Ushqimet e shëndetshme dhe ato jo të shëndetshme

1. Ushqimet e shëndetshmedheatojotëshëndetshme Kërkuesit e universitetittëBristolitthonë se konsumiiushqimevesipatatinat, çokollatatdhebiskotatmundtëdëmtojnëinteligjencën e fëmijëvenënjëkohëqëkonsumiiushqimevetëshëndetshmeshtoninteligjencën e tyre. Kërkuesit e universitetittëBristolit duke analizuar 4 mijëfëmijëngamosha 3 derinë 7 vjeçshqyrtuaninfluencën e regjimevetëndryshmeushqimoretekinteligjenca e tyre. Këtokërkimetreguan se fëmijëtnëmoshën 3 vjeçaretëcilëtushqeheshin me ushqimetëgatshmesi fast food, patatina, salsiçedhesallamkishinnjëkoeficientinteligjencetëulëtnëmoshën 8 vjeç e gjysmë. 

2. Ushqimet e Shendetshme Me FuqiSheruese --Kivi— Kyfrutivogël, plot me vleraushqyeseështëgjitashtupërplot me vitamin C (dyfishsasin e portokallit), ka mëshumë fiber se samollat, dhemundbananetsiushqim me mëshumëpotas (potasium). Perzirjaunike e vitaminavedhemineraleveqegjendennëkivindihmonkundersëmundjessëzemrës, goditjes, kancerit, dhesëmundjevetëtraktittëfrymëmarrjes. Përzirjetnatyraletëhollimittëgjakutqëgjendennëkivifunksionojnë pa efekteanësoretëaspirinësdhegjithashtundihmojnëshëndetinvaskular duke zvogëluarformacionin e mpiksjesspontanetëgjakut, zvogëlimittë LDL kolesterinës (kolesterina e keqe), dheuljessështypjes se gjakut. Shumëstudimekanëtreguar se kivijovetëmqëzvogëlonstresinoksidativdhedëmtimin e ADNs porgjithashtundihmonqelizat e dëmtuaraqëtëriparojnëvetveten.

3. --Qershit-- Kurflasimpërushqimet me teshendetshmeatykemiedheqershit. Qershitmburren me nje list tegjatetefuqivesheruese. Qershitjanetëpasura me substancaqëndihmojnëkundërinflamacionitdhekancerit. Sikurkjotëmosmjaftonte, nëstudimetlaboratorike, kuercetinidheacidiellagjik, dypërbërësqëgjendennëqershi, kanëtreguar se zbrapsindhendalojnërritjen e tumorëve e gjihashtuedheshkaktojnëqelizatkancerogjeneqëtëbëjnëvetvrasje – pa shkaktuardëmenëqelizat e shëndetshme. Qershit, përveçtjerash, kanëedhepërbërës antiviral dheantibakterial.

4. --Gujava(Guava)-- • Gujavaështënjëfrutivogëltropiakqëmundtë jet irrumbullakët, oval aponëformëdardhe. Nukjanëedheaqtëzakonshëmkështuqëështëvështirëtëgjenden, varësisht se kujeton. Pornëseigjenatëherëiavlenmundin. Gujavapërmbajnëmëshumëlisofene, antioksidantqëlufonkancerin, se sacilidofrutapoperimetjetër. Guavatpërmbajnëlisofenegatipër 20 përqindmëshumë se domatet. Trupijonënukmundtëprocesojshumëngalisofeneqëgjendennëdomatenëseatonukpërgaditen. Procesimindihmonnëthyerjen e mureve e fortavetëqelizave. Por, strukturaqelizore e këtifrutilejonqëantioksidantitëabsorbohet pa marrparasyshnësefrutikonsumohetigatuarapoashtusiështënatyral. E përveçtjerashkyfrutofronvleratushqyese pa sodium qëishtohetproduktevetëprocesuaratëdomateve. Kështuqënëseigjen… e din çfarduhettëbësh?

5. --Fasulet-- • Fasuletjanëushqimmrekullibërës. Ulinkolesterinën, rregullojnësheqerinnëgjakëdheprodhimin e insulinës, ndihmojnëshëndetin e traktitdigjestiv (tretjen) dhembrojnëkundërkancerit. Nësemendonpërushqime me fiber, proteina, dheantioksidantjusigurishtmenjëherëjushkonmendjatekmishi, frutatdheushqimet e plota, epomendomëshumë – fasuletofrojnëqëtetrijatnënjëpako. PërkëtëedhefasuletbëjnëpjesënëlistënUshqimet Me Te Shendetshme.

6. --Lakerishtet-- • Jo vetëmqëjanëtepërtëpasura me materieushqyese, porgjithashtuështëushqim pa kalori. Kaloripërkalori, ofronkatërherëkalciummëshumë se saqumështi 2 përqind. Gram për gram ofron vitamin C sanjëportokalldhehekurmëshumë se spinaqi. Ështëpërplot me vitamin A dhe me shumësasitëVitaminës K, e gjithashtu ka shumëllojetëantioksidantevekarotenoiddhefitokemikalembrojtese.

