Ποιοτική κατάσταση υδάτινου περιβάλλοντος

1. Υ.Π.Ε.ΚΑ Ειδική Γραμματεία Κεντρικής Υπηρεσίας Υδάτων (Κ.Υ.Υ.) Ποιοτική κατάσταση υδάτινου περιβάλλοντος Οργάνωση-Αρμοδιότητες-Δράσεις

2. ΕΙΔΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΥΔΑΤΩΝ Αρμοδιότητες • Συντονισμός Διαχείρισης και Προστασίας Υδατικών Πόρων • Εφαρμογή Οδηγίας Πλαίσιο για τα Νερά • Παρακολούθηση Ποιότητας και Ποσότητας υδάτων • Νιτρορύπανση Γεωργικής Προέλευσης • Διαχείριση λυμάτων-Επαναχρησιμοποίηση • Εφαρμογή Οδηγίας για τις Πλημμύρες • Ακτές Κολύμβησης –Γαλάζιες σημαίες • Εφαρμογή Οδηγίας για τη Θαλάσσια Στρατηγική • Διεθνή, Διακρατικά και Μεσογειακά θέματα

3. Πορεία υλοποίησης της Οδηγίας Πλαίσιο για τα Νερά

4. Οδηγία Πλαίσιο για τα Νερά Η ορθολογική διαχείριση των υδατικών πόρων αποτελεί εργαλείο για την εξυπηρέτηση του βασικού στόχου της Οδηγίας 2000/60/ΕΕ, που είναι η προστασία και αναβάθμιση του υδάτινου περιβάλλοντος. Ιδιαίτερη σημασία αποκτά η διαχείριση της ζήτησης

5. Οδηγία Πλαίσιο για τα Νερά Χρονοδιάγραμμα εφαρμογής Τα 14 Υ.Δ. της Ελλάδας

6. Απαιτούμενες άμεσες δράσεις • Επανασχεδιασμός και υλοποίηση προγραμμάτων παρακολούθησης (έναρξη 2010-11). Οδηγίαέναρξη 2007 • Κατάστρωση διαχειριστικών σχεδίων με διαβούλευση (2010-2011). Οδηγίαολοκλήρωση 2009 • Πολιτικές τιμολόγησης (2011-2012). Οδηγία2009-2010

7. Απαιτούμενες άμεσες δράσεις Επανασχεδιασμός και υλοποίηση προγραμμάτων παρακολούθησης • Έχει ορισθεί και υποβληθεί το δίκτυο και το πρόγραμμα παρακολούθησης (2009)-ελλείψεις • Ετοιμάζεται η ΚΥΑ για τον ορισμό των φορέων παρακολούθησης • Έναρξη υλοποίησης εντός του 2010 ή στις αρχές του 2011 • Μετά τον 1ο ή 2ο χρόνο επανασχεδιασμός (αξιοποιώντας τα αποτελέσματα και τα Σχέδια Διαχείρισης) • Αξιοποίηση υπαρχόντων δεδομένων

8. Απαιτούμενες άμεσες δράσεις Εκπόνηση Σχεδίων Διαχείρισης • Προκηρύσσεται το Σχέδιο Διαχείρισης των Υ.Δ. Ηπείρου, Δυτικής Ελλάδας και Θεσσαλίας (18 μήνες). • Στα μέσα του 2010 θα προκηρυχθούν τα Σχέδια Διαχείρισης των υπολοίπων 11 Υ.Δ. • Στα τέλη Μαρτίου θα υποβληθούν στην ΕΕ προκαταρκτικά στοιχεία για τα Σχέδια Διαχείρισης • Εκτός από τις καθ αυτό διαδικασίες διαβούλευσης (τελευταίο εξάμηνο) η παρακολούθηση της εξέλιξης των Σ.Δ. θα γίνεται σε στενή συνεργασία με τις Π.Δ.Υ και τους εμπλεκόμενους

9. Ποιοτική κατάσταση υδάτινου περιβάλλοντος

10. Οδηγία Πλαίσιο για τα Νερά Ποιότητα νερών Η Οδηγία 2000/60/ΕΕ χωρίς να την καταργεί, δεν περιορίζεται στην λογική της αξιολόγησης της ποιότητας των υδάτων, σε συνάρτηση με τη χρήση τους.

11. Οδηγία Πλαίσιο για τα Νερά Ποιότητα νερών Εισάγεται η λογική της κλιμακωτής διαβάθμισης (από εξαίρετη ποιότητα έως κακή ποιότητα) με βάση βιολογικούς δείκτες, αντί της ισχύουσας διάκρισης επιτρεπτό /μη επιτρεπτό, βάσει οριακών τιμών χημικών παραμέτρων.

