HAC NEDİR?

1. HAC NEDİR?

2. Hac, uzlet ibadeti değildir • Hac, renkleri, dilleri, ırkları, coğrafyaları farklı milyonlarca insanla beraber eda edilen bir ibadettir. • Hacda kişi, büyük çaplı bir iletişim eğitimi alacaktır. Bu eğitimde İslam dininin sağlıklı bir iletişim için öngördüğü samimiyet, güven, doğruluk, dürüstlük, fedakarlık, isar, ülfet, hüsnü zan, sabır, tahammül, hoşgörü, yardımlaşma, dayanışma,.. Gibi temel ahlaki ilkeler uygulama alanına konmaktadır

3. Teâruf/ Tanışma kaynaşma • Hac en kapsamlı tearuf alanı

4. İnsani ilişkiler, haccın hem zorunlu bir sonucu hem de amacı

5. İlişkilerini güncel değerlendirme ölçütlerinin baskısından kurtarabilme • İnsan ya Allah’a kul olur ya da başkasına veya şehvet, mal, makam, mevki gibi bir takım tutkulara. Başkalarının ve bir takım tutkuların kulluğundan kurtulmanın yolu, Allah’a kul olmaktan geçer. Başkasına kul olmayacak olana ve kendi kendine yeterli bulunana kul olmak, esas özgürlüktür. • İlişkilerini başkalarının değerlendirme baskılarından bağımsız bir şekilde yalnızca doğru olan İslami ölçüler çerçevesine koyabilme özgürlüğü

6. Hacdaki ilişkilerin temelini oluşturan ölçüler { الْحَجُّ أَشْهُرٌ مَعْلُومَاتٌ فَمَنْ فَرَضَ فِيهِنَّ الْحَجَّ فَلا رَفَثَ وَلا فُسُوقَ وَلا جِدَالَ فِي الْحَج } ( البقرة197 ) ، وقال - صلى الله عليه وسلم : ( من حج هذا البيت فلم يرفث ولم يفسق رجع كيوم ولدته أمه ) متفق عليه والرفث هو الجماع وما دونه من فاحش القول وبذيئه ، وأما الفسوق فقد روي عن ابن عباس -رضي الله عنهما- وغير واحد من السلف أنه المعاصي بجميع أنواعها، والجدال هو المِراء بغير حق

7. İlkeler • Asla!… • Zulüm • Haksızlık • İncitme • Başkalarının aleyhine göz açıklığı • Gösteriş • İsraf • Ayrıcalık arama • vs • Mutlaka… • Sevgi saygı nezaket • Güler yüz tatlı dil • Hoşgörü, anlayış, bağışlama • Paylaşma bilinci • İkram • Samimiyet • Hüsnü zan • İyi yol arkadaşlığı • Tevazu • Temizlik tertip düzen • vs

8. Hacı, güzel ahlak sahibidir

9. Kıyamet günü Müminin terazisinde güzel ahlaktan daha ağır gelecek hiçbir şey yoktur.

10. Eşitlenme bilincine dayalı bir insani ilişki

11. Haccın temel hedeflerinden biri,kişiyi tahakküm anlayışından kurtarmaktır Başkalarına tahakküm etmeye çalışma eğiliminin temelinde de kendini üstün görme ve bunun yol açtığı tahakküm anlayışı vardır. Tahakküm düşüncesi ise, İslam’ın bütün unsurlarıyla ortadan kaldırmayı hedeflediği zulmün temelidir. Bir bakıma İslâmî hayat nizamını diğer sistemlerden ayıran temel kriterlerden biri, İslam’ın, tahakküm fikrini kökten reddetmesidir. İslam, insanın insana, insanın topluma, toplumun insana, bir ırkın bir başka ırka, bir toplumun bir başka topluma, bir sınıfın bir başka sınıfa tahakkümünü ortadan kaldırmayı hedefleyen temel bir yaklaşım ortaya koymaktadır.

12. Hacda ayrıcalık aranmaması gerektiği düşüncesinin benimsenmesi • İnsanların ve toplumların yaşadıkları problemlerin temelinde bazı kişilerin ve toplumların, kendilerini başkalarından üstün görme ve ayrıcalıklı sayma duygusu yatar. Kendini ayrıcalıklı görme anlayışı, İslam kardeşliğiyle hiç bağdaşmayan bir tutumdur. • Haccın temel hedeflerinden biri, kişiyi tahakküm anlayışına sevk eden ayrıcalık arama anlayışını ortadan kaldırmaktır.

