KRONİK BÖBREK YETMEZLİĞİ

1. Dr. AYSEL KIYAK Bakırköy Doğumevi ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi KRONİK BÖBREK YETMEZLİĞİ

2. Kronik Böbrek Yetmezliği(KBY) Nedir? • Böbrek fonksiyonlarının geriye dönüşümsüz şekilde bozulmasıdır. Dr. AYSEL KIYAK

3. Böbrekler büyük bir fonksiyonel rezerv kapasitesine sahip olduklarından nefron hasarının %50 yi geçtiği durumlarda KBY gelişir. (GFR<80 ml/dk) Dr. AYSEL KIYAK

4. Böbrekler nerededir? • Böbrekler karın boşluğunda, peritonun arkasında, omurganın her iki yanında yer alan ve erişkinlerde 135-150 gram ağırlığında fasülye şeklinde organlardır. Dr. AYSEL KIYAK

5. Böbrekler Ne İş Yaparlar? • Böbreklerin ana görevi, vücuttaki su ve tuz dengesini sağlamak, kandaki atık maddeleri (üre, kreatinin gibi) süzmektir. Dr. AYSEL KIYAK

6. Diğer Görevleri • Bazı hormonları salgılar ( Eritropoetin –kan yapımını sağlar-) • Kan basıncını kontrol altında tutar. • D vitamini üretip kemiklerin sağlıklı ve kuvvetli olmasına yardım eder. • Çocuklarda fiziksel büyümeyi sağlar. Dr. AYSEL KIYAK

7. Böbrek Yetmezliğinin Evreleri • Kronik böbrek yetmezliği : Hasarın %50 den fazla olması. • Son dönem böbrek yetmezliği (SDBY) : Böbrek fonksiyonlarının %10 un altına düşmesi. • Üremi : SDBY hastalarında görülen klinik durum. Dr. AYSEL KIYAK

8. KBY’nin Sıklığı • EDTA’ya göre çocuklarda son dönem böbrek yetmezliğinin görülme sıklığı yılda 3.9/milyondur. Dr. AYSEL KIYAK

9. Çocuklarda KBY’nin Sebepleri (1) • İdrar yollarındaki doğuştan gelen yapısal bozukluklar. • Vezikoüreteral Reflü (iki taraflı, yüksek dereceli) • Obstrüksiyon (darlıklar) • Polikistik böbrek • Hipoplazik veya displastik böbrekler Dr. AYSEL KIYAK

10. Çocuklarda KBY’nin Sebepleri (2) • Kronik glomerulo nefritler. • Aileden geçen hastalıklar. • Damarsal hastalıklar (HÜS gibi) • Taşlı veya taşsız piyelonefritler (Böbrek iltihabı) Dr. AYSEL KIYAK

11. VUR Nedir? Dr. AYSEL KIYAK

12. Dr. AYSEL KIYAK

13. Dr. AYSEL KIYAK

14. KBY Sebebi Olarak VUR • İstanbul Tıp Fakültesi %33 • Samsun 19 Mayıs Tıp Fakültesi (122 hasta) %26 • Dr. Sami Ulus (174 hasta) %35 • Bakırköy Doğumevi (60 hasta) %35 Dr. AYSEL KIYAK

15. Erişkinlerde KBY • Diyabet %15-25 • Hipertansiyon %15-25 • Glomerulonefritler • Pyelonefritler (Taşlı ya da taşsız) • Genetik ve kistik hastalıklar Dr. AYSEL KIYAK

16. Klinik Bulgular • Büyüme geriliği • Kansızlık (Anemi) • Kemiklerdeki bozukluklar • Asidoz • Nörolojik bulgular Dr. AYSEL KIYAK

17. Büyüme Geriliği • En önemli bulgudur. • Yeni doğan dönemi KBY hastalarında daha belirgindir. • Kemik yaşı geridir. • Puberte gecikir. Dr. AYSEL KIYAK

18. Büyüme Geriliğinin Sebepleri • Hormonal bozukluk • Beslenme bozukluğu (İştahsızlık) • Üremik toksinlerin etkisi • Kemiklerdeki harabiyet • İdrarda tuz kaybı • Hipertansiyon • Anemi • Psikososyal bozukluk • Kortizon tedavileri Dr. AYSEL KIYAK

19. Anemi Nedenleri • Eritropoetin eksikliği • Kırmızı kürelerin ömürlerinin kısalması (üremik toksinlere bağlı) • Kan tetkikleri için kan alınması ve hemodiyalizde kan kaybı • Demir eksikliği, folik asit eksikliği, B12 vitamini eksikliği Dr. AYSEL KIYAK

