LİNUX NEDİR?

1. LİNUX NEDİR?

2. 1. Linux Nedir ? • Linux, serbestçe dağıtılabilen, çok görevli, çok kullanıcılı UNIX işletim sistemi türevidir. Linux, İnternet üzerinde ilgili ve meraklı birçok kişi tarafından ortak olarak geliştirilmekte olan ve başta IBM-PC uyumlu kişisel bilgisayarlar olmak üzere birçok platformda çalışabilen ve herhangi bir maliyeti olmayan bir işletim sistemidir.

3. Linux, temel olarak Finlandiya Üniversitesinde öğrenci olan LinusTorvalds'ın ve İnternet üzerinde meraklı bir çok yazılımcının katkıları ile geliştirilmiştir.

4. Linux gelişimi açık bir şekilde yapılmaktadır. Bunun anlamı, işletim sisteminin her aşaması açık olarak İnternet üzerinde yayınlanmakta, dünyanın dört bir yanında kullanıcılar tarafından test edilmekte, hataları ve eksiklikleri tespit edilerek düzeltilmekte ve geliştirilmektedir.

5. Geliştirmede yer alan bu açıklık Linux'un en büyük avantajlarından biridir. • 5 Ekim 1991 tarihinde 0.02 sürümü Linux ilk defa tanıtıldı.İşletim sisteminin çekirdeği için verilen numaralar kısa sürede bir standart kazandı. a.x.y seklinde belirtilen çekirdek türevlerinde y bulunulan seviyeyi, x gelişim aşamasını göstermektedir.

6. Tek sayılı x'ler geliştirme aşamalarını çift sayılı x' ler ise güvenilir Linux çekirdeklerini göstermektedirler. a ise değişik Linux sürümlerini belirtir. Bu yazının hazırlandığı Ağustos 1997 içerisinde en son güvenilir (kararlı) Linux çekirdeği 2.0.30, en son gelişim aşamasındaki çekirdek ise 2.1.47'dir.

7. 1.1 Linux'un Desteklediği Donanımlar • Linux şu anda başta IBM-PC uyumlu kişisel bilgisayarlar olmak üzere Apple, Atari ve Amiga gibi 68000 tabanlı bilgisayarlar üzerinde, Sun Sparc işlemcili iş istasyonları, Alpha işlemcili kişisel bilgisayarlar, MIPS, PowerPC, HP PA-RISC ve ARM mimarilerinde çalışmaktadır.

8. IBM uyumlu kişisel bilgisayarlar üzerinde 80386 ve üzeri (80486 80586 Pentium PentiumPro ve türevleri) değişik üreticilerin işlemcileri ile sorunsuz olarak çalışmaktadır. 80286 ve 8086 işlemcili bilgisayarlar için sınırlı kabiliyette Linux uygulamaları mevcuttur.

9. PCI, VESA, ISA ve MCA mimarilerinde her türlü anakartı desteklemektedir. • Teorik olarak 4 Gbyte'a kadar RAM desteklenmektedir.

10. AT uyumlu diskler (IDE, EIDE ve 16 bitlik MFM,RLL veya ESDI) desteklenmektedir. Kontrol kartına uyumlu destek bulunduğu sürece SCSI diskler ve diğer cihazlar desteklenmektedir. • IDE-ATAPI CD-ROM sürücüleri, ve bazı özel CD-ROM kontrol kartları desteklenmektedir.

11. Metin ekranlarda CGA, EGA, VGA, Hercules veya uyumlu kartlar desteklenmektedir. X Window ortamında genel VGA ve SVGA uyumlu kartlar ve S3, ET4000, 8514/A, ATI MACH8, ATI MACH32 gibi birçok görüntü kartı desteklenmektedir. • Birçok 10 ve 100 Mbit Ethernet kartı, ISDN, ATM, FDDI, SLIP, CSLIP, PPP desteği verilmektedir.

12. 1.2 Linux'un Kullanım Amaçları • Ücretsiz olarak dağıtılıyor ve gelişiminin hala devam ediyor olması birçok kişinin Linux'un profesyonel alanlarda kullanılamayacağının düşünmesine yol açmaktadır. Oysa Linux işletim sistemini kullanan bilgisayarlar özel kullanım başta olmak üzere birçok alanda yaygın olarak kullanılmaktadırlar.