12. Κατηγοριοποίηση/2000/60 Χημικές Βιολογικές Μορφολογικά Κατηγοριοποίηση Χημικές Βιολογικές Κατηγοριοποίηση Χημικές Βιολογικές Κατηγοριοποίηση Χημικές Βιολογικές Κατηγοριοποίηση Χημικές Βιολογικές Μορφολογικές Κατηγοριοποίηση Χημικές Βιολογικές Μορφολογικές

13. Γενική αξιολόγηση • Η ποιοτική κατάσταση των υδατικών πόρων δεν παρουσιάζει ιδιαίτερα οξυμένα προβλήματα σε ότι αφορά τοξικούς ρύπους και ουσίες προτεραιότητας, εκτός ενδεχόμενα από μεμονωμένες περιοχές. • Η εικόνα δεν είναι τόσο ικανοποιητική ως προς τους συμβατικούς ρύπους από αστικές και γεωργικές δραστηριότητες με συνέπεια να παρατηρείται υποβάθμιση τόσο των επιφανειακών, όσο και των υπόγειων νερών, ιδίως στις λίμνες και ορισμένες παράκτιες περιοχές και υπόγειους υδροφορείς.

14. Οδηγία Πλαίσιο για τα Νερά

15. Φυτοφάρμακα Οδηγία Πλαίσιο για τα Νερά

16. Τοξικά - Ουσίες Προτεραιότητας • Ενευλοφαινόλες (4-π-ενευλοφαινόλη): Υπέρβαση σε τρεις (3) περιοχές (Λίμνη Τριχωνίδα, Έβρος, Νέστος). • Μόλυβδος: Υπέρβαση σε είκοσι (20) περιοχές (Μεγάλη Πρέσπα, Κορώνεια, Λίμνη Αμβρακία, Αλιάκμονας, Λίμνη Πολυφύτου, Λεκάνη Πτολεμαΐδας, Βεγορίτιδα, Λίμνη Πετρών, Λίμνη Οζερός, Αξιός, Μικρή Πρέσπα, Έβρος, Ερυθροπόταμος, Άρδας, Χείμαρρος Λουτρού, Νέστος, Λισσός, Κομψάτος, Φρ.Βοζβοζή, Βιστωνίδα). • Νικέλιο: Υπέρβαση σε δέκα (10) περιοχές (Λίμνη Καστρακίου, Σπερχειός, Αλιάκμονας, Λεκάνη Πτολεμαΐδας, Νέστος, Κομψάτος, Λίμνη Μαραθώνα, Λίμνη Κορώνεια, Λίμνη Βόλβη, Λίμνη Βιστονίδα). • Υδράργυρος: Υπέρβαση σε πέντε (5) περιοχές (Πηνειός Ηλείας, Μεγανίτης, Ευρώτας, Μόρνος, Βοιωτικός Κηφισός). • Φθαλικό δι (2-αιθυλεξύλιο): Υπέρβαση σε πέντε (5) περιοχές (Βοιωτικός Κηφισός, Αλιάκμονας, Στυμόνας-Προμαχώνας, Λίμνη Τριχωνίδα, Μικρή Πρέσπα). • Εξαχλώροβουταδιένιο: Υπέρβαση σε τρεις (3) περιοχές (Βοιωτικός Κηφισός, Σπερχειός, Λίμνη Καστοριάς).

17. Οδηγία Πλαίσιο για τα Νερά

18. Κατάταξη ποταμών και λιμνών βάσει της Οδηγίας 75/440 (υδροληψία για πόση) • Στις περισσότερες περιπτώσεις, με βάση τα διαθέσιμα ποιοτικά χαρακτηριστικά, τα νερά των ποταμών και των λιμνών πληρούν τις προϋποθέσεις για παραγωγή πόσιμου νερού μετά από κατάλληλη επεξεργασία. Εξαίρεση αποτελούν • οι λίμνες Λαγκαδά, Βιστωνίδα, Χειμαδίτιδα • το ρέμα Σουλού και οι ποταμοί Ασωπός, Πηνειός Ηλείας, Λουδίας και τμήμα του ποταμού Αλφειού • Προβληματική αν και όχι ακατάλληλη είναι η ποιότητα των νερών των ποταμών • Πηνειός Θεσσαλίας • Αξιός • Τιταρήσιος • Κόσυνθος • Έβρος • Νέστος

19. Ευαισθησία λιμνών ως προς τον ευτροφισμό Λίμνες που εξετάζεται να χαρακτηρισθούν ως ευαίσθητες Λίμνες θεσμοθετημένες ως ευαίσθητες Μητρικού Βιστωνίδα Βόλβη Πετρών Λαγκαδά Μαραθώνα Μόρνου Υλίκη Παραλίμνη Σταμάτας Βεγορίτιδα Δοϊράνη Ζάζαρη Καστοριάς Λυσιμαχία Κερκίνη Παμβώτιδα Χειμαδίτιδα

20. Υπόγεια ύδατα Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα δεδομένα (2008) σε ποσοστό περίπου 20% παρατηρείται υπέρβαση του ορίου των 50 mg/l NO3. Σε ένα άλλο ποσοστό περί το 20% η συγκέντρωση νιτρικών βρίσκεται μεταξύ 25 και 50 mg/l NO3 ενώ στο υπόλοιπο 60% η συγκέντρωση νιτρικών είναι μικρότερη των 25 mg/l NO3.

