SIATKÓWKA

1. SIATKÓWKA TECHNIKA I TAKTYKA GRY

2. mgr Wojciech Stępień nauczyciel wychowania fizycznego w Zespole Szkół Ogólnokształcących nr 4z oddziałami sportowymi im. Polskich Olimpijczyków, trener RCS Czarni Radom

3. PODZIAŁ TAKTYKI W GRZE

5. Definicje taktyki indywidualnej. • Taktyka – to umiejętności wykonania ćwiczeń w najbardziej sprzyjających warunkach, umiejętności dostosowania się do zmiennych warunków. • Adamczyk „taktyka indywidualna jest to celowe wykorzystanie umiejętności podejmowania przez poszczególnych zawodników w konkretnych sytuacjach najbardziej trafnych decyzji”. • Grządziel „taktyka indywidualna jest to umiejętność rozwiązywania specyficznych problemów sytuacyjnych pojawiających się w czasie gry”.

6. Taktyka indywidualna Pod pojęciem taktyki indywidualnej rozumiemy wykorzystanie wszystkich własnych walorów z jednoczesnym wykryciem błędów przeciwnika w każdej sytuacji w grze. Ponieważ odnosi się to głównie do działań jednostkowych, których celem jest najskuteczniejsze zagranie, dlatego taktyka indywidualna nazywana jest taktyką poszczególnych elementów gry. Działania jednostkowe wówczas są skuteczne, gdy do ostatniej chwili pozostają dla przeciwnika nieznane i gdy zamierzona forma techniczna zagrania może być zmienna w zależności od zaistniałej sytuacji w grze. Taktyka gry w piłkę siatkową wymaga współdziałania całej drużyny. Integracja pojedynczych działań w skoordynowaną całość polega na pozytywnym współdziałaniu zawodników wykonujących poszczególne elementy gry.

8. Taktyka indywidualna obrony • W czasie gry utrzymuj kontakt wzrokowy z piłką, partnerami i przeciwnikiem po przeciwnej stronie siatki. • W każdej sytuacji musisz znać swoje miejsce na boisku. • Broniąc atak przeciwnika ustaw się tak, abyś w momencie uderzenia widział całą piłkę pomiędzy blokiem i antenką – nie chowaj się za blokiem. • Obserwuj, przewiduj i wyprzedzaj zagrania przeciwnika – gdyż tylko w ten sposób możesz obronić piłkę. • Jak najczęściej przed odbiciem przyjmuj postawę niską i stabilną – zdecydowanie łatwiej i dokładniej można odbić piłkę i posłać ją w zaplanowane miejsce. • W obronie graj „od linii” – broniąc piłkę będziesz wykonywał ruch w przód.

9. Dograj piłkę do siatki tak, aby umożliwić partnerowi rozegranie będąc w wyskoku – przyspieszysz w ten sposób tempo akcji i pomożesz „zgubić” blok. • Graj za siebie i bądź gotów wspomóc partnera – partner może popełnić błąd i ty musisz go naprawić. • Gdy zamierzasz odbić piłkę, powiadom o tym partnerów głosem „ja”, :”moja”, „gram” – unikniesz wzajemnego przeszkadzania sobie w grze. • Ustawiaj się tak, aby w momencie odbicia piłka znajdowała się pomiędzy tobą i siatką. Bądź zwrócony twarzą w kierunku siatki. • Bądź gotów do asekuracji ataku partnera – wszyscy zawodnicy grają w ataku i obronie. • Po popełnieniu błędu i stracie punktu nie „rozpaczaj”, zrób wszystko, aby się poprawić. • Skuteczna gra w obronie „dodaje skrzydeł”.

11. Taktyka indywidualna ataku • Atakuj między blokujących – szukaj „dziury” w bloku przeciwnika. • Atakuj przez słabiej blokującego w bloku grupowym (np. najniższy zawodnik). • Gdy środkowy blokujący nie zdążył do bloku na skrzydło – atakuj po przekątnej. • Jeżeli piłka jest wystawiona zbyt blisko siatki – wybijaj ją po bloku w aut. • Przy wysokim bloku opóźniaj moment uderzenia piłki i atakuj w końcową strefę boiska (8-9 m). • Jeżeli atakujesz „bez bloku” – skieruj piłkę w środek boiska przeciwnika – istnieje mniejsza szansa uderzenia w aut. • Ze środka siatki atakuj w stronę którejś z linii bocznych – atak przed siebie z reguły napotyka na blok. • Z piłki wystawionej do antenki atakuj po prostej – rzadziej napotkasz na blok przeciwnika, a po trafieniu w blok piłka ma szansę wyjścia na aut. • Przy zbyt wąskim wystawieniu piłki atakuj po przekątnej.

