به نام خدا

1. به نام خدا

2. روانشناسی شخصیت تعداد واحد : 2 مولف : دکتر یوسف کریمی تهیه کننده : سوسن آقا جانبگلو، عضوهیئت علمی پیام نور مركز بوشهر

3. هدف آشنائی با مفهوم شخصیت ، عوامل مؤثر در تکوین آنها ، نظریه های مختلف شخصیت

4. فصل اول : مقدمات و تعاریف هدف علمی فصل : آشنائی با تعاریف شخصیت و ضرورت مطالعه روانشناسی شخصیت

5. معنی لغوی شخصیت - شخصیت معادل واژه انگلیسی personality است . از ریشــــه person به معنای نقابی که بازیگران بر چهـــره میگــذاشتند گرفته شده است به این موضوع اشـاره می كند. که شخصیت هر کس ماسـکی است که او بر چهـــره میزند

6. معنای عامیانه شخصیت در حرف این واژه به معنای چهـره مشهور و داری صلاحیت در حوزه هـای مختلف مـی باشد . مانند شخصیت سـیاســـی ، علمی ، هنری

7. مفهوم روان شناسی واژه شخصیت شخصیت عبارت است از ویژگی های جسمی ، روانی و رفتاری که هر فرد را از افراد دیگر متمایز می کند

8. ضرورت مطالعه روان شناسی شخصیت - ارضای حس کنجکاوی انسان - کمک به ایجاد رفتارهای مناسب - پیشگیری از اختلالات شخصی - درمان نابسامانی های شخصی

9. فصل دوم عوامل به وجود آورنده شخصیت هدف کلی فصل : آشنائی با عوامل وراثتی ، بیولوژیکی و محیطی در شکل گیری شخصیت و انواع تیپهــای شخصیتی بـر اسـاس نظریه پاولف

10. عوامل بوجود آورنده شخصیت - وراثـت : شامل ویژگیهای جسم و توانائیهای بالقوه - محیط : فرایندهای محیطی و اجتماعی که موجب بالفعل شدن توانائیهای بالقوه میشوند

11. آغاز تشکیل شخصیت جنسیت یا ترکیب اسپرماتوزوئید با اووم در جریان عمل لقاح نخستین سنگ بنای شخصیت انسان است

12. ویژگیهای ژنتیک انسان - هر سلول انسان دارای 23 جفت کروموزوم است - سلولهای جنسی دارای 23 عدد کروموزوم جنسی زنان است. XY و23عدد جنسی مردان XX

13. چگونگی تقسیم سلولهای جنسی مذكر x X y y

14. چگونگی تقسیم سلولهای جنسی مؤنث x X x x

15. ژنتیک واختلال شخصیت - هر نوع تغییر در ساختار کروموزومی و تعداد آنها موجب اختلال میشود . مثلاً در اختلال منگوليسیم فرد یک کروموزوم اضافه دارد

16. علل ایجاد اختلالات ژنتیکی - تغییر در تعداد کروموزومها - جهش در ژنها بر ژنهاXتاثیر عوامل محیطی مانند اشعه

17. دستگاه اعصاب وانواع شخصیت دستگاه عصبی که از طریق جریانهای عصبی فعالیتهای انسان را اداره میکند در افراد مختلف یکسان نيست و تفاوتهای آن در شخصیت فرد تاثیر میگذارد.

18. نظریه پاولف نسبت به دستگاه اعصاب و شخصیت در سیستم عصبی انسان تفاوتهای فردی مشاهده میشود.چهار نوع شخصيت را بر حسب آنكه درآنها برانگيختگي يا بازداري غلبه داشته و این دو ویژگی متحرک یا متعادل باشند بر شمرده است

19. انواع شخصیتها بر اساس نظر پاولف - شخصیت دموی : بازداری و برانگیختگی هر دو متحرک و پر نوسان هستند - شخصیت بلغمی : هر دو فرایند متعادل و راکد هستند - شخصیت صفراوی : هر دو فرایند نا متعادل هستند - شخصیت سودائی : هر دو فرایند کند و راکد یا پرنوسان و متحرک هستند

20. هورمونها وشخصيت • آنزيمها و هورمونهای كنترل كنندۀ شخصيت و رفتار ترشحات غدد مختلف بدن هستند. مهمترين اين غدد، غدد درون ريز هستند. عامل اصلی ايجاد كنندۀ تعادل و برقرار كنندۀ ثبات محيط داخلی بدن هستند.