13. Îsâr وَالَّذِينَ تَبَوَّؤُوا الدَّارَ وَالْإِيمَانَ مِن قَبْلِهِمْ يُحِبُّونَ مَنْ هَاجَرَ إِلَيْهِمْ وَلَا يَجِدُونَ فِي صُدُورِهِمْ حَاجَةً مِّمَّا أُوتُوا وَيُؤْثِرُونَ عَلَى أَنفُسِهِمْ وَلَوْ كَانَ بِهِمْ خَصَاصَةٌ وَمَن يُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ Haşr 9

14. Zuyufu’r-Rahman • Kim olursa olsun, nereden gelirse gelsin, önceki hayatı nasıl olursa olsun kendisine hacca gelmek nasip olmuş her insan Allah’ın misafiridir. • Allah’ın misafiri ile ile ilişkinin, onu misafir olarak çağıranın ve kabul edenin rızası ve ölçüleri doğrultusunda olması gerekir.

16. Din samimiyettir • عن تميم الداري أن النبي صلى الله عليه وسلم قال: • الدين النصيحة . قلنا لمن؟ قال: لله ولكتابه ولرسوله ولأئمة المسلمين وعامتهم. • Temim ed-Dârî’den rivayet edildiğine göre, Hz. Peygamber : • ‘Din, samimiyettir.’ Buyurmuştur. (Ravi der ki:) “Biz, ‘Kime karşı’, diye sorduk. O da ‘Allah’a, Kitabına, Rasulüne, Müslümanların önderlerine ve bütün Müslümanlara karşı’, buyurdular.” • Müslim, İman 95 (Hadis No:55)

17. Din Samimiyettir • Peygamber Efendimiz bir hadislerinde dini, ‘الدين النصيحة Din, samimiyettir.’ şeklinde tanımlamışlardır. Bunun içindir ki İslam dini ihlası, Müslümanların ibadet ve davranışlarının Allah nezdindeki temel değerlendirme kriteri olarak benimsemiştir. ‘الدين النصيحة Din, samimiyettir.’ Hadisi, mana ve muhteva bakımından İslam’ın temeli (medâr-ı İslam) olarak kabul edilen dört hadisten biri kabul edilmiştir. • Samimiyetin zıttı olarak aldatma, kandırma, iki yüzlülük gibi davranışlar, zaten İslam ahlâkıyla asla bağdaşmayan niteliklerdir. Bu bakımdan samimiyet ve ihlas, Müslümanlığın özünü oluşturmaktadır. Bu sebeple Peygamber Efendimiz انما الاعمال بالنيات . Ameller niyetlere göredir buyurmuştur. Dinin özünün samimiyet ve ihlas olduğunu gösteren pek çok ayet ve hadis bulunmaktadır.

18. Allah kalplere bakar • عَنْ أبي هُريْرة عَبْدِ الرَّحْمن بْنِ صخْرٍ رضي الله عَنْهُ قال : قالَ رَسُولُ الله صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: • «إِنَّ الله لا يَنْظُرُ إِلى أَجْسامِكْم ، وَلا إِلى صُوَرِكُمْ ، وَلَكِنْ يَنْظُرُ إِلَى قُلُوبِكُمْ وَأَعمالِكُمْ » رواه مسلم . • EbûHüreyreAbdurrahmanİbniSahrradıyallahuanh’den rivayet edildiğine göre Resûlullahsallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: • – “Allah Teâlâ sizin bedenlerinize ve şekillerinize değil, kalplerinize bakar. ” • Müslim, Birr 33. Ayrıca bk. İbniMâce, Zühd 9

19. Yapılan her şey kayıt altına alınıyor. “Artık kitap ortaya konmuştur; suçluların, onda yazılı olanlardan korkmuş olduklarını görürsün. ‘Vay halimize! derler, bu nasıl kitapmış! Küçük büyük hiçbir şey bırakmaksızın hepsini sayıp dökmüş!’ Böylece yaptıklarını karşılarında bulmuşlardır. Rabbin hiç kimseye zulmetmez.” [Kehf (18): 49]

20. Hiçbir şeyin Allah’ın bilgisinin dışında kalmaz قُلْ إِنْ تُخْفُوا مَا فِي صُدُورِكُمْ أَوْ تُبْدُوهُ يَعْلَمْهُ اللَّهُ “De ki: ‘İçinizdekini gizleseniz de, açığa vursanız da Allah onu bilir. Göklerdeki her şeyi, yerdeki her şeyi de bilir. Allah her şeye hakkıyla gücü yetendir.’” Âl-i Imran, 3/ 29]

21. Kalp doğruluğu • “…Dikkat edin, vücutta bir et parçası vardır; Eğer o düzgün ve sağlam olursa vücudun tamamı düzgün ve sağlam olur. Fakat o bozulursa, vücudun tamamı bozulur. İşte bu et parçası kalptir.“ [Buharî, İman 39, Büyû 2; Müslim, Müsakat 107, (1599); Ebu Davud, Büyû 3, (3329, 3330); Tirmizî, Büyû 1, (1205); Nesâî, Büyû 2, (7, 241).]

