به نام خداوند بخشنده مهربان

1. به نام خداوند بخشنده مهربان طراحي و تحليل آزمون هاي پيشرفت تحصيلي

2. اهداف دوره : • تعريف ، اهميت و ضرورت آزمون هاي پيشرفت تحصيلي • نحوه طراحي و استفاده از جداول دو بعدي • اصول مهم در طراحي و تنظيم پرسش هاي عيني و تشريحي • اجرا و تحليل آزمون ها و نتايج پيشرفت تحصيلي

3. كاش مي شد كه بسنجيم چقدر عاشق و آگه و آدم شده ايم

4. آشنايي با چند واژه • اندازه گيري( measurment ) بيان كمي ويژگي ها يا صفات اشياء يا افراد . نمره گذاري براي فراگيران معمولي ترين شكل اندازه گيري است كه بر اساس قواعد خاصي انجام مي شود . • مراحل اندازه گيري : الف) چه چيز را مي خواهيم اندازه گيري كنيم ؟ ويژگي يا صفت دقيقا تعريف شود ب) ابزار لازم براي اندازه گيري چيست ؟ ج ) برابر سازي واحد هاي ابزار يا مقياس بندي آن

5. سطوح اندازه گيري : الف ) سطح اسمي (مقياس اسمي) . مانند پلاك خودرو ها ب ) سطح ترتيبي ( رتبه اي ) . مانند رتبه بندي فراگيران بر اساس قد ج ) سطح فاصله ايي . مانند دماسنج د )سطح نسبتي . مانند نمرات فراگيران

6. سنجش )َAssessment) سنجش از اندازه گيري و آزمون معناي گسترده تري دارد . اگر در اندازه گيري به جاي آزمون يا علاوه بر آزمون از ابزارهاي ديگري نيز استفاده شود به آن سنجش گويند . ابزارهايي مانند مصاحبه ، مشاهده ، ايفاي نقش و ... امروزه در نظام هاي پيشرفته آموزشي معلمان صرفا از آزمودن استفاده نمي كنند ، بلكه با استفاده از سنجش به يك تحليل جامع و همه جانبه از عملكرد فراگيران مي رسند .

7. ارزشيابي (Evaluation) يك فرايند نظام مند براي جمع آوري ، تحليل و تفسير اطلاعات به منظور بررسي ميزان تحقق اهداف است .

8. آزمون (Test) آزمون وسيله ايست براي اندازه گيري . آزمودن ،به كار گيري آزمون براي اندازه گيري است . در كشور ما آزمون و امتحان معادل هم به كار مي رونند كه به صورت ورودي ،مرحله ايي و پاياني انجام مي گيرد . امتحان در واژه به معناي به گرفتاري و ناراحتي انداختن و ايجاد درد سر مثبت است . از نظر اصطلاحي يعني شرايطي دشوار و اضطراب آور كه در آن قابليت ها ، توانمندي ها و ظرفيت هاي فرد مشخص مي شود . معناي عملياتي آن عبارت است از : مجموعه اي منظم و هدفمند از سوال ها كه ميزان يادگيري فرد را مشخص مي نمايد .

9. انواع آزمون ها پيچيدگي و تنوع ويژگي ها و صفات آدمي باعث شده است تا ابزارها و آزمون هاي اندازه گيري آن بسيار متنوع باشد. از نظرموضوعآزمون ها به چهار دسته تقسيم مي شوند : آزمون هاي پيشرفت تحصيلي ” هوش و استعداد ” رغبت و علاقه ” شخصيت

10. از نظر دقت در ساخت به دو دسته تقسيم مي شوند : استاندارد : كه داراي روايي ، پايايي و عملي بودن هستند . معلم ساخت : كه ويژگي هاي بالا را ندارند

11. جايگاه ارزشيابي در آموزش و پرورش عناصر اساسي در آموزش و پرورش عبارتند از : اهداف ، برنامه ها ،روش ها ،ارزشيابي عوامل اساسي در آموزش و پرورش عبارتند از: معلمان ، فراگيران ، مديران

12. مراحل و چگونگي ارزشيابي • تعيين و توصيف اهداف و تبديل هر كدام به اهداف جزيي و رفتاري • تعيين و توصيف پيش نيازها يا رفتارهاي ورودي • تعيين و توصيف افرادي كه بايد داده ها از آنها جمع آوري شود • تهيه و ساخت يا انتخاب وسايل جمع آوري (اندازه گيري ) داده ها • توصيف راهبردهاي اجراي ارزشيابيدر زمان بندي خاص خود • اجراي طرح ارزشيابي و جمع آوري داده ها • تحليل داده ها • نتيجه گيري و تهيه گزارش

13. انواع ارزشيابي هاي پيشرفت تحصيلي • دسته بندي از نظر زمان اجرا و هدف الف ) ارزشيابي ورودي : آمادگي ، جايابي ب ) ” تكويني : مستمر يا مرحله اي ج ) ” تشخيصي : در موارد خاص با حضور متخصص جهت كشف يا رفع مشكل د ) ” تراكمي : در پايان دوره جهت ارتقاء به پايه بالاتر يا ارزيابي كل دوره

