بسم الله الرحمن الرحيم

1. بسم الله الرحمن الرحيم موضوع: فيزيولوژي قلب و دستگاه گردش خون

2. خصوصيات ظاهري قلب قلب يك عنصر تو خالي مخروطي شكل تخصص يافته مي باشد كه در پشت تنه استرنوم و غضروف هاي دنده اي واقع شده است نسبت به خط وسط 1/3 و در سمت راست و 2/3 ان در سمت چپ است قاعده آن متمايل راست بالا وعقب است رأس آن در پايين و متمايل به چپ و جلو است اندازه هاي متوسط قلب بالغي در حدود دوازده سانتي متر طول و 8 – 9 سانتي متر عرض و درمهمترين قسمت 6 سانتي متر ضخامت قدامي خلفي آن مي باشد . وزن قلب در مرد ها بين 280 تا 340 گرم و در زن ها 230 تا 280 گرم است در افراد عادي 285 گرم است

3. دستگاه گردش خون شامل: قلب –عروق خوني –لنفاويي : 1-قلب اندامي است كه عمل تلمبه زدن يا پمپاژ يا به جلو راندن خون بعهده دارد و توزيع خون به تمام سلولهاي بدن كار رگهاي خوني است .را كه در تمام احوال در بدن در طول زندگي اداره مي كند 2-شريانها يا سرخكها خون خارج شد از قلب را بطرف اندامها ي مختلف بدن هدايت وريدها يا سياهرگها برعكس عمل سرخكها ي خون پس از مصرف تغذيه اي سلول هاي بدن جمع آوري نموده وبه قلب باز مي گرداند عروق خون اصلي 1-سرخكها 2-سياهرگها 3-عرق لنفاويي جمع كردن –صاف كردن وبازگرداند مايعات به جريان عمومي خون است

4. ساختمان خون : آب 91درصد پروتئين6درصد{آلبومين-كلوبولين-فيبرينوژن}09%{كلروسديم-بيكربنات سديم-املاح كلسيم و فسفر-منيزيم-آهن}وبراي حفظ تعادل تركيبات خون مقدار اندكي هم عناصر غير اركانيك يا آلي مانند –كلوكز-چربي –اوره –اسيداوريك-كرهاتينين –كلسترول-اسيد آمينه }وجود دارد گاز هاي خون شامل :اكسيژن واكسيد كربن است –ترشحات داخلي خون شامل :آنزيم ها وآنتي ژن هاست

6. عمل دستگاه گردش خون ، برآوردن نیازهای بافتها یعنی حمل مواد غذایی به بافتها حمل فرآورده‌های زاید به خارج از بافتها ، راندن هورمونها از یک قسمت بدن به قسمت دیگر و بطور کلی حفظ یک محیط مناسب در تمام مایعات بافتی برای بقا و عمل مناسب سلولها است.

7. قلب داراي دو دهليز به عنوان حفره هاي دريافت كننده و دو بطن به عنوان حفره هاي ارسال كننده جريان خون در قلب مي باشد: * دهليز راست خون كم اكسيژن را مي گيرد * وارد بطن راست شده و بعد از جذب اكسيژن تازه در ريه ها وارد دهليز چپ مي شود توسط بطن چپ خون تازه به تمام بدن پمپاژ مي گردد. 1-دهليزراست خون رااز بدن مي گيرد خون بدون اكسيژن2-دهليز چپ خون رااز ريها مي گيرد خون يا اكسيژن 3- بطن راست خون كه به ريها مي روداز خود خارج مي كند گردش كوچك 4-بطن چپ خوني را كه به بدن مي رود بيرون مي راند گردش بزرگ.

