ALTERNATİF TEST TEORİSİ (OTANTİK ÖLÇME) Dr. Coşkun KÜÇÜKTEPE Marmara Üniversitesi

1. ALTERNATİF TEST TEORİSİ(OTANTİK ÖLÇME)Dr. Coşkun KÜÇÜKTEPEMarmara Üniversitesi

2. OTANTİK ÖLÇME Geleneksel eğitim anlayışında öğrencinin değerlendirilmesi görevi tümüyle öğretmene verilmiş bulunmaktadır. Fakat zamanla eğitim anlayışında ve buna bağlı olarak öğrencinin değerlendirilmesi anlayışında da değişmeler meydana gelmektedir

3. OTANTİK ÖLÇME Öğrenciler Otantik Ölçmede aktif olmaya yönlendirilirler, performansın yeniden gözden geçirilmesi için öğretmenlerle birlikte işbirliği yaparlar ve öğrenme sürecinin diğer adımlarına karar verirler.

4. OTANTİK ÖLÇME Öğrenmeyi yönlendiren, dar alanlara ya da derinlik ve genişlik olarak az olan konularda öğretim esnasında ve sonrasında sık değerlendirmeyi esas alır.

5. Klasik Test Teorisi ile Alternatif Test Teorisinin Karşılaştırılması

6. Geleneksel ve Alternatif Ölçme Değerlendirme Teknikleri

7. Portfolyo (Kişisel Gelişim Dosyası) • Tümel değerlendirme yöntemi ya da portfolyo olarak bilinen gelişim dosyaları, öğrencinin öğrenme süreci içerisindeki performansının ve başarısının kaydedilmesidir. Bir öğrenci gelişim dosyasında, öğrencinin yapmış olduğu çalışmanın değişik evrelerini içeren bir veya daha çok çalışma parçacıkları bulunur. • En genel anlamı ile portfolyo öğrencilerin dönem veya yıl boyunca yaptıkları çalışmaların belli standartlara göre organize edilmiş bir koleksiyonudur veya öğrencinin bir veya birden fazla konu alanında yaptığı çalışmalarının sistematik, amaçlı ve anlamlı koleksiyonu olarak tanımlanmaktadır.

8. Portfolyo (Kişisel Gelişim Dosyası) • Bir araştırma ödevi değerlendirilirken, hem süreç içerisinde gerçekleşen çalışmalar (taslak, müsvedde kâğıtları gibi), hem de son ürün değerlendirme kapsamına alınabilinir. Gelişim dosyaları matematik ve bilim alanlarında oluşturulabileceği gibi iki veya daha fazla alanı kapsayan projeler için de oluşturulabilir. Genellikle öğrenci, kendi dosyasında bulunması gerekenlere karar verme işlemine dâhil edilir. Bazen gelişim dosyası, örnek alınacak parçaları tasvir etmek amacıyla bir vitrin olarak kullanılır. Fakat öğrencinin tipik performansını gösteren parçaların toplanması maksadıyla kullanılması da iyi sonuç verir. Gelişim dosyası en iyi ve en doğru anlamında, sadece bu performanslara yer teşkil etmekle kalmaz, aynı zamanda her bir öğrencinin kendini ifade etme, kendini yansıtma ve kendi kendini analiz etme özelliklerini geliştirmede bir araç olma görevini de görür.

9. Portfolyo (Kişisel Gelişim Dosyası) Portfolyonun Genel Amaçları • Öğrenciyi süreç içinde sağlıklı bir şekilde izleyebilmek • Öğrencide öğrenme sorumluluğu ve özdisiplini geliştirmek • Tüm öğrenme sürecini(çalışma taslakları, eksiklikleri, düzeltmeleri ve harcanan zamanı) • Öğrencilere, çalışmalarının müsvedde, karalama, düzeltme gibi her aşamasının önemli ve birbiri ile ilişkili olduğu fark ettirmek. • Öğrencilerin ilgi alanlarını keşfetmek ve çoğaltmak. • Öğrencilerin kendileri ile gurur duyması sağlayarak daha fazla sorumluluk almalarına yardımcı olmak • Öğrencilerin yaratıcılıklarını geliştirmek • Öğrenciye değerlendirme becerisi kazandırmak.

