การบรรยาย วิชางานสารบรรณ

1. การบรรยายวิชางานสารบรรณการบรรยายวิชางานสารบรรณ โดย พ.ต.ต.หญิง วรวรรณ วรรณโกษิตย์ สว.ฝอ.สลก.ตร.

2. งานสารบรรณ • ระเบียบสำนักนายกรัฐมนตรี ว่าด้วยงานสารบรรณ พ.ศ.2526 และ ที่แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 2) พ.ศ.2548 • ระเบียบการตำรวจไม่เกี่ยวกับคดี ลักษณะที่ 29 ว่าด้วยการรักษาความปลอดภัยแห่งชาติ • ระเบียบการตำรวจไม่เกี่ยวกับคดี ลักษณะที่ 54 ว่าด้วย งานสารบรรณ

3. ขอบเขตการใช้บังคับ • ใช้บังคับกับส่วนราชการ • ส่วนราชการ หมายถึง กระทรวง ทบวง กรม สำนักงาน หรือหน่วยงานอื่นใดของรัฐ ทั้งในราชการบริหารส่วนกลาง ราชการบริหารส่วนภูมิภาค ราชการบริหารส่วนท้องถิ่น ส่วนราชการในต่างประเทศ และให้หมายความรวมถึงคณะกรรมการด้วย

4. ข้อยกเว้น • ส่วนราชการใดมีความจำเป็นจะต้องปฏิบัติงานสารบรรณนอกเหนือไปจากที่ได้กำหนดไว้ในระเบียบให้ขอทำความตกลงกับผู้รักษาการตามระเบียบ • ในกรณีที่กฎหมายหรือระเบียบว่าด้วยการรักษาความปลอดภัยแห่งชาติหรือระเบียบว่าด้วยการรักษาความลับของทางราชการกำหนดวิธีปฏิบัติเกี่ยวกับงานสารบรรณไว้เป็นอย่างอื่น ให้ปฏิบัติตามกฎหมายหรือระเบียบว่าด้วยการนั้น

5. ความหมายของงานสารบรรณความหมายของงานสารบรรณ งานสารบรรณ หมายความว่า งานที่เกี่ยวกับการบริหารเอกสาร เริ่มตั้งแต่ การจัดทำ การรับ การส่ง การเก็บรักษา การยืม จนถึงการทำลาย

6. ความหมายของหนังสือราชการความหมายของหนังสือราชการ หนังสือราชการ คือ เอกสารที่เป็นหลักฐานในราชการ ได้แก่ • หนังสือที่มีไปมาระหว่างส่วนราชการ • หนังสือที่ส่วนราชการมีไปถึงหน่วยงานอื่นใดซึ่งมิใช่ส่วนราชการ หรือที่มีไปถึงบุคคลภายนอก • หนังสือที่หน่วยงานอื่นใด ซึ่งมิใช่ส่วนราชการ หรือบุคคลภายนอกมีมาถึงส่วนราชการ • เอกสารที่ทางราชการจัดทำขึ้นเพื่อเป็นหลักฐานในราชการ • เอกสารที่ทางราชการจัดทำขึ้นตามกฎหมาย ระเบียบ หรือข้อบังคับ • ข้อมูลข่าวสารหรือหนังสือที่ได้รับจากระบบสารบรรณอิเล็กทรอนิกส์

7. ความหมายของอิเล็กทรอนิกส์ความหมายของอิเล็กทรอนิกส์ อิเล็กทรอนิกส์ หมายความว่า การประยุกต์ใช้วิธีการทางอิเล็กตรอนไฟฟ้า คลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า หรือวิธีอื่นใดในลักษณะคล้ายกัน และให้หมายความรวมถึงการประยุกต์ใช้วิธีการทางแสง วิธีการทางแม่เหล็ก หรืออุปกรณ์ที่เกี่ยวข้องกับการประยุกต์ใช้วิธีต่างๆ เช่นว่านั้น

