Dil-Konusma G l g Nedir - Ne Yapilabilir

1. Dil-Konusma G��l�g� Nedir - Ne Yapilabilir

3. Dil ve konusma sorunlarinin son derece yaygin olmasindan ve erken d�nem dil ve iletisim sorunlarinin genel gelisimi olumsuz olarak etkileyeceginden erken tanilama ve egitim son derece �nemlidir. Ayrica erken d�nem iletisim sorunlarinin giderilmesi ileri yaslarda ortaya �ikabilecek akademik basarisizlik ve duygusal sorunlarin da �n�ne ge�ebilmekte ya da en azindan hafifletebilmektedir

4. D�nya saglik �rg�t�n�n verileri dikkate alindiginda, �z�r guruplari i�ersinde en y�ksek orani dil ve konusma g��l�g� yasayan �ocuklar olusturmaktadir. Basbakanlik �z�rl�ler idaresi ve devlet istatistik enstit�s�n�n birlikte y�r�tt�kleri arastirmada �lkemizde engelli �ocuk oraninin 12.95 oldugu ifade edilmektedir. Dil konusma g��l�g� olan ve yaslari 0�18 yas arasinda olan �ocuklar bu oranin 3,5 ini olusturmaktadir.

5. Konusma dilin s�zl� anlatimi olup kisinin kendisi ve �evresiyle dengeli iliskiler kurma ve s�rd�rmesine yarayan, geleneksel sesli sembollerin yer aldigi ve t�m bedensel tepkiye dayali bir iletisim dizgesidir. Konusma i�in �zel tek bir organ yoktur. Konusma bir�ok organin birlikte esg�d�m i�ersinde �alismasiyla olusan bir iletisim s�recidir ve zamanla otomatik duruma gelir. Insanin sonradan kazandigi, �grendigi bir beceridir. Bu �grenme genellikle taklit yoluyla olur. Bu nedenle �ocuklar genellikle yakinlarindan ve �zellikle annelerinden konusmayi �grenirler.

6. Konusma; D�s�nleri ifade etme araci olarak kullandigimiz sembolik bir ara� olan s�zel dilin, akcigerden gelen havanin bogaz, agiz ve burun yolunda sekillenmesi sonucunda olusan seslere d�n�st�r�lerek karsimizdaki insan(lar)in kulaklari tarafindan alabilecekleri bir bi�ime d�n�st�r�lmesi islemidir. Dil ve konusma g��l�g�; Dil gelisiminde beklenen asamalarda gecikmeler olmasi, konusmanin dikkati konusana �ekecek kadar normalden farklilik g�stermesi ve iletisimin bozuldugu, koptugu durumlardir. Konusma bozukluklarinda konusmanin akisinda, ritminde, tizliginde, sesbilimlerinin �ikarilisinda ve anlasilmasinda bozukluk g�r�lebilir.

7. Dil konusma g��l�g� nedenleri; Yapisal nedenler: Konusma bozukluklarinin bazilari; konusma organlarinin yeteri kadar islevsel olmamasindan ve bazi yetersizliklerden kaynaklanir. �rnegin; dudak damak yarikligi, dis problemleri, dilalti baginin uzun olmasi, �ene kaslari, sinir sistemi zedelenmeleri (CP) , g�rme ve isitme yetersizligi, zihinsel yetersizlik� Vb Sosyal ve Psikolojik Nedenler: Bazen konusma bozukluklarinda, konusma organlari normal gelisimde oldugu halde konusma g�revlerini geregi gibi yapamamaktadirlar. Bunun nedenleri arasinda; evde konusulan dilin niteliginin bozuk olmasi, yabanci dil kullanilmasi, model olacak kisilerin azligi, uyaran yetersizligi, yanlis �grenmeler ve aliskanliklar, aile i�i siddetli �atismalar, uyum problemleri, i�e kapaniklik, ekonomik ve g�� sorunlari� Vb

8. Dil ve Konusma G��l�g� T�rleri: Gecikmis Konusma: �ocugun bebeklik d�neminde ge�irmesi gereken konusma evrelerinden birine takilmasi veya o asamalardan birine geri d�n�s� sonucunda olusan, takvim yasi ile konusma gelisimi arasindaki ciddi farkla ifade edilebilir. Gecikmis konusmada hi� konusmama veya s�zc�k darciginin birka� kelimeden olusmasi, ifade g��l�g�, anlamli c�mleler kuramama� Vb �zellikler g�r�lebilir. Gecikmis konusma genellikle zihinsel ve isitme yetersizlikleri, ciddi saglik problemleri ve siddetli aile i�i �atismalarla beraber g�r�l�r. Ke-ke-me-lik : Kisinin tekrar kekeleme endisesi ile konusma sesi, hece, s�zc�k ve deyimlerde irkilme, duraklama, uzatma, patlama, tekrarlama ve bazen bunlarin yaninda bir takim el, kol, y�z ve v�cut hareketlerinin de eslik ettigi, konusmanin ritim ve akiciliginda meydana gelen bozukluktur. �ogunlukla genetik yatkinlik ve/veya psikolojik ve sosyal travmalar sonucunda olusur.

9. Artik�lasyon bozuklugu: Artik�lasyon: Konusma seslerini �ikarma islemine denir. Artik�lasyon bozuklugu: Konusma seslerinin �ikarilis yeri, bi�imi, hizi, zamanlamasi ve basincinin hatali �retimine dayali sorunlar. �rnegin kas yerine ka�, kiz yerine kis, resim yerine yesim, balik yerine bayik, � Vb Not: Artik�lasyon bozuklugunda bir sesin hi�bir kelimede kullanilamamasi s�z konusudur. Fonoloji bozuklugu: Konusma temelini olusturan dil kurallarina ait bilgiyi � ses bilgisini � edinme g��l�g�d�r. Fonolojik bozuklukta ses birimlerin dogru motor devinimi yoluyla artik�lasyonu �retim y�n�nden bozuk degildir. Ses birimlerin dil kullanimina uygun dizilememesi s�z konusudur. �rnegin �ocuk: �i�ek kelimesini dogru s�yleyebiliyorken( � sesi basta ve ortada) sa� yerine sas, havu� yerine havus diyor. Burada �ǒ sesi sadece kelime sonunda s�ylenememektedir. Not: artik�lasyon bozuklugu ve fonetik bozukluk, konusma bozukluklari i�ersinde en sik rastlanan iki bozukluktur.

10.

11. a.-Dil egzersizleri: Dili hizli bir sekilde saga sola hareket ettirme, �Dili burna ve �eneye dogru uzatma, b.-Dudak egzersizleri: Iki dudagi agiz i�ine alma, - Ruj dagitir gibi dudaklari birbirine s�rtme, c.- Yanak egzersizleri: Iki yanagi ayni anda sisirme, �Dil ile sag ve sol yanagi sisirme, d.-�ene egzersizleri: �eneyi saga sola hareket ettirme, ��eneyi gergin tutup agiz a�ma- kapama e.-Nefes egzersizleri: Mum s�nd�rme, �Balon sisirme, �flemeli bir enstr�man �alma� Not: Burada verilen egzersizler �rnek egzersizlerdir. Her konusma bozuklugