آشنایی با کلیات بهداشت حرفه ای

1. www.aslandozhealth.blogfa.com

2. آشنایی با کلیات بهداشت حرفه ای www.aslandozhealth.blogfa.com

3. هدف درس: دانشجویان با کلیات بهداشت حرفه ای وایمنی در محیط کار آشنا می شوند. سرفصلهای درس: • تاریخچه وتعاریف وآشنایی با سازمانهای مختلف بهداشت حرفه ای در ایران وجهان • اصول خدمات بهداشت حرفه ای ونحوه ارائه خدمات بهداشتی • آشنایی با عوامل زیان آور محیط کار • عوامل زیان آور فیزیکی(صدا، نور، گرما، سرما، کار در هوای پرفشار وکم فشار، الکتریسیته) • عوامل شیمیایی( گازها وبخارات،مایعات شیمیایی، ذرات وگرد وغبارهای شیمیایی) www.aslandozhealth.blogfa.com

4. عوامل بیولوژیکی(بیماریهای شغلی، اثرات آلاینده هادر ایجاد بیماریها) • ایمنی در محیط کار • مسائل ارگونومیک محیط کار • سم شناسی وآشنایی دانشجویان با سموم مختلف • حوادث ناشی از کار • اصول حفاظت در محیط کار • آشنایی با استانداردها وسازمانهای مرتبط با تدوین استانداردهای شغلی www.aslandozhealth.blogfa.com

5. سلامت داراي ابعاد جسماني، رواني واجتماعي است. فرد سالم كسي كه در تمام ابعاد سلامت احساس رفاه كامل وآسايش كند. بهداشت علم وهنر تامين وارتقاء سطح سلامت فرد وجامعه علم وهنر دستيابي به سلامتي www.aslandozhealth.blogfa.com

6. علوم مختلف بهداشتي • بهداشت خانواده، بهداشت مادر وكودك • مبارزه با بيماريهاي واگيردار • بهداشت مدارس • بهداشت محيط • بهداشت حرفه اي www.aslandozhealth.blogfa.com

7. مقدمه • علم بهداشت حرفه‌اي Occupatinal Hygiene يكي از شاخه‌هاي علوم بهداشتي بوده كه به مسائل و مشكلات شغلي مي‌پردازد. در دهه‌هاي اخير در كشورهاي توسعه يافته بعلت نياز روزافزون به حل مشكلات شغلي، رشد شاياني را به همراه داشته است و در كشورهاي در حال توسعه نيز در جهت پايداري توسعه (اقتصادي، اجتماعي، انساني) جايگاه ويژه‌اي را دارا مي‌باشد. • مساله ایمنی و بهداشت شغلی به لحاظ اخلاقی، قانونی و اقتصادی حائز اهمیت می باشد. شرکت ها برای اینکه در بازار رقابت جهانی سودآور باقی بمانند همواره تلاش می کنند. برای این شرکت ها مخاطب قرار دادن مسائل ایمنی، بهداشتی و محیط زیست ممکن است وسیله ای برای تجارت بهتر باشد. www.aslandozhealth.blogfa.com

8. بهداشت حرفه ای • بهداشت حرفه ای، علمی متشکل از علوم متنوع شامل مهندسی، اپیدمیولوژی (مطالعه توزیع بیماری در جمعیت)، فیزیک، آمار، زیست شناسی، میکروب شناسی، شیمی، آناتومی، فیزیولوژی و سم شناسی است. • دانشی که علومی نظیر بهداشت عمومی و محیط، کامپیوتر و روانشناسی صنعتی را به کار می گیرد. www.aslandozhealth.blogfa.com

9. اهداف بهداشت حرفه اي(كميته مشتركWHO,ILOدر ژنو1953) علم وهنر تامين سلامت كارگران حرف مختلف در برابر عوامل زيان آور محيط كار واينكه: 1-فرد كارگر در كارهايي كه متناسب با قابليتهاي جسماني و رواني اوست، مشغول به كار شود. 2-بهداشت حرفه اي مي كوشد تا ازبيماريهاي شغلي پيشگيري كند. 3-حوادث شغلي را به حداقل برساند. www.aslandozhealth.blogfa.com