8. ความหมายของระบบสารบรรณอิเล็กทรอนิกส์ความหมายของระบบสารบรรณอิเล็กทรอนิกส์ ระบบสารบรรณอิเล็กทรอนิกส์ หมายความว่า การรับส่งข้อมูลข่าวสารหรือหนังสือผ่านระบบสื่อสารด้วยวิธีการทางอิเล็กทรอนิกส์

9. หนังสืออื่น หนังสืออื่น คือ หนังสือหรือเอกสารอื่นใดที่เกิดขึ้นเนื่องจากการปฏิบัติงานของเจ้าหน้าที่เพื่อเป็นหลักฐานในราชการ ซึ่งรวมถึง ภาพถ่าย ฟิล์ม แถบบันทึกเสียง แถบบันทึกภาพและ สื่อกลางบันทึกข้อมูลด้วย หรือหนังสือของบุคคลภายนอก ที่ยื่นต่อเจ้าหน้าที่ และเจ้าหน้าที่ได้รับเข้าทะเบียนรับหนังสือของทางราชการแล้ว มีรูปแบบตามที่กระทรวง ทบวง กรม จะกำหนดขึ้นใช้ตามความเหมาะสม เว้นแต่มีแบบตามกฎหมายเฉพาะเรื่องให้ทำตามแบบ เช่น โฉนด แผนที่ แบบ แผนผัง สัญญา หลักฐานการสืบสวนและสอบสวน และคำร้อง เป็นต้น

10. สื่อกลางบันทึกข้อมูล สื่อกลางบันทึกข้อมูล หมายความถึง สื่อใด ๆ ที่อาจใช้บันทึกข้อมูลได้ด้วยอุปกรณ์ทางอิเล็กทรอนิกส์ เช่น แผ่นบันทึกข้อมูล เทปแม่เหล็ก จานแม่เหล็ก แผ่นซีดี – อ่านอย่างเดียว หรือแผ่นดิจิทัลเอนกประสงค์ เป็นต้น

11. การติดต่อราชการ การติดต่อราชการนอกจากดำเนินการโดยหนังสือที่เป็นเอกสาร สามารถดำเนินการด้วยระบบสารบรรณอิเล็กทรอนิกส์ได้ ในกรณีที่ติดต่อราชการด้วยระบบสารบรรณอิเล็กทรอนิกส์ ให้ผู้ส่งตรวจสอบผลการส่งทุกครั้งและให้ผู้รับแจ้งตอบรับ เพื่อยืนยันว่าหนังสือได้จัดส่งไปยังผู้รับเรียบร้อยแล้ว และส่วนราชการผู้ส่งไม่ต้องจัดส่งหนังสือเป็นเอกสาร เว้นแต่กรณีเป็นเรื่องสำคัญจำเป็นต้องยืนยันเป็นเอกสาร ให้ทำเอกสารยืนยันตามไปทันที

12. การรับหนังสือ การรับหนังสือที่มีชั้นความลับ ในชั้น “ลับ” หรือ “ลับมาก” ด้วยระบบสารบรรณอิเล็กทรอนิกส์ ให้ผู้ใช้งานหรือผู้ปฏิบัติงานที่ได้รับการแต่งตั้งให้เข้าถึงเอกสารลับแต่ละระดับ เป็นผู้รับผ่านระบบการรักษาความปลอดภัย โดยให้เป็นไปตามระเบียบว่าด้วยการรักษาความลับของทางราชการ

13. การส่งหนังสือ การส่งหนังสือที่มีชั้นความลับ ในชั้นความ “ลับ” หรือ “ลับมาก” ด้วยระบบสารบรรณอิเล็กทรอนิกส์ ให้ผู้ใช้งานหรือผู้ปฏิบัติงานที่ได้รับการแต่งตั้งเข้าถึงเอกสารลับแต่ละระดับ เป็นผู้ส่งผ่านระบบการรักษาความปลอดภัย โดยให้เป็นไปตามระเบียบว่าด้วยการรักษาความลับของทางราชการ