10. Portfolyo (Kişisel Gelişim Dosyası) PORTFOLYONUN ÖZELLİKLERİ • Öğrencinin kendi çalışmalarının değerlendirilmesine katılımını sağlar. • Her öğrencinin bireysel olarak süreç içindeki gelişimini ve performansını izleyebilmesini sağlar. • Öğrencinin gerçekçi koşullarda değerlendirilmesini sağlar. • Öğrencinin performansını belli ve sınırlandırılmış bir zamanda değil, sürecin bütününü göz önüne alarak değerlendirir. • Öğrenme ve değerlendirmeyi birleştirir. • Puanlanmasında klasik yapı değil, Rubric (Puanlı Anahtar) kullanılır.

11. Portfolyo (Kişisel Gelişim Dosyası) Bölümleri • Özgeçmiş: Bu kısım öğrencinin ortaya koyduğu çalışmaların hangi aşamalardan geçtiğini yansıtır. • Ürünler: Bu bölüm portfolyo içinde öğrenci tarafından konulan tüm çalışmaları kapsar. • Yansıtma: Bu bölümde öğrenci yaptığı çalışmaların bir ölçüde muhakemesini yapmak amacı ile kendisi ile ilgili görüşlerini yansıtır.

12. PortfolyoTürleri 1- Sergileme: Bu tip portfolyo öğrencinin kendisini en iyi yansıttığına inandığı, temsili değeri olan çalışmaları kapsar. Henüz tamamlanmamış çalışmaları kapsamaz. Değerlendirme ve not vermek için uygun bir seçenek değildir. Bu tip portfolyolar, ürün odaklı portfolyo şeklinde de düşünülebilir. 2- Çalışma: Öğretmen ve öğrenciye süreci beraber ölçme ve değerlendirme fırsatı sunar. İkisi birlikte öğrenme anlamında büyüme ve gelişmeyi gösteren örnekleri seçer. Bu açıdan sadece biten değil, devam eden çalışma örneklerini de kapsayabilir. Bu tip portfolyolar, süreç odaklı portfolyo olarak da düşünülebilir. 3- Değerlendirme: Bu tipte tüm maddeler puanlanır, sıralanır ve değerlendirilir. Öğretmen her öğrencinin kişisel portfolyosunu bir değerlendirme amaçlı olarak saklar. Portfolyoların Değerlendirilmesi Portfolyo değerlendirilmesinde genel olarak bir sınıflama cetveli olan dereceleme ölçekleri (puanlama yönergeleri) kullanılır.

13. Rubric

14. Dereceleme Ölçekleri (Rubric) • Performansın değişen boyutlarını dikkate alarak puanlamak amacıyla kullanılan puanlama yönergeleridir. • Bütüncül (holistik) ve analitik (tahlili) olmak üzere iki biçimi vardır. • Bütüncül rubrikler öğretmenin genel süreci veya ürünü bir bütün olarak parçalarını dikkate almadan puanlamasını içerir. Örneğin, bütüncül rubriklerde bir öğrencinin cevabındaki genel yeterlilik veya kalite çok iyi, yeterli, kısmen yeterli ve yetersiz olmak üzere dört genel kategoride değerlendirilebilir.

15. Dereceleme Ölçekleri (Rubric)

16. Fen ve Teknoloji Dersi Laboratuar Raporuna Yönelik Bir Analitik Dereceleme Ölçeği

17. Açıklamalı Çoktan Seçmeli Test SORU:Aşağıdakilerden hangisi uygulama düzeyi bir davranıştır? A)Bir olgunun neden sonuç ilişkisini açıklama B) Bir formülü ezbere yazma-söyleme C) Bir sorunun çözümünde uygun ilkeleri kullanma D) Verilen bir cümleyi ögelerine ayırma E) Bir öğrencinin ÖSS başarısını yordama Cevabınızı işaretledikten sonra, cevabınızın nedenini boş bırakılan yere açıklayınız.