13. Przy szybkim wystawieniu na skrzydło atakuj po skosie – środkowy nie zdąży do bloku. • Stosuj kiwnięcie wyłącznie z piłek wystawionych blisko i wysoko ponad siatką. • Jeżeli po stronie przeciwnej wystawiający gra w drugiej linii – atakuj w niego – wyłączysz go z rozegrania, inni wystawią piłkę wysoką i łatwą do zablokowania. • Atakuj w zawodnika najsłabiej broniącego w polu. • Im zespół przeciwników gra lepiej w obronie, tym częściej stosuj atak dynamiczny – nawet po skutecznej obronie trudniej wyprowadzić kontratak. • Przy dokładnym podaniu do wystawiającego – weź udział w kombinacji ataku. • W chwilach trudnych, jeżeli nie wiesz co robić – atakuj najsilniej jak potrafisz w najwygodniejszym kierunku – błąd bloku może dać szansę na sukces w tej akcji. • Po kilku (3-4) udanych zbiciach zmień formę ataku – uzyskasz elementy zaskoczenia. • Nie zepsuj swojego pierwszego ataku w meczu – będziesz pewniejszy w swoich poczynaniach.

15. Taktyka indywidualna bloku Blokujący powinien poprawnie odczytywać postawę, zachowanie przeciwnika na boisku jeszcze przed wykonaniem zagrywki. Blokujący powinien brać pod uwagę : • Którzy gracze zespołu przeciwnego znajdują się w 1 linii. • W której strefie ustawiony jest rozgrywający. • Którzy atakujący w danej rotacji najczęściej atakują. • Jakie w danej rotacji kombinacje przeciwnicy stosują najczęściej. • Kto atakuje w przypadku niedokładnego przyjęcia zagrywki. • „Czytaj” grę rozgrywającego: • Gdy rozgrywający wystawia piłkę z głębi pola z niskiej postawy, przeważnie podaje ją wysoko na skrzydło. • Gdy rozgrywający odbija piłkę z przodu swojego ciała, przeważnie wystawa ją do przodu. • Gdy piłka znajduje się blisko siatki, ponad górną jej krawędzią, rozgrywający przeważnie wykona wystawę jedną ręką w 1 tempo. • Gdy rozgrywający asekuruje piłkę odbijającą się od siatki, przeważnie będzie ją ratował wykonując wystawienie wysokie w kierunku, w którym jest zwrócony.

17. Gdy rozgrywający jest odchylony w tył, a piłka znajduje się za jego głową, prawdopodobnie wystawi ją w tył. • Niektórzy rozgrywający konsekwentnie wystawiają „krótkie” piłki, gdy znajdują się w wyskoku, inni natomiast wystawiają na skrzydło. • Rozgrywający, który znajduje się blisko siatki i przyjął niską postawę, prawdopodobnie wystawi atakującemu w II tempo. • Rozgrywający dobiegając do piłki w przód wzdłuż siatki częściej poda ją w przód niż w tył. Blokujący powinien także poprawnie „odczytywać” atakującego: • Niskie i szybkie wystawienia na skrzydło są prawie zawsze uderzane przez niedoświadczonych graczy po przekątnej, bardziej doświadczeni uderzają po prostej. • Czasami, przed rozpoczęciem próby zbicia, atakujący może odkryć swoje intencje przez spojrzenie w kierunku zbicia. • Jeżeli zbijający znajduje się pod piłką, za wcześnie wyskoczył lub uderza piłkę z dalszej odległości od siatki, można mu pozwolić atakować bez bloku, a skoncentrować się na obronie w polu. • Sposób wykonania zamachu ramienia do uderzenia piłki może pomóc przewidzieć, jaki rodzaj ataku będzie wykonany.

18. Taktyka indywidualna rozegrania • Zaabsorbuj swoją postawą uwagę zawodników blokujących przeciwnika, gdy jesteś w linii ataku (kiwnij lub zbij dogodną piłkę, możliwie na początku meczu lub seta), zmusisz w ten sposób środkowego bloku przeciwnika do blokowania rozgrywającego, co z kolei ułatwi grę twoim atakującym. • Ukrywaj do ostatniego momentu swoje poczynania, przez co opóźnisz reakcję przeciwników na twoje działanie. • Przy dobrym dograniu, staraj się uruchomić atak w pierwsze tempo lub kombinację ataku. • Stwarzaj korzystne warunki swoim atakującym (atak bez bloku lub przez blok pojedynczy). • Rozciągaj grę na siatce (stosuj przerzuty na przeciwne skrzydło), trudniej będzie środkowemu bloku przeciwnika dołączyć do podwójnego bloku. • Często zmieniaj tempo gry. • W rozegraniu uwzględniaj upodobania swoich atakujących. • Przy złym dograniu i w sytuacjach trudnych, wystawiaj piłki najlepiej atakującemu będącemu w linii ataku. • Gdy jesteś w linii obrony, do miejsca kontaktu z piłką przemieszczaj się małymi krokami. Ten sposób poruszania pozwoli na szybką zmianę kierunku dojścia do piłki (zyskasz czas na przyjęcie wygodnej postawy do rozegrania). • Po wykonanym wystawieniu natychmiast bądź gotowy do asekuracji atakującego. • Pamiętaj – grasz przede wszystkim dla drużyny, a nie dla siebie.