14. ชนิดของหนังสือราชการ หนังสือราชการมี 6 ชนิด • หนังสือภายนอก • หนังสือภายใน • หนังสือประทับตรา • หนังสือสั่งการ • หนังสือประชาสัมพันธ์ • หนังสือที่เจ้าหน้าที่ทำขึ้น หรือรับไว้เป็นหลักฐานในราชการ

15. รูปแบบหนังสือราชการ 1. หนังสือภายนอก (แบบที่ 1) 2. หนังสือภายใน (แบบที่ 2) 3. หนังสือประทับตรา (แบบที่ 3) 4. หนังสือสั่งการ 4.1 คำสั่ง (แบบที่ 4) 4.2 ระเบียบ (แบบที่ 5) 4.3 ข้อบังคับ (แบบที่ 6) 5. หนังสือประชาสัมพันธ์ 5.1 ประกาศ (แบบที่ 7) 5.2 แถลงการณ์ (แบบที่ 8) 5.3 ข่าว (แบบที่ 9) 6.หนังสือที่เจ้าหน้าที่ทำขึ้นหรือรับไว้เป็นหลักฐานในราชการ 6.1 หนังสือรับรอง (แบบที่ 10) 6.2 รายงานการประชุม (แบบที่ 11) 6.3 บันทึก (ไม่มีแบบ) 6.4 หนังสืออื่น (ไม่มีแบบ)

16. หนังสือภายนอก

17. หนังสือภายนอก หนังสือภายนอก คือ หนังสือติดต่อราชการที่เป็นแบบพิธี โดยใช้ กระดาษตราครุฑ เป็นหนังสือติดต่อระหว่างส่วนราชการหรือส่วนราชการมีถึงหน่วยงานอื่นใดซึ่งมิใช่ส่วนราชการ หรือที่มีถึงบุคคลภายนอก

18. ชั้นความลับ ชั้นความเร็ว ที่ ตร 0001.13/ ส่วนราชการเจ้าของหนังสือ ที่ตั้ง 2 มกราคม 2551 เรื่อง คำขึ้นต้น อ้างถึง ข้อความ...................................................................... ................................................................................................................................................................ สิ่งที่ส่งมาด้วย คำลงท้าย ลงชื่อ (พิมพ์ชื่อเต็ม) ตำแหน่ง ส่วนราชการเจ้าของเรื่อง โทร. 0 2205 1085 โทรสาร 0 22051085 ชั้นความลับ

19. ชั้นความลับ • ลับที่สุด (Top Secret) หมายความถึง ข้อมูลข่าวสารลับ ซึ่งหากเปิดเผยทั้งหมดหรือเพียงบางส่วนจะก่อให้เกิดความเสียหายแก่ประโยชน์แห่งรัฐอย่างร้ายแรงที่สุด • ลับมาก (Secret) หมายความถึง ข้อมูลข่าวสารลับ ซึ่งหากเปิดเผยทั้งหมดหรือเพียงบางส่วนจะก่อให้เกิดความเสียหายแก่ประโยชน์แห่งรัฐอย่างร้ายแรง • ลับ (Confidential) หมายความถึง ข้อมูลข่าวสารลับ ซึ่งหากเปิดเผยทั้งหมดหรือเพียงบางส่วนจะก่อให้เกิดความเสียหายแห่งประโยชน์แห่งรัฐ

20. ชั้นความลับ ชั้นความเร็ว ที่ ตร 0001.13/ ส่วนราชการเจ้าของหนังสือ ที่ตั้ง 2 มกราคม 2551 เรื่อง คำขึ้นต้น อ้างถึง ข้อความ...................................................................... ................................................................................................................................................................ สิ่งที่ส่งมาด้วย คำลงท้าย ลงชื่อ (พิมพ์ชื่อเต็ม) ตำแหน่ง ส่วนราชการเจ้าของเรื่อง โทร. 0 2205 1085 โทรสาร 0 22051085 ชั้นความลับ

