370 likes | 703 Views
Lekcija 12. Računarske mreže. Aplikativni sloj. Uvod. Sloj aplikacije predstavlja najviši sloj OSI i TCP/IP referentih modela Ovaj sloj se nalazi najbliže korisniku Elemente na ovom sloju čine korisničke aplikacije koje koriste mrežne resurse i komunikaciju . Telnet.
E N D
Lekcija 12 Računarske mreže Aplikativni sloj
Uvod • Sloj aplikacije predstavlja najviši sloj OSI i TCP/IP referentih modela • Ovaj sloj se nalazi najbliže korisniku • Elemente na ovom sloju čine korisničke aplikacije koje koriste mrežne resurse i komunikaciju
Telnet • Osnovna uloga telnet servisa jeste da omogući rad korisnika na udaljenim računarima • Ovaj servis je izgrađen na klijent-server arhitekturi • Zahteva od korisnika posedovanje klijentske aplikacije • Na računaru na koji korisnik želi da se poveže mora da se instalira serverska komponenta servisa
Telnet • Nakon uspostavljanja inicijalne veze telnet protokola ovaj servis poprima karakteristike host-based arhitekture • Svaka operacija od strane klijenta (npr. pritisak tastera na tastaturi) se istovremeno prosleđuje serveru • Na taj način korisnik može obavljati operacije na udaljenom računaru na isti način kao da sedi direktno ispred računara i koristi lokalnu tastaturu i monitor
Telnet • Danas se telnet retko koristi za udaljeni pristup računarima • Ovaj protokol nije dizaniran za korišćenje GUI • Dodatni razlog pada popularnosti ovog servisa je bezbednost. • Telnet protokol sve akcije korisnika (uključujući i slanje korisničkog imena i lozinke) i rezultate instrukcija šalje u izvornom obliku što ga čini nebezbednim za korišćenje na mrežama čije je kanale moguće prisluškivati
Telnet • Većina modernih OS se isporučuje sa uključenom klijentskom komponentom Telnet servisa • Omogućeno korišćenje telnet klijenta za pristup serverskim komponentama ostalih servisa • Podrazumevani port telnet servisa je 23, a transportni protokol TCP • Nslednici telnet protokola: • SSH (Secure Shell, obezbeđuje sigurnost putem šifrovanja podataka) na UNIX i • Remote Desktop (omogućava grafički korisnički interfejs) na MS Windows platformi
SSH • Osnovna uloga SSH servisa je da omogući bezbedan pristup i rad na udaljenom računaru • Ovaj servis je nasledio većinu osobina Telnet servisa s tom razlikom što SSH podatke prenosi u šifrovanom obliku • SSH servis se uglavnom koristi za udaljeni rad na Unix računarima s tim da postoji i veći broj klijenata za ostale platforme. • SSH protokol se može iskoristiti i kao podloga za FTP protokol tj. siguran prenos fajlova
Remote Desktop • Remote Desktop servis omogućava pristup i rad na udaljenim računarima na kojima je instaliran MS Windows i uključen Microsoft Terminal Services • Prednost SSH i Telnet servisa u odnosu na Remote Desktop jeste prenos manje količine podataka • Zbog prenosa grafičkih elemenata korisničkog interfejsa Remote Desktop može pokazati lošije performanse na sporijim vezama
DNS • Domain Name System (DNS) je sistem koji čuva informacije vezane za imena domena u vidu distribuirane baze podataka na mrežama (npr. Internetu) a realizovan je kao klijent-server servis • Najvažnija funkcionalnost DNS-a je prevođenje IP adresa u ime domena i obrnuto.