8. بخش دستگاه هدايتي قلب 1 – گره سينوسي دهليزي ( sa ) 2 – گره دهليزي بطني (av) 3 – دسته تار دهليزي بطني ( دسته تار هيس ) 4 – رشته هاي پور كينيژه

9. تشريح 4 بخش دستگاه هدايتي قلب: 1 – گره سينوسي دهليزي ( sa ) اين گره آغاز گر ضربان قلب مي باشد و تعداد ضربان كه ايجاد مي شود ريتم سينوسي مي گويند 2 – گره دهليزي بطني (av) تكانها را از دهليز ها به بطن ها هدايت ميكند 13 ثانيه طول مي كشد كه به دسته تار دهليزي بطني برسند اين تأخير باعث مي شو د كه دهليز ها قبل از انقباض بطن ها بطور كامل منقبض شوند و بطن ها تا آنجا كه ممكن است پر از خون شوند ، دسته تار دهليزي بطني وارد ديواره بين بطنها شده و سپس رشته هاي فرعي به هر دو بطن مي فرستند هر شاخه به زير شاخه هاي متعدد تقسيم و در سراسر ديواره بطن ها منتشر مي شوند 3 – دسته تار دهليزي بطني ( دسته تار هيس ) 4 – رشته هاي پوركنيژه : شاخه پاياني دسته تار دهليزي بطني در رشته هاي پروكينژه مي نامند كه تكانها را تقريباً شش بار سريع تر از بقيه به دستگاه هدايتي قلب به بطن ها انتقال مي دهد اين هدايت سريع موجب مي شود كه تمام بخشهاي بطن تقريباً در يك زمان منقبض شوند .

11. Atria Ventricles

12. R T P Q S سيستول بطني

13. R T P Q S

14. انواع عضله :اسكلتي –صاف –قلب عضله قلب بيشتر به عضله اسكلتي شباهت دارد تا صاف بازده قلب :مقدار خون كه از يك بطن در دقيقه خارج مي شود حجم ضربه اي :مقدار خوني كه در هر ضربه از قلب خارج مي شود هر اندازه خون بيشتري وارد بطن شود نيروي انقباض بيشتر است بعبارتي :يعني حجم خون در بطن ها نيروي انقباض تناسب مستقيم دارد كنترل عصبي تعداد ضربان قلب در بصل النخاع است هر اندازه از قلب دور مي شويم مجموعه سطح مقطع عروق بيشتر مي شود و فشار خون در طول مسير ان نيز وسيع شدن عروق است سرعت جريان خون {دو عامل در جريان خون تاثير دارد 1-فشار خون 2-مقاومت عروق } در وسط رگ سرعت خون بيشتر است زيرا اصتحكاك كمتر است2 غلظت بالاي خون در سرعت آن يك عامل منفي است 1-قطر رگ :هر اندازه قطر رگ بيشتر باشد سرعت بيشتر ومقاومت كمتر است 2-طول رگ :هر اندازه طول رگ بيشتر باشد مقاومت بيشتر است

15. 1 – تحويل : دستگاه قلبي عروقي اكسيژن و مواد غذايي را به سلولهاي بدن تحويل داده 2 – دفع : دي اكسيد كربن و مواد زائد حاصل از متابوليسم را از سلول دور مي كند 3 – انتقال : هورمونها را از غدد مترشحه داخلي به گيرنده هاي در هدف انتقال مي دهد 4- نگهداري : درجه حرارت بدن را در حد طبيعي حفظ كرده مقدار مايعات بدن را در حد طبيعي حفظ كرده تا مانع آب زدايي بدن شود 5 – پيشگيري : از بروز عفونت در بدن توسط ارگانيسم هاي مهاجم كمك مي كند اعمال عمده دستگاه قلبي عروقي در پنج رده بندي خلاصه مي شود :

16. هر دستگاه گردش خون مستلزم برخورداري از سه بخش زير است 1 – تلمبه قلب 2 – دستگاه مجاري ( رگ هاي خوني ) 3 – مايع واسطه ( خون ) قلب از چهار حفره مجزا تشكيل شده است دو حفره بالايي آن دهليز دو حفره پائين بطن ديواره هر يك از حفره ها از سه لايه تشكيل گرديده : 1 - لايه داخلي اندو كارديوم 2 – لايه وسطي مايو كارديوم كه شامل عضلات قلب است 3 لايه خارجي اپي كارديوم است