13. Kişisel Kullanım • Linux evinde veya işinde UNIX işletim sistemi altında çalışmak isteyenler için ideal bir platformdur. Özellikle işi veya eğitimi sırasında UNIX platformlar altında çalışmak, uygulamalar kullanmak veya yazılım geliştiren kişiler kendi kişisel bilgisayarlarında benzer ortamı yakalayabilmekte ve işlerini kendi kişisel bilgisayarlarında gerçekleştirebilmektedirler.

14. Internet Sunucusu • Linux doğrudan TCP/IP desteği ile gelmektedir. Bu yönü ile TCP/IP temelli bilgisayar ağlarında hem istemci hem de sunucu olarak yaygın kullanım bulmuştur. Üzerinde hali hazırda bulunan servislerin çeşitliliği, yeni çıkan servislere hızlı ayak uydurması, kolay konfigüre edilebilmesi ve özellikle de düşük maliyeti sebebi ile yaygın olarak İnternet servislerinin verilmesi amacıyla kullanılmaktadır.

15. Zamanla verdiği ağ servisleri başka protokollere destek verecek şekilde genişletilmiştir. Şu anda Linux • WWW sunucu • DNS sunucu • NFS sunucu • NIS sunucu • X Window sunucu • BOOTP sunucu • SMTP sunucu • FTP sunucu • LIST sunucu • NEWS sunucu

16. TCP/IP servislerinin yanı sıra • NOVELL sunucu (Novell protokolü kullanarak disk ve yazıcı servisi) • SAMBA sunucu (Windows 3.1, Windows95, Windows NT ve WfW için disk ve yazıcı servisi) • APPLETALK sunucu (MacOS kullanan Apple makinalar için disk ve yazıcı servisi) • verebilmektedir.

17. Ağ Elemanı • Linux yazılım desteği ile birçok ağ elemanının yerine geçebilecek bir alternatif olarak kullanılabilmektedir. Birden fazla ağın birbirine bağlanması amacıyla bir yönlendirici (router) olarak da kullanılabilmektedir.

18. Özellikle farklı protokoller arası bir geçiş elemanı olarak yaygın şekilde Linux'tan yararlanılmaktadır. Ayrıca yönlendirici olarak kullanıldığında kolaylıkla güvenlik amacıyla firewall olarak konfigüre edilebilmektedir. Buna ek olarak bir ağ üzerinde bulunan iki segmanın trafiğini birbirinden ayıran bir köprü (bridge) olarak da hizmet verebilmektedir.

19. 1.3 Yazılım Özellikleri • Bir işletim sistemi, ne kadar mükemmel olursa olsun, uygulama yazılımlarının çokluğu ve kalitesi ile var olabilirler. Herhangi bir Linux dağıtımı içerisinde, değişik amaçlara hizmet eden birçok yazılım bulunmaktadır. Ancak her geçen gün bu dağıtımlarda yer almayan yeni yeni yazılımlar çıkmaktadır.

20. UNIX makinalar üzerinde yer alan uygulamaların çoğu, değişik platformlar altında bulunduğundan çalıştırılabilir olarak dağıtılmaz, kaynak kodu şeklinde sunulurlar. Söz konusu yazılımı kullanmak isteyen bir kullanıcı bu kaynak kodunu kendi platformunda derleyerek çalıştırır. Bu tür yazılımların birçoğu Linux altında kolaylıkla çalıştırılabilmektedir.

21. Linux'a özel veya Linux üzerinde geliştirilen yazılımlar için standart bazı FTP arşivleri vardır. Bunların en bilineni Sunsite FTP arşividir. Burada çeşitli dizinler altında konularına göre ayrılmış bir durumda elektronik devre tasarım yazılımlarından oyun programlarına kadar birçok değişik yazılım bulunmaktadır.

22. X Window Arabirimi • Linux işletim sistemi altında X Window sistemi ile Windows altındaki gibi grafik arabirimiyle birlikte çalışabilirsiniz. Windows ile uğraşan herkes rahatlıkla X Window'a geçiş yapabilir. X ile ekranda aynı anda birden fazla pencere açılabilir, fare yardımıyla birden fazla uygulama aynı anda kontrol edilebilir.

23. Pekçok uygulamanın (özellikle İnternet tabanlı) X üzerinde çalışan sürümleri vardır. Bu sayede metin tabanlı ekrana (vt100) dönmeden her işinizi X yardımıyla tamamlayabilme şansınız olur. Bu sayede Linux, bir iş istasyonu görünümüne ve kullanışlılığına sahip olacaktır.

