Wat heeft de SONAR-gegevensbank (binnenkort) aan gebruikers te bieden? Walter Van Trier

1. Wat heeft de SONAR-gegevensbank(binnenkort)aan gebruikers te bieden? Walter Van Trier

2. Structuur van de uiteenzetting • Wat is SONAR? • Welk opzet? • Het SONAR-concept • De SONAR-gegevensbank • Slotbedenking? SONAR-gegevensbank

3. Wat is SONAR? • Onderzoeksgroep over overgang van school naar naar werk • Interuniversitair en interdisciplinair • TOR-VUB (I. Glorieux) • HIVA-KUL (K. De Rick & I. Nicaise) • AEC-UA (P. Coppieters & W. Nonneman) • SHERPPA-UGENT (E. Omey) • Coordinator: Walter Van Trier SONAR-gegevensbank

4. Anneleen Baert Herman Baert Heidi Belet Liesbeth Cornelissen Hilde Creeten Piet Coppieters Bart Delbeke Katleen De Rick Tine Dhondt Nathalie Dhondt Nils Duquet Ignace Glorieux Sofie Humblet Heidi Knipprath Suzana Koelet Ilse Laurijssen Liesbet Maes Nick Mattheus Ides Nicaise Walter Nonneman Eddy Omey Kim Saliën Tom Schatteman Sana Sellami Jan Van Damme Peter Van der Hallen Veerle Vandevelde Annelies Vanderheyden Yolis Van Dorsselaer Jurgen Van Overberghe Walter Van Trier Dieter Verhaest Elsy Verhofstadt Wie is (en was) SONAR? SONAR-gegevensbank

5. SONAR: het initiële opzet • Constructie van een instrument voor de verzameling van gegevens over de overgang van school naar werk • Uiteindelijk: permanent observatorium en monitoringinstrument SONAR-gegevensbank

6. Een beetje (voor)geschiedenis … • Twee studies over transitie van TSO- en BSO-ers • Piet Coppieters et Peter Van der Hallen (1984) • Eddy Omey et Jan Denys (1994) • Studiedag 18-04-1991: Steunpunt WAV - Point d’Appui TEF • 1996: feasibility study • 1997-1998-1999: SONAR (PBO97-98-99) • 2000-2006: Steunpunt LOA • 2007-2011: Steunpunt SSL SONAR-gegevensbank

7. SONAR: drievoudig objectief • Beschrijven van trajecten die jongeren volgen tijdens hun overgang van school naar werk • Bepalen welke mechanismen jongeren over de verschillende potentiële trajecten sorteren • « In welke mate beïnvloedt de initiële positie op de arbeidsmarkt de arbeidsloopbaan op langere termijn? » • « In welke mate beïnvloeden macro-sociale omstandigheden – conjonctuur of institutionele hervormingen – de karakteristieken van de overgang van verschillende cohorten? » • Evalueren in welke mate de overgang van school naar werk succesvol verloopt en welke factoren daartoe bijdragen SONAR-gegevensbank

8. Drie belangrijke richtlijnen • Niet beperken tot specifieke trajecten (zoals van ‘ongekwalificeerden’)  zicht op volledige waaier van intreders • Niet beperken tot initiële fase van de overgang  belang van langer en meer chaotisch intrdeproces en, dus, ook situatie op langere termijn bekijken • Niet beperken tot studie van individuele trajecten van jongeren  mogelijkheid om invloed na te gaan van factoren die eventuele wijzigingen van cohorten als geheel beïnvloeden SONAR-gegevensbank

9. Waarom een (nieuwe) enquête? • Negatief: bestaande gegevens voldeden niet • VDAB (toen) enkel wie zich inschreef als werkzoekende • LFS geen longitudinale gegevens • PSBH aantal jongeren erg klein • KSZ moeilijk toegankelijk, geen gegevens over onderwijs • Positief: vruchtbare internationale ervaring • RUBS-enquête (ROA Univ Maastricht) • Enquêtes sur l’Entrée dans la Vie Active (Cereq) • Scottish School-leaver Survey (CES – Univ Edinburgh) • Irish School-leaver Survey (ESRI – Dublin) • CATEWE SONAR-gegevensbank