17. دستگاه هدايتي قلب : عضله قلب مانند عضله اسكلتي داراي ميو فيبريل هاي مشخص تقريباً نظير عضله اسكلتي است داراي فيلامانهاي آكتين و ميوزين هستند عضله قلب قابليت بي نظيري در ايجاد علائم الكتريكي دارد كه با آن خود هدايتي مي گويند اين قابليت به قلب امكان مي دهد كه بدون تحريك عصبي به آهنگ منظمي منقبض شود بدون تحريك عصبي و هورموني ميانگين ضربان ذاتي قلب هفتاد تا هشتاد ضربه در دقيقه است ولي در ورزشكاران استقامتي اين مقدار كمتر است

19. عضله قلب از سلولهاي دراز چند هسته اي تشكيل شده اند كه قطر هريك از آن 15 و درازاي آنها 125 ميكرومتر مي شوند – نوارهاي ميرزين A آكتين I و صفحات z تارهاي عضله قلب شبيه عضلات اسكلتي است با اين تفاوت برخي ازنقاط عضله قلب دو صفحه z از دو تار متوالي درهم مي آميزند و يكپارچه مي شوند كه پيوند صفحات ميانه اي به وجود آورده و به جاي دستگاه سه گانه عضلات اسكلتي دستگاه دو گانه به وجود مي آورند . مجاري لوله هاي عرضي با سيستم t و شبكه ساركوپلاسميك در تارهاي عضله قلب بسيار گسترده تر از عضلات اسكلتي است و سرعت انتشار امواج عصبي و فراواني يون كلسيم ( ‍C a + + ) مشهود است و داراي شبكه مويرگي بسيار گسترده اي است به اين دليل است كه مواد غذايي و اكسيژن به سرعت و آساني در اختيار تمام تارهاي عضلاني هست .

20. عضله قلب از لحاظ تعداد و اندازه ميتو كندري ها بسيار غني است 25 تا 30 درصد عضله را ميتو كندري تشكيل مي دهد . عضله قلب در تمام عمر به طور هوازي كار مي كند نياز مبرم به A t p دارد . عضله قلب به دليل ماهيت متابوليسم هوازي نمي تواند در مقابل كمبود اكسيژن مقاومت چنداني ازخود نشان دهد .

21. ويژگي هاي عضله قلب : قلب يك عنصر عضلاني است ازسه نوع عضله دهليزي بطني- تارهاي عضلاني تخصصي عمل يافته – تحرك و هدايتي تشكيل شده * عضله هاي دهليز بطني : به دليل داشتن نوارهاي تيره و روشن شبيه عضلات اسكلتي مختلط هستند و به همان شيوه نيز منقبض مي شوند . * تارهاي عضلاني تخصص عمل يافته از دو گونه بافت تشكيل شده كه در پيدايش و انتشار امواج الكتريكي قلب اهميت بسزايي دارند . اين دو بافت به نام بافت گروهي هدايت شده قلب موسومند . بافت گروهي گره هاي سينوسي – دهليزي (S – A ) دهليزي – بطني ( A – r ) بافت هدايت كننده از دسته تار هيس و شبكه پوركينژه اي تشكيل مي شود . در شرايط طبيعي گروه سينوسي - دهليزمولد جريان الكتريكي و آغاز گر طبيعي قلب است

22. 1-دستگاه عصبي سمپاتيك :اثر سريع كننده دارد سبب تراوش –اپي نفيرن-نورايي نفرين سيستم سمپاتيك جريان خون را با تنگ كردن عروق تنگ مي كند 2-دستگاه پاراسمپاتيك:اثر .وقفه اي دارد هورمن واگ –و استيل كولين اعصاب پاراسمپاتيك واگ –راست:اثر كنترل كننده خود را بيشتر رويsa اعمال شد-چپ:اثر كنترل كننده خود را بيشتر رويav اعمالشد هيچ يك از رشته هاي واگ به بطن نمي رود تاثير اعصاب سمپاتيك –گره sa-av-درميوكارد قلب سيستم سمپاتيك بيشتر روي دهليزاثر دارد و روي بطن ها كمتر كنترل ضربان قلب از راه دستگاه خود مختار