20. Kemik Bozuklukları • Kemik ağrıları ve kırıklıkları • Bacaklarda eğilmeler ( x veya o şekilde) • Kas bozukluğu, yürüme zorluğu • Diş bozuklukları • Yumuşak dokularda kireçlenme Dr. AYSEL KIYAK

21. KBY’de Tedavi • Sıvı Elektrolit Dengesi • Çıkardığı idrara göre sıvı almalı • Gerektiğinde Sodyum-Potasyum kısıtlanmalı Dr. AYSEL KIYAK

22. KBY’de Tedavi • Beslenme • Proteinden ve fosfordan kısıtlı ve yeterli diyetle büyümeyi ve gelişmeyi sağlamak gerekir Dr. AYSEL KIYAK

23. KBY’de Tedavi • Anemi (Kansızlık) Tedavisi • Beslenmenin teşviki • Demir tedavisi • Folik asit ve B12 vitamini • Eritropoetin (hormon) tedavisi Dr. AYSEL KIYAK

24. KBY’de Tedavi • Kemik bozukluklarının tedavisi • Fosfor kısıtlanması, fosfor bağlayıcılar • Kalsiyum tedavisi • D vitamini tedavisi Dr. AYSEL KIYAK

25. Son Dönem Böbrek Yetmezliği Tedavisi • Periton diyalizi • Sürekli ayaktan periton diyalizi (SAPD) • Aletli periton diyalizi (APD) • Hemodiyaliz • Böbrek nakli (transplantasyon) • Canlı • Kadavra Dr. AYSEL KIYAK

26. PeritonNedir? • Karın duvarının iç yüzeyine ve bağırsakların dış yüzeyini kaplayan zardır. • Sıvı geçirgenliği ve elektrolit geçirgenliğinden faydalanılarak periton diyalizi yapılır. Dr. AYSEL KIYAK

27. Periton Diyalizi • Çocuklarda daha fazla tercih edilen bir tedavidir. • Küçük bir ameliyatla karın içine bir kateter yerleştirilerek yapılır. • Periton içine her seferinde 40ml/kg sıvı verilip alınarak gerçekleştirilir. • 6 saat ara ile günde 4 kez elle yapılabilir. • Gece boyunca aletle yapılır, gündüz karın boş bırakılır veya bir kez gündüz değişimi yapılır. Dr. AYSEL KIYAK

28. Periton Diyalizinin Avantajları • Küçük çocuklar için uygundur. • Hemodiyaliz merkezinden uzakta olmak. • Hemodiyaliz için damar yapısının uygun olmaması. • Evde olmayı tercih etme. • Hasta ve ailenin seçimi. • Tansiyon, sıvı kontrolünün daha iyi sağlanması. • Kansızlığın daha iyi kontrol edilmesi. Dr. AYSEL KIYAK

29. Periton Diyalizinin Dezavantajları • Birçok kez karın ameliyatı geçirmiş olmak (yapışıklıklar nedeniyle) • Ağır akciğer hastalığı. • Karın içi tümörleri. • Ağır beslenme bozukluğu. • Karın duvarı enfeksiyonları. • Protein kaybının fazla olması. Dr. AYSEL KIYAK

30. Periton Diyalizinde Ekip Çalışması Dr. AYSEL KIYAK

31. Periton Diyalizinde Enfeksiyonlar • Peritonit • Çıkış yeri enfeksiyonu • Tünel enfeksiyonu Dr. AYSEL KIYAK

32. Periton Diyalizi Enfeksiyonları • Periton diyalizinin en önemli ve en sık komplikasyonlarından biridir. • Kateter kaybına sebep olabilir. • Peritonit olmaması için hasta yakınlarına çok iyi eğitim verilmelidir. Dr. AYSEL KIYAK

33. Peritonitli Hastada Klinik Bulgular • Bulanık diyalizat 98-100 • Karın ağrısı 67-97 • Abdominal hassasiyet 62-79 • “ Rebound” 35-62 • Ateş 34-36 • Üşüme-Titreme 18-23 • Bulantı 30-35 • Kusma 25-30 • İshal 7-15 • Kabızlık 10-20 • Kötü drenaj 10-20 Dr. AYSEL KIYAK

34. Peritonit Tedavisinde Öneriler • Antibiyotik tedavisine erken başlanmalı. • Bakterisit özellikli , kültür sonuçlarına göre antibiyotik seçilmeli. • Tedavi için gerekli dozda antibiyotik verilmeli. • Hastalar peritonitin erken bulguları hakkında eğitilmeli. • Evde kolay kullanılabilecek ve uygulanılabilecek antibiyotikler seçilmeli. Dr. AYSEL KIYAK

