مهندسی فاکتورهای انسانی جلسه دهم- عوامل محيطي (سر و صدا)

1. به نام خدا مهندسی فاکتورهای انسانیجلسه دهم- عوامل محيطي (سر و صدا) نیمسال دوم 92-93 مدرس: اهری Ahari.ergo@gmail.com رويامحمدعلي پور Roya.Ahari@gmail.com

2. اثرات وسايل محافظ گوش اثرات وسايل محافظ گوش متغير و گوناگون بوده و بستگي به طبيعت و ذات صدا، مدت زمان مشخصه، مناسب بودن وسيله، ويژگي ها و قابليتكاستن صدا و ديگرمتغيرهايممكن دارد. اثرات محافظ ها در برابر صدا كه استفاده از گوشي ها، نمدهايصداگير و تركيبي از اين دو وسيلهمي باشد، در شكلزير آمده است. رويامحمدعلي پور Roya.Ahari@gmail.com

3. اثرات وسايل محافظ گوش رويامحمدعلي پور Roya.Ahari@gmail.com

4. اثرات وسايل محافظ گوش با توجه به تحقيقات، بيشترين اثر محافظتي گوش پوش ها و نمدهايصداگير، مربوط به آن هايي ست كهدارايمايعي در درون خود هستند. اين گوش پوش ها داراييك حلقه پلاستيكي هستند محتويمايعي مانند گليسيرين است كه به دور گوش به طور مناسبي جا ميگيرند و بدينوسيله از تراوش صدا جلوگيريمي شود. رويامحمدعلي پور Roya.Ahari@gmail.com

5. مثاليبرايكنترل سر و صدا يك منبع توليد صدا مانند موتور در حالت اول بدون هيچگونهحفاظتي در حدود 80 دسي بل سر و صدا ايجادميكند. رويامحمدعلي پور Roya.Ahari@gmail.com

6. مثاليبرايكنترل سر و صدا با توجه به اينكه موتور مستقيماًرويميز نصب شده است،‌ با نصب آن رويلاستيكهاي مخصوص در فركانسهايبين 20 تا 75 هرتز مقدار سر و صدا تا حدود زياديكاهشپيداميكند رويامحمدعلي پور Roya.Ahari@gmail.com

7. مثاليبرايكنترل سر و صدا در حالت بعديديواري با مواد اكوستيك دور موتور كشيدهمي شود. رويامحمدعلي پور Roya.Ahari@gmail.com

8. مثاليبرايكنترل سر و صدا در مرحله بعد يكديوارچوبي به دور ديواراكوستيكقبليكشيدهمي شود. رويامحمدعلي پور Roya.Ahari@gmail.com

9. مثاليبرايكنترل سر و صدا ميزان سر و صداي خارج شده در هر يك از حالات و تركيب آن ها به صورت نمودار زير خواهد بود: رويامحمدعلي پور Roya.Ahari@gmail.com

10. منابع نويز • نويزخارجي • صداهاي مزاحم كه از بيرون ساختمان ميآيد. مهمترين منابع نويزخارجي عبارتند از ترافيك، صنعت، ساختمان و همسايگان • نويزداخلي • صداهاي مزاحم كه در حيطه خود ساختمان به وجود ميآيد. رويامحمدعلي پور Roya.Ahari@gmail.com

11. منابع نويز • مهمترين منابع نويزداخلي در كارخانه ها عبارتند از ماشين ها، موتورها، هواي فشرده، ماشينهايآسياب، ماشينهاي پارچه بافي، كارخانههاي چوب بري و بسياريديگر از بخش هايماشين آلات نويزدار. • مضاف بر اين، اداره ها شلوغيداخلي دارند كهناشي از تلفن ها، ماشيننويسان، ماشينهاي حساب (مكانيكي) و افراديكه در محوطه راه مي روند و حرف مي زنند، است. رويامحمدعلي پور Roya.Ahari@gmail.com