10. HET SONAR-CONCEPT SONAR-gegevensbank

11. Prototype van de enquête • Geboortecohorte steekproef uit het Rijksregister van jongeren geboren in een bepaald jaar • Face-to-face interviews een gestructureerde vragenlijst met de focus op achtergrondkenmerken, onderwijsloopbaan, karakteristieken van de eerste baan en van de baan op het ogenblik van de enquête • Module ‘kalender’ reconstructie van de trajecten et verzameling van een beperkt aantal gegevens over de tussenliggende banen SONAR-gegevensbank

12. De enquête in de praktijk • Per cohorte a-selecte steekproef van 3000 jongeren, representatief voor de Vlaamse regio • Tweejaarlijkse cyclus, beginnend met geboortejaar 1976 • Interviews op de leeftijd van 23, 26 et 29 • Verzameling van de gegevens van oktober tot december • Enkel interview bij wie onderwijs in Vlaanderen heeft doorlopen !!! • Interviews op latere leeftijd niet enkel omwille van longitudinaal karakter, ook omwille van alle eerste jobs !!! SONAR-gegevensbank

13. Het initiële survey-programma SONAR-gegevensbank

14. Het gerealiseerde survey-programma • 1999: C76(23) - initiële survey cohorte 1976 (PAPI) • 2001: C78(23) - initiële survey la cohorte 1978 (CAPI) • 2002: C76(26) - follow-up cohorte 1976 • 2003: C80(23) - initiële survey cohorte 1980 • 2004: C78(26) - follow-up cohorte 1978 • 2005: C76(29) - tweede follow-up cohorte 1976 • 2009: C80(29) - follow-up cohorte 1980 SONAR-gegevensbank

15. SONAR: het waarnemingsvenster SONAR-gegevensbank

16. Gerealiseerde steekproef SONAR-gegevensbank

17. SONAR: de gerealiseerde steekproef SONAR-gegevensbank

18. Wanneer begint de eerste job ? SONAR-gegevensbank

19. De ‘kalender’ ! SONAR-gegevensbank

20. De vragenlijst • Schoolloopbaan • stages, werkervaring • evaluatie • zoekgedrag • Job • aard contract en inhoud job • aansluiting met opleiding • vaardigheden verworven (on-the-job of opleiding) • Houding ten aanzien van werk • offerbereidheid • sociale demotie • Achtergrondgegevens • sociale afkomst • ethniciteit SONAR-gegevensbank

21. DE SONAR-GEGEVENSBANK SONAR-gegevensbank

22. Verzamelde gegevens • gegevens voor 9000 respondenten • per respondent ettelijke honderden variabelen MAAR oorspronkelijk enkel beschikbaar in meerdere aparte basisbestanden per survey (vragenlijst, kalendergegevens, tekstbestanden, …) SONAR-gegevensbank

23. Problemen in de praktijk? • niet noodzakelijk een probleem bij gebruik als aparte gegevensbanken • toestand op bepaalde leeftijd (cross-section) • (beperkt zicht op ) pad naar bepaalde toestand Maar wél (en soms zeer grote) problemen duiken op • bij longitudinale analyses • bij vergelijking van cohorten • bij ‘pooling’ • bij constructie van ‘artificiële’ cohorten SONAR-gegevensbank

24. Waarom is er nood aan integratie? • Koppelen van gegevens verzameld op leeftijd van 26 (of 29) aan deze verzameld op leeftijd van 23 • Vooral probleem van de ‘naad’ bij kalendergegevens uit verschillende survey’s • Uniform maken van variabelen over cohorten en over verschillende golven • Toevoegingen of schrappingen in de vragenlijst • Verschillen in vraagformulering of antwoordcategorieën • Wijziging in routing of filter • Aanpassingen inzake instructies aan enquêteurs • … SONAR-gegevensbank