35. Çıkış Yeri Enfeksiyonu • Kızarıklık • Hassasiyet • Kaşıntı • Pürülanakıntı • Lokalısısaptanması enfeksiyonbelirtisidir. • Mutlakakültürgönderilmelidir. Dr. AYSEL KIYAK

36. Çıkış Yeri Enfeksiyonunda Sorumlu Mikroorganizmalar • S.epidermidis • S.aureus • Pseudomonas Dr. AYSEL KIYAK

37. Çıkış Yeri Enfeksiyonunun Sebepleri • Kötühijyenveyakötü çıkışyeribakımı • Katetermanipülasyonu • Kateterinetrafında aşırıçevrilmesi • Kateterinçekilmesi • Travma • Yönü yukarıda olan çıkış yeri • Gecikmiş çıkışyeriiyileşmesi • Diyalizat sızması,belirginkanama • Keçe çıkması • Aşırıterleme,giysilerinyaşolması Dr. AYSEL KIYAK

38. Tünel Enfeksiyonu KanülTrasesiBoyunca • Hassasiyet • Kızarıklık • İltihaptünelenfeksiyonubelirtisidir. Risk Faktörleri • Kateteryerleştirme sırasında m.org. bulaşması • Çıkışyerienf. • Dışkeçenin çıkması • Tünelüzerindeabse Dr. AYSEL KIYAK

39. Enfeksiyonlara Karşı Alınacak Önlemler • K.C.Y.temizliğinin hergün ya da haftada en az 3 kez yapılması • Künt travmalardan kaçınması • Banyosunu duş şeklinde yapması • İç çamaşırlarını hergün değiştirmesi • Kemer kullanmaması • Ç.Y.kaşımaması, fazla dokunulmaması, kabuk varsa kaldırılmaması • Maske kullanmanın ve el yıkamanın önemi • Uygun teknikle bir pansuman yapılması. • Çıkış yerinin kuru kalmasına özen gösterilmeli Dr. AYSEL KIYAK

40. Peritonit Tedavisi • Hastanın hastanede yatması gerekebilir. • Aile uyumlu ise evde de tedavi edilebilir. • Tekrarlayan enfeksiyonlarda veya mantar peritonitlerinde katateri çıkartmak gerekebilir. Dr. AYSEL KIYAK

41. Dr. AYSEL KIYAK

42. Dr. AYSEL KIYAK

43. Dr. AYSEL KIYAK

44. Hemodiyaliz • Hastane veya hemodiyaliz ünitesinde hemşire ve doktor gözetiminde yapılır. • Kan damardan alınıp aletten geçirilerek temizlenir. Tekrar hastaya verilir. • Haftada 3 gün uygulanır. • Kan periton diyalizine göre daha hızlı temizlenir. Dr. AYSEL KIYAK

45. Hemodiyalizin Dezavantajları • Sıvı-elektrolit dengesizliği. • Hipo-Hipertansiyon. • Damar yetmezliği veya tıkanıklığı. • Kalp yetmezliği. • Kansızlığın daha sık olması. (Kataterlerden kan kaybı) Dr. AYSEL KIYAK

46. Böbrek Nakli (Transplantasyon) • Başarılı bir böbrek nakli, tıbbi, psikolojik ve sosyal yönden SDBY olan hastaların en iyi tedavi yöntemidir. • Son yıllarda ülkemizde böbrek nakli sayısında ciddi artış olmasına rağmen bekleme listelerindeki hastalar da giderek artmaktadır. Dr. AYSEL KIYAK

47. Böbrek Nakli • Türkiye’de 35.000 diyaliz hastası bulunmaktadır. • Her yıl 6000 yeni hasta tanı almaktadır. • Yılda 500 nakil yapılabilmektedir. • Canlı vericiden nakil %70-80 • Kadavradan %20-30’dur. Dr. AYSEL KIYAK

48. Böbrek Nakli • Çocuk hastalarda genellikle anne, baba, büyükanne, büyükbaba gibi yakın akrabalar verici olmaktadır. Dr. AYSEL KIYAK

49. Böbrek Nakli • Kadavra böbrek naklinde yaşam daha kısadır. Çünkü canlı verici böbreğine her türlü tetkik yapılmıştır. Kadavrada ne kadar hızlı davranılsa da organ zarar görmüş olabilir. (Beyin kanaması veya kaza geçirmiş insanlardan alınan böbrekler) Dr. AYSEL KIYAK

50. Canlı Verici • Önce kan grubu uyumu aranır. (A, B, AB, O) • Daha sonra doku grubu uyumu aranır. (HLA A, B, DR) • Lenfosit Cross Match. (Karşılaştırma testi) Dr. AYSEL KIYAK