12. نويز و خواب • تأثيراتنويز بر روي دوام و كيفيت خواب تحت شرايطتجربي به طور مختصر با كمك دستگاه الكتروآنسفالوگرافموردمطالعه و بررسي قرار گرفته اند. • مطالعات و بررسي ها نشان داده است كه: • به طور جدي زمان كل خواب كاهشمييابد. • مقدار خواب عميقكاهشمييابد. • زمان سپري شده بيداري با خواب سبكافزايشمييابد. • زمان خواب آلودگي را طويلمي سازند. رويامحمدعلي پور Roya.Ahari@gmail.com

13. صدا و موسيقي • صدا همان صوت ناخواسته و ناخوشایند است. در آمریکا ”افت شنوایی در محیط کار“ اولین دلیل مشکلات سلامت است و بیش از 28 میلیون نفر تحت تاثیر کرگوشی موقت یا دایمی هستند. • ماشین‌ها،رادیو، تلویزیون، کمپرسورها،اره های برقی و... از منابع صدا هستند که تماس بیش از حد با آنها میتواند به هزاران سلول عصبی حساس در گوش آسیب بزند. سلولها سعی میکنند خودشان را مرمت کنند اما آسیب مکرر، آنها را نهایتا از بین می برد. این تخریب آنقدر تدریجی است که قابل تشخیص نیست. رويامحمدعلي پور Roya.Ahari@gmail.com

14. صدا و موسيقي • اصولاًموسيقي در كاردارايملوديبارزي است. • كاركنانهوشيارانه به آن گوش مي دهند و گاهي اوقات آهنگ آن را زمزمه ميكنند. • با شروع اينكار در امريكا، ادارات دولتي، اماكنتجاري، فروشگاه ها، ايستگاههاي قطار، اتاق هاي انتظار، رستوران ها، آسانسورها و حتي اتاق هايمسكوني با نوع متفاوتي از موسيقي ارائه مي شوند، مستمر اما بسيار آرام، فاقد مزاحمت و به سختيتأثيربدي بر رويهشياري دارد. رويامحمدعلي پور Roya.Ahari@gmail.com

15. صدا و موسيقي • موسیقی به هر نوا و صدایی گفته می‌شود که شنیدنی و خوش‌آیند باشد و انسان یا موجودات زنده را دچار تحولی کند. موسیقی بیان احساسات انسان است به وسیله اصوات. موسیقی هنری است دارای نوا و سکوت رويامحمدعلي پور Roya.Ahari@gmail.com

16. آثار موسيقي بر مغز • موسيقي مناسب مي تواند حالت مغز را تغيير داده و باعـثبرانـگيختننواحيفعاليتي مغز شود. در زيربرخي از اثرات موسيقي بر مغز را مشاهده ميكنيد: • تسريعشبكههايعصبي، انتقالات اطلاعات درشبكهعصبي بدن افزايشيافته و فرايندتفكر بهبود مييابد. • افزايشانگيزه و بالابردن قدرت تمركزطولاني مدت • افزايش بهره هوشي • افزايش گردش خون در مغز، اين عمل باعث بهبود سلامتي و تندرستيميگردد. رويامحمدعلي پور Roya.Ahari@gmail.com

17. آثار موسيقي بر مغز • بهبود حس شنوايي و روند دركآهنـگ صدا، يـادگـيريزبـانهـايخـارجيسريعترمي شود. • افزايشفعاليتهايمغزي و بهبود استعدادها و الگوهايگفتاري • ايجادمحيطي مناسب براي انجام كارهاي بزرگ رويامحمدعلي پور Roya.Ahari@gmail.com