21. ลับมาก ที่...............ถึง......................... เรื่อง........................................ รับวันที่..................เวลา.......... ลงชื่อ.......................................  ลับมาก ลับมาก

22. ชั้นความลับ ชั้นความเร็ว ที่ ตร 0001.13/ ส่วนราชการเจ้าของหนังสือ ที่ตั้ง 2 มกราคม 2551 เรื่อง คำขึ้นต้น อ้างถึง ข้อความ...................................................................... ................................................................................................................................................................ สิ่งที่ส่งมาด้วย คำลงท้าย ลงชื่อ (พิมพ์ชื่อเต็ม) ตำแหน่ง ส่วนราชการเจ้าของเรื่อง โทร. 0 2205 1085 โทรสาร 0 22051085 ชั้นความลับ

23. ชั้นความเร็ว 1. ด่วนที่สุด ให้เจ้าหน้าที่ปฏิบัติในทันทีที่ได้รับหนังสือนั้น 2. ด่วนมาก ให้เจ้าหน้าที่ปฏิบัติโดยเร็ว 3. ด่วน ให้เจ้าหน้าที่ปฏิบัติเร็วกว่าปกติ เท่าที่จะทำได้ ด่วนภายใน... เป็นกรณีที่ต้องการให้หนังสือถึงผู้รับ ภายในเวลาที่กำหนด

24. ชั้นความลับ ชั้นความเร็ว ที่ ตร 0001.13/ ส่วนราชการเจ้าของหนังสือ ที่ตั้ง 2 มกราคม 2551 เรื่อง คำขึ้นต้น อ้างถึง ข้อความ...................................................................... ................................................................................................................................................................ สิ่งที่ส่งมาด้วย คำลงท้าย ลงชื่อ (พิมพ์ชื่อเต็ม) ตำแหน่ง ส่วนราชการเจ้าของเรื่อง โทร. 0 2205 1085 โทรสาร 0 22051085 ชั้นความลับ

25. เลขที่หนังสือ ประกอบด้วย • พยัญชนะประจำกระทรวง เช่น สำนักงานตำรวจแห่งชาติ ตช • เลขรหัสประจำกรม - ใช้เลขเรียงลำดับส่วนราชการตามที่กฎหมายกำหนด เช่น สำนักงานเลขานุการตำรวจแห่งชาติ 0001 • เลขรหัสประจำกอง/สำนัก - ใช้เลขเรียงลำดับส่วนราชการตามที่กฎหมายกำหนด เช่น ฝ่ายอำนวยการ สำนักงานเลขานุการตำรวจแห่งชาติ 0001.13 • เลขทะเบียนหนังสือส่งออก - ใช้เลขเรียงลำดับตามจำนวนหนังสือส่งออก ในรอบ 1 ปีปฏิทิน เช่น 0001.13/111

26. รหัสพยัญชนะประจำกระทรวงรหัสพยัญชนะประจำกระทรวง 1. สำนักนายกรัฐมนตรี นร 11. กระทรวงพลังงาน พน 2. กระทรวงกลาโหม กห 12. กระทรวงพาณิชย์ พณ 3. กระทรวงการคลัง กค 13. กระทรวงมหาดไทย มท 4. กระทรวงการต่างประเทศ กต 14. กระทรวงยุติธรรม ยธ 5. กระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา กก 15. กระทรวงแรงงาน รง 6. กระทรวงการพัฒนาสังคม พม 16. กระทรวงวัฒนธรรม วธ 7. กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ กษ 17. กระทรวงวิทยาศาสตร์ วท 8. กระทรวงคมนาคม คค 18. กระทรวงศึกษาธิการ ศธ 9. กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติ ทส 19. กระทรวงสาธารณสุข สธ และสิ่งแวดล้อม 10. กระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศ ทก 20. กระทรวงอุตสาหกรรม อก และการสื่อสาร