22. Doğruluk, dürüstlük

23. Doğruluk • وعنْ ابنِ مسعود رضي اللَّه عنْهُ قال : قالَ رسُولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم : «إنًَّ الصِّدْقَ يهْدِي إلى الْبِرِّ وَإنَّ البرِّ يهْدِي إلى الجنَّةِ ، وإنَّ الرَّجُل ليَصْدُقُ حتَّى يُكتَبَ عِنْدَ اللَّهِ صِدّيقاً، وإنَّ الْكَذِبَ يَهْدِي إلى الفُجُورِ وإنَّ الفُجُورًَ يهْدِي إلى النارِ ، وإن الرجلَ ليكذبَ حَتى يُكْتبَ عنْدَ اللَّهِ كَذَّاباً» متفقٌ عليه . Abdullah İbni Mes'ûd radıyallâhu anh''den rivâyet edildiğine göre Nebî sallallâhu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: – "Şüphesiz ki sözde ve işte doğruluk hayra ve üstün iyiliğe yöneltir. İyilik de cennete iletir. Kişi doğru söyleye söyleye Allah katında sıddîk (doğrucu) diye kaydedilir. Yalancılık yoldan çıkmaya (fucûr) sürükler. Fucûr da cehenneme götürür. Kişi yalancılığı meslek edinince Allah katında çok yalancı (kezzâb) diye yazılır". Buhâri, Edeb 69; Müslim, Birr 103–105. Ayrıca bk. Ebû Dâvûd, Edeb 80; Tirmizi, Birr 46; İbni Mâce, Mukaddime 7; Dua 5

24. Güven

25. Sabır ve Tahammül • Sabır aydınlıktır. • Geçmişte kişinin üzerinde taşıdığı bir takım kirlerin ağır yükünden kurtulmak için tahammül ve sabır

26. Sabır Dua

27. Kardeşlik İslam kardeşliğinin güzelliğini yaşamak Hac bu kardeşliğin tatbikat alanı انما المؤمنون اخوة

28. Tevazu Tevazu her zaman büyük bir erdemdir. Hac yolculuğunda ve haccın edası boyunca ise; hem erdemdir hem de elzemdir. Allah için mütevazi davranan bir kulu Allah yüceltir

29. Güler yüz • Mümin kardeşine güler yüzlü davranman sadakadır

30. Ya hayır söyle ya da susBuhârî, Edeb 31, 85, Rikak 23; Müslim, Îmân 74, Lukata 14. Ayrıca bk. EbûDâvûd, Edeb 123; Tirmizî, Kıyâmet 50 Tatlı dil مَنْ كَانَ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَاليَوْمِ الآخِرِ فَليقُلْ خَيْراً ، أوْ ليَصْمُتْ

31. Hacının sözü güzel özü güzel olmalı “. Allah Teâla hazretleri, çirkin, düşük söz (ve davranış) sahiplerine buğzeder." “Doğru ve dürüst bir kişiye, lanet edici olmak yaraşmaz." Tirmizî, Birr 62(Hadis No:2003); Bk. Ebu Dâvud, Edeb 8(Hadis No:4799); Müslim, Birr 84(Hadis No: 2597)

32. Eline beline diline sahip olma • ومن الآداب التي يجب على الحاج مراعاتها حفظ اللسان عما حرم الله من غيبة ونميمة وسب وشتم وجدال بالباطل ، وكذلك غض البصر عن محارم الله ، فليتق الحاج ربه وليعظم حرمات الله ، ولا يرجع من حجه بالذنوب والأوزار كما قال القائل واصفا من هذا حاله : يحج لكي ما يغفر الله ذنبه فيرجعُ قد حُطَّت عليه ذنوبُ

33. sağlıklı iletişim kuran ve kendisi ile kolay iletişim kurulabilen insandır Hacı, başkaları ile sağlıklı iletişim kurabilmeli ve kendisi ile kolay iletişim kurulabilen bir insan olmalıdır Mümin, ülfet eden ve ülfet edilen insandır. Ülfet etmeyen ve kendisi ile ülfet edilemeyen kişide hayır yoktur. Hadisi şerif Dindar insan, başkaları ile kaynaşabilen kişidir.

34. Küçüklere sevgi büyüklere saygı Döndü mü vücuduyla dönerdi Anlayamadılar, bir anlayabilselerdi Saygı sevgi ve nezaket

35. Yardımlaşma • وَتَعَاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَالتَّقْوى • وَلَا تَعَاوَنُوا عَلَى الْاِثْمِ وَالْعُدْوَانِ • İyilikte ve takvada yardımlaşın; • Günah ve düşmanlıkta yardımlaşmayın (Maide, 5/2)

36. Hüsnü zan • İnsanlarla ilişkilerde hüsnü zan ile hareket etmek

37. Kolaylaştıran Zorlaştırmayan Sevdiren Nefret ettirmeyen "Müjdeleyin, nefret ettirmeyin, kolaylaştırın, zorlaştırmayın."