18. آثار موسيقي بر مغز تحقیقات نشان داده است كه موسیقی می‌تواند امواج مغزی را با خود همراه كندبطوریكه هر نوع از موسیقی، باعث می‌شود كه امواج مشابه با آن در مغز ایجاد شود . ضربه‌های تندتر در موزیك باعث افزایش دقت و تمركز می‌شوند و گامهای آهسته تر باعث آرامش بیشتر می‌شوند.همچنین مشخص شده است كه اثر موسیقی بر مغز انسان حتی پس از قطع شدن آن نیز ادامه دارد . موسیقی می‌تواند باعث ایجاد تفكر مثبت در ذهن انسان شود و به همین دلیل می‌تواند در درمان افسردگی و اضطراب موثر باشد .موسیقی می‌تواند جلوی آثار مخرب استرس را بر بدن بگیرد و می‌تواند قدرت خلاقیت و خوش بینی را افزایش دهد. رويامحمدعلي پور Roya.Ahari@gmail.com

19. آثار موسيقي بر مغز موسیقی می‌تواند آثار مهم دیگری نیز بر بدن انسان داشته باشد مانند كاهش دادن فشار خون ( ‌با كاهش دادن فشار خون خطر سكته های مغزی و سایر عوارض آن كاهش می‌یابد )، افزایش ایمنی انسان، كاهش تنش در عضلات و اینكه موسیقی به ایجاد و حفظ سلامتی در انسان كمك می‌كند . در یك تحقیق كه در سال 2006 در كشورآمریكا انجام شد مشخص شد كه موسیقی می‌تواند درد ناشی از آرتروز مفاصل را نیز كاهش دهد . نشریه تخصصی پرستاری آمریكا شماره 54 صفحه 553the Journal of Advanced Nursing (June 2006; Volume 54, Page 553). رويامحمدعلي پور Roya.Ahari@gmail.com

20. موسيقيپيشزمينه • موسيقي در كاركمك به خلق جو خوشايندميكندكهكارگر را تحريكمينمايد. اين امر به ويژه در صورتي است كهكاركسلكنندهياتكراري است و يافكر و هوش را مي طلبد. • موسيقي در كارگاههاي پر سر و صدا و بزرگ يا در مشاغليكهآگاهيذهني مورد اساسي است كمترمفيد است. • زمانيكهموسيقي انتخاب شده آرام نيست، يعنيموسيقيپيشزمينه اما موسيقيمهيجي است كهنياز به گوش دادن دارد، بايد فقط برايبخشي از روز كاري نواخته شود. رويامحمدعلي پور Roya.Ahari@gmail.com

21. آثار موسيقي بر كودكان • آموزش موسيقيكلاسيك موجب بزرگتر شدن بخش هايي از مغز مي شود به طوريكه حجم ماده خاكستري مغز موسيقيدانها نسبت به افراد معموليبيشتر است. از اثرات مهم موسيقيافزايشفعاليتسيستمايمني بدن است. همچنين گوش دادن به موسيقي باعث افزايش رشد جنين و رشد ذهنيكودك بعد از تولد مي شود. طيتحقيقاتاخير ثابت شده كهموسيقي بر روي نوزادان زودرس نيزتأثير مثبت دارد (واحد علوم پزشکی دانشگاه تهران) رويامحمدعلي پور Roya.Ahari@gmail.com

22. آثار موسيقي بر كودكان • رابطه يككودك با موسيقي، قبل از تولد آغاز مي‌شود. مطالعات نشان داده است كه نوزادان در صورتيكه در سه ماه آخر حاملگي به نغمه‌هاي موسيقي گوش داده باشند رفتارشان تغيير مي‌كند. نوزادان به شدت صداها حساس‌اند و حتي عكس‌العمل‌هاي متفاوت به سبك‌هاي متفاوت موسيقي دارند. رويامحمدعلي پور Roya.Ahari@gmail.com