27. กระบี่ กบ กรุงเพมหานคร กทกาญจนบุรี กจ กาฬสินธุ์ กสกำแพงเพชร กพขอนแก่น ขก จันทบุรี จบฉะเชิงเทรา ฉช ชลบุรี ชบ ชัยนาท ชน ชัยภูมิ ชยชุมพร ชพ เชียงราย ชร บุรีรัมย์ บร ปทุมธานี ปท ประจวบคีรีขันธ์ ปขปราจีนบุรี ปจปัตตานี ปน พะเยา พย พระนครศรีอยุธยา อยพังงา พง พัทลุง พท พิจิตร พจ พิษณุโลก พล เพชรบุรี พช แพร่ พร เชียงใหม่ ชม ตรัง ตงตราด ตร ตาก ตก นครนายก นย นครปฐม นฐ นครพนม นพ นครราชสีมา นม นครศรีธรรมราช นศ นครสวรรค์ นว นนทบุรี นบ นราธิวาส นธ น่าน นน

28. เลขที่หนังสือ ตัวอย่าง ของส่วนราชการอื่น สำนักนายกรัฐมนตรี นร นร 1. สำนักงานปลัดสำนักนายกรัฐมนตรี 01 นร 01 2. กรมประชาสัมพันธ์ 02 นร 02 สำนักงานปลัดสำนักนายกรํฐมนตรี นร 01 นร 01 1. กองกลาง 01 นร 0101 2. กองการเจ้าหน้าที่ 02 นร 0102 กองกลาง สำนักงานปลัดสำนักนายกรัฐมนตรี นร 0101 ฝ่ายบริหารทั่วไป 01 นร 0101.01 ทะเบียนหนังสือส่งออก นร 0101.01/1

29. เลขที่หนังสือ สำหรับราชการส่วนภูมิภาค • รหัสพยัญชนะประจำจังหวัด เช่น จังหวัดกระบี่ กบ • เลขรหัสประจำอำเภอหรือกิ่งอำเภอ เช่น อำเภอเมือง 01 • เลขรหัสประจำหน่วยงานในภูมิภาค ใช้เลขหน่วยงานในราชการส่วนภูมิภาคที่สังกัดจังหวัดอำเภอตามที่ระเบียบสารบรรณกำหนด เช่น ประชาสัมพันธ์จังหวัด ใช้ 01 • เลขทะเบียนหนังสือส่งออก ประชาสัมพันธ์จังหวัดกระบี่ กบ 0001 ประชาสัมพันธ์อำเภอเมืองจังหวัดกระบี่ กบ 0101

30. ชั้นความลับ ชั้นความเร็ว ที่ ตร 0001.13/ ส่วนราชการเจ้าของหนังสือ 111 ที่ตั้ง 2 มกราคม 2551 เรื่อง คำขึ้นต้น อ้างถึง ข้อความ...................................................................... ................................................................................................................................................................ สิ่งที่ส่งมาด้วย คำลงท้าย ลงชื่อ (พิมพ์ชื่อเต็ม) ตำแหน่ง ส่วนราชการเจ้าของเรื่อง โทร. 0 2205 1085 โทรสาร 0 22051085 ชั้นความลับ

31. ทะเบียบหนังสือส่ง หนังสือเวียน ให้เพิ่มรหัส “ว” หน้าเลขทะเบียนหนังสือส่ง เช่น ตช 0001.13/ว1 เลขที่หนังสือของคณะกรรมการ ให้กำหนดรหัสพยัญชนะประจำคณะกรรมการเพิ่มขึ้นได้ไม่เกิน 4 ตัวอักษร โดยให้พิมพ์ต่อจากรหัสพยัญชนะประจำกระทรวง เช่น 0001(บร)/1

