ÖFKE DUYGUSUNU TANIYALIM

1. ÖFKE DUYGUSUNU TANIYALIM • Konu : Öfke • Yer : Derslikler • Sınıf : 9. sınıflar • Tarih : 5-9 Nisan 2012 • Hazırlayan ve sunan: Bengisu ILGIN Psikolojik Danışman ve Rehber

2. Öfke kelimesiyle ne ifade edilmek istenir?

3. Öfke kelimesiyle ne ifade edilmek istenir? • Öfke, bireyin planları, istek ve ihtiyaçları engellendiğinde haksızlık, adaletsizlik ve kendi benliğine ve bedenine yönelik bir tehdit algıladığında yaşanana temel duygulardan biridir. • Öfke bireyin kendini savunmak ve karşıdakini uyarmak amacıyla ortaya koyduğu bir duygulanım biçimidir. • Öfkenin ortaya konması yapıcı veya yapıcı olmayan bir şekilde sözel ya da davranışsal veya fizyolojik biçimde olabilir.

4. Yakın zamanda sizi öfkelendiren bir olay neydi? • Öfkelenmenizin sebebi neydi? • Herkesin arada sırada öfkeleneceğini düşünüyor musunuz? • Öfkelendiğinizde bedeninizde ne gibi değişiklikler ortaya çıkıyor? • Öfkelendiğinizde neler hissediyorsunuz? • Öfkelendiğinizde nasıl duygular ortaya çıkıyor? • Öfkelendiğinizde neler düşünüyorsunuz?

5. HER CANLI HAYATTA KALMAK İSTİYOR

6. Öfke… • a-)Normal • b-)Herkes tarafından hissedilen • c-)Vazgeçilemeyen • d-)Güçlü fakat kontrol edilmesi öğrenilebilen • e-)Saldırganlıkla aynı şey olmayan(saldırganlık; öfkenin kontrol edilemediği durumlarda ortaya çıkan tepkidir). • f-)Yukarıdakilerin hepsi

7. Neden Öfkeleniriz? • Çıkmazda hissettiğimizde • Anlaşılmadığımızı hissettiğimizde • Engellendiğimizde • Tehdit algıladığımızda • Benliğimize direkt saldırıldığında • Önemlilerimize saldırıldığında • Haksızlığa uğradığımızda • Hayal kırıklığına uğradığımızda

8. ÖFKE ve ETKİLERİÖfkenin yarattığı FİZİKSEL etkiler • Kalbin hızla atması. • Yüzün öfkeden kızarması. • Bağırmak. • Göz bebeklerinin büyümesi. • Yumrukların sıkılması. • Sindirimin yavaşlaması

9. ÖFKE ve ETKİLERİÖfkenin yarattığı DUYGUSAL etkiler • Öfke bazen örtülü bir biçimde ortaya çıkabilir, öfke buzdağına benzetilebilir. Öfkenin ortaya çıkmasına yol açan pek çok duygu burada gizlidir. Suyun altında kalan bu duygulara temel duygular denir. Temel duygular birikip, sertleşip katılaşınca buzdağının tepesindeki öfkeyi oluşturur. Bu temel duygular; • Kıskançlık, • Üzüntü • Merak • Yalnızlık • Dışlanmışlık hissi • Kaygı • Hayal kırıklığı • Haksızlık • Anlaşılamamak • Sıkıntı

10. öfke ÖFKE • KAYGI • KISKANÇLIK • HAKSIZLIK • HAYAL KIRIKLIĞI • ÜZÜNTÜ • YALNIZLIK • ANLAŞILAMAMAK

11. ÖFKE ve ETKİLERİÖfkenin yarattığı DAVRANIŞSAL etkiler DOĞRUDAN VE DOLAYLI ÖFKE İŞARETLERİ DOĞRUDAN • Fiziksel ve sözel saldırı • Aşırı eleştiricilik • Kusur buluculuk • Önyargılılık • Sorun çıkarma DOLAYLI • İçe kapanma • Psikosomatik belirtiler(yüksek kan basıncı, kalp hast.) • Suçluluk duygusu • Ağlama

12. Öfkenin yarattığı DÜŞÜNSEL etkiler • Bireyin sahip olduğu kalıplaşmış düşünceler öfkeye neden olabilir. Kalıplaşmış düşüncelerin kaynağı kendisi olduğu gibi, çevresi ve ailesinden da kaynaklı olabilir. ERGENLERDE ORTAK OLARAK GÖRÜLEN ORTAK OLMAYAN İNANÇLAR -Eğer arkadaşlarım beni sevmezse bu benim için çok kötü olur. -Hata yapmamalıyım. -Duygularımı göstermemeliyim. -Bu ailemin hatası, zavallı/mağdur olan benim. -Eğer istediklerim yolunda gitmezse bu benim için korkunç olur. -Arkadaşlarıma uyum sağlayabilmek için onların her istediğini yapmalıyım. -Eleştirilere katlanamam.