23. آثار موسيقي بر كودكان • در اولين ماه‌هاي تولد، نوزادان، قدرت چشمگيريبرايتشخيص شدت های مختلف دارند . كودكان، تلاش‌هاي ابتدايي خود را براي آواز خواندن از هشت ماهگي هم مي‌توانند آغاز كنند و از خود صداهايموسيقاييدرآورند و تا دوازده ماهگي قدرت خود را برايتكرارالگوهاي صوتی مشخص نشان مي‌دهند. • تا هجده‌ ماهگيهماهنگيبينحركات و ريتم و تواناييتكرار فواصل ملوديكِ به‌خصوص رشد مي‌كند. وقتي آواز خواندن واقعي آغاز مي‌شود، ‌بين سال‌هاي دوم و سوم زندگي، ابتدا كلمات را مي‌آموزد و پس از آن ريتم را. رويامحمدعلي پور Roya.Ahari@gmail.com

24. آثار موسيقي بر حيوانات • "عنکبوت و موسيقي" • وقتيموسيقي نواخته شود ، عنکبوت از تارتنيدن باز مي ماند . " ميشله"نويسنده معروف فرانسوي نقل مي کند که جوان هنرمندي که اغلب ساعات روز را به نواختن ويولون در اطاق خود ميگذارنيد  ، روزي مشاهده مي کند روي دستش که آرشه گرفته عنکبوتي سراپا به نوايويولون گوش داده و بي حرکت ايستاده است. • همچنينفردي که دراتاق مشغول نواختن ني لبک بود ،  رو به روي او بر رويديوار اتاق عنکبوتيتارميتنيد . هنگامي که صدايني لبک را شنيد از تارتنيدن باز ايستاد و بي حرکت ماند . رويامحمدعلي پور Roya.Ahari@gmail.com

25. آثار موسيقي بر حيوانات • "تاثيرموسيقي بر سگ“ • " توسگانيني"موسيقي دان شهيرايتالياييميگويدتاثيرموسيقيدرسگهابسيارشديدمي باشد و هنگامي که قطعات معروف موسيقي را مي شنود ، گوشهاي خود را تيز کرده و حالت حمله به اشخاص بيگانه را به خود ميگيرند. • "گرگ و موسيقي" • گرگ برعکس سگ بي اندازه از موسيقيفراري است . به همين جهت در بسياري از دهستانهايروسيهزارعين و کشاورزان برايبيرون کردن دسته گرگها از دهکده، آلات موسيقي  را به صدا درآورده و گرگها را از حوالي دهکده فراريمي دهند. رويامحمدعلي پور Roya.Ahari@gmail.com

26. آثار موسيقي بر حيوانات • "خرس و موسيقي" • بسياري از شکارچيان خرس، در آفريقا و آمريکا با نواختن فلوت اينحيوان را دستگيرمي سازند . بدينترتيب که خود را درمعبر خرس قرار مي دهند وهنگامي که اينحيواننزديکمي شود، فلوت را به صدا در مي آورند. خرس ازشنيدنصداي فلوت ، تعادل خود را از دست مي دهد و روي پا و دست چپ خود بلند مي شود و فوراً آن حيوان را به دام مي اندازند. رويامحمدعلي پور Roya.Ahari@gmail.com

27. آثار موسيقي بر حيوانات • " فيل و موسيقي” • فيلازشنيدننوايموسيقي متاثر و يامسرورمي گردد .  به همين جهت است که در سيرکها تا ارکستر به صدا در نيايدفيلهاعمليات اعجاب انگيز خود را نشان نمي دهند. • "اثرموسيقيبرشير” • شير با شنيدنموسيقيبي حرکت مي شود . يکي از نقاشان فرانسويبراياين که از شيرهاي باغ وحش پاريسنقاشي کند ، ارکستري را استخدام نمود . آنها با نواختن، شيرها را مدتيبي حرکت نگاه مي داشتند و به اينوسيله نقاش مزبورمي توانست از شيرهاتابلوييتهيه کند. رويامحمدعلي پور Roya.Ahari@gmail.com