21. هورمونها و شخصیت هورمونها ترشحات غدد درون ریز می باشند و فعالیت بخشهای مختلف بدن را کنترل می کنند بسته به میزان ترشح هورمونها شخصیتهای مختلف با ویژگیهای جسمی ، خلقی و هیجانی متفاوتی ایجاد میشود

22. محیط وشخصیت ویژگی های وراثتی برای شکوفائی نیاز به زمینه مناسب محیطی دارند و برای تحقق هر کدام از این ویژگیها یکدورهسرنوشت ساز وجود دارد که اگر فرد در محیط نامناسب قرار گیرد از بسیاری جنبه های رشد شخصیت عقب مانده خواهد شد که قابل جبران نمی باشد

23. فصل سوم رشد شخصیت هدف کلی فصل : آشنائی با ویژگیهای رشد شخصیت کودک در دوره شیرخوارگی ، پیش دبستانی ، دبستانی و بلوغ و دیدگاههای مختلف در این زمینه

24. رشد شخصیت کودک شخصیت فرد تحت تاثیر عوامل ژنتیکی و محیط فیزیکی و شیمیائی درون رحم مادر تعیین شده و بعد از تولد تحت تاثیر ویژگی های محیطی ، خانواده ، طبقه اجتماعی و فرهنگ جامعه رشد کرده و به صورت مراحل پیوسته شکل میگیرد

25. تفاوتهای شخصیتی در دوره شیرخوارگی (تولد تا 2سالگی) - تفاوت در رشد جسمی - تفاوت در الگوهای کنش خودمختار (تعداد ضربان قلب ، تنفس ) - تفاوت در خلق و خو - تفاوت در واکنش مانع محرک

26. واکنش مانع محرک الگوی رفتاری شبیه پاسخهای زمان خواب که در آن نوزاد به تحریکات محیط اطراف پاسخ نمیدهد .شکل حاد این رفتارها منجر به اختلال شخصیت در خود فروروی میشود

27. ثبات خلق و خو در دوران زندگی بر اساس نتیجه تحقیقات شیفروبیلی خلق و خو از نوزادی تا دوران بلوغ دارای ثبات نسبی است

28. ریشه واکنشهای اجتماعی نوزاد از بدو تولد فعالانه با حرکاتی مانند تعقیب چشمی ، لبخند زدن ، گریه کردن ، با مادر در تماس است و این تعاملات پایه اولیه واکنشهای اجتماعی میشوند

29. نقش شیر دادن در رشد شخصیت به نظر فروید شیر خوردن علاوه بر ارضاء نیاز گرسنگی عامل ایجاد رضایت خاطر ، دلبستگی ، منبعی برای تسکین ناراحتی و اضطراب نوزاد است و نقش مهمی در رشد شخصیت او ایفا میکند

30. (Attachment )وابستگی تمایل نوزاد به حفظ تماس بدنی یا ادراکی با مادر می باشد . وابستگی به مادر موجب ایجاد روابط متقابل اجتماعی و شناخت افراد مؤثر در زندگی بعدی میشود و در واقع انسان را به جامعه بشری پیوند میدهد .

31. وابستگی در حیوانات در حیوانات از جمله شمپانزه ها الگوهای وابستگی بسیار شبیه به انسان توسط هارلو گزارش شده است .این وابستگی به مادر عامل تغذیه و امنیت خاطر برای جانور می باشد

32. محرکهای محیطی مطلوب یکسانی و آشنایی زیاد خسته کننده، تازگی و ناشناس بودنِ زیاد ترسناک و نگران کننده است و نقطه مطلوب بین این دو وضعیت قرار دارد

33. اضطراب نظيه پردازان يادگيري اجتماعی ورفتارگرایان ، اضطراب را سایق اکتسابی یا پاسخ هائی میدانند که از طریق تداعی بعضی محرکهای معین با درد و ناراحتی نظیر صدای بلند و ناگهانی در کودک شکل گرفته است

34. نظریه روانکاوی و اضطراب روانکاوی بر ریشه های درونی اضطراب تأکید می ورزد و عقیده دارد که موقعیّت اضطراب زائی اصلی موقعیتی است که نوزاد به وسیله نیازها و تمایلاتی که نمی تواند ارضاء یا بر آنها غلبه کند ،مغلوب میشود

35. نظریه باولبی در مورد اضطراب اضطراب یک پاسخ اولیه به جدایی از مادر پس از رشد وابستگی است.

