع • بسط زمانی • بسط مکانی • بسط از مطلب آشنا به نا آشنا(معلوم به مجهول) • بسط از طريق تشابه • بسط از ساده به پيچيده • بسط از طريق تضاد • بسط از علت به معلول ( اثر به نتيجه ) • بسط از معلول به علت (نتيجه به اثر) • بسط از جزء به کل • بسط از کل به جزء

24. کنترل کمی و کيفی پيشنويس خصوصيات پاراگراف • مقداری از متن که فقط يک ايده ساده را بيان می کند. • بهتر است اندازه اش بين صد تا صد و پنجاه کلمه باشد. • با يک يا دو جمله اصلی شروع می شود که در آنها ايده اصلی مطرح می شود. • دارای تعدادی جمله توضيحی است که به کمک آنها ايده طرح شده در جملات آغازين شرح داده می شود. • بين دو پاراگراف متوالی بايد ارتباط معنايي و انسجام مفهومی و ساختاری برقرار شود. • ايده اصلی در ِيک پاراگراف علمی شامل تعريف يک مفهوم ،پديده ، روش يا مسئله ، رده بندی روشها يا پديده ها ، مقايسه پديده ها ، تحليل و بررسی يک روش، ارائه مثال • جمله های يک پاراگراف توالی منطقی داشته باشد. • نکات مهم با جملات صريح تر و با تاکيد بيشتر نوشته شود.

25. کنترل کمی • شمارش کلمات هر جمله از پاراگراف • ايجاد تعادل نسبی در اندازه جملات و در صورت لزوم تقسيم جمله طولانی به دو جمله و برعکس • حذف کلمات و عبارات غير لازم از هر جمله • ايجاد تعادل نسبی در اندازه پاراگرافهای پی در پی • بهتر است تعداد صفحات يک مقاله علمی بين هشت تا دوازده صفحه باشد.

26. کنترل کيفی • وجود ارتباط معنايي و انسجام آنها بين پاراگرافهای پی در پی • انتخاب مناسب عنوان اصلی و عناوين داخلی • استفاده درست و بجا از علائم سجاوندی • نوشتن درست ارقام و اعداد • انتخاب معادل اصطلاحات بيگانه و نوشتن صحيح املای آنها • وضوح شکلها و جدولها • درج صحيح پاراگراف در صفحه ( رعايت فاصله ها از دو کران کاغذ) • نوشتن درست فرمولها ، واحدها ، مقياسها ، کوته نوشتها • مناسب بودن رسم الخط • انتخاب رنگهای مناسب برای جوهر • رعايت حاشيه گذاری مناسب

27. اجزاء درون بخش ميانی • پاورقی (زير نويس) • شکل • جدول • نتيجه نهايي • خلاصه نهايي • متن اصلی

28. پاورقی موارد استفاده از پاورقی • رعايت امانت : آوردن منبع مرجع در نقل قول و تلخيص • اعتبار بخشيدن به مطلب با معرفی منبع آن • ارجاع دادن خواننده به قسمتی ديگر از متن • توضيح بيشتر درباره ايده ای که در متن مطرح است ، خواه در تاييد يا نقد و رد آن • دادن اطلاعاتی به خواننده از قبيل : املاء اسامی بيگانه ، معادل بيگانه يک اصطلاح فارسی ، معرفی اجمالی يک شخصيت ، يک مکان ، يک رويداد ، يک برهه تاريخی

29. انواع پاورقی:استنادی ، ارجاعی ، توضيحی ، اطلاع دهنده نحوه درج پاورقی • بين سطر آخر متن در صفحه و سطر اول پاورقی يک خط افقی رسم کرد.(اندازه خط 8/3 تا 8/5 طول سطر است) • در متن بايد خواننده را به کمک شماره يا علامتی ارجاع داد. اين شماره در بالای سمت چپ و بدون پرانتز نوشته می شود. • اگر بيش از يک سطر باشد ، شروع سطر اول مثل شروع پاراگراف است. • پاورقی های توضيحی و اطلاع دهنده بيش از نيم صفحه بهتر است در قسمت پيوستها درج شود.