13. Öfke bir duygudur • Duygular insanın kendini iyi yada kötü hissetmesine yol açar. Ancak bir insanı iyi yada kötü diye değerlendirmeye yetmez. • Öfke de bir duygu, olumsuz bir duygudur. Böyle bir duygu vücudun kendini olumsuz durumlardan korumaya yönelik tepkisi olabilir. • Stres—böbreküstü bezlerinden adrenalin hormonu---alarm durumu----kandaki adrenalinle kan basıncı yükselmesi Sonuç:Vücut uyarana karşı koruma gücü bulur. Kaçar, kovalar, saklanır, bağırır, dövüşür

14. ÖFKELENDİĞİMİZDE NELER YAPARIZ? • UNUTMA • GİZLEME • HEDEF DEĞİŞTİRME • KONTROL ETME • BASTIRMA • PASİF AĞLAMA • DİREKT YÜZLEŞME • AŞIRI TEPKİ

15. ÖFKENİN TAŞMASINI HANGİ STRATEJİLER ÖNLER • GEVŞEME: Öfkeli hissettiğinizde derin nefes almak. • DÜŞÜNME TARZINI DEĞİŞTİRME: Öfkelendiğimizde olayları abartılmış ve çarpıtılmış olarak algılarız.Bu tür düşünceleri fark etmeyi öğrenip yerine daha mantıklı olanları yerleştirebiliriz. • PROBLEMİ ÇÖZME: Bir plan yapıp stratejiler geliştirerek, problemi çözmede yapabileceğimizin en iyisini yapmaya çalışmalıyız. • DAHA İYİ BİR İLETİŞİM: Öfkelendiğimizde karşımızdakini eleştirir, saldırıya geçeriz. Bu durum iletişim ağlarını koparır. • ÇEVRENİZİ DEĞİŞTİRMEK: Kendimize zaman ayırmalı, olayları yeniden olumlu bakış açısıyla ele almalıyız

16. Öfkelendiğimizde Kullanılabilecek Yapıcı Yollar • Sakin olun, kalbiniz çok hızla atmaya başladığında derin bir nefes alın ve rahatlayın. • Soğukkanlı olmaya çalışın ve kendinizi kontrol edin. • Öfkelendiğiniz konunun dışında ne istediğinizi düşünün. • Sizi öfkelendiren olayın olumlu yönünü bulmaya çalışın. • Sizi öfkelendiren kişiler beklediğiniz ve umduğunuz şeyleri daima göstermeyebilir. • Sizi öfkelendiren problemi daha sağlıklı değerlendirebilecek başka biriyle konuşmaya çalışın. • Sizi öfkelendiren sorunu çözmek için farklı ve akılcı çözüm yolları bulmaya çalışın.

17. Öfkelendiğimizde… • Bastırabiliriz • Anlatabiliriz • Dindirebiliriz

18. ÖFKELENDİĞİMDE NELER YAPABİLİRİM? • ÖFKENLE YÜZLEŞ ONDAN KAÇMA • ÖFKENİN ALTINDAKİ DUYGULARI ANLAMAYA ÇALIŞ BEN DİLİ KULLAN • ÖFKENE KARIŞAN SUÇLULUK, PİŞMANLIK, HİDDET, UTANMA, KORKU GİBİ DUYGULARI AYIKLA • ÖFKELENMENE NEDEN OLAN KONU İLE YÜZLEŞ. DAMLA MI KAYNAK MI OLDUĞUNU BELİRLE. • GEÇMİŞTEN GELEN ÖFKE KAYNAKLARINI KURUT. • YARIM İŞ BIRAKMA. • ÇEVRENDEKİLERDEN YARDIM AL. • ÖFKELENMEDEN ÖFKEN İÇİN HAZIRLIKLI OL. • BEN ÖFKELİYİM…. ÇÜNKÜ

19. Hintli Usta ve Çırağı • Yaşlı bir Hintli usta çırağının sürekli her şeye kızmasından bıkmıştı. Bir gün çırağını tuz almaya gönderdi. Hayatındaki her şeyden mutsuz olan çırak döndüğünde, yaşlı usta ona bir avuç tuzu bir bardak suya atıp içmesini söyledi. Çırak yaşlı adamın söylediğini yaptı, ama içeri girer girmez ağzındakileri tükürmeye başladı. «Tadı nasıl?» diye soran adama öfkeyle «acı» diye cevap verdi. Usta çırağını kolundan tutarak dışarı çıkardı ve sessizce az ilerdeki gölün kıyısına götürdü; çırağına bu kez de bir avuç tuzu göle atıp, gölden içmesini söyledi. Söyleneni yapan çırak, ağzının kenarından akan suyu koluyla silerken usta aynı soruyu sordu yaşlı adam. «Tadı nasıl?» «Ferahlattı» diye cevap verdi çırak. «Tuzun tadını aldın mı?» diye sordu yaşlı adam. «Hayır» diye cevap verdi genç çırağı. Bunun üzerine yaşlı adam genç çırağın yanına oturdu ve ona şöyle dedi: «Yaşamımızdaki olumsuzluklar tuz gibidir. Ne azdır ne de çok. Olumsuzlukların miktarı hep aynıdır . Ancak olumsuzluklara olan tepkimiz onu nasıl algıladığımıza bağlıdır. Kızgın olduğunda yapman gereken tek şey kızgınlık veren şeyle ilgili hislerini genişletmektir. Onun için de artık bardak olmayı bırak göl olmaya çalış!»

20. Öfkeliyken, yalnızken ya da kızmışken en çok kime/nereye/neye gidersiniz? ???

21. Cevap:a-Anneb-Öğretmenc-Arkadaşd-Uzmane-Kardeşf- Hani senin çok sevdiğin vazonu kırmıştım Kırılan vazoyla ne kırgınlıklar yaşamıştık Anne Yanına kalan benim anne Yarına kalan benim anne ANNEM ANNEM SEN ÜZÜLME

22. SORUNLARI ÇÖZERKEN • YA BİR YOL BULACAĞIZ • YA DA YOL AÇACAĞIZ…

23. Kaynaklar: • Ortaöğretim Rehberlik ve Yönlendirme Dersi Programı 9. sınıf etkinlikleri • Candan Erçetin Annem şarkı sözü, söz: Aylin Atalay