10. بهداشت حرفه ای چیست؟ بهداشت حرفه ای عبارت است از علم و هنر پیش بینی، شناسایی، ارزشیابی و کنترل فاکتورها و عوامل استرس زای ناشی از محیط کارکه می تواند باعث بیماری، آسیب به سلامتی و رفاه یا ناراحتی خاص در میان کارگران گردد. این علم در راستای کاهش مرگ و میر و ناتوانی های دائمی و موقت ناشی از حوادث شغلی و همچنین پیشگیری از بروز بیماریهای شغلی تلاش می کند. www.aslandozhealth.blogfa.com

11. بهداشت حرفه ای چیست؟ فعالیت کاری Work Activity بهداشت حرفه ای Occupational Hygiene مواجهه Exposure سلامت شغلی Occupational Health طب کار Occupational Medicine بیماری Disease www.aslandozhealth.blogfa.com

12. تاريخچه پيدايش بهداشت حرفه اي • عدم توجه كافي به سلامت وايمني كارگران در گذشته • رم باستان، معدنچيان واستفاده از ماسكهاي پارچه اي • بقراط در سده چهارم قبل از ميلاد، مسموميت با سرب • پلني درسده نخست ميلادي، خطرات سولفور روي، ماسكتنفسي • در سال 1567 پاراسلسوس کتاب بیماریهای شغلی معدنچیان و فلزکاران را نگاشت • در سال 1700 میلادی رامازيني، پدر طب كار، توصيه به پزشکان برای پرسش در خصوص شغلشان در حین گرفتن شرح حال نمود کتاب مشهور بیماری های شغلی را نوشت • انقلاب صنعتي ومشكلات ناشي از آن www.aslandozhealth.blogfa.com

13. تاریخچه بهداشت حرفه ای در سال 1858 ماسک تنفسی اشباع از زغال اکتیو برای کنترل مواجهه به گازها و بخارات مطرح گردید. www.aslandozhealth.blogfa.com

14. تاریخچه بهداشت حرفه ای در سال 1889- حدود مواجهه برای رطوبت و منوکسید کربن در کارخانه نخ ریسی در انگلیس تنظیم گردید www.aslandozhealth.blogfa.com

15. تاریخچه بهداشت حرفه ای • در جنگ جهانی اول، کار در کارخانجات مهمات سازی منجر به شرایط نامناسب کاری کارگران گردید. www.aslandozhealth.blogfa.com

16. تاریخچه رشته بهداشت حرفه ای • در سال 1325 وزارت کار و امور اجتماعی تشکیل و قانون موقت کار تدوین گردید • در سال 1327 اجرای وظایف مربوطه به بهداشت و ایمنی به عهده اداره کل بازرسی کار قرار گرفت • طبق آخرین تغییرات ایجاد شده در سال 1369، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی عهده دار بهداشت و درمان کارگران و وزارت کار و امور اجتماعی مسئول ایمنی کارگران قرار داده شده اند. www.aslandozhealth.blogfa.com

17. سازمان های متولی ایمنی و بهداشت حرفه ای در کشور • وزارت کار و امور اجتماعی:براساس مادة 85 قانون كار وزارت كار مسئولحفاظتو ايمني در محيط كار)حفاظت فني وايمني، بازرسي كار( • وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی: براساس مادة 85 قانون كار وزارتبهداشت، درمانوآموزش پزشكيعهده دار بهداشت و درمان کارگران گردیده است (پیشگیری از بيماريهاي حرفه اي وتامين بهداشت كار، محيط كار وكارگر) • سازمان تامین اجتماعی: با توجه به قانون، تامين اجتماعي عهده دار بيمه و تعاون كليه کارگران در موارد زیر است • حوادث ناشيازكار وبيماريهايشغلي • حوادث وبيماريهايغير شغلي، ازدواج، بارداريوزايمان • از كارافتادگي، بازنشستگي www.aslandozhealth.blogfa.com

18. برنامه هاي بهداشت حرفه اي • شناخت، بررسي واندازه گيري عوامل زيان آور موجود در محيط كار وارائه طرحهاي كنترلي وبهسازي محيط • برنامه هاي مربوط به معاينات پزشكي كارگران • برنامه هاي مربوط به حفاظت وايمني • ايجاد امكانات درماني وكمكهاي اوليه • برنامه هاي مربوط به آموزش بهداشت كارگران • برنامه هاي مربوط به تغذيه كارگران • برنامه هاي مربوط به نوتواني www.aslandozhealth.blogfa.com