DNS • Većina ostalih mrežnih servisa (Web, E-mail, FTP...) koristi ili ima mogućnost da koristi DNS servis. • Na primer, jedna od funkcionalnosti DNS-a je i obezbeđivanje informacije o tome koji serveri su zaduženi za razmenu elektronske pošte za određeni domen. • Bez ove funkcionalnosti DNS-a, servis za razmenu elektronske pošte ne bi mogao da funkcioniše
Pregled • Arhitektura aplikacija • Host –Based, Client – Based, Client – Server • World Wide Web • Prikaz protokola HTTP, HTTP zahtev i odgovor • Elektronska pošta – Electronic Mail • SMTP, unutar SMTP paketa • MIME (Multipurpose Internet Mail Extension) • Druge aplikacije • FTP, Telnet, IM (Instant Messaging)
Aplikativni sloj - uvod • Funkcije aplikativnog sloja: • Smeštanje podataka – većina aplikativnih preograma zahteva da podaci budu smešteni • Logika pristupa podacima – podrazumeva obradu koja je neophodna da bi se pristupilo podacima (npr. SQL) • Aplikativna logika (logika poslovanja) – može biti jednostavna ili složena u zavisnosti od aplikacije • Logika prezentacije – podrazumeva prezentaciju informacija korisniku i prihvatanje komandi korisnika
Arhitektura aplikacija • Određuje se u odnosu na način kako se funkcije aplikativnog programa dele između klijenta i servera • Host – based – na serveru se izvršavaju sve funkcije • Client – based – na klijentu se izvršava većina funkcija • Client – server – funkcije su podeljene između klijenta i servera
Host – Based arhitektura Server (mainframe) Klijent (terminal) Logika prezentacije Aplikativna logika Logika pristupa podacima Smeštanje podataka
Problemi kod Host – based arhitekture • Prvi problem se sastoju u tome što se sva obrada vrši na serveru, pri čemu dolazi do njegovog preopterećenja • Povećanje performansi servera je veoma skupo što ujedno predstavlja i drugi problem
Client – Based arhitektura Klijent (mikroračunar) Server (mikroračunar) Smeštanje podataka Logika prezentacije Aplikativna logika Logika pristupa podacima
Problemi kod Client – based arhitekture • Svi podaci koji se nalaze na serveru, moraju biti prebačeni do klijenta na obradu • Primer: kada klijentski program izvršava upit nad bazom podataka, cela baza podataka se mora preneti od servera, na kojem se ona nalazi, do klijenta, pre nego što se upit izvrši • Posledica: dolazi do preopterećenja mreže
Client – Server arhitektura Server (mikroračunar, miniračunar, mainframe računar) Klijent (mikroračunar) Logika prezentacije Aplikativna logika Logika pristupa podacima Smeštanje podataka
Prednosti i mane Client – server arhitekture • Omogućava krišćenje softvera i hardvera različitih proizvodjača odnosno omogućava njihov zajednički rad • Rešenje ovog problema je Middleware
Middleware Client application programi • Omogućava komunikaciju između softvera na standardan način • Omogućava prenos poruka od klijenta do servera (i obrnuto) Middleware Server application programi • Primeri: • Distributed Computing Enviroment (DCE) • Common Object Request Broker Architecture (CORBA)
Složenije arhitekture – Multi – tier • Uključuju više od dva računara u distribuiranu programsku logiku aplikativnog sloja • Two –tier arhitekture (do sada diskutovane arhitekture) • Three –tier arhitekture • Uključena su 3 skupa računara • N–tier arhitekture • Koristi se više od tri skupa računara
Three – Tier arhitektura Server baze podataka (mikroračunar, miniračunar, mainframe računar) Aplikativni server (mikroračunar) Klijent (mikroračunar) Logika pristupa podacima Smeštanje podataka Logika prezentacije Aplikativna logika
N – Tier arhitektura Klijent (mikroračunar) Web server (mikroračunar) Logika prezentacije Aplikativna logika Server baze podataka (mikroračunar, miniračunar, mainframe računar) Aplikativni server (mikroračunar) Logika pristupa podacima Smeštanje podataka Aplikativna logika