36. زمان اضطراب جدایی اضطراب جدایی در 2 سالگی به شدیدترین شکل بروز میکند اضطراب جدايی با رشد كودك و با به دست آوردن گستره ای از تجربه ها فروكش می كند.

37. آغاز سخنگويی پاسخگو بودن و توجه داشتن والدین مهمتر از پیچیدگی کلامی آنها در تعیین زودتر به حرف آمدن کودکان می باشد . رشد اجتماعی كودك با ظهور نخستين كلمات در آغاز سال دوم شروع می شود.

38. رشد سخنگويی ورشد روابط اجتماعی ارتباط نزديكی باهم داشته وصورتی دو جانبه دارند، زيرا زبان در واقع مهمترين وسيلۀ ارتباط متقابل است.

39. علل تأخیر در رشد کلام عدم رشد زبان تا 2 یا 3 سالگی بدون علت عضوی معمولاً علامت وجود اختلال در روابط اجتماعی است

40. نقش الگوهای فرزند پروری در رشد شخصیت به طور کلی میتوان گفت که الگوهای فرزند پروری بدون تردید در رشد شخصیّت نوزادان اهمیّت ویژه ای پیدا میکند

41. نتایج الگوهای فرزندپروری - روشهای آسان گيرانه اعتماد به نفس و اضطراب کمتر ایجاد کرده اما در صورت افراط میتواند به بی قیدی و بی مسئولیتی منجر شود - روشهای سخت گیرانه موجب ایجاد اضطراب ، خجالت و رفتارهای گوشه گیرانه با پرخاشگرایه میشود

42. دورۀ پيش دبستانی (كودك اول5-2 سالگی) اين دوره رشد جسمی درشكل دهی شخصيت به اندازه شير خوارگی مهم نيست. اما امتداد دوره قبل است از جهاتی اساسی و برای رشد شخصيت كودك حياتی است.

43. اهمیت بازی به نظر پیاژه بازی کلید اصلی کشف دنیای اطراف است و یکی از اساسی ترین فرایندهای رشد دادن استعدادها در دوره پیش دبستانی میباشد

44. نگهداری ذهنی تجسم اشیاء بدون حضور آنها در ذهن کودک

45. مراحل یادگیری زبان 1- اسامی 2- افعال 3- حروف اضافه 4- ضمائر

46. خود محوری • پياژه مراحل پاياني شكل گيری زبان را مرحلۀ خود محوری مينامد رفتارهای متقابل اجتماعی كودك با ارتباطات كلامی متوازن می شود.

47. ویژگیهای گفتار در دوره پیش دبستانی خودمحوری کودک در مکالمات 2 نفره بدون توجه به حضور دیگری و گوش دادن به او، صحبت می کند

48. فرايندهای اصلی در رشد شخصيت وابستگی كه در دورۀ پيش از آن نام برديم در اين دوره به صورت پيوند جويی جلوه می كند. اين پيوند جويی به صورت، خود را از گروه دانستن، همكاری كردن با گروه، و سهمی از مسئوليتها را به عهده گرفتن، خود نمايی می كند.

49. ساختار خانواده و رشد شخصیت خانواده هم از لحاظ تعداد اعضاء و هم از نوع ارتباطات با کودک و در اختیار گذاشتن امکانات مختلف در رشد شخصیت او تأثیر میگذارد

50. عوامل اصلی در رشد شخصیت کودک - ساختار خانواده - ردیف تولد - تفاوتهای جنسی - عدم حضور پدر - اشتغال مادر - گروه همسالان