دکترشهلا فارسي

2. دکترشهلا فارسي مديرايمني وبهداشت آزمايشگاه مرجع سلامت دبيرکميته کشوري ايمني وامنيت زيستي آزمايشگاهي

3. Occupational infections USA> 10 000 (1983) < 400 (2001)

4. Laboratory acquiredinfections, LAI Biosafety Management • SARS 2003-04: 4 lab staff, 7 secondary cases • Ebola 2004: 46-y women, dead, Russia • Tb 2004: 3 cases from leaky aerosol chamber, USA • Legionella 2003: pneumonia in BMA, SMI, Sweden • Cutaneous antrax 2002: lab technician, Texas • Vaccinia 2002: 26-y lab technician, • Brazil • West Nile virus 2002: 2 cases, USA • Melioidosis 2000: microbiologist, USA • Herpes B encephalitis 1997: 23-y woman, dead

5. طراحي برنامه ايمني وشرايط تعيين مسئول ايمني • رعايت اصول کلي حفاظت وپيشگيري • تهيه وسايل حفاظتي کارکنان • مديريت درمواردريختن موادآلوده وياشکستن ظروف حاوي موادآلوده • مديريت انتقال نمونه هاي آزمايشگاهي • فرآيند سترون سازي وضدعفونينمودن • فرآيندنظافت وشستشو • مديريت انواع پسماند

6. Elements of Safety Program Safety policy خط مشي ايمني Safety officer مسئول ايمني Safety manual راهنماي ايمني

7. Elements of Safety Program Safety oriented employees مطلع نمودن کارکنان از اجراي برنامه ايمني Safety committee کميته ايمني Safetytraining آموزش ايمني Accident report گزارش حوادث

8. Elements of Safety Program Incorporate safety into procedures اجراي کامل برنامه ايمني در روشهاي کاري Safety checklist چک ليست ايمني (Continious improvement) Documentationمستندسازي

9. Safety Management • پذيرش ،آگاهي و اجراي برنامه ايمني توسط تک تک افراد (نيروهاي فني ، خدماتي و غيره) • Management responsibilities: • مسئوليت مدير ارشد: • تعيين و استقرار خط مشي ايمني • مسئوليت استقرار برنامه ايمني • تهيه مکان کاري ايمن • تهيه مواد و تجهيزات مورد لزوم

10. تعيين فردي به عنوان مسئولايمني Officer) (Safetyدرآزمايشگاه

11. Safety Officer مسئول ايمني: • طراحي ساختار برنامه ايمني بر اساس وسعت و فضاي کاري،تعداد کارکنان، تعدادبخشها و تنوع فعاليتها • برخورداري شخص از توانائي علمي و فني و احاطه بر کليه فعاليتها (سوپروايزر، مسئول کنترل کيفي و..) • نيازسنجي آموزشي • اجراي برنامه آموزشي درتمامي سطوح ورده هاي شغلي ومستندسازي نتايج • تهيه مواد و تجهيزات ايمني مورد نياز

12. مسئول ايمني • اطمينان از دريافت کتابچه هاي راهنما و دستورالعملها توسط تمامي کارکنان • بررسي و پيگيري حوادث • اطمينان از اجراي فرآيند آلودگي زدائي دربروز حوادث،مديريت پسماندهاو.. • بازرسي دوره اي و متناوب در مورد چگونگي اجراي برنامه ايمني

13. مسئوليت کارکنان: • مسئول تامين ايمني خود ، همکاران ، خانواده و محيط زيست • مطالعه تمامي دستورالعملهاي لازم درزمينه حفاظت وپيشگيري • دريافت آموزشهاي لازم ازمسئول ايمني (Safety Officer) • رعايت اصول ايمني درحين کار • استفاده از وسايل و تجهيزات ايمني • گزارش حوادث به مسئول ايمني ومسئول بخش ونيزمستندسازي آن در فرم حوادث مخاطره آميز • تهيه فرم مخصوص ودريافت امضاءازکارکنان مبني برآموزش برنامه ايمني، دريافت دستورالعملها واستفاده ازوسايل حفاظتي

14. طراحي فضا بر پايه اصول ايمني

15. قبل از هرگونه طراحي بايد عملکردووسعت کاري آزمايشگاه،تعداد،ابعادووزن تجهيزات ونيزنيرويکاري موردنيازوشرح وظايف آنها،تعدادبيماران،تعدادوتنوع آزمايشها، تعداد تختهاي فعال وتنوع بخشهاي بيمارستاني (درصورت قرارگرفتن دربيمارستان)را مد نظر قرار داد. بايدفضا طوري طراحي شودکه توانايي پاسخگويي به نيازهاي احتمالي آينده راداشته باشد. الزامات وقوانين مربوطه کشوري در موقع احداث بنا در ارتباط با وقوع بلاياي طبيعي مثل زلزله، آتش سوزي وغيره رعايت گردد. فضاي ناکافي مي تواند، اثرسوءبرايمني کارکنان ،فضاي کاري ومراجعه کنندگان ونيز اثرسوء برفعاليت مطلوب کارکنان داشته باشد.