28. آثار موسيقي بر حيوانات • "ماهي و موسيقي“ • به طوري که در حوضچه هايشيشهايآزمايش شده  ، هنگامي که آهنگ فلوت ياويولون منعکس شود ،  ماهيهاي شناور در آن حوضچه ها هم از حرکت ايستاده و در وسط آب توجه خود را به شنيدنموسيقي معطوف مي دارند. • " مرغ و موسيقي “ • "يکي از دانشمندان حيوان شناس آلمان که از موسيقينيز سر رشته دارد . آهنگي ساخته که با نواختن آن، مرغها زودتر از موعد معين  تخم گذاري را آغاز مي کنند. رويامحمدعلي پور Roya.Ahari@gmail.com

29. تأثير اوضاع فيزيکیمحيط کار در بهداشت روانی کارکنان • يکی از روشهايي که به ويژه در سالهای اخير در غرب متداول شده است پخش موسيقی برای افزايش عملکرد شغلی و تأثير مثبت در روحيه کارکنان هنگام کار است، علت استفاده از اين روش آن است که موسيقی باعث مي شود دوره های ملالت و خستگی کاهش پيدا کند وکارکنانهشيار بمانند. • در سال 1996، بيش از هزار سازمان مشترک برنامه خاص پخش موسيقی برای کارکنان ومشتريان خود شدند،به اين نوع موسيقیويژه ، موسيقی بالابر ياموزاک گفته مي شود. • استفاده از موسيقی هنگام انجام دادن کار در بسياری از کشورها متداول شده است. اما در مورد محرک يا اثر بخش بودن آن ، ترديدهايي وجود دارد، به طور کلی ، نتايجتحقيقات در تأکيداين نکته اين است که کارکنان از شنيدنموسيقی در محل کار خود لذت مي برند و معتقدند با شنيدنموسيقی در هنگام کار ، بر ميزانتوليد آنان افزوده مي شود. نتايج کلی تحقيقات در تأييد مطلوب بودن پخش موسيقی در هنگام کار بوده است. رويامحمدعلي پور Roya.Ahari@gmail.com

30. تأثير اوضاع فيزيکیمحيط کار در بهداشت روانی کارکنان • برای پي بردن به احساسات کارکنان درباره پخش موسيقی به هنگام کار ، تحقيقاتزيادی انجام شده است . اکثر اينتحقيقات نشان مي دهد که تقريباً دو سوم کارگران و کارمندان ترجيحمي دهند که به هنگام کار، موسيقینيز پخش شود. يک سوم بقيهنيز اظهار کرده اند استفاده يا استفاده نکردن اين روش برايشانخيلی فرق نمي کند. • موسيقیمي تواند کارگران را از بی حوصلگی ، سستی و خمودی بيرونبياورد. برخی پژوهشگران کشف کرده اند که موسيقیمي تواند ميزانتوليد را در کارهايي که دستمزدها بر حسب توليد پرداخت مي شود ، به اندازه شش درصد افزايش دهد. اينافزايش در موردکارهاي ساعتی به دوازده درصد مي رسد.بين تعداد اتفاقات غير منتظره در کارخانه هايي که موسيقی پخش مي کنند وکارخانههايي که موسيقی پخش نمي کنند، تفاوت زيادیديده نشده است. رويامحمدعلي پور Roya.Ahari@gmail.com

31. ارتعاشات • ارتعاشات عبارتند از نوسانات مكانيكيكهيا به واسطه حركات دوره اي منظم يا نامنظم بدن درباره بقيهجايگاهشتوليدمي شوند آن ها به اصطلاح نوسانات مكانيكي هستند زيرا در آخرينتجزيه و تحليل، تغييراتجزئيوضعيت است كهحايزاهميت است. • دو نقطه كه ارتعاشات در آن وارد بدن مي شوند از لحا‌ظ كارپژوهشيشاخصند: دست ها (زمانيكه با ابزارآلاتارتعاشي با ماشينكارمي شود) و پاها، باسن ها (در زمانيكهرانندگيميكنيميا در زمان سوار شدن خودرو). جهت نوسان ها بيشترطي خط دست و بازو و يا در سطح عمودي (سر تا پا) است. رويامحمدعلي پور Roya.Ahari@gmail.com

