ETİK DENETİMİ

2. ETİK DENETİMİ • Etik risk göstergeleri, • Bir etik programın incelenmesinde dikkat edilecek hususlar • Etik denetimindeki muhtemel sorunlu alanlar • Denetçilerin etik denetiminde karşılaşabileceği zorluklar

3. ETİK RİSK GÖSTERGELERİ 1 • Etik standart yerine asgari standartın (yalnızca kanunlara uyumun) yeterli olduğunun düşünülmesi • Kısa vadeli getirilerin ve düşünmenin hakim olması • Hedefe ulaşma ve pazarlama baskılarının çok güçlü olması • İşle ilgili sorunlarda ya da etik sorunlarda günü kurtaran çözümlerin ön plana geçmesi, gerektiği durumlarda köklü çözümlere gidilmemesi • Etik olmasına rağmen kısa vadede kuruma maliyet getireceği düşünülen çözümlerden kaçınılması

4. ETİK RİSK GÖSTERGELERİ 2 • Rekabetin her şeyin önünde tutulması, rakiplerin yaptıklarının yapmasının bir mazaret olarak kabulu • Kurumiçi İhbar ve bildirim mekanizmalarının ve güvencelerinin sağlanmamış olması • Etik dışı durumlarda kurumun hızlı ve net bir tavır almaması, • İş dünyasının ayrı bir yer olduğu ve kişisel etik değerlerin işyerinde geçerli olmadığının işyerinde empoze edilmesi

5. Bir etik programın incelenmesinde dikkat edilecek hususlar 1 • Öncelikle iyi bir etik programın içermesi gereken hususları içerip içermediği açısından irdelenmelidir. Bu bağlamda aşağıdaki unsurları içerip içermediğine bakmak gerekir. • Üst yönetim etik komitesi • Misyon vizyon ve değerler • Etik kod • Kurum içi etik yönetmeni ve etik komitesi • Etik eğitimi • Etik iletişim stratejisi • Yardım,bildirim hatları ve inceleme sistemi • Etkin gözetim sistemi • Bağımsız değerlendirme

6. Bir etik programın incelenmesinde dikkat edilecek hususlar 2 (diğer konular) • Etik kod kurumun temel değerlerinden hareketle ve kurum gerçeklerine uygun olarak hazırlanmış ,nasıl davranılacağını ve karar verileceğini gösteren davranış kuralları ve standartları içeren bir rehber olarak düzenlenmiş olması gerekir. • Etik kod kurumun çalışanları ile yarardaşları arasında yukarıda tanımlanan standart ve kuralların karşılıkları olarak paylaşılmış olması gerekir.çalışanların görüşlerini almak iyi bir yoldur. • Etik kod şirket gerçeklerine uygun hazırlanmış olmalıdır.

7. Bir etik programın incelenmesinde dikkat edilecek hususlar 3 (diğer konular) • Anlaşılır bir dilde açık kesin net hükümler içerecek şekilde yazılmalıdır. • Geçerlilik tarihi,genel ilkeler, üst yönetim sunum mektubu gibi temel unsurları taşımalı, • Koda aykırılık durumlarında yaptırımlar ve displin cezaları belirlenmiş olması dnetim açısından yararlıdır.

8. Denetçilerin etik denetiminde karşılaşabileceği zorluklar • Denetim için ayrılan sürelerin kısıtlı olması • Etik ve denetim etiği konusunda yetersiz bilgi, donanım ve eğitim, • Denetimin niteliğinden çok belirli bir işin belirli periyotlarla yapılmış olmasının ön planda tutuluyor olması, • Denetim sonuçlarının performans değerlendirmesinde gözönüne alınmaması

9. ULUSLAR ARASI İÇDENETİM STANDARTLARINA GÖREDENETÇİLERİN UYMASI GEREKEN ETİK KURALLAR • Uluslar arası İç Denetçiler Enstitüsü (IIA) nin Etik kuralları kapsamında • dürüstlük, • objektiflik, • gizlilik • yetkinlik konularındaki ilkeler ve davranış kuralları. • Uluslar arası içdenetim standartlarında yer alan etikle ilgili uygulama standartları

10. DENETÇİLERİN UYMASI GEREKEN ETİK KURALLAR1-DÜRÜSTLÜK • İLKE; • İç denetçilerin dürüstlüğü güven oluşturur ve böylece verdikleri hükümlere itaat edilmesine yönelik bir zemin sağlar.

11. DENETÇİLERİN UYMASI GEREKEN ETİK KURALLAR1-DÜRÜSTLÜKDAVRANIŞ KURALLARI; • İç denetçiler; • 1.1. çalışmalarını doğruluk, dikkat ve sorumluluk duygusuyla yaparlar • 1.2. hukuku gözetir ve hukukun ve mesleğin gerektirdiği özel durum açıklamalarını yaparlar. • 1.3. kanun dışı bir faaliyete bilerek ve isteyerek taraf olmaz, veya iç denetim mesleği ve kurum açısından yüz kızartıcı eylemlere girişmezler. • 1.4.Kurumun meşru ve etik amaçlarına saygı duyar katkıda bulunurlar.