19. سازمانهاي مسئول در ارتباط با بهداشت حرفه اي ILO:International of labor office WHO:Word Health Organization OSHA:Occupational Safety and Health Adminstration ACGIH:American Conference Of Govermental Industrial Hygienists NIOSH:National Institute for Occupational Safety and Health www.aslandozhealth.blogfa.com

20. عوامل زيان آور فيزيكي عوامل زيان آور بیولوژیکی عوامل زيان آور شیمیایی عوامل زیان آور محیط کار عوامل زيان آور ارگونومیکی عوامل زيان آور مکانیکی www.aslandozhealth.blogfa.com

21. عوامل زيان آور محيط كار 1-عوامل زيان آور فيزيكي سرما، گرما، صدا، ارتعاش، نور، فشار هوا، تشعشعات، جريان الكتريسيته، ميدانهاي مغناطيسي 2- عوامل زيان آور شيميايي مواد شيميايي(گرد وغبار، آئروسل، گازها وبخارات، حلالها و ...) 3-عوامل مكانيكي: ايمني ماشين آلات ومحيط كار www.aslandozhealth.blogfa.com

22. 4- عوامل زيان آور بيولوژيكي ويروسها، قارچها، باكتريها، انگلها وريكتزياها 5-عوامل زيان آور ارگونوميكي حمل ونقل دستي بار، وضعيت نامناسب بدني در هنگام كار، عدم تناسب فرد با كارش، نوبت كاري، استرس و .... www.aslandozhealth.blogfa.com

23. مقدار مجاز عوامل زیان آور محیط کار TLV:Threshold Limit Value(ACGIH) MAC:Mazimum Allowable Concentration(کشورهای بلوک شرق) PEL:Permissible Eposure Limit(OSHA) REL:Recommended Exposure Limit(NIOSH) OEL:Occupational Exposure Limit(انگلستان) AOE:Allowable Occupational Exposure(ایران) www.aslandozhealth.blogfa.com

24. چرابرای عوامل زيان آور محيط كار مقادير مجاز تماس درنظر گرفته شده است؟ • عدم امكان حذف كامل عوامل زيان آور محيط كار • عدم توجيه اقتصادي www.aslandozhealth.blogfa.com

25. مقادير مجازمواجهه یا تماس: 1-راهنما هستند 2- نبايد: به عنوان حدي تصور شود كه در غلظتهاي كمتر از آن كارگر در سلامت كامل ودر بيشتر از آن خطر ومسئوليتي متوجه او خواهد بود. 3-نبايد در ارزيابي يا كنترل آلودگي هواي شهرها استفاده شود. 4-نبايد در كشورهايي كه شرايط كار در آنها با كشورهاي تعيين كننده اين حدود متفاوت باشد، استفاده شود. www.aslandozhealth.blogfa.com

26. عوامل فیزیکی زیان آور www.aslandozhealth.blogfa.com

27. عوامل زيان آور فيزيكي محيط كار صدا تعريف عاميانه:يك صوت ناخواسته يا اغتشاشات صوتي محيط علمي: محصول تبديل انرژي يا يكي از اشكال اتلاف انرژي است. (ارتعاش، گرما) www.aslandozhealth.blogfa.com

28. صوت شكلي از انرژي است كه توسط سازوكار شنوايي قابل تشخيص باشد. نوسان فشار هوا در يك محيط كشسان www.aslandozhealth.blogfa.com

29. انتقال صوت: وقتي يك موج صوتي در يك محيط بوجود مي آيد؛ سبب تغيير مكان تعدادي از مولكولهاي تشكيل دهنده آن محيط نسبت به وضع عادي آن شده و اين تغيير مكان منجر به نوسان ذرات آن محيط مي شود: موج صوتي منتقل مي شود. صوت به وسیله میزان فشار تولید شده بصورت موج صوتی منتقله از طریق هوا اندازه گیری می شود. واحد اندازه گیری پاسکال است. کمترین فشار صوت قابل شنیدن توسط گوش انسان 20 میکرو پاسکال است. به علت بزرگی گستره شنوایی، صدا بر اساس dB اندازه گیری می شود، که یک نسبت لگاریتمی است. www.aslandozhealth.blogfa.com