38. Hacı, Herkesin iyiliğini isteyen ve herkesin iyiliği için çalışan; hiç kimsenin kötü olmasını istemeyen insandır.

39. Hacının, söylemi ve eylemi farklı olmamalı • يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا لِمَ تَقُولُونَ مَا لَا تَفْعَلُونَ • “Ey iman edenler! Yapmayacağınız şeyleri niçin söylüyorsunuz?” ( Saf suresi 61/2) • أَتَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبِرِّوَتَنسَوْنَ أَنفُسَكُمْ وَأَنتُمْ تَتْلُونَ الْكِتَابَ أَفَلاَ تَعْقِلُونَ • “… kendinizi unutup başkalarına iyiliği mi emrediyorsunuz? (Yaptığınızın çirkinliğini) anlamıyor musunuz?” (Bakara 2/44)

40. طوبى لمن شغلته عيوبه عن عيوب الناس • Hac yolculuğunun temel ilkesi bu hadisi şerif olmalıdır. • Kişinin arınmak için çıktığı yolculukta başkalarının eksik ve kusurlarıyla uğraşmaya ayıracak hiç vakti olmamalıdır. • Hac yolculuğu kişinin kendini tanıması için iyi bir fırsattır.

41. Yol Arkadaşlığı • Hac yolculuğu, hak yolculuğudur. • Kişi Allah’ın huzuruna giderken bütün varlığıyla samimi olmak zorundadır. Bu bakımdan hac yolculuğu samimiyetsizliği kaldırmaz.

42. Azık • { وَمَا تَفْعَلُوا مِنْ خَيْرٍ يَعْلَمْهُ اللَّهُ وَتَزَوَّدُوا فَإِنَّ خَيْرَ الزَّادِ التَّقْوَى } ( البقرة: 197 ) • Hac yolculuğunun azığı takvadır. • Bu bakımdan hac yolculuğuna takva azığı ileçıkmak gerekir.

43. İyiliğe öncülük Kim iyi bir çığır açarsa, açtığı bu iyi çığırın manevi ödülü ile birlikte kıyamete kadar bu çığırdan gideceklerin ödüllerinden bir şey eksilmeden bir misli de o iyi çığırı açanadır. Kim de kötü bir çığır açarsa, o kötü çığırın vebali ile beraber kıyamete kadar o kötü çığırı izleyenlerin vebalinden bir şey eksilmeden bir misli de o kötü çığırı açanadır’

44. Başkalarının derdini dert edinme bilinci • ومن اصبح لا يهتم بالمسلمين فليس منهم

45. Selam Başkaları ile olumlu anlamda iletişimin; anahtarı. Başkalarına değer vermenin ifadesi; Selam verilen değer verilen insandır, Bir selam ver be adam ağzın kırılmaz ya Selamdan ne anlar hayvan versen de almaz ya

46. Kul hakkı: Aman dikkat! • ‘Kimin üzerinde kardeşine ait, kişiliğine ilişkin veya başka bir şeyden dolayı bir hak varsa, altın ve gümüşün(paranın) geçmediği hesap günü gelmeden onunla helalleşsin. Yoksa o gün, iyilikleri varsa, üzerindeki hak ölçüsünde bunlardan alınır. Eğer iyilikleri yoksa, hak sahibinin günahından alınıp haksızlık eden kimseye yüklenir”. [Buhârî, Mezalim 10, Rikak 48; Tirmizî, Kıyamet 2, (2421).]

47. Bari zarar verme ve incitme • عَنْ أبي مُوسَى رضي اللَّه عَنْهُ قَال : قُلْتُ يا رَسُولَ اللَّهِ أيُّ المُسْلِمِينَ أفْضَلُ؟ قال : • « مَنْ سَلِمَ المُسْلِمُونَ مِن لِسَانِهِ وَيَدِهِ » . متفق عليه . • Ebû Mûsâ radıyallahu anh şöyle dedi: • – Ey Allah'ın Resûlü! Hangi müslüman en üstündür? diye sordum. • – "Dilinden ve elinden müslümanların emniyette olduğu kimse" cevabını verdi. • Buhârî, Îmân 4, 5, Rikak 26; Müslim, Îmân 64, 65. Ayrıca bk. Ebû Dâvûd, Cihâd 2; Tirimizî, Kıyâmet 52, Îmân 12; Nesâî, Îmân 8, 9, 11

48. Kendisi için istediğini, başkaları için de isteyebilme bilincine erişme yolculuğu

49. Mü’min Mü’minin aynası

50. Ölçü, Allah’ın rızasıdır. Yol, Allah’ın gösterdiği yoldur