30. نحوه نوشتن پاورقی استنادی و ارجاعی

31. روش استناد يا ارجاع در متون علمی و فنی • (نام خانوادگی مؤلف ، شماره منبع در فهرست منابع، شماره صفحه) مثال : (بيرشک ، 7 ، ص 20 ) يا ( Tanenbaum, 8 , p. 11) • (نام خانوادگی مؤلف تاريخ نشر ) مثال : ( اديب سلطانی 1365 ) يا (Tanenbaum 1997 ) • ( چهار حرف اول نام خانوادگی تاريخ نشر ) (نکته : فهرست منابع بايد به ترتيب الفبايي نام خانوادگی مؤلفين مرتب باشد.) مثال : (TANE 97 )

32. ويژگيهای شکل : سادگی و وضوح استقلال از متن تناسب با متناظر واقعی داشتن مقياس دارای نمادها و علائم لازم دارای شماره و عنوان شکل : شکل امکانی است برای کمک به افزايش وضوح ارائه و درک آسان مطلب

33. محل درج شکل • شکل بايد حتی الامکان نزديک به متن مربوطه اش بين دو پاراگراف و با دو سطر فاصله از آنها درج شود. • اگر 3 صفحه از متن مربوطه اش فاصله داشته باشد ، قيد شماره شکل برای ارجاع به آن کافی است در غير اين صورت بايد شماره صفحه را قيد کرد. • اگر برگرفته از منبعی باشد ، بايد منبع را در پاورقی معرفی کرد.

34. جدول : ساختاری است منظم حاوی مجموعه ای از داده ها مانند رقمها و نشانه ها ، نامها و ... که معمولا بهم مربوطند. ويژگيهای جدول • ساده و واضح و خوشنما • فشرده و مختصر • استقلال وجودی • قابل ارائه به صورتهای مختلف چاپی • اندازه مناسب ، حدود نيم صفحه و بزرگتر از 27.5 *21.5 نشود. • حداقل 2.5 سانتيمتر از کرانهای راست و چپ صفحه • در متن توضيحاتی ، در حد لازم و به اختصار در مورد جدول آورده شود. • جدول بايد دارای شماره و عنوان باشد . شماره جدول در بالاراست ، بعد کلمه جدول و بدنبال آن عنوان قرار می گيرد.

35. برای رسم جدول استفاده از سه خط افقی کافی است.جدول ... : ............................

36. نتيجه و خلاصه • نتيجه يک مطلب ، منظور اصلی و نهايي آن است . • بهتر است نتيجه در انتهای هر فصل گنجانده شود. • بهتر است نتيجه به دو زبان نوشته شود. • در خلاصه بايد به خواننده گفت که چه خوانده است و بايدچنان نوشته شود که برای دريافت و درک محتوی آن نيازی به مراجعه به متن اصلی نباشد. • بهتر است خلاصه در انتهای هر فصل گنجانده شود.

37. اجزاء بخش آغازين • جلد • صفحه عنوان • پيشگفتار • فهرست مطالب • فهرست شکلها و جدولها • چکيده مؤلف

38. پيشگفتار • يک يا دو جمله آغازين و جذب کننده • اهميت و جايگاه موضوع • انگيزه و هدف از انتخاب موضوع • سوابق کارهای انجام شده توسط سايرين • امکانات و دشواريهای مطالعه و تحقيق • روش تحقيق و کسب اطلاعات • مخاطبين • توضيح علائم اختصاری و قراردادهای نگارشی و روش شماره گذاری عناوين داخلی • توضيح در مورد انتخاب معادل کلمات بيگانه • تقديم و سپاسگزاری • يک يا دو جمله از حکيمان و دانايان متناسب با موضوع ( اپی گراف ) • نام و نام خانوادگی نويسنده پيشگفتار و تاريخ در انتهای آن

39. فهرست مطالب • عبارت «فهرست مطالب» در وسط صفحه و به فاصله 2.5 سانتيمتر از کران بالای صفحهدرج شود. • کلمه «عنوان» به فاصله عمودی 1.5 سانتيمتراز عبارت «فهرست مطالب» و2 سانتيمتراز کران راست صفحه درج شود. • کلمه «صفحه» به فاصله عمودی 1.5 سانتيمتراز عبارت «فهرست مطالب» و2 سانتيمتراز کران چپ صفحه درج شود. • سطراول عنوانی که نسبت به عنوان قبلی اش فرعی است ، با 1 سانتيمترفاصله افقی به طرف داخل شروع شود.اين کار برای سطوح ديگر عناوين داخلی تر نيز حتی الامکان رعايت شود.

