Staatsinrichting 5 & 6

1. Staatsinrichting 5 & 6 Burgerrechten & Grondrechten

2. Trias Politica: Rechtspraak • Door de grondwetswijzigingen werden alle burgers aan elkaar gelijk gesteld. • Vrouwen kregen kiesrecht • Bijzonder en openbaar onderwijs kregen dezelfde financiële hulp. • Iedereen had recht op eerlijke rechtspraak. • Iedereen krijgt dezelfde straffen. • Onafhankelijke rechters spreken recht en leggen straffen uit. • Dit noemen we onafhankelijke rechtspraak • Wetten en regels die met rechtspraak te maken hebben staan in het Wetboek van Strafrecht.

3. Rechtsgang strafzaak • 1. Politie maakt rapport • 2. Rapport (proces verbaal) gaat naar Officier van Justitie • 3. Officier seponeert (geen verdere rechtsvervolging) of gaat verder • 4. De gedaagde wordt opgeroepen door middel van een dagvaarding • 5. De zaak verschijnt afhankelijk van de aard van het misdrijf voor het kantongerecht of voor de arrondissementsrechtbank.

4. Nationale Ombudsman • Rechters en bestuurders zijn gebonden aan de wet en bescherming van de burger tegen onrechtmatig handelen van de overheid herkennen als kenmerken van de Nederlandse rechtsstaat: • Zij hebben recht op: rechtsbijstand. • Nationale Ombudsman is een onafhankelijke functionaris die klachten van burgers over onbehoorlijk overheidsoptreden behandeld. Hij/Zij wordt benoemd door de 2de Kamer voor 6 jaar.

5. Grondrechten • Grondrechten, ook wel fundamentele rechten of mensenrechten, zijn rechten van individuele burgers tegenover de staat en indirect (door een belangenoverweging) tussen burgers. Grondrechten zijn onder meer opgenomen in: • Hoofdstuk 1 van de Nederlandse Grondwet • Het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) • Europees Sociaal Handvest (ESH) • Internationaal verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten (BUPO) • Internationaal Verdrag inzake economische, sociale en culturele rechten (IVESC) • Handvest van de grondrechten van de Europese Unie • EU-verdrag

6. 1 Klassieke grondrechten Bescherming tegende overheid • recht op gelijke behandeling • Kiesrecht • vrijheid van meningsuiting • vrijheid van godsdienst • vrijheid van vereniging, vergadering en betoging • vrijheid van onderwijs • vrijheid van drukpers • recht van petitie

7. 2 Sociale grondrechten Bescherming door de overheid • recht op bestaanszekerheid • recht op onderwijs • recht op gezondheidszorg • recht op woongelegenheid • recht op bewoonbaarheid van het land • recht op werk • recht op rechtsbijstand

8. 3 Nieuw recht • Referendum = het voorleggen van een vraag met betrekking tot wetgeving aan de kiesgerechtigden in een land of een bepaald gebied. • Burgers gaan dus stemmen over een overheidsbesluit. • In 2004 werd er een referendum gehouden over de Europese Grondwet. Nederland stemde toen “NEE” tegen de invoering hiervan.