12. DENETÇİLERİN UYMASI GEREKEN ETİK KURALLAR2-OBJEKTİFLİK • İLKE; • İç denetçiler inceledikleri süreç ve faaliyet ile ilgili bilgiyi toplarken, değerlendirirken ve raporlarken en üst seviyede mesleki objektiflik sergilerler. İç denetçiler ilgili tüm şartların değerlendirmesini dengeli bir şekilde yapar ve kendilerinin veya diğerlerinin menfaatlerinden çok etkilenmez.

13. DENETÇİLERİN UYMASI GEREKEN ETİK KURALLAR2-OBJEKTİFLİKDAVRANIŞ KURALLARI; • İç denetçiler, • 2.1.Değerlendirmelerinin tarafsızlığına zarar verebilecek veya zarar verebileceği varsayılabilecek herhangi bir ilişki ve faaliyete katılmazlar.bu katılım kurumun çıkarlarıyla çatışan ilişki ve faaliyetleri de içerir. • 2.2. Mesleki muhakemelerini zayıflatabilecek veya zayıflatacağı varsayılabilecek herhangi bir şeyi kabul etmezler. • 2.3. Tespit ettikleri ve açıklanmadığı takdirde faaliyetlerinin raporlanmasını bozacak tüm önemli bulguları açıklarlar.

14. DENETÇİLERİN UYMASI GEREKEN ETİK KURALLAR3-GİZLİLİK • İLKELER; • İç denetçiler elde ettikleri bilginin sahipliğine ve değerine saygı gösterir; hukuki ve mesleki bir mecburiyet olmadığı sürece de gerekli yetkilendirmeyi almaksızın bilgiyi açıklamaz.

15. DENETÇİLERİN UYMASI GEREKEN ETİK KURALLAR3-GİZLİLİKDAVRANIŞ KURALLARI; • İç denetçiler, • 3.1. Görevleri sırasında elde ettikleri bilgilerin korunması ve kullanımı konusunda ihtiyatlı olurlar. • 3.2. Sahip oldukları bilgileri kişisel menfaatleri için veya hukuka aykırı olarak veya kurumun meşru ve etik amaçlarına zarar verebilecek tarzda kullanmazlar.

16. DENETÇİLERİN UYMASI GEREKEN ETİK KURALLAR4-YETKİNLİK (EHİL OLMA) • İLKELER; • İç denetçiler, iç denetim hizmetlerinin gerçekleştirmesinde gereken bilgi, beceri ve tecrübeyi ortaya koyar.

17. DENETÇİLERİN UYMASI GEREKEN ETİK KURALLAR4-YETKİNLİK (EHİL OLMA) DAVRANIŞ KURALLARI; • 4.1. sadece görevin gerektirdiği bilgi beceri ve tecrübeye sahip oldukları işleri üstlenmelidirler. • 4.2.iç denetim hizmetlerini, uluslar arası iç denetim mesleki standartları nauygun bir şekilde yerine getirirler, • 4.3. kendi yeterliliklerini ve hizmetlerinin etkinlik ve kalitesini devamlı geliştirirler.

18. ULUSLAR ARASI İÇDENETİM STANDARTLARINDA YER ALAN ETİKLE İLGİLİ UYGULAMA STANDARTLARI 1 • 2130 YÖNETİŞİM; İç denetim faaliyeti, aşağıdaki amaçların gerçekleştirilmesi amacıyla yönetişim sürecinin iyileştirilmesi için gerekli tavsiyelerde bulunmalı ve tavsiyeleri değerlendirmelidir: • Kurum içinde gerekli etik ve diğer değerlerin geliştirilmesi, • Etkili bir kurumsal performans yönetimi ve hesap verebilirlik • Risk ve kontrol bilgilerinin kurumun gerekli alanlarına etkili bir şekilde iletilmesi, • Yönetim kurulunun, denetim komitesinin,iç ve dış denetçilerin ve üst yönetimin faaliyetleri arasında gerekli bilgilerin etkili bir şekilde iletimini sağlamak

19. ULUSLAR ARASI İÇDENETİM STANDARTLARINDA YER ALAN ETİKLE İLGİLİ UYGULAMA STANDARTLARI 2 • 2130A1; • İç denetim faaliyeti kurumun etikle ilgili amaç program ve faaliyetlerinin tasarımını,uygulanmasını ve etkinliğini değerlendirmelidir.

20. ULUSLAR ARASI İÇDENETİM STANDARTLARINDA YER ALAN ETİKLE İLGİLİ UYGULAMA ÖNERİSİ • Bu uygulama önerisi bir kurumda etik ortamın yaratılmasında kurumsal kültürün önemini vurgulamakta ve bu ortamın geliştirilmesinde iç denetçilerin oynayabileceği bir rolün de olduğunu ileri sürmektedir.Daha somut olarak bu uygulama önerisi; • Yönetişim sürecinin niteliğini tanımlar , • Bu sürecin kurum kültürü ile bağlantısını kurar, • Başta iç denetçiler olmak üzere kurumla ilişkisi bulunan herkesin etik savunuculuğu rolünü üstlenmesi ( diğer bir deyişle etik konusuna sahip çıkması ) gerektiğini belirtir. • Gelişmiş bir etik kültürünün unsurlarını,özelliklerini sayar.