21. Ευπρόσβλητες σε νιτρορύπανση ζώνες Ζώνες που εξετάζονται να χαρακτηρισθούν ως ευπρόσβλητες βάσει της 91/676 Ζώνες χαρακτηρισμένες ως ευπρόσβλητες βάσει της 91/676 Γαργαλιάνοι-Κυπαρισσία Άστρος-Λεωνίδιο Λεκάνη απορροής της λιμνοθάλασσας Μεσολογγίου-Αιτωλικού Λεκάνη απορροής της λίμνης Λυσιμαχίας Βόνιτσα-Αμφιλοχία Κωπαΐδα Αργολικό πεδίο Πηνειός Ηλείας Θεσσαλικός κάμπος Λεκάνη Στρυμώνα Κάμποι Θεσσαλονίκης, Πέλλας Ημαθίας Πεδιάδα Άρτας Πρέβεζας Περίπου 10% της επικράτειας Μ.Ο. ΕΕ 37% Λεκάνες απορροής των λιμνών Βεγορίτιδας Χειμαδίτιδας Ζάζαρης Καστοριάς Δοϊράνης Κερκίνης Βιστωνίδας Λεκάνες απορροής των ποταμών Αγγίτη Χρυσορρόη Έβρου Κομψάτου Δυτικού Παραπόταμου.

22. Οδηγία Πλαίσιο για τα Νερά Οικολογική Κατάταξη

23. Οδηγία Πλαίσιο για τα Νερά Οικολογική ΚατάταξηΥ.Σ.Θεσσαλίας

24. Οδηγία Πλαίσιο για τα Νερά Οικολογική Κατάταξη

25. Άξονες δράσεων σε Εθνικό Επίπεδο

26. Ρύπανση γεωργικής προέλευσης • Ρύπανση από βιομηχανίες • Αστικά υγρά απόβλητα • Διαχείριση στερεών αποβλήτων και ιλύος • Αξιοποίηση επεξεργασμένων λυμάτων και ιλύος

27. Ρύπανση γεωργικής προέλευσης Σημαντική πηγή ρύπανσης αποτελούν οι γεωργικές δραστηριότητες, οι οποίες έχουν μη σημειακό χαρακτήρα και γι’ αυτό η αντιμετώπισή τους με μεθόδους επεξεργασίας είναι δύσκολη. Έμφαση θα πρέπει να δοθεί στην πρόληψη με εφαρμογή ορθολογικών γεωργικών πρακτικών και ειδικών προγραμμάτων στις ευπρόσβλητες περιοχές.

28. Βιομηχανικά υγρά απόβλητα • Εγκαταστάσεις επεξεργασίας βιομηχανικών υγρών αποβλήτων συνήθως υπάρχουν σε μεγάλες βιομηχανίες, ενώ λείπουν κατά κανόνα από τις μικρότερες. Ωστόσο, σε κάθε περίπτωση το επίπεδο παρακολούθησης και ελέγχου δεν είναι ικανοποιητικό. Ελκυστική εμφανίζεται η πολιτική δημιουργίας ΒΙΠΕ. • Η έλλειψη καταγραφής και ελέγχου των βιομηχανικών εισροών στα δίκτυα που είναι αποτέλεσμα αφενός μεν της απουσίας κατάλληλων κανονισμών λειτουργίας των δικτύων, αφετέρου δε παράνομων συνδέσεων βιομηχανιών. • Επανακαθορισμός των ορίων εκπομπών σε συνάρτηση με τα όρια του αποδέκτη. Αναθεώρηση θεσμικού πλαισίου του 2003

29. Αστικά υγράαπόβλητα Το βάρος για την εφαρμογή της Οδηγίας 91/271/ΕΟΚ επιμερίζεται ανάμεσα • στην υλοποίηση των υπολειπόμενων έργων κυρίως σε οικισμούς με ΙΠ μεταξύ 2000 και 15000, αλλά και σε 6 μεγάλους οικισμούς στην Αττική και • στην αξιολόγηση της λειτουργίας των ΕΕΛ (τήρηση των καθορισμένων ορίων εκροής, εντατική παρακολούθηση της λειτουργίας των κατασκευασμένων εγκαταστάσεων, με παράλληλη αναφορά των αποτελεσμάτων για κάθε εγκατάσταση προς την ΚΥΥ και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή).