Opterećeni i neopterećeni klijent • Zavisi od toga koliko je aplikativne logike na njemu • Nepoterećeni klijent (thin - client): • malo ili nema uopšte aplikativne logike • Popularnost zbog jednostavnog upravljanja • Opterećeni klijent (fat - client): • Sva ili skoro sva aplikativna logika
Two – tier thin – client: Web arhitektura Webserver (mikroračunar, miniračunar, mainframe računar) Klijent (mikroračunar) Logika prezentacije Aplikativna logika Logika pristupa podacima Smeštanje podataka
World Wide Web • Internet aplikacija koja je nastala 1989. godine u CERN – u Švajcarska, Tim Beerners Lee • Omogućava prikazivanje grafike, slika, videa i zvuka • Ima dva aplikativna softverska paketa, Webbrowser i Web server • Web browser i Web server komuniciraju upotrebom standarda koji se zove Hyper Text Transfer Protocol (HTTP) • Većina Web stranica je napisano u HTML – u (Hyper TextMarkup Language)
Prikaz protokola HTTP Server sa Web serverom HTTP zahtev Klijent sa Web browser – om HTTP odgovor • Protokol HTTP definiše način na koji Web klijenti (čitači) traže Web strane od Web servera, kao i način na koji Web serveri šalju tražene strane klijentima • Klikom na hyperlink ili ukucavanjem URL u neki browserstartuje se zahtev-odgovor ciklus
HTTP zahtev GET/somedir/page.html HTTP/1.1 Red zahteva Host: www.someschool.edu Connection: close User-agent: Mozilla/4.0 Accept-language:fr Red zaglavlja • Telo poruke sadrži informacije poslate serveru, i ono je opciono
HTTP odgovor HTTP/1.1 200 OK Statusni red Connection: close Data: Thu, 03 July 2003 12:00:15 GTM Server: Apache/1.3.0 (Unix) Last-Modified: Sun, 5 May 2003 09:23:24 GTM Content-Length: 6821 Content-Type: text/html Red zaglavlja (podaci podaci podaci podaci...) Telo poruke
Elektronska pošta • Tri osnovne komponente – korisničke agente, servere elektronske pošte i protokol SMTP (Simple Mail Transfer Protocol) • Korisnički agenti (čitači elektronske pošte) omogućavaju čitanje poruka, odgovaranje na njih, kao i njihovo prosleđivanje, slanje i sastavljanje • Korisnički agent šalje poštu serveru preko aplikativnog softvera koji se naziva transfer agent koji dalje prosleđuje poruku do transfer agenta koji se nalazi na serveru primaoca • Postoji nekoliko standarda na Internetu koji se koriste u e – pošti, SMTP, POP i IMAP
Unutar SMTP (Simple Mail Transfer Protocol) paketa Tekst u okviru “” se ignoriše From: “Alan Dennis;”<adennis@indiana.edu> TO: “Pat Someone” <someone@somewhere.com> Date: Mon 06 Aug 2001 19:03:02 GMT Subject: Sample Note Message-Id: <4.1.20000623164823.009f5e80@IMAP.IU.EDU> Zaglavlje DATA: Ovo je primer jedne e-mail poruke Telo Jedinstvena ID koja se koristi da se sačuva trag poruka.
MIME (Multipurpose Internet Mail Extension) • Za slanje grafičkih informacija dodatno uz tekst • SMTP dizajniran samo za slanje teksta • Deo e – mail klijenta • Uzima grafičke fajlove i transformiše ih u tekst, omogućavajući da se grafika može slati kao deo SMTP poruke • Drugi grafički mail agent protokoli • uuencode i binhex
FTP (File Transfer Protocol) • Omogućava slanje i primanje fajlova preko Interneta • Zahteva se postojanje aplikativnog programa na klijentskom računaru i FTP server aplikativni program na serveru • Većina postojećih paketa koristi FTP standard • WS – FTP (grafički FTP softver) • FTP sajtova • Zatvoreni sajtovi • Zahtevaju otvaranje naloga i lozinku • Anonimni sajtovi • Account name: anonymous, pwd: vaša mail adresa
Telnet • Omogućava da se sa jednog računara ulogujete na drugi računar • Zahteva postojanje aplikativnog programa na klijent računaru, kao i aplikativnog programa na serveru • Mnogo programa se povinuje Telnet – u • EWAN • Zahteva account name i password
IM (Instant Messaging) • Omogućava kucanje i slanje poruka u realnom vremenu, kao i slanje govornih i video podataka • Klijentu je neophodan IM klijentski softver • Serveru je neophodan IM serverski softver • Dvostrani proces: • Najava IM serveru da ste na vezi • Chatting