30. انواع صدا از نظر مشخصات بينابي (بیناب شنوایی) 1- صدابا باند پهن:صدايي كه در يك باند پهن بسامد توزيع مي شود.(تخليه صدا از كمپرسورهاي توليد باد) 2-صدا با باند باريك: صدايي كه در يك باند پهن بسامد توزيع مي شود (اره نجاري، رنده نجاري، فن) 3-صداي كوبه اي: تكرار آن در كمتر از يك ثانيه است.(پرس) www.aslandozhealth.blogfa.com

31. كميتهاي فيزيكي صوت توان صوت: مقدار انرژي صوتي كه در واحد زمان بوسيله منبع صدا توليد مي شود. زمان/انرژي=وات j/s=w www.aslandozhealth.blogfa.com

32. شدت صوت: مقدار انرژي صوتي كه در واحد زمان از واحد سطحي عمود برامتداد انتشار صوت عبور مي كند. I=W/A w/m2 www.aslandozhealth.blogfa.com

33. فشار:نيروي وارد بر سطح فشارصوت:تغييرات فشار در محيطي كه در آن تعادل فشار بهم خورده است. در هوا فشار صوت ناشي از افزايش يا كاهش متناوب فشار Pپيرامون فشار جو(P0) است، يعني فشار صوت ناشي از تفاوت بين فشار جو و فشار واقعي در مدت انبساط وتراكم است. www.aslandozhealth.blogfa.com

34. كمترين فشار صوتي كه مي توان گوش انسان را تحريك كند: 2×10-4μbar=2×10-5Pa وبيشترين فشار صوت قابل تحمل بدون احساس درد براي انسان:200 پاسكال يا2000 ميكرو بار www.aslandozhealth.blogfa.com

35. اندازه گيري صدا وسيله اندازه گيري: تراز سنج صوت وضعيت اندازه گيري: در شبكه A در شبكه C استاندارد مواجهه با صدا در 8 ساعت كاري در ايران:85dB www.aslandozhealth.blogfa.com

36. اثرات صدا روي انسان 1- شنوايي: • کری موقت • کری دائم 2- اثرات فيزيولوژيكي:افزايش ضربان قلب، تعداد تنفس، بالا رفتن مقدار مصرف اكسيژن و فشار خون 3-اثرات رواني:بي دقتي، كم شدن فعاليتهاي مغزي، تداخل در خواب 4-اثرات عمومي: استفراغ، تهوع 5-اثر بر ايمني وافزايش حوادث www.aslandozhealth.blogfa.com

37. پيش گيري از اثرات صدا 1- روشهاي كنترلي مكانيكي و مهندسي 2-روشهاي مديريتي واداري • گردشي كردن كار • انتخاب كارگر مناسب • معاينات دوره اي • استفاده از وسايل حفاظت فردي www.aslandozhealth.blogfa.com

38. ارتعاش يك حركت نوساني حول نقطه تعادل است. تمام اجسامي كه داراي جرم و خاصيت كشساني مي باشند، قادر به ارتعاش هستند. انواع ارتعاش دوره اي ساده مختلط غير دوره اي www.aslandozhealth.blogfa.com

39. ارتعاش دوره اي ساده: جسم نوسان كننده، حركات منظم وپي در پي نوساني حول نقطه تعادل انجام مي دهد. ارتعاش دوره اي مختلط:شكل ساده سينوسي ندارد، ولي به طور منظم تكرار مي شود. ارتعاش غير دوره اي: آهنگ مشخصي ندارد. www.aslandozhealth.blogfa.com

40. چرا اثرات ارتعاشات بر حسب فركانس وارد بر بدن تقسيم بندي مي شود؟ اگر بدن توسط يك محرك ارتعاشي قوي وبا فركانسي نزديك به فركانس هاي طبيعي خود مرتعش شود، تخريب ناشي از تشديد ارتعاش رخ مي دهد. www.aslandozhealth.blogfa.com

41. عوامل موثردر اندازه گيري ارتعاش: • بسامد • دامنه • جهت • زمان انواع ارتعاش بر مبناي تاثير بر بدندست وبازو تمام بدن www.aslandozhealth.blogfa.com