23. دستگاه عروقي :‌ شبكه اي گسترده و ممتد از رگها هستند كه خون را ازقلب به بافتها و از بافت به قلب حمل مي كند . دستگاه عروقي عبارتند از : 1 - سرخرگها يا شريانها 2- شريانچه ها 3 - مويرگها 4 - سياهرگچه ها و سياهرگها

25. دستگاه عروقي عبارتند از : 1 - سرخرگها يا شريانها : بزرگترين ، پر عضله ترين ، ارتجاعي ترين رگها هستند و خون تازه را به سرعت زياد به سمت بافت ها هدايت مي كنند 2 – شريانچه ها:خون از شريانچه ها وارد مويرگ ها ميشود دو ويژگي شريانچه ها : 1-شريانچه ها ديواره قوي عضلاني دارند قطر انها قابل تغيير است 2- شريانچه ها نسبت به مكانيزم هايي كه جريان خون را كنترل مي كنند يعني خود تنظيمي و كنترل عصبي خارجي واكنش نشان مي دهند 3 – مويرگها :‌باريكترين رگها هستند و ضخامت ديواره انها به اندازه يك سلول است و تمام تبادلات بين خون و بافت ها در مويرگ ها روي مي دهد. 4 – سياهرگچه ها و سياهرگها : خون مويرگها را ترك مي كند تا از طريق سياهرگچه ها و سياهرگهاي بزرگ خود را به قلب برساند و چرخه خود را كامل كند . * وريد چه ها : خون را از مويرگها جمع كرده و بتدريج به يكديگر مي پيوندند وديواره نازك و غير عضلاني دارند و بعنوان منبع ذخيره خون مطرح هستند 60 درصد تمام خون را در خود ذخيره مي كند

26. تأثير اعصاب خود مختار بر فشار خون 1 – سمپاتيك : با تحريك اعصاب سمپاتيك تنوس عضله ديواره رگها افزايش يافته و فشار خون را در شريانها يا وريد ها زياد مي كند . 2 – پاراسمپاتيك : سيستم عصبي پاراسمپاتيك نقشي در گشاد شدن عروق ندارد .

30. انقباض سيستول بطني شامل سه قسمت است: 1- دوره انقباض با حجم ثابت كه انقباض ايزومتريك نيز ناميده مي شود زمان بسته شدن در چپ ميترال و بازشدن دريچه ائورت است 2-دوره تخليه سريع :دوره تخليه سريع يك سوم اول سيستول بطني را تشكيل مي دهد در خلال اين دوره دو سوم حجم خون بطن داخل ائورت تخليه مي شود حجم پاياني دياستول طبيعي در حدود 120 ميلي ليتر وحجم پايان دياستول در حدود 40 ميلي ليتر است ميانگين حجم ضربه اي به حدود 80 ميلي ليتر و كسر تخليه به 67 درصد مي رسد كاهش كر تخليه نشانه متداول ضعيف شدن عضله قلب است 3-دوره تخليه كند تر:در قله منحني مجموعه QRSيعني در نقطه Rفشار بطن ها به حد اكثر فشار خود مي رسد از اين به بعد نيز بطن ها شروع به استراحت مي كنند ولي خون هنوز در جريان تخليه خود از بطن ها به داخل ائورت با سرعت كندتر ادامه مي دهد

31. انبساط يا دياستول بطني: در خلال يك سوم اول دياستول بطني تقريبا دوسوم بطن ها پر مي شوند كه اين عمل را دوره پرشدن سريع غير فعال مي نامند در مرحله بعدي دياستول پر شدن بطن ها به وسيله انقباض شرياني افزوده مي شود كه ان را پر شدن سريع فعال مي گويند دوره بين دو مرحله سريع پر شدن غير فعال و فعال را گاهي مرحله پر شدن كند تر مي نامند.