40. چکيده تعريف : چکيده در واقع شرح عنوان اصلی مطلب است و درچند جمله بايد به خواننده گفته می شود که چه خواهد خواند. هدفهای چکيده نويسی: • صرفه جويي در زمان مطالعه کننده • رفع مشکل زبان : چکيده معمولا به چند زبان توليد می شود. • تسهيل در تصميم گيری برای انتخاب منبع • کمک به نشر دانش و فن

41. مواردی که بايد در نوشتن چکيده رعايت کرد: • اندازه چکيده بين 50 تا 250 کلمه است . • بايد طوری تنظيم شود که بدون مراجعه به متن اصلی ، ايده اصلی را به خواننده منتقل کند و نبايد از مفاهيم يا کلمات ناآشنا و جديد استفاده کرد. • حتی الامکان نبايد از علائم اختصاری و فرمولها استفاده کرد. • کلمات کليدی بايد در انتهای چکيده ذکر شوند. • چکيده معمولا قبل از شروع متن اصلی آورده می شود. • چکيده ارائه کتبی آکادميک بهتر است به دو زبان (فارسي و انگليسی نوشته شود.)

42. اجزاء بخش پايانی • پيشنهادات و نظرات • پيوستها • فهرست منابع

43. پيوستها : مطالبی که نسبت به مطالب متن اصلی از اولويت درج و اهميت کمتری برخوردارند اما لازم است خواننده از آنها آگاهی داشته باشد. • پيوست بايد دارای يک شماره باشد تا بتوان از متن اصلی به آن ارجاع داد. • در شروع قسمت پيوستها بهتر است بهتر است صفحه ای حاوی کلمه پيوستها يا ضميمه ها درج شود. مطالبی که در قسمت پيوستها درج می شود: • مطالبی که از نظر ارائه کننده اصلی نبوده ولی به نحوی با مطالب متن اصلی در ارتباط است. • توضيح بيشتر اصطلاحات متن اصلی • انواع فهرستها مانند فهرست اختصارات ، فهرست اسامی خاص ،فهرست نمادها و ...(جز فهرست مطالب و شکلها وجدولها) • جدولها ، شکلها و فرمهايي که بدليلی امکان درج آنها در متن اصلی نباشد.

44. فهرست منابع فهرست منابع را می توان براساس ضوابط زير تنظيم کرد : • بر حسب فرم انتشار منبع (کتاب ، مقاله ، نشريات دوره ای و...) • بر حسب اصلی و فرعی بودن منبع در تنظيم ارائه نوشتاری • برحسب تاريخ انتشار • بر حسب ترتيب الفبايي نام مؤلفين • بر حسب ترتيب الفبايي عنوان منابع • بر حسب موضوعات • بر حسب زبان

45. نحوه نوشتن فهرست منابع

47. نکاتی در زمينه فهرست مطالب • در متون علمی _فنی گاهی به سبب اهميت تاريخ آن را بلافاصله بعد از نام کوچک مؤلف قيد می کنند. • اگر از يک مؤلف بيش از يک منبع داشته باشيم ، بجای نام و نام خانوادگی يک خط افقی بطول 2 سانتيمتر و در انتهای خط نقطه گذاشته می شود. • گاه چهار حرف اول نام خانوادگی مؤلف و دورقم تاريخ محصوردر [] آورده می شود . در صورتيکه فهرست براساس چهار حرف اول مرتب شده باشد.

48. انواع نوشتارهای علمی_فنی (دانشگاهی) • گزارش تحقيق در چارچوب يک درس • گزارش درس «سمينار» • گزارش انجام «پروژه » در چارچوب يک درس • گزارش انجام «کارآموزی» • گزارش پروژه پايان دوره کارشناسی • پايان نامه دوره کارشناسی ارشد • دانشنامه دوره دکترا و فوق دکترا • گزارش کار آزمايشگاه • مقاله • گزارش بازديد علمی

49. متن اصلی ]خلاصه هر فصل [ نتيجه گيری (حدود1 يا 2صفحه) خلاصه کل مطالب پيوستها فهرست منابع صفحه سفيد ] جلد [ ] جلد [ صفحه سفيد صفحه عنوان ( طبق طرح) ]صفحه رعايت شئون فرهنگی [ پيشگفتار (درحديک صفحه) صفحه(صفحات)فهرست مطالب صفحه فهرست شکلها و جدولها چکيده مؤلف با عنوان چکيده ساختارگزارش تحقيق در چارچوب يک درس

50. «عنوان گزارش»«شماره گزارش»ارائه شده به :«نام استاد درس»توسط :«نام ارائه کننده»«عنوان درس»«ترم و سال تحصيلی»«گروه آموزشی»