18. Cevap Kesinliği İndeksli (CKİ) Çoktan Seçmeli Test Araç, normal çoktan seçmeli testin yanında bir de “Cevap Kesinliği İndeksi” nin kullanılması ile öğrencinin verdiği cevaptan ne kadar emin olduğunun saptanması amacıyla kullanılır. Bu şekilde hem öğrencinin cevabı bilerek verip vermediği, hem de o bilgi yapısının zihninde nasıl yapılandığını görme olanağı vardır. CKİ genellikle altı skalada tanımlanır: 0- Kesinlikle Tahmin Ettim 1- Hemen Hemen Tahmin Sayılır 2- Cevaptan Emin Değilim 3- Eminim 4- Cevabımdan Çok Eminim 5- Cevabım Kesinlikle Doğru

19. CKİ ÇOKTAN SEÇMELİ TEST SORU: Aşağıdakilerden hangisi eğitimin ekonomik fonksiyonlarına örnek olabilir? A) Laik ve demokrat vatandaşlar yetiştirme B) Bireyin kendini gerçekleştirmesini sağlama C) Mesleğini iyi yapan vatandaşlar yetiştirme D) İlköğretim çocuklarına bakıcılık yapma E) Toplumsal değerleri yeni nesillere aktarma CKİ sayınızı bu karenin içine yazınız

20. Bu ölçme aracı öğrencinin zihnindeki bilginin oluşumunda kurulan yanlış bağlantılar, yanlış stratejiler ve sonuçta yanlış olan bilgiyi ortaya çıkarmaya çalışır. Bu araçta 7 tane doğru yanlış tipi soru vardır. Öğrenci sorulara cevap vererek daha sonra hangi soruya geçeceğini izleyerek soru dallarının sonuna gelir. DALLANMIŞ AĞAÇ

21. Dallanmış Ağaç d 1 =>2 puan 4. soru (Doğru) d y 2 =>1 puan 2. soru (Yanlış) 3 =>3 puan d y 5. soru d (Doğru) y 4 =>2 puan 1.soru (Doğru) d 5 =>1 puan 6. soru y (Yanlış) d y 6 =>2 puan 3. soru (Doğru) y d 7 =>1 puan 7. soru (Yanlış) y 8 =>0 puan

23. AÇIKLAMALI DOĞRU YANLIŞ TİPİ MADDELER Aşağıda verilen ifadeleri doğru yanlış olarak sınıflandırınız. Yanlış olarak sınıflandırdığınız maddelerde yanlış bilginin altını çizip, doğru bilgiyi yazınız. -Kültür ve uygarlık kavramlarını aynı anlamda kabul eden yazar Tevfik Fikret’tir. (Ziya Gökalp’tir.)

24. Yapılandırılmış Grid Yaşa ve seviyeye bağlı olarak dokuz ya da oniki kutucuktan oluşan bir tablo şeklinde hazırlanır. Gridi hazırlamak üzere öğretmen kendisine grid’deki kutucuk sayısı kadar soru sorar, bu soruların cevaplarını random olarak kutucuklara yerleştirir. Kutucuklardaki cevaplar birden fazla sorunun cevabı olabilir. Grid hazırlandıktan sonra öğrencilerden her sorunun cevabı için uygun kutucukları bulması ve bu kutucuk numaralarını mantıksal veya işlevsel sıraya göre dizmesi istenir. Öğrencilerin verdikleri cevaplar o konudaki bilgi seviyelerini, kavramsal bağlantılardaki yanlış bağlantıları ve bilgi eksikliklerini göstermektedir.

25. Yapılandırılmış Grid Soru 1: Yukarıdaki kutucuklardaki davranışlardan hangileri duyuşsal alan davranışlarını içerir? a) Uygun kutucukları seçiniz. (Cevap: 1,5,7) b) Seçtiğiniz kutucukları en basitten en şiddetlisine doğru sıralayınız . (Cevap: 5, 1, 7) Soru 2: .......... Soru 3: ..........

26. C1 C3 C2 C4 Yapılandırılmış Grid Analiz Yöntemi (a) • Her sorunun cevabı için uygun kutucukların seçilmesi • Bu formüle göre öğrencilerin puanları –1, 0 ve +1 arasında değişir. Bu puanı on üzerinden değerlendirmek için önce negatifliği ortadan kaldırmak amacı ile 1 ile toplanır ve elde edilen sayı 5 ile çarpılır. C1 = Seçilen doğru kutucuk sayısı C2 = Toplam doğru kutucuk sayısı C3 = Seçilen yanlış kutucuk sayısı C4 = Toplam yanlış kutucuk sayısı