16. اصول کلي حفاظت وپيشگيري

17. General Requirements for Personal and Laboratory safety • بايدکارکناني که در سيستم بهداشتي درماني کارميکنند،فرض نمايندکه تمامي نمونه هاي بيماران آلوده به ويروسHIV وياديگر عوامل بيماريزا با منشأخوني هستند.

18. General Requirements for Personal safety • خوردن،آشاميدن وسيگارکشيدن درتمامي بخشهاي فني آزمايشگاه ممنوع مي باشد. • از تماس دست با دهان،چشمها،گوشها،بيني وغيره بايد جلوگيري نمود • بايدازفروبردن قلم دردهان، جويدن ناخن ونيزآدامس جويدن خودداري کرد. • آ رايش کردن نيز در محيط فني آزمايشگاه ممنوع است.

19. General Requirements for Personal safety • به هيچ وجه نبايد بوسيله دست،سوزنهاي استفاده شدهاز سرنگ يکبارمصرف جداگرددويادرپوش سرسوزن روي آن قرار گيرد.در موارد خاص باکمک يک دست اين کار را انجام دهيد. • عامل30-12درصد ازموارد فرورفتگي سوزن

20. General Requirements for Personal safety • بهيچ وجه نبايدموادغذايي را دريخچال بخش هاي مختلف آزمايشگاه نگهداري نمود. • محل مناسبي براي خوردن، آشاميدن و استراحت کردن خارج از محيط کاري آزمايشگاه در نظر گرفته شود. • بايد جعبه کمکهاي اوليه در آزمايشگاه وجود داشته باشد. • بهيچوجه نبايد کودکان وافراد زير 16 سال سن به محل هاي فني آزمايشگاه وارد شوند.

21. General Requirements for Personal and Laboratory safety • همه راههاي خروج اضطراري با علائم مناسب وواضح مشخص شوندودر زمانهاي کاري باز بوده وبا وسايل وتجهيزات مسدود نشده باشند. • محل قرار گيري نواحي پرخطربايد شناسايي گردد. • بخش خدمات اضطراري از خطرات بالقوه موجود درداخل و يا نزديك ساختمان آزمايشگاه آگاه باشد. • آدرس وشماره تلفن هاي ضروري ونيزوسايل لازم جهت مقابله با حوادث اضطراري در دسترس باشد.

22. بايدمکاني جهت ارائه کمکهاي اوليه در آزمايشگاه در نظر گرفته شود. • بايد از سانتريفوژ نمودن لوله هاي بدون درپوش حاوي نمونه خون، ادرار،.... ويا مايعات قابل اشتعال خودداري نمود. • بايدبوسيله نصب توري وسمپاشي نمودن وغيره، ورود حشرات، جوندگان و... را در محيط آزمايشگاه کنترل نمود.

23. تهيه واستفاده ازوسايلحفاظتي کارکنان Personal Protective Equipment(PPE)

24. بايد هميشه دستکش در اندازه • هاي متفاوت وازموادمناسب • ومرغوب درتمام بخشهاي فني • در دسترس باشد. • خانگي - لاتکس - مقاوم به • گرماوسرماي زياد • دستکش هاي پلاستيکي يکبار مصرف • (محافظت کافي ايجادنمي کند)

25. بايد لباسهاي بيروني در قفسه هاي شخصي جدا از روپوش آزمايشگاهي قرار گيرد. • نبايد اين گونه لباس ها را جهت شستشو از آزمايشگاه خارج نمود(ترجيحاًعدم انتقال به منزل ويا خشک شويي) • استفاده از پيش بندهاي پلاستيکي يکبار مصرف يا روپوش يکبار مصرف

26. بايد در مواقع کار با مواد سمي، موادسوزاننده، مواد خطرناک شيميايي ويا امکان ريختن وپاشيدن خون و مايعات بدن و...از عينک هاي حفاظ دارويا حفاظ صورت استفاده نمود. استفاده از وسايل حفاظتي توسط کارکنان خدماتي توصيه مي شود.

27. Personal protective equipment Eye protectors • Safety glasses with side protection • Face shield (visor); two types

28. بايد وسايل کمک تنفسي مناسب دردسترس کارکنان باشد تا آنهارا درمقابل تنفس مواد آلوده ،ميکروارگانيسمها، گردوغبار گازهاوبخارمضر حفاظت کند.