25. Hoe ver gaat men in de integratie? • Standaard werkwijze: stel voldoende informatie ter beschikking maar laat het eigenlijke integratiewerk over aan gebruikers • Belangrijke overwegingen • * Toegankelijkheid • * Verlies van informatie • * Garantie op correct gebruik • * Kostprijs (want arbeidsintensief) • SONAR werkwijze: laat mogelijkheid voor onderzoekers om zelf analyse-files samen te stellen, maar creëer hulpmiddelen die mogelijkheid tot foute interpretatie van basisfiles beperken SONAR-gegevensbank

26. Realistische SONAR oplossing SONAR-DVD met drie basismappen CATALOGUS: Een toegankelijke en overzichtelijke verzameling van alle documenten en gegevens die onderzoekers moeten toelaten om zelf ‘specifieke analyse-files’ samen te stellen. CODEBOEK: Een verzameling van zes bestanden – per survey één voor de kalendergegevens en één voor de vragenlijstvariabelen- met alle beschikbare variabelen, die zo identiek mogelijk zijn gemaakt (en inzonderheid qua naam) zonder voor alle variabelen één eenduidige en eenvormige oplossing voor te stellen. MAAR: met voor elke variabele een fiche die aantallen en eventuele verschillen tussen surveys documenteert. GECONSTRUEERD: Een gemakkelijk hanteerbaar en direct toegankelijk bestand met een beperkt aantal variabelen. SONAR-gegevensbank

27. De map ‘CATALOGUS’ (I) SONAR-gegevensbank

28. De map ‘CATALOGUS’ (II) SONAR-gegevensbank

29. De map ‘CATALOGUS’ (III) SONAR-gegevensbank

30. De map ‘CATALOGUS’ SONAR-gegevensbank

31. De map ‘CATALOGUS’ (IV) SONAR-gegevensbank

32. De map ‘CODEBOEK’ (I) • Bevat voorlopig twaalf gegevensbestanden • 6 kalenderbestanden – per rij gegevens één periode van persoon X • 6 vragenlijstbestanden – per rij alle variabelen voor persoon X SONAR-gegevensbank

33. STRUCTUUR VAN DE NAMEN DER VARIABELEN De map ‘CODEBOEK’ (II) • RN: unieke identificatiecode • RNxxx: identificatiegegevens • EDxxx: onderwijsgegevens • LMxxx: arbeidsmarktgegevens • TRxxx: opleidingen en training • ATxxx: houdingen (op moment van bevraging) • CSxxx: situatie op moment van bevraging • xxx = nummer + letter (vb. ED55T of LM36F) SONAR-gegevensbank

34. WELKE DOCUMENTATIE IS BESCHIKBAAR OP DVD? De map ‘CODEBOEK’ (III) Per type van variabele  handleiding/documentatie • algemene inleiding • inleiding bij dit type variabele Per variabele  fiche • naam van variabele en label van variabele • vraagstelling in de verschillende surveys • opmerkingen (POVA) • frequenties of grafiek en statistische kengetallen SONAR-gegevensbank

35. De map ‘GECONSTRUEERD’ • Beperkt bestand met een honderdtal ‘volledig geharmoniseerde’ (en in bepaalde gevallen ‘geconstrueerde’) en voor alle surveys beschikbare variabelen • Bevat ook fiches met documentatie over constructie van deze variabelen • Bedoeling is om dit bestand tegen einde van de looptijd van het Steunpunt sterk uit te breiden SONAR-gegevensbank

36. Slotbedenking • SONAR biedt erg rijke gegevensbank  edoch: niet gemakkelijk te hanteren en dikwijls tekort aan gegevens voor analyses van specifieke kwesties of deelpopulaties • ‘re-call data’ • ‘geen gegevens over ‘vraagzijde’, tenzij via respondent • ‘duale statussen’ moeilijk te registreren • ‘eerste job’, ‘(niet) significante jobs’ • steekproefgrootte te klein voor analyses op deelgroepen • geen gegevens over onderwijsresultaten, ‘ability’, … • beperkte gegevens over motieven (voor intrede) • geen zicht op ‘keuzemogelijkheden’ • niks over gezondheid, over houding ten aanzien van risico, … • … SONAR-gegevensbank

37. Dank u wel over de aandacht !!! Voor meer informatie: www.steunpuntloopbanen.be