32. คำลงท้าย ลงชื่อ (พิมพ์ชื่อเต็ม) ตำแหน่ง ชั้นความลับ ชั้นความเร็ว ที่ ตร 0001.13/ ส่วนราชการเจ้าของหนังสือ ที่ตั้ง 2 มกราคม 2551 เรื่อง คำขึ้นต้น อ้างถึง ข้อความ...................................................................... ................................................................................................................................................................ สิ่งที่ส่งมาด้วย ส่วนราชการเจ้าของเรื่อง โทร. 0 2205 1085 โทรสาร 0 22051085 ชั้นความลับ

33. การลงนาม หัวหน้าส่วนราชการ จะกำหนดให้ผู้ดำรงตำแหน่งใดลงชื่อในหนังสือราชการได้เฉพาะหนังสือที่อยู่ในหน้าที่ ของผู้ดำรงตำแหน่งนั้น หรือของส่วนราชการซึ่งอยู่ในบังคับบัญชาของผู้ดำรงตำแหน่งนั้น และหนังสือดังกล่าวไม่ก่อให้เกิดนิติสัมพันธ์กับส่วนราชการ

34. ชั้นความเร็ว ที่ ตร 0001.13/111 ที่ตั้ง เรื่อง 2 มกราคม 2551 เรียน คำลงท้าย ลงชื่อ (พิมพ์ชื่อเต็ม) ส่วนราชการเจ้าของเรื่อง โทร................................ โทรสาร......................... ชั้นความลับ กระทรวง กรม ศาลากลางจังหวัด สำนัก/กรม คณะกรรมการ ทะเบียนกลางของ ต้องสัมพันธ์กัน ปลัดกระทรวง อธิบดี ผู้ว่าราชการจังหวัด ผู้อำนวยการสำนัก/กอง ประธาน/เลขานุการคณะกรรมการ ชั้นความลับ

35. ชั้นความลับ ชั้นความเร็ว ที่ ตร 0001.13/ ส่วนราชการเจ้าของหนังสือ ที่ตั้ง 2 มกราคม 2551 เรื่อง คำขึ้นต้น อ้างถึง ข้อความ...................................................................... ................................................................................................................................................................ สิ่งที่ส่งมาด้วย คำลงท้าย ลงชื่อ (พิมพ์ชื่อเต็ม) ตำแหน่ง ส่วนราชการเจ้าของเรื่อง โทร. 0 2205 1085 โทรสาร 0 22051085 ชั้นความลับ

36. การลงที่ตั้งส่วนราชการเจ้าของเรื่องการลงที่ตั้งส่วนราชการเจ้าของเรื่อง สำนักงานเลขานุการตำรวจแห่งชาติ ถนนพระราม 1 เขตปทุมวัน กรุงเทพฯ 10330 สำนักงานเลขานุการตำรวจแห่งชาติ ถนนพระราม 1 เขตปทุมวัน กรุงเทพฯ 10330 สำนักงานเลขานุการตำรวจแห่งชาติ ถนนพระราม 1 เขตปทุมวัน กรุงเทพฯ 10330 ถูกทุกแบบ

37. ชั้นความลับ ชั้นความเร็ว ที่ ตร 0001.13/ ส่วนราชการเจ้าของหนังสือ ที่ตั้ง 2 มกราคม 2551 เรื่อง คำขึ้นต้น อ้างถึง ข้อความ...................................................................... ................................................................................................................................................................ สิ่งที่ส่งมาด้วย คำลงท้าย ลงชื่อ (พิมพ์ชื่อเต็ม) ตำแหน่ง ส่วนราชการเจ้าของเรื่อง โทร. 0 2205 1085 โทรสาร 0 22051085 ชั้นความลับ

38. วันที่ การลงวันที่ ให้เว้นช่องว่างให้ลงวันที่ เดือน ให้ลงเดือนชื่อเต็ม ปี ให้ลงปี พ.ศ. จำนวนเต็ม 4 หลัก