32. SYSTOLE DIASTOLE COMPLIANTE RIGIDO

33. پیامهای الكتریکی ارسالی از قلب - الکتروکاردیوگرام    پیامهای الکتریکی فعالیت منظم قلب را کنترل می کند. این پیامها حاصل تحریک خودبخودی سلولهای ماهیچه ای خاصی است که در دهلیز راست واقع اند.این سلول ها گره ی سینوسی-دهلیزی یا تپش ساز را تشکیل می دهندکه تقریبا ً۷۲ بار در دقیقه با فاصله های منظم تحریک می شوند.اعصاب بیرونی قلب که به نیاز های خونی بدن وسایر محرکها پاسخ میدهند سرعت تحریک های گره را کم و زیاد میکنند . پیام الکتریکی گره ی تپش ساز سبب غیرقطبی شدن اعصاب و ماهیچه های دهلیز ها می شود. با انقباض دهلیز ها خون به درون بطنها تلمبه می شود و ماهیچه های دهلیز ها دوباره قطبی می گردند. با عبور پیامهای الکتریکی از گره ی دهلیزی - بطنی بطنهای راست و چپ غیر قطبی می شوند این کار باعث انقباض ورانش خون به گردش خونهای ششی وعمومی می گردد. اعصاب بطنی و ماهیچه ها دوباره قطبی وچرخه تکرار می شود.

34. اعصاب و ماهیچه های قلب را می توان مانند انبار هایی از الکتریسیته در نظر گرفت که درون یک رسانای الکتریکی تنه‌ (بدن) محصور شده اند. ظاهراً سنجش مستقیم الکتریکی در قلب امکان پذیر نیست. داده های تشخیصی یا اندازه گیری پتانسیل های الکتریکی که قلب تولید می کند از نقاط گوناگون سطح بدن بدست می آید. با گذاشتن الکترود ها روی پوست و تقویت پتانسیل ها و سپس نمایش نتایج به صورت ECG می توانیم اختلاف پتانسیل های روی سطح بدن را اندازه گیری کنیم.تغییر جایگاه الکترودها روی سطح بدن ممکن است باعث تغییرات دامنه یا حتی وارونه شدن سیگنال شود از این رو ECG ها را از ناحیه های مختلفی تهیه می کنند که از نظر آناتومیک به خوبی مشخص باشند.

35. ويژگي هاي اصلي اعمال قلب : 1 – تحريك پذيري : سلولهاي قلبي مثل انواع فيلبر هايعضلاني و بافتهايعصبي مي تواند به پيامهايالكتريكي- مكانيكي شيميايي و يا تغييرات حاصله پاسخ دهند . 2 – خود انگيزي ذاتي : توانايي قلب در خود انگيزي و آغازكردن ضربان موزونش از ويژگيهاي ذاتي آن است . ناحيه اي ازقلب كه سريع ترين خود انگيزي ذاتي را دارد معمولاً آغاز گر طبيعي ضربان قلبي است ميزان خود انگيزي ذاتي به طور طبيعي ازگره سينوس دهليزي شروع و هر قدربه عضلات بطني نزديك مي شود كاهش مي يابد . 3 – هدايت پذيري : كليه بافتهاي قلبي مي توانند پيامها را انتشار دهند ولي سرعت هدايت بسته به نوع بافت است بافت هدايت كننده با دسته تار همين شروع و رشته هاي گسترده پور كنيژه ختم مي شود . كه سريعترين بافت هدايت كننده قلب به شمار مي آيند . 4 – انقباض : تمام بافتهاي قلبي مي توانند در پاسخ به يك پيام منقبض شوند . سلولهاي عضله دهليزي و بطني قلب بافت هاي اصلي منقبض كننده هستند .

36. منابع: فيزيولوژي انساني تاليف وترجمه دكتر عيدي عليجاني فيزيولوژي ورزش و فعاليت هاي بدني جلد اول مولف: جك اچ ويلمور-ديويد ال كاستيل فيزيولوژي گايتون و منابع اينترنتي

37. با تشكر از صبر و حوصله شما