32. ارتعاشات • تأثير ارتعاشات به طور وسيعيبستگي به دوام آن ها دارد تأثيرات نامطلوب خيليسريع همانطور كه زمان پيشمي رود، افزايشمييابد. • حد تأثيراتفيزيولوژي و آسيبشناسي ارتعاشات شديداً وابسته به فركانس است. به ويژه، فركانسهاي مهم آن هايي هستند كه در رده فركانسهايطبيعي بدن مي افتد و در نتيجه باعث مقاومت مي شوند. رويامحمدعلي پور Roya.Ahari@gmail.com

33. ويژگيهاينوساني بدن انسان • بدن انسان به عنوان يك جرم ساده به همراه فركانسطبيعياش نوسان نمييابد. مطالعات و بررسي ها نشان داده است كهفركانسطبيعي در بخش هاي مختلف بدن انسان متفاوت است. • بدن شخص نشسته نسبت به ارتعاشات عمودي به صورت زيرواكنش نشان مي دهد: • 3-4 هرتز: مقاومت شديد درد مهره هاي گردن • 4 هرتز: اوج مقاومت در مهره هايكمر • 5 هرتز: مقاومت بسيارشديد در دور شانه • 20-30 هرتز: مقاومت بين سر و شانه ها • 60-90 هرتز: مقاومت در فكپاييني رويامحمدعلي پور Roya.Ahari@gmail.com

34. تأثيراتفيزيولوژي • ارتعاش بر ماهيچه ها، دستگاه گردش خون و تنفسي تا حد پايين تر و ادراكبصري و عملكردروانيحركتي به طور جدي تر تأثيرمي گذارد. رويامحمدعلي پور Roya.Ahari@gmail.com

35. انعكاساتماهيچهاي • ارتعاش، انعكاسهايماهيچهاي را توليدميكندكهباعث مي شود ماهيچهكشيده و كوتاه شود. • پس از مدت زمان طولانيكار با چكشبادي، خستگيفزونييافته باعث مي شود اينانعكاس ها تقليليابديا محو شود. • افزايش مصرف انرژي،‌ ميزان ضربان قلب و دستگاه تنفسينيز به دليلافزايشفعاليتانعكاسيماهيچههاست. رويامحمدعلي پور Roya.Ahari@gmail.com

36. نيروهايبصري • بدترينتأثير ارتعاشات بر رويديد چشم، مهم ترينتأثير آن است. زيرا: • كارايي رانندگان تراكتورها، كاميون ها و ماشينهايبنايي و ديگر خودروها را تضعيفمي سازد. • خطر تصادفات را افزايشمي دهد. • تصويربي ثبات و تيرهمي شود. رويامحمدعلي پور Roya.Ahari@gmail.com

37. ارتعاش به عنوان وسيله آزار • ارتعاش به طور ذهني به عنوان تحميل و مورد ناراحت كننده حس مي شود و از حداقل ناراحتي تا آزار غيرقابل تحمل رده بنديمي شود. • عوارض ناشي از ارتعاشات: • تداخل به همراه نفس كشيدن، به ويژهشديد در ارتعاشات 1-4 هرتز • دردهايي در ناحيهسينه و شكم، واكنشهايماهيچهاي، تق تق آرواره ها، ناراحتيهايشديد، اصولاً از 4-10 هرتز • پشت درد، به ويژه از 8-12 هرتز • كششماهيچه، سردرد، خستگي چشم، دردهايي در گلو، اختلال گفتاري، سوزش در روده و در شانه، در فركانسهاي 10-20 هرتز رويامحمدعلي پور Roya.Ahari@gmail.com