7. --Spinaqi-- • Juveçmë e diniqëspinaqiështëimirëpërshëndetintuaj, por a e kenidit se saështëimirë? Spinaqimbronngasëmundjet e syvedhehumbjessëtëpamurit, ështëimirëpërfunksionin e trurit, mbronkundërkanceritte prostates, zorrevedhetëgjirit, mbronkundërsëmundessëzemrës, goditjesnëtru (pika ne tru), dhedementis (çmenduris); zvogelonshtypjen e gjakut, është anti-inflamator, dheështëshumëimirëpërshëndetin e eshtrave. Spinaqi ka njëmoritëmaterieveushqyese duke përfshirëkëtusasitëvitamines K, kalcium, vitamin A, vitamin C, folat, magnezdhehekur.

8. --Qepet-- • Qepetkanënamtëkeqpërshkaktëefektittëtyrenëerëtëgojës, porkjonukështë e vetmjapjes e trupikyqepa ka efekt. Qepetpërmbajnëenzimetëfuqishmeqëlufojnëkancerin; konsumimiiqepes ka treguartëndihmojnëzvogëlimin e rrezikuttëkancerittë prostates dheezofagut e gjithashtuështëilidhur me zvogëlimin e vdekshmërisëngasëmundjakoronare e zemrës. Hulumtimetsugjerojnë se qepagjithashtundihmon duke mbrojturstomakunngakanceri. Qepëtpërmbajnë sulfide qëndihmojnënëzvogëlimin e shtypjessëgjakutdhekolesterines (kolesterolit), e gjithashtupërmbajnëedhe peptide qëndihmojnënëparandalimin e dëmtimittëeshtrave duke stopuarhumbjen e kalciumitdhemineralevetjeratëeshtrave.

9. --Karrotat-- Karotatjanëburimshumëimirëiantioksidanteve potent tënjohursikarotenoid. Dietatqëkanëshumëkarotenoidjanëlidhur me zvogëlimin e rrezikuttëkancerittëgjirit postmenstrual e gjithashtuedhekancerittëfshikezes se urines, zverkut, prostates, zorres, laringutdheezofagut. Nëanëntjetërdietat me pakkarotenoidjanëasociur me sëmundjekronike duke përfshirëkëtusëmundjen e zemrësdhekancertëndryshëm. Hulumtimetsugjerojnëqëvetëmnjëkarotenëditë do tëzvogëlontepërgjysmërrezikun e kancerittëmushkërive. Karotatgjithashtumundtëzvogëlojnërrezikun e kancerittëveshkavedhevezoreve. Përveçqëluftonkancerin, materietushqyesenëkarrotandalojnësëmundjetkardiovaskulare, stimulojnësisteminimunitar, ndihmojnëshëndetin e zorrëvedhepërkrahshëndetin e veshëvedhesyve.

10. --Lakera-- • Lakeraështënjështëpipërplot me vitamin K dhe C. Vetëmnjëgrusht me lakerofron 91 përqindtësasissërekomandurtëvitaminë K, 50 përqindtëvtaminës C, sasitëmirëtëfibrës, dhenjëmoritëmiratjerasimagnez, vitamin B6, folate e kështu me radhë. Dhetëgjithakëtotëmiraikenisëbashku me jomëshumë se 33 kalori. Kaloripërkalorilakeraofron 11 përqindmëshumëvitamina C se saportokallet.

11. --Brokoli-- • Vështirë se mundtëgjeshndonjëushqimtjetër me kaqshumëpërbërësnatyralqëndihmojnëshëndetinashtusibrokoli. Njëgrusht (filgjan) me brokolitëzieraofron 200 përqindtëvitaminës C tërekomanduar (prapmëshumë se portokalli), gati ka poaq vitamin K, dherrethpërgjysmëtësasissërekomanduarditoretëVitamines A, sëbashku me folate, fiber, sulfur, hekur, vitamina B dhenjëmorimaterieshtjeraushqyese. Kaloripërkaloribrokolipërmbanëgatidyherëmëshumësasitëproteinave se sabifteku – e shumëmëshumëfitonutrientmbrojtës. Po kërkonushqimetmëtëshëndetshme, jakukebrokoli!

12. --Lakera Jeshile (para)-- LakeraJeshileështëtejetushqyese, ka antioksidanttëfuqishëmdheështë anti-inflamatore. Njëfilgjan me lakerjeshiletezierapërmbajnë 1328 përqindtësasissërekomandarditoretëvitaminës K (edhe 1228% mëshumë!), 192 përqindtësasissërekomanduartëvitaminës A, dhederi 90 përqindtëvitaminës C. E përveçtjerashështëgjithashtuedheburimimirëikalciumitdhehekurit.

13. --Luleradhiqet (Pipirit)-- • Po injëjti bar iciliështëinjohurpërprishjen e oborrittështëpive ka gjithashtuhistoritëgjatëtëpërdorimitsi bar shëruesnëkulturatëndryshmerrethglobit. Njëfilgjan me flettëluleradhiqeveofron 535 përqindtësasisësërekomanduartëvitaminës K dhe 112 përqindtësasissërekomanduartëvitaminës A. Fletët e Luleradhiqeve, apopipiritashtusiiquajmë ne nëKosovë, janëgjithashtuburimimirëivitaminës C, kalciumit, hekurit, fibresdhepotases. Ngatëgjithaushqimetështëngamëtëpasurit me vitamin A, nëmesin e jeshileve (perimevejeshile) ështëburimimëimirë me beta-karotene. 

14. Ushqimetjoteshendetshme Punoi: EduinaMeka