Aanpakken van winkelleegstand NEPROM & Property NL, 2 oktober 2013

1. Aanpakken van winkelleegstandNEPROM & Property NL, 2 oktober 2013 Adriaan Visser Algemeen directeur Platform31

2. Inhoud presentatie Kansrijkevoorbeelden van de aanpak van winkelleegstand • Stedelijkeherverkaveling • Detailhandelsvisie en samenwerkingsafspraken • Stadsvernieuwingals business case • Combinatie clicks & bricks

3. Inhoudpresentatie Toekomstbestendigbeleid Aanpakwinkelleegstand & Versterkingwinkelstructuur

4. Kansrijke aanpakken: stedelijke herverkaveling Rotterdam Stedelijkeherverkaveling Noorderboulevard

5. Kansrijkeaanpakken: stedelijkeherverkaveling Rotterdam Stedelijkeherverkavelingop de Noorderboulevard Aanleiding Lange winkelstraat, versnipperdpandeigendom Kendeleegstandspercentage van 20%, branchevervaging, achterstalligonderhoud Doel Creërenaantrekkelijk, divers (ketens en MKB) en gestructureerdwijkwinkelgebied en hierdoorwaardetoenamevastgoed

6. Kansrijkeaanpakken: stedelijkeherverkaveling Kern aanpak Fase 1: Transformatiewinkelgebied Hoe? • Subsidie (EFRO) voor koppeling van panden • Subsidie voor verbetering en uitstraling winkelpanden • Verfraaiing buitenruimte • Gebiedspromotie

7. Kansrijkeaanpakken: stedelijkeherverkavelingstroomschema

8. Kansrijkeaanpakken: stedelijkeherverkaveling Kern aanpak Fase 2: oprichtingvastgoedfonds Hoe? Pandeigenarendrageneigendomsrecht over aanvastgoedfonds Voorafdubbeleonafhankelijketaxatie van het pand Vmg. eigenarenwordenaandeelhouder in het fonds Dividenduitkering Professioneel management

9. Kansrijkeaanpakken: stedelijkeherverkaveling Resultaten (stap 1 en 2 uitstroomschema) 35 gehonoreerdeaanvragenvoorrenovatie / verfraaiinggevel 4 koppelingen van panden Vestigingnieuwe (keten)ondernemers Branchering (3 deelvisies: dagelijkse boodschappen, gemengde functies en mode)

10. Kansrijkeaanpakken: stedelijkeherverkaveling Status oprichtingvastgoedfonds Aantalfinancieringspartnerszijningestapt Interesse van pandeigenaren Uitwerkinghaalbaarheidfonds

11. Kansrijkeaanpakken: detailhandelsvisie en samenwerkingsafspraken Middelgrotegemeente met historischcentrum in de Randstad

12. Kansrijkeaanpakken: detailhandelsvisie en samenwerkingsafspraken Middelgrotegemeente met historischcentrum in de Randstad Watkenmerktditsoortsteden? Kleinewinkelvloeroppervlaktes Risico van conserverendewerkingbestemmingsplangericht op behoudhistorischebinnenstad Risicosterkeconcurrentie van periferegebieden en nabijgelegen ‘nieuwere’ steden Spanning tussenwensaantrekken (bepaalde mate) van landelijkeketens en kleinewinkelpanden

13. Kansrijkeaanpakken: detailhandelsvisie en samenwerkingsafpraken Hoe op te lossen? Heldere detailhandelsvisie met uitwerking van • toekomstbestendige detailhandelsaanbod • consequenties voor winkelstructuur en –gebieden • dus: kiezen.. Bekrachtiging publiek-private afspraken over samenwerking om de binnenstad te versterken met een meerjarig convenant Zijn er constructies denkbaar waarbij de panden aan de voorkant in tact blijven, maar aan de achterkant fysiek worden gekoppeld?

14. Kansrijkevoorbeelden: stadsvernieuwingals business case Winschoten Experiment ‘Stadsvernieuwingals business case’ in Winschoten (gemeenteOldambt, Groningen) Regiokern in krimpgebied, Winschoteneind 2012 20% winkelleegstand Doel: rondkrijgen business case voorstadsvernieuwing / behoudregionaalkoopcentrumWinschoten Hoe? Amerikaans model van ‘Tax Increment Financing’ alsinspiratiebron

15. Model Tax Increment Financing

16. Kansrijkevoorbeelden: stadsvernieuwingals business case Toepassing TIF-model op context Winschoten Financiering middels lening die gemeente afsluit Gemeente investeert in het gebied Waardestijging vastgoed leidt tot extra OZB-inkomsten Deze meeropbrengsten worden geherinvesteerd in het project ‘Agency’ heeft bevoegdheden bijdragen van ondernemers te vragen Na afloop project (in VS vaak 25-30 jaar looptijd) komen OZB-inkomsten weer ten goede van gemeentekas

17. Kansrijkevoorbeelden: stadsvernieuwingals business case Uitgangspunt Verbeteringwinkelgebiedleidt tot omzetgroei en waardestijgingpanden Status Inrichtingwerkgroepen: investeringen, financiering en juridischinstrumentarium (Wet Kraken en Leegstand, 2010) Vnl. Publieke financiering: provincie 12,5 miljoen, gemeente 2, privaatgedeeltenogonbekend

18. Kansrijkevoorbeelden: clicks & bricks Veenendaal Veenendaalpilotstad (2012) voor ‘Het NieuweWinkelen’

19. Kansrijkevoorbeelden: clicks & bricks Veenendaal BinnenstadVeenendaal ‘digitaalaangeboden’ Past in trend van combinatie van on- en offline consumentenbestedingen Succesfactor: innovatievecombinatie online & fysiek (‘clicks & bricks’) Bijvoorbeeld gratis Wi-Fi (financiering gemeente + ondernemers) Maar: langnietalleondernemersslotenzichaanbijinitiatief Nu: in meerderestedenverdereintegratie van online- & offline strategieën

20. Toekomstbestendigbeleid

21. Provincies: Overijssel Overijssel Motie D66 tot oprichtingregionalewinkeltop (voorjaar 2013, aangenomen) CDA Overijssel bood afgelopen een ‘tienpuntenplan’ aan college GS rondom ruimtelijk beleid/aanpak winkelleegstand (mei 2013) Status Oprichtingregionalewinkeltop

22. Provincies: Noord-Brabant Noord-Brabant Oprichtingpubliek-privaatexpertteam Resultaat Advies ‘Ambitievereistkeuzes’ Kern Overheidmoetruimtelijksturen Erzijnregionaledetailhandelsvisiesnodig Explicietekeuzes (benoemenperspectiefrijke en –armelocaties) Ruimtenodigvoordynamischekarakterdetailhandel

23. Provincies: Zuid-Holland Zuid-Holland Reactieveaanwijzingaan 7 gemeenten (zomer 2013) Reden De provincie stelt dat er in de provincie Zuid-Holland sprake is van overaanbod aan winkelvloeroppervlakte en nog niet gerealiseerde ruimte uit bestemmingsplannen.

24. Gemeentelijkedetailhandelsvisies Onderdelen van eentoekomstbestendigedetailhandelsvisie + implementatie Maakcapaciteitbeschikbaar, ookvoornieuwecollegeperiode (verwachting is datwinkelleegstandverdertoeneemt). Want: Leegstand- en transformatiemanagementwordt steeds meereenvak vraagthogerprofessionaliteitsniveau Stimuleervereniging van ondernemers Maakgebruik van beschikbaarinstrumentarium (zoals BIZ, precarioheffing, Ladder DuurzameVerstedelijking, aanstellingwinkelstraatmanager, (flexibiliteit in) bestemmingsplannen)

25. Watvertelt het voorgaandeons? Erbestaan diverse kansrijkeaanpakken, maarnogtéweiniggezien de omvang (die ooknogeenstoeneemt) van winkelleegstand. Hebbengemeenteneengebrekaanvisie op hundetailhandelsbestand en de toekomsthiervan? Worden visiesvoldoendegeïmplementeerd? Publieke financiering (in iedergevalalsaanjager) lijktvooralsnogonmisbaar. GaanmeerprovinciesZuid-Holland volgen? Tijd van winstgevendgrootschalig (her)ontwikkelen is voorbij nieuwesamenwerkingsverbanden en kleinschaliger en gefaseerdontwikkelen?

26. Wat doet Platform31? Uitvraag G32-steden naar hun beleid op detailhandel en aanpak (voorkoming en terugdringing) winkelleegstand

27. Wat doet Platform31? (korte) Publicatie ‘Aanpakken van Winkelleegstand’ Kern: Inzicht in effectieve lokale en regionale aanpakken Inhoud o.a.: Op welke factoren valt er te sturen? Welke instrumenten zijn er en hoe bruikbaar zijn deze? Hoe maak je onderscheid tussen type winkelgebied en wat heeft dit voor consequenties voor het type aanpak dat je kiest? Weergave actuele discussies Onderscheid naar belangen en risico’s stakeholders