24. X pencere denetleyici (window manager - wm) kullanıcı ile X arasında bekler ve klavye ile fareden aldığı emirleri ekranda yerine getirir. Bu emirler, pencerelerin açılması, kapatılması ve yerlerinin değiştirilmesi gibi komutlardır. Sıkça kullanılan pencere denetleyicileri fvwm, twm ve olwm'dir.

25. 1.4Linux ve Donanım Desteği • Bir işletim sisteminin tüm kartları tanıması, tüm sabit disklerle çalışabilmesi, tüm giriş/çıkış kartlarıyla uyum içinde çalışması mümkün değildir. Bu konuda çok iddalı olan tak-çalıştır sistemine sahip Windows95 bile bazen yetersiz kalabilmekte. Linux da piyasada yeralan hemen hemen bütün donanımlarla birlikte çalışabilir.

26. Linux, üzerinde matematiksel işlemci olsun veya olmasın Intel 386SX/DX, 486SX/DX/SX2/DX2/DX4, Pentium ve PentiumPro işlemcilerde sorunsuz çalışır. Bunlarla beraber AMD, Cyrix gibi firmaların işlemcileri de Linux tarafından desteklenir.

27. Matematik işlemcisi olmayan bilgisayarlarda Linux'un beyni sayılan çekirdek, matematik işlemcisine gerek duyulan kod parçalarında bu işlemciyi emüle edebilir. Burada belirtilen IBM uyumlu PCler dışında ALPHA, PowerPC, MIPS, farklı Sparc modelleri, PA-RISC gibi birçok farklı işlemciye de başarılı bir şekilde taşınmıştır.

28. Linux, kişisel bilgisayarlarda kullanılan ISA, VLB (Vesa Local Bus - yerel veri yolu), EISA, MCA (IBM Microchannel) veya PCI veriyolu mimarisi ile çalışabilirler. • Linux, SMP (symmetric multi processor) olarak da bilinen birden fazla işlemcili bilgisayarlar üzerinde de çalışabilir ve birden fazla işlemciyi en verimli şekilde kullanır.

29. Linux'un diğer işletim Sistemlerinden farkları • Linux'un diğer işletim sistemlerinden en önemli farkı açık kaynak kodlu ve ücretsiz oluşudur. Apple'ın Mac OS'i de bir Lunix yazılımı olmasına rağmen açık kaynak kodlu değildir. • Linux, Mac OS ve Windows Linux işletim sistemi açık kaynak kodlu olması dolayısıyla kişi ve kurumlar tarafından kendi isteklerine göre düzenlenebilir. Mac Os ve Windows kişilere bu özelliği sunmaz.

30. LİNUX’un Olumlu yanları • Linux ücretsizdir. Herhangi bir linux işletim sistemi dağıtımını internet adresinden indirebilirsiniz. • Linux da kullanacağınız temel programlar hali hazırda yüklü olarak kurulum ile karşınıza çıkmaktadır. • Linux da programların %90 ücretsizdir. Ücretli programlar yok denecek kadar azdır.

31. Linux Windows 'a oranla daha hızlıdır. • Linux sonsuz kişiselleştirilebilen bir işletim sistemidir. • Linux 'un her kesime veya kişiye hitap eden dağıtımları mevcuttur. • Linux dağıtımlarından bazıları Ubuntu, Open suse, Mint ,Fedora ,CentOs, Pardus Anka (Yerli İşletim Sistemi) vs. vs.

32. Linux da geliştiriciler bir kod yazdığında o kodun çalışmasından çok en verimli şekilde çalışması esas alınır. Bu da güvenlik konusunda ekstra güç sağlar. • Linux da virüs sayısı Windows için üretilenden çok daha azdır. Bu sebeple daha güvenlidir.

33. Olumsuz yanları • İlk kullanımda linux kullanıcılara zor gelmektedir. • Çoğu kez kod kullanmak zorunda kalınabilir. • Oyunların neredeyse hepsi windows için üretildiğinden dolayı oyun oynamak hayal oluyor. • Eğer Windowsdakiileri ileri tıklayıp yapılan program yüklemelerine alışmış iseniz linux da bunun olmadığını görünce zorlanabilirsiniz.

34. KAYNAKLAR • http://web.deu.edu.tr/doc/lis/lis-1.html • http://tr.wikipedia.org/wiki/Linux