14. دسته بندي از نظر ملاك مورد نظر • ارزشيابي وابسته به ملاك در اين نوع ارزشيابي عملكرد يادگيرندگان با استانداردهاي از قبل طراحي شده مورد سنجش قرار مي گيرد ( اهداف آموزشي ) اگر استانداردها محقق شده بود فرد قبول و در غير اين صورت رد مي شود. ملاك مطلق است .مانند نمره 10 در امتحان • ارزشيابي هنجاري اين ارزشيابي ملاك نسبي دارد كه نوعي هنجار گروهي است .از اين رو پيشرفت بچه ها با يكديگر مقايسه مي شود .مانند كنكور

15. گام اول در ارزشيابي : استخراج اهداف • انواع اهداف در ارزشيابي پيشرفت تحصيلي • الف ) اهداف كلي : توسط برنامه ريزان آموزشي بر اساس نيازهاي جامعه ، نياز فراگيران ، رشد علمي و .... در نظر گرفته مي شود و بر اساس آنها محتواي آموزشي تهيه مي شود. ( آيزنر اين محتوا را به چند نوع تقسيم مي كند : قصد شده ، اجراشده ، پوچ ، پنهان ) اهداف كلي در حيطه هاي مختلف براي درس جغرافيا كدامند ؟ • ب ) اهداف رفتاري : اين اهداف از اهداف كلي استخراج مي شوند وجزيي ، قابل مشاهده و قابل اندازه گيري هستند و تمامي پرسش ها از آنها طراحي مي شوند .

16. طبقه بندي اهداف رفتاري • از ديدگاه بلوم و همكارانش اهداف رفتاري به سه گروه تقسيم مي شوند : • شناختي يا دانشي يا ذهني • عاطفي يا نگرشي يا قلبي • حركتي يا توانشي يا دستي • 3 H

17. تقسيمات اهداف حيطه شناختي • دانش ( knowledge ) يادآوري آنچه قبلا تجربه و آموخته شده ، مانند نام بردن ، تعريف كردن . • فهميدن ( comperhension) توانايي درك منظور يا مقصود يك مطلب ، مانند آن قبلا كار نشده است ،مانند ترجمه كردن ، خلاصه كردن ، مقايسه كردن ،با بيان خود گفتن ، مثال زدن . • كاربست ( application ) توانايي به كار بردن آموخته ها در يك موقعيت جديد ، مثلا پس از يادكيري جها ت جغرافيايي بتواند قبله مشخص كند . • تحليل ( analysis ) تجزيه ، توانايي جداسازي يك سيستم يا موضوع به عناصرسازنده آن و درك ارتباط بين عناصر • تركيب ( synthesis) توانايي كنار هم گذاشتن عناصر و اجزا و ايجاد يك ساختاريا الگوي جديد ، در واقع خلاقيت و نوآوري مانند توليد يك مقاله ،يك طرح درس جديد • ارزشيابي ( evaluation) توانايي قضاوت كمي يا كيفي در باره امور يا اتفاقات مانند نقد يك كتاب يا سخنراني

18. طبقه بندي اهداف حوزه عاطفي • دريافت يا توجه ( receving) حسا سيت نسبت به وجود برخي پديده ها و محرك هاي محيطي و ميل به دريافت آنها . • پاسخ دادن (responding) انجام كاري براي آنچه به او توجه نشان داده . • ارزش گذاري ( valuing) ابراز عقيده يا نگرش نسبت به آن ،دفاع يا رد • سازمان دادن به ارزش ها ( organization of valus) رتبه بندي و نظام دادن به ارزش هاي خود و الويت دادن به برخي • نهادينه شدن ( characterization) تبديل نظام ارزشي شخص به سبك زندگي او

19. طبقه بندي اهداف حركتي اين اهداف در منابع مربوطه به هفت طبقه تقسيم مي شوند كه جهت اختصار به چهار طبقه تبديل شده است . • آمادگي • پاسخ هدايت شده ( با كمك مربي خود كار را انجام مي دهد ). • اجراي مستقل ( عادت ) • ابتكار و خلاقيت

20. تنظيم جدول دو بعدي ( هدف – محتوا ) • جدول دو بعدي يا جدول مشخصات درس جدولي است كه تقريبا تمامي اهداف و محتواي درس در آن آمده است . • براي تدوين جدول دو بعدي ابتدا بايد تمامي عملكردهاي مورد انتظار از فراگيران ( اهداف رفتاري ) در هر درس را مشخص كرد ، سپس سطح يادگيري هر كدام از هدف هاي رفتاري را مشخص نمود ، سپس اهداف رفتاري را از دانش تا آخر به ترتيب مرتب نمود . • در مرحله بعد بايد تمام محتواي مورد نياز جهت تحقق اهداف رفتاري را مشخص كرد و در جدول مقابل اهداف نوشت . • در مرحله بعد بايد سهم هر بخش از محتوا وهر طبقه از طبقات يادگيري را مشخص كرد . براي اين كار جدول بودجه بندي مي شود .يعني سهم نمره اي هر طبقه و محتوا مشخص گردد .اين بودجه بندي مي تواند بر اساس ملاك هاي مختلفي انجام گيرد مثلا حجم مطالب ، زمان تدريس ، اهميت محتوا ،سطوح يادگيري و تعداد هدف هاي رفتاري. • در مرحله بعد تعداد سوال هاي امتحان را مشخص مي كنيم . براي اينكه مشخص شود از هر بخش محتوا وهر سطح يادگيري چند سوال داشته باشيم نسبت هاي به دست آمده از هر قسمت را در كل سوال ها ضرب مي كنيم.