29. Personal protective equipment Respirators with HEPA Full- or half facepiece respirators (replaceable filters) Decontamination; protection from particles and gas Particulate respirators (mask with filter) Protection particles; FFP1-FFP3 Powered respirators (replaceable filters, FFP1-FFP3) Airflow at min. 120 l/minute for protection

30. بايد مخصوصاًدربخش هايي که اسيد،موادسوزاننده، خورنده ويا ديگر موادشيميايي مورد استفاده قرارمي گيرند، جايگاه ثابتي را جهت شستشوي چشم در نظر گرفت. • بايد در آزمايشگاه دوشهاي اضطراري، مخصوصاً در بخشهايي که از مواد شيميايي سوزاننده استفاده مي شود، نصب گردند. (تعداد دوشهابستگي به وسعت کاري وفضاي آزمايشگاه دارد)

33. كپسولهاي گاز فشرده در اطاقک جداگانه كه داراي تهويه مطلوب بوده و دور از منابع حرارتي و نزديك حل مصرف قرار داده شده و از آنجا به محل مصرف ‌آورده شود.

34. استقرارهودهاي ايمني بيولوژيک درآزمايشگاه

35. بايد در مکانهايي که با مواد آلوده کارميشود واحتمال ايجاد آئروسل وجود دارد،درارتباط با نوع ميکروارگانيسم، هودهاي ايمني بيولوژيکي نصب گردد Risk group1- 4 Biosafety level = BSL1- 4 Biosafety cabinet = BSC class 1- 3 تقسيم بندي براساس ارزيابي خطر: Risk Management, Risk Assessment قدرت انتقال،شدت بيماريزايي، ايمن سازي ، درمان و.........

37. 1 2 3 4 Foot and mouth Disease virus Ebola virus Lassa virus Variola virus Risk Groups Hepatitis C virus HIV New castle disease Yellow fever Monkey pocks virus Lactobacillus bulgaricus (yoghurt) -Phage Tobacco mosaic virus Polio myelitis virus Rhino virus Vaccinia virus Polio virus Vibrio cholerae Biosafety Levels 4 2 1 3

39. Biosafety Cabinet of Class III

40. Biosafety Level 4

41. استفاده ازوسايل کمکي جهت برداشت مايعات باپي پت

43. استفاده ازصابون وموادضدعفوني کننده مناسب جهت ضدعفوني نمودن دست وسطوح

44. بايد سطوح کاري،فوراً بعداز آلودگي با نمونه يا بعدازاتمام کارروزانه با موادضدعفوني کننده مانندمحلول سفيد کننده خانگي که به نسبت 1/10 رقيق شده باشد، ضدعفوني گردد.(به شرط اينکه محلول اوليه داراي کلرفعال 5% باشد) • بايد تمام وسايل آزمايشگاهي به طور مرتب تميز شده وطبق برنامه تعيين شده ضدعفوني گردند و مستندسازي آن • بايدوسايلوتجهيزات، قبل از انتقال به بيرون ازمرکز جهت تعميروياتعمير در داخل مرکز با مواد ضدعفوني کننده مناسب، ضدعفوني گردندو مستندسازي آن

45. بررسي کليه کارکنان درآزمايشگاه قبل ازشروع به کار ازنظر ايمني درمقابل بيماري هپاتيت B و مستند سازي نتايج آن

46. بايد برنامه واکسيناسيون، به خصوص در مورد بيماري هپاتيت B ،تست پوستي در موردمايکو- باکتريوم توبرکولوزيس(جهت کارکناني که بااين ارگانيسم کارمي کنند) ومعاينات وآزمايشهاي دوره اي(مانندعکس برداري ازريه) اجراگردد ونتايج آن مستند شود. • نبايد خانمهاي حامله وافراد مبتلا به نقص ايمني در بخشهاي خيلي خطرناک کار کنند.

47. اجراي دستورالعمل مربوط به مديريت درمواردريختن موادآلوده وياشکستن ظروف حاوي موادآلوده ومستند سازي آن درفرم حوادث مخاطره آميز

48. Laboratory hazards • خطرات بيولوژيک بامنشأ خون و مايعات بدن • موادعفوني • موادراديواکتيو،موادشيميايي،موادآتش زا، موادسرطان زا، • جريان الکتريسيته • سوختگي • پسماندهاي خطرناک

49. Route of Exposure or Mode of Entry • فرو رفتن سوزن آلوده در پوست • برداشت مايعات با پي پت بوسيله دهان ( بلع مواد شيميايي و مواد آلوده ) • ريختن و پاشيدن مواد شيميائي و مواد آلوده • بريدگي پوست با شيشه آلات شكسته و وسايل تيز و برنده

50. Route of Exposure orMode of Entry • تماس مستقيم با مخاط (چشم،بيني ودهان) ويا پوست • تنفس مواد شيميائي و گازهاي سمي بخصوص در مواقع ريختن و يا شكستن ظروف حاوي آنها • بلع وتنفس ذرات معلق (آئروسل) در مواقع مخلوط كردن، خالي كردن محتويات پي پت و يا شكستن لوله هاي محتوي مواد آلوده • گاز گرفتگي وايجاد خراش توسط حيوانات آزمايشگاهي