30. Σύνολο . Κανονικές Ευαίσθητες Οικισμοί/ΙΚ που Πε ριοχές περιοχές Εξυπηρετούνται από ΕΕΛ Κατηγορίες οικισμών Αριθ. ΙΠ Αριθ. ΙΠ Αριθ. ΙΠ Αριθ. ΙΠ <2 000 ΙΠ 2 771 589 2 000 – 10 000 ΙΠ 312 1 307 929 87 337 645 399 1 645 574 88 462 617 (28%) 10 000 – 15 000 ΙΠ 28 292 963 5 59 500 33 352 463 33 352463(100%) 15 000 – 150 000 ΙΠ 89 3 516 600 11 450 000 100 3 966 600 95 3 800250(96%) >150 000 ΙΠ 3 541 500 4 6 900 000 7 7 441 500 6 7 291 500 (98%) Σύνολο 539 16 177 726 222 11 906830 (74%) (89%) Αστικά Λύματα: ΙΠ και ΕΕΛ 1,200,000,000ευρώ

31. Αστικά υγράαπόβλητα Με πόρους του ΕΠΠΕΡΑΑ 2007, την περίοδο 2007-2013 προγραμματίζεται η ολοκλήρωση όλων των έργων αποχέτευσης και εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων με ΜΙΠ μεταξύ 2000-15000 κατοίκους. Αργός ρυθμός απορρόφησης. Ανάγκη ενίσχυσης των Δήμων για ωρίμανση των έργων. Το ΚΕΛ Θριασίου και οι 5 μεγάλοι βιολογικοί της Ανατολικής Αττικής αποτελούν μεγάλο πρόβλημα με πολύ σοβαρό κίνδυνο επιβολής προστίμων. Προωθείται εντός του 2010 η επικαιροποίηση του στρατηγικού σχεδιασμού για την περιοχή και η υλοποίηση των έργων με πόρους του ΠΕΠ Αττικής. Η συνολική προϋπολογιζόμενη δαπάνη για την ολοκλήρωση εφαρμογής της Οδηγίας 91/271/ΕΚ, ανέρχεται σε περίπου 1,2 δις €.

32. Αξιοποίηση επεξεργασμένων λυμάτων και ιλύος • Η απουσία νομοθετικού πλαισίου αποτελεί σοβαρό περιοριστικό παράγοντα για την προώθηση της επαναχρησιμοποίησης των λυμάτων, η οποία παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον κατά τόπους στην Ελλάδα. Προς την κατεύθυνση αυτή αναθεωρείται η ισχύουσα Υγειονομική Διάταξη και προωθούνται άμεσα έργα επαναχρησιμοποίησης στην Αττική. • Η προώθηση της αξιοποίησης της ιλύος που παράγεται από εγκαταστάσεις επεξεργασίας. Ήδη το 40 % υφίσταται θερμική επεξεργασία, με άμεση προοπτική να ανέλθει σε 50%. Μεσοπρόθεσμος στόχος η αξιοποίηση ,κυρίως στη γεωργία, ενός πρόσθετου ποσοστού 25-30%

33. Άλλες Δράσεις • Ενσωμάτωση (μέχρι τον Απρίλιο) και στη συνέχεια εφαρμογή τηςοδηγίας για τις πλημμύρες. • Ενσωμάτωση (μέχρι το καλοκαίρι) και στη συνέχεια εφαρμογή της οδηγίας πλαίσιο για τη Θαλάσσια Στρατηγική (Marine Strategy) σε στενή συνεργασία με τις Μεσογειακές χώρες. • Έναρξη εφαρμογής της νέας οδηγίας για τις ακτές κολύμβησης. Εντός του 2010 κατάρτιση των ταυτοτήτων των ακτών (beach profiles).

34. Άλλες Δράσεις(συν) • Δημιουργία κατάλληλων υποδομών (ΒΙΠΕ) η οποία σε συνδυασμό με αναθεωρημένο νομοθετικό πλαίσιο και αυστηρούς ελέγχους θα ελαχιστοποιήσει την βιομηχανικής προέλευσης ρύπανση. • Πιλοτική εφαρμογή διαχείρισης πόσιμου νερού με ενσωμάτωση Σχεδίων Ασφάλειας Νερού (WSP). • Αντιμετώπιση ειδικών κατά τόπους προβλημάτων (Ασωπός, Κορώνεια κλπ). • Προώθηση και ενίσχυση διακρατικών συνεργασιών (πρόσφατο παράδειγμα οι Πρέσπες)

35. Ευχαριστώ για την προσοχή σας