20. Taktyka indywidualna zagrywki Zagrywka powinna być przede wszystkim pewna, tzn. nie może przynosić korzyści punktowej przeciwnikowi. W drugiej kolejności trzeba pamiętać, że zagrywka jest pierwszym elementem gry służącym do zdobywania punktów więc: • Należy zagrać tak, aby zdobyć punkt. • Zagrywka powinna spowodować utrudnienie w wyprowadzeniu przeciwnikowi ataku w 1 tempo. • Zapewnić skuteczniejszą grę blokiem swojej drużyny.

22. Zagrywka po przerwie własnej lub przeciwnika – jedną z podstawowych przyczyn korzystania z przerwy dla odpoczynku (na żądanie) jest chęć wybicia przeciwnika z tzw. uderzenia. • Ostatnia zagrywka w meczu lub partii gry – korzystne jest szybkie zakończenie gry. • Zagrywka w końcówce partii przy równowadze punktowej, gdyż strata zagrywki powoduje uzyskanie przewagi punktowej i psychicznej przez przeciwnika. Podczas gry istnieją sytuacje, w których pod żadnym względem nie wolno popełnić błędu przy zagrywaniu. Należą do nich : • Zagrywka rozpoczynająca mecz oraz każdą partię, gdyż powodzenie w pierwszej akcji sprzyja zwiększeniu poczucia pewności siebie. • Zagrywka po popełnieniu błędu przez poprzednio zagrywającego partnera – należy unikać nakładania się popełnianych błędów. • Zagrywka wykonywana przez zawodnika wprowadzonego do gry.

23. Zawodnik powinien zagrywać piłkę stosując następujące zasady : • Kieruj zagrywkę w wolne pole. • Kieruj zagrywkę w końcową strefę boiska. • Kieruj zagrywkę w rogi boiska. • Kieruj zagrywkę tuż za siatkę. • Kieruj zagrywkę w rozgrywającego • Zagrywaj w najsłabiej przyjmującego przeciwnika. • Zagrywaj w zawodnika, który w poprzedniej akcji popełnił błąd (jest w stresie i może popełnić następny błąd). • Zagrywaj w zawodnika wprowadzonego na boisko po zmianie. • Zagrywaj w zawodnika środkowego bloku (utrudnisz atak w pierwszym tempie). • Zagrywaj w zawodnika linii ataku. • Zagrywaj pomiędzy dwóch przyjmujących (będą mieli problem, który ma przyjąć zagrywkę). • Zmuś przyjmującego do wykonania przemieszczenia (najlepiej w bok, do linii bocznej) przed przyjęciem zagrywki.

25. Taktyka indywidualna przyjęcia zagrywki. • Przyjmij piłkę 3 metry od prawej linii bocznej aby przesunąć atak z piłki krótkiej bliżej strefy drugiej. • Nagraj piłkę ponad siatkę z tendencją przechodzącą aby zmusić środkowego bloku do wyskoku. • Zagrywkę tenisową przyjmij palcami. • Do przyjęcia zagrywki powinni być zawsze gotowi wszyscy zawodnicy (szczególnie trzech z nich). • Po przyjęciu zagrywki bądź gotowy do asekuracji ataku. • W zespołach gdzie mamy niskiego wystawiającego należy przyjmować nieco dalej od siatki. • Jeśli rozgrywający jest leworęczny to przyjmij tak piłkę aby umożliwić mu atak.

26. Taktyka zespołowa • Grządziel „Taktyka jest to celowy, racjonalny, ekonomiczny i planowy sposób prowadzenia walki, uwzględniający poziom umiejętności i możliwości własnych oraz przeciwnika, teren i warunki walki, a także regulaminy i przepisy obowiązujące w danej dyscyplinie”. • Kleszczew i Adirancew taktyka gry, to „organizacja sportowej walki zespołu za pomocą indywidualnych, grupowych i zespołowych działań”. Konstrukcją taktyki gry zespołu zajmuje się trener po dokładnej analizie posiadanych informacji dotyczących swoich zawodników, tj.: • Stanu przygotowania technicznego i motorycznego. • Warunków fizycznych zawodników. • Doświadczenia i poziomu taktyki indywidualnej.