27. 32 54 34 54 Öğrenci 5 kutucuk seçmiş, bunlardan 3’ü doğru, 2’si yanlış olsun. Yapılandırılmış Grid Puanlama = 0,60 – 0,50 = 0,10 Şimdi önce 1 eklenip sonra 5 ile çarpılsın. = 5 x 1,10 = 6,10 veya yuvarlak olarak 6 alabiliriz. Bir başka öğrenci 7 kutucuk seçmiş, bunlardan 3’ü doğru, 4’ü yanlış olsun. = 0,60 – 1 = - 0,40 Şimdi önce 1 eklenip sonra 5 ile çarpılsın. = 5 x (0,60) = 3

28. Yapılandırılmış Grid Analiz Yöntemi (b) Değerlendirmede ikinci aşama (mantıksal veya işlevsel sıraya koyma). Sorunun (b) şıkkının cevabı 5, 6, 9, 7 ve 2 idi. • 5 numara 6’ dan önce mi? Cevap evet ise, art arda mı geliyor? • 6 numara 9’ dan önce mi? Cevap evet ise, art arda mı geliyor? • 9 numara 7’ den önce mi? Cevap evet ise, art arda mı geliyor? • 7 numara 2’ den önce mi? Cevap evet ise, art arda mı geliyor? Varsayalım ki öğrencinin cevabı 5, 9, 6, 7, 1 şeklinde. (Evet/ Hayır) (Hayır/ Hayır) (Evet/Hayır) (Hayır/ Hayır) Her evet cevabı 1 puan, her hayır cevabı 0 puan ile değerlendirildiği için, bu öğrenci 8 üzerinden 2 puan almıştır.

29. Kelime İlişkilendirme Bu teknikte belli bir süre içerisinde, (çoğunlukla 30 saniye) bir anahtar kavramın akla getirdiği diğer kavramlar cevap olarak verilir. Hafızadan herhangi bir anahtar kavrama verilen sıralı cevabı bilişsel yapıdaki kavramlar arasında bağlantıları ortaya koyduğu ve anlamsal yakınlık gösterdiği farz edilir. Anlamsal yakınlık etkisine göre anlamsal bellekte iki kavram birbirine mesafe açısından ne kadar yakın ise o kadar sıkı ilişkidedir ve hatırlama esnasında da zihinsel araştırma daha çabuk olacağından her iki kavramla ilgili cevap daha hızlı olacaktır.

30. Kelime İlişkilendirme

31. Kelime İlişkilendirme: Değerlendirme • Öğrencilerin her anahtar kelimeye verdikleri cevap kelimelerin sayısı ve niteliği, • Anahtar kelimelere verilen cevap kelimeleri arasındaki örtüşme ve yakınlık (İlişki katsayısı), • Zihin haritası (Tanılama amaçlı).

32. Proje • Öğrenci merkezli bir öğrenme yöntemi olan proje, bireysel ve grup etkinlikleri için uygundur. Bilimsel süreç ve bilimsel düşünme becerilerinin, yaratıcılığın, iletişimin, eleştirel düşünmenin, ilgi ve motivasyonun geliştirilmesi açısından son derece önemlidir. • Bütün araştırma projelerinde bir takım temel ortak noktalar vardır: • Bir konunun seçilerek problemin tanımlanması, • Bu problemi cevaplayabilmek için kullanılan yöntem, • Yöntem sonucunda elde edilen bulgular, • Bulguların yorumlanmasını içeren son bölüm.

33. Projeyi Oluşturan Öğeler 1- Konunun seçilmesi: 2- Amacın belirlenmesi: 3- Bilgi toplama: 4- Deney yapma: 5- Bulgular ve tartışma: 6- Yazım: Yazılı metinde şu sıra takip edilebilir: • Proje ile ilgili bir özet (en üstte öğrenci ile ilgili bilgiler (isim, adres vb) hemen altında amaç, metot, ve sonuç), • Proje başlığı, • Projenin içindekiler, • Projenin amacı, • Bilgi toplama aşamasında elde edilen veriler, • Materyal ve metot, • Bulgular ve tartışma, • Sonuç ve öneriler, • Kaynakça .

34. Proje Değerlendirme Ölçeği

35. Proje Değerlendirme Ölçeği

36. Öz Değerlendirme Ölçeği 1. Bu etkinlikte ne öğrendim?:………………………. 2. Neyi iyi yaptım? Neden?:…………………………… 3. Hangi konuda zorlandım? Neden?:………………. 4. Nerede yardıma ihtiyacım oldu?:…………………….. 5. Hangi alanda kendimi daha çok geliştirmeliyim?:……… 6. Kuvvetli ve zayıf yönlerim neler?:…………………………… 7. Daha sonraki çalışmalarda neleri farklı yapacağım?:…..