42. ارتعاش تمام بدن • در وسايل ترابري هوايي ،زميني،ساختمانها • در گستره بسامد1تا20 • اثرات فيزيولوژيكي ورواني ارتعاشات مكانيكي در انسان در اثر به نوسان درآمدن اجباري اندام ها، بافتهاي بدن است. بيماري حركت(درياگرفتگي): در اثر تكانهاي آهنگين يا نامنظم در جهت هاي گوناگون علائم: سردرد، تهوع، استفراغ وسرگيجه www.aslandozhealth.blogfa.com

43. عوارض ارتعاش تمام بدن: • افزايش خفيف مصرف اكسيژن به همراه با سريع شدن ريتم تنفس • انقباض عضلات گردن • اختلالات بينايي • اشكال در حفظ تعادل واختلالات رفتاري • دردهاي مزمن پشت وكمر در رانندگان با سابقه كار15 سال به بالا • آسيب نواحي پايين نخاع www.aslandozhealth.blogfa.com

44. ارتعاش دست وبازو بوسيله ابزار الكتريكي وبادي(هواي فشرده) كه كارگران به طريقي اين دستگاهها را در دست نگه مي دارند ومتحمل لرزش هاي شديد ميشوند. www.aslandozhealth.blogfa.com

45. عوارض: آسيبهاي نسوج نرم دست كاهش كلسيم استخوانهاي كف دست و استئوآرتريت مفاصل دست بيماري سپيد انگشت: كم خوني موضعي انگشتان دست www.aslandozhealth.blogfa.com

46. روشهاي جلوگيري از عوارض ارتعاش 1- روشهاي كنترلي مكانيكي و مهندسي 2-روشهاي مديريتي واداري • گردشي كردن كار • انتخاب كارگر مناسب • معاينات دوره اي • استفاده از وسايل حفاظت فردي www.aslandozhealth.blogfa.com

47. انواع صوت www.aslandozhealth.blogfa.com

48. مافوق صوت • مافوق صوت به طور گسترده ای در پزشکی کاربرد داشته است. در معاینات تشخیصی شامل عکس از لگن، شکم، بارداری، اکو از قلب، کاربردهای درمانی شامل رشد استخوان، بازسازی بافت نرم، تخریب سنگ های کلیوی و برداشت تومور مورد استفاده قرار گرفته است. کاربردهای صنعتی آن شامل جوشکاری، پاکسازی، تست های غیر مخرب، امولسیون سازی(عصاره گیری)و همچنین در محصولات مصرفی نظیر دتکتورهای متحرک، دفع آفت است. منابع طبیعی مافوق صوت خفاش ها، دلفین ها و ... است. www.aslandozhealth.blogfa.com

49. مخاطرات امواج • مادون صوت به واسطه منابع طبیعی مثل زلزله، طوفان همراه با آذرخش، باد و امواج ایجاد می گردد. منابع مصنوعی مادون صوت شامل انفجار، کمپرسورها، فن های سرعت پایین، توربین های بادی، قطارها و نوسانات ساختمانی باشد. • در سطوح مواجهه بالا، مافوق صوت قادر به ایجاد آسیب دائمی در بافت های بیولوژیکی است، شامل اثرات تراتوژنیک، گرمایش سراسری و .... در سطوح پایین می تواند برای اهداف تشخیصی مورد استفاده قرار گیرد. • مادون صوت با شدت پایین نشان داده شده است که سرعت یا آهنگ ترمیم بافت را بدنبال آسیب بخصوص در ارتباط با شکستگی استخوان افزایش می دهد. www.aslandozhealth.blogfa.com

50. مخاطرات امواج مادون صوت و ماوراء صوت • دندانپزشکان و متخصصین دندانپزشک به طور پیوسته از تجهیزات پاک کننده اولتراسونیک (مافوق صوت) در فرایند مراقبت درمانی استفاده می کنند. • وسایل اولتراسونیک بزرگترین خطر بالقوه برای سیستم شنوایی در دندانپزشکی مطرح گردیده اند. • در مطالعات بیان گردیده است که امواج مادون صوت و ماوراء صوت می توانند با بافت های بیولوژیکی به واسطه فرایندهای مکانیکی و حرارتی واکنش نشان دهند. www.aslandozhealth.blogfa.com