27. Taktyka zespołowa Pod pojęciem taktyki zespołowej rozumie się zbiór tych wszystkich umownych założeń, które określają formy współdziałania zawodników w każdej sytuacji gry i których celem Jest osiągnięcie przez zespół jak najlepszego wyniku w spotkaniu. Z podanej definicji wynika, że założenia taktyki zespołowej, ażeby spełniły swoje zadania powinny być uzależniane od różnych czynników, jak na przykład umiejętności indywidualnych zawodników, sposobu gry przeciwnika itp. Można zatem wyszczególnić pewne ogólna zasady taktyki zespołowej, racjonalne dla każdego zespołu. Do podstawowych zasad zalicza się: • dostosowanie założeń taktycznych do indywidualnych umiejętności zawodników, ich wieku, płci, budowy morfofunkcjonalnej oraz poziomucechmotorycznych, • maksymalne wykorzystania walorów indywidualnych zawodników, • przewidywanie w każdym założeniu i dla każdej sytuacji gry aktywnegoudziałuwszystkichzawodników, • utrzymywanie zmienności i różnorodności akcji ofensywnych i obronnych, • utrzymywanie przeciwnika w nieświadomości co do własnych zagrań lub celowe wprowadzanie go w błąd, • dążenie do utrzymywania planowości w działaniu zespołu, • stosowanie w spotkaniach oficjalnych tylko takich form, które zostały przez zespół dostatecznie opanowane.

28. Podział taktyki zespołowej Obok wymienionych powyżej racjonalnych zasad taktyki zespołowej, wyróżnia się cztery formy taktyczne:

29. WARIANTY ATAKU ATAKI WYKONYWANE Z PIERWSZEJ LINII STREFA ZASŁONIĘTA PRZEZ BLOK ATAKI WYKONYWANE Z DRUGIEJ LINII

30. WARIANTY ROZEGRANIA PIŁKI Krótka z przodu Podwójna krótka 4 3 2 Przesunięta krótka Atak „MIĘDZY” 5 6 1 Atak „ZA” Atak z szóstej strefy Atak z lewego skrzydła Krótka z tyłu Atak ze zwodem 1x1 Atak z prawego skrzydła Atak z pierwszej strefy

31. Aktywna obrona Jest uważana za najtrudniejszą fazę gry. Wymaga maksymalnej koncentracji i aktywności całego zespołu. Polega na przeciwstawieniu ofensywnym działaniom przeciwnika takich form obrony, które w rezultacie ich zastosowania umożliwia wyprowadzenie kontrataku. Bardzo ważnym czynnikiem w aktywnej obronie jest wykorzystanie wszystkich zawodników z uwzględnianiem podziału zadań na: • zastawienie, • asekurację, • obronę pola. W aktywnej obronie wyróżnia się dwa zasadnicze sposoby obrony: • obrona przy siatce, • obrona w polu. Dwa zasadnicze systemy asekuracji: • środkiem • skrzydłami

32. Technika Technika sportowa – synonimem techniki jest sposób wykonania sportowego zadania ruchowego. Jest on określony obowiązującymi przepisami istniejącymi w danej dyscyplinie uwzględniający cechy somatyczne, motoryczne i psychiczne zawodników. Cechy technicznego wykonania ćwiczenia: • swoboda • lekkość • ekonomika ruchu • wyeliminowanie niepotrzebnego napięcia mięśniowego Proces nauczania w sporcie identyfikuje się na ogół z opanowaniem umiejętności technicznych czyli z przyswojeniu i utrwaleniu nawyków czuciowo-ruchowych • Przy nauczaniu techniki należy pamiętać i uwzględnić: • budowę somatyczną • poziom sprawności fizycznej • poziom funkcjonalny organizmu

33. Technika Cechy skutecznej techniki • wczesne przewidywanie ruchu (właściwe ustawienie koncepcji ruchu) • przewidywanie ruchów obcych (przeciwnik, wiatr, śliska nawierzchnia) • przyjęcie jednoznacznego celu ruchu • dobrze zaznaczony przedział czasowo przestrzenny (faza przygotowawcza, główna i końcowa ruchu) • poprawnie wyrażony przedziałem dynamiczno czasowym (rytm, płynna kolejność napięć i rozluźnień mięśniowych) • płynność ruchu (koordynacja w stosunku do potrzeb) • wysoka elastyczność (umiejętność pokonywania i wykorzystywania oporów środowiska) Kryteria skutecznej techniki: • względność pojęcia „model techniki” • technika jako sposób wykonania zadania ruchowego służy do wyzwalania adekwatnej dla danego zadania cechy motorycznej i to czasami do poziomu maksymalnego a czasami do wartości optymalnej • technika spełnia do pewnego stopnia inną rolę służebną w trzech grupach dyscyplin sportowych