37. Kavram Haritası

38. Akran Değerlendirme Ölçeği Bu form, gruptaki çalışma arkadaşlarınızın sizi değerlendirmeleri için hazırlanmıştır. Arkadaşlarınızın bu konudaki görüşlerini almak için formu doldurunuz. Size ayrılan son sütunda da kendinizi değerlendiriniz. Sorulara cevabınız “evet” ise E, “bazen” ise B, “hayır” ise H harfi yazınız. Grubun Adı: ............................. Öğrencinin Adı-Soyadı: .....................................

39. Grup Değerlendirmesi Öğrencilerin oluşturduğu küçük grupların iş birliği içerisinde, ortak öğrenme amaçlarını en üst düzeyde gerçekleştirmek amacı ile çalışma esnasında ortaya koydukları performans ve çalışma sonundaki ürünü değerlendirmek amacı ile yapılan değerlendirmelerdir.

41. Grup Değerlendirmesi ile İlgili Açık Uçlu Sorular • Grup çalışmasındaki konunuz hakkında ne düşünüyorsunuz? • Bugün grubunuzda neler oldu? Bu konuda neler hissediyorsunuz? • Grup çalışmanızda iyi olan neydi? Daha iyi ne yapılabilirdi? • Öğrendikleriniz hakkında ne düşünüyorsunuz?

42. İş/Performans Değerlendirme Eğitimde bireye kazandırılacak davranışların bir kısmı beceri mahiyetindedir ve öğrencinin bir iş yapmasını gerektirir. Bu tür hedeflerin ölçülmesi; davranışın icrası sırasında, hazırlık ve etkinliği gözlemekle, etkinlik yapıldıktan sonra da elde edilen ürünün miktar ve kalitesini değerlendirmede ve özellikle müzik, resim, beden eğitimi, iş eğitimi gibi derslerde ve diğer derslerin performans ile ilgili psiko-motor hedeflerin ölçülmesi için kullanılır. Özellikleri • Öğrencilerin bilgi ve becerilerini sergileyen, bir ürün oluşturmasını gerektiren bir alternatif değerlendirme biçimidir. • Deney yapma, uzun bir kompozisyon yazısı ve matematik işlemler yapma gibi farklı şekillerde olabilir. • Bireysel çalışmalarla olduğu kadar grup çalışmalarıyla da gerçekleştirilebilir. • Ürün kadar sürecin de değerlendirilmesine odaklanır. • Gerçek hayatla ilişkili (otantik) etkinliklerin yapılmasına fırsat tanır. • Performansın değerlendirilmesinde dereceleme ölçekleri kullanılır.

43. S Ü R E Ç İşin/performansın ölçülebilir yanları nelerdir? • Hazırlık • Bedensel veya psikolojik hazırlık • Araç-gereç hazırlığı • Çevre hazırlığı • İşlem • İzlenen yol • Güvenlik önlemleri • Malzemelerin yerli yerinde kullanılması • Hız • İşi bitirme zamanı • Ürün • Estetik • Sağlamlık • Kullanışlılık Ü R Ü N kalite

44. Üstünlükleri Nelerdir? Öğrencinin bazı becerileri yapma yeteneği hakkında, uygulanan diğer araçlardan daha objektif, güvenilir ve geçerli ölçüler sağlar. Becerinin çeşitleri bakımından, öğrencinin ne derecede uzmanlaştığının dikkatli bir ölçü ve analizini sağlar. Bir iş testi üzerinde çalışmak ve sonuçlarını tahlil etmek, öğrenciye kendi kuvvetli ve zayıf taraflarını tahlil imkanı verir. İş testleri, öğretim sonuçlarını doğrudan doğruya çalışma veya uygulama esnasında ölçerler. Zayıflıkları Nelerdir? Uygulanması fazla zaman gerektirir. Aynı anda birden çok öğrenciye uygulanması zordur. Uygulama esnasında gerek test almayı bekleyen gerekse testi tamamlayan öğrenciler ile ilgili olarak bazı disiplin sorunları ile karşılaşılabilir. Testin hazırlanması oldukça güçtür. Ancak bir beceri için hazırlanmış iyi bir test uzun zaman kullanılabilir. İş/Performans Değerlendirme