39. ชั้นความลับ ชั้นความเร็ว ที่ ตร 0001.13/ ส่วนราชการเจ้าของหนังสือ ที่ตั้ง 2 มกราคม 2551 เรื่อง คำขึ้นต้น อ้างถึง ข้อความ...................................................................... ................................................................................................................................................................ สิ่งที่ส่งมาด้วย คำลงท้าย ลงชื่อ (พิมพ์ชื่อเต็ม) ตำแหน่ง ส่วนราชการเจ้าของเรื่อง โทร. 0 2205 1085 โทรสาร 0 22051085 ชั้นความลับ

40. ชื่อเรื่อง ให้สรุปใจความสำคัญของหนังสือให้สั้นที่สุด แล้วนำมากำหนดเป็นชื่อเรื่อง ชื่อเรื่องจึงต้องสอดคล้องกับข้อความของหนังสือ ถ้าเคยมีหนังสือติดต่อกันมาก่อนแล้ว ให้ใช้ชื่อเรื่องเดิม ตัวอย่าง เรื่อง การลงโทษข้าราชการ เรื่อง ขอหารือระเบียบงานสารบรรณ เรื่อง แนวทางปฏิบัติในการเสนองานผู้บังคับบัญชา เรื่อง ขอเชิญประชุมงานกาชาด ประจำปี 2551

41. ชั้นความลับ ชั้นความเร็ว ที่ ตร 0001.13/ ส่วนราชการเจ้าของหนังสือ ที่ตั้ง 2 มกราคม 2551 เรื่อง คำขึ้นต้น อ้างถึง ข้อความ...................................................................... ................................................................................................................................................................ สิ่งที่ส่งมาด้วย คำลงท้าย ลงชื่อ (พิมพ์ชื่อเต็ม) ตำแหน่ง ส่วนราชการเจ้าของเรื่อง โทร. 0 2205 1085 โทรสาร 0 22051085 ชั้นความลับ

42. คำขึ้นต้นและคำลงท้าย ผู้รับหนังสือ คำขึ้นต้น คำลงท้าย 1.สมเด็จประสังฆราชเจ้า ขอประทานกราบทูล ควรมิควรแล้วแต่จะ (ออกพระนาม) โปรดเกล้าโปรดกระหม่อม 2.สมเด็จพระสังฆราช กราบทูล ควรมิควรแล้วแต่จะโปรดเกล้า 3.สมเด็จพระราชาคณะ นมัสการ.... ขอนมัสการด้วนความเคารพอย่างยิ่ง รองสมเด็จพระราชาคณะ 4.พระราชาคณะ นมัสการ.... ขอนมัสการด้วยความเคารพอย่างสูง 5.พระภิกษุทั่วไป นมัสการ.... ขอนมัสการด้วยความเคารพ

43. คำขึ้นต้นและคำลงท้าย ผู้รับหนังสือ คำขึ้นต้น คำลงท้าย นายกรัฐมนตรี กราบเรียน ขอแสดงความนับถืออย่างยิ่ง ประธานรัฐสภา ประธานวุฒิสภา ประธานสภาผู้แทนราษฎร ประธานศาลฎีกา ประธานองคมนตรี รัฐบุรุษ ประธานศาลรัฐธรรมนูญ ประธานศาลปกครองสูงสุด ประธานกรรมการเลือกตั้ง ประธานกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ ประธานกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ ประธานกรรมการการตรวจเงินแผ่นดิน ผู้ตรวจการแผ่นดินของรัฐสภา

44. การใช้คำขึ้นต้น คำขึ้นต้นให้ใช้คำขึ้นต้นตามฐานะผู้รับหนังสือตามที่ภาคผนวก 2 ท้ายระเบียบสำนักนายกรัฐมนตรีว่าด้วยงานสารบรรณ พ.ศ.2526 กำหนด แล้วลงตำแหน่งของผู้ที่หนังสือนั้นมีถึง หรือชื่อบุคคล เช่น กราบเรียน นายกรัฐมนตรี ไม่มีคำว่า “ฯพณฯ” “ท่าน” หน้าตำแหน่ง กราบเรียน ฯพณฯ นายกรัฐมนตรี เรียน รองนายกรัฐมนตรี เรียน ท่านรองนายกรัฐมนตรี เรียน นายภาคภูมิ คนไทย  

47. ที่ น.ว. ๑๐๘/๒๔๘๘ กรมเลขาธิการคณะรัฐมนตรี ๑๕ กันยายน ๒๔๘๘ เรื่อง เลิกใช้คำนำหน้านาม ฯพณฯ จาก เลขาธิการคณะรัฐมนตรี ถึง นายกรัฐมนตรี เนื่องจากหนังสือที่ น.ว. ๑๘๒/๒๔๘๗ ลงวันที่ ๑ กันยายน ๒๔๘๗ แจ้งมติคณะรัฐมนตรี ให้เลิกใช้ระเบียบการเขียนจดหมาย หรือหนังสือราชการตามหนังสือที่ น.ว. ๙๑๒/๒๔๘๖ ลงวันที่ ๒๐ พฤศจิกายน ๒๔๘๖ และให้คงใช้ตามระเบียบที่ปฏิบัติกันมาแต่เดิมแล้ว นั้น บัดนี้ ยังปรากฏว่าได้มีการใช้คำนำคำหน้านามของรัฐมนตรี หรือท่านผู้มีเกียรติว่าฯพณฯอยู่ ผู้สั่งราชการแทนนายกรัฐมนตรีได้พิจารณาเห็นว่าสมควรจะเลิกใช้คำนำหน้านามดังกล่าวแล้วเสียเว้นไว้แต่ในกรณีพิเศษที่จำเป็นจริง ๆ อันเกี่ยวกับต่างประเทศ หรือใช้เฉพาะที่เป็นคำแปลมาจากภาษาต่างประเทศเท่านั้น จึงเรียนมาเพื่อได้สั่งให้ถือเป็นทางปฏิบัติโดยทั่วกัน และได้แจ้งให้คณะกรรมการจังหวัดทราบด้วยแล้ว ขอแสดงความนับถืออย่างยิ่ง (ลงชื่อ) หลวงชำนาญอักษร (หลวงชำนาญอักษร) ผู้ช่วยเลขาธิการคณะรัฐมนตรี ลงนามแทน

48. คำลงท้ายขอแสดงความนับถือขอแสดงความนับถืออย่างสูงขอแสดงความนับถืออย่างยิ่งจะนับถืออย่างไรไม่ว่า ที่ขอมาอนุมัติ

49. ชั้นความลับ ชั้นความเร็ว ที่ ตร 0001.13/ ส่วนราชการเจ้าของหนังสือ ที่ตั้ง 2 มกราคม 2551 เรื่อง คำขึ้นต้น อ้างถึง ข้อความ...................................................................... ................................................................................................................................................................ สิ่งที่ส่งมาด้วย คำลงท้าย ลงชื่อ (พิมพ์ชื่อเต็ม) ตำแหน่ง ส่วนราชการเจ้าของเรื่อง โทร. 0 2205 1085 โทรสาร 0 22051085 ชั้นความลับ

50. การเขียนอ้างถึง อ้างถึง ให้อ้างถึงหนังสือที่เคยติดต่อกันมาก่อนแล้วทุกครั้ง โดยให้อ้างถึงหนังสือฉบับสุดท้ายที่เคยติดต่อกันเพียงฉบับเดียว เช่น อ้างถึง หนังสือสำนักนายกรัฐมนตรี ลับ ด่วนที่สุด ที่ นร 0101/1 ลงวันที่ 1 มกราคม 2551 อ้างถึง หนังสือที่ นร 0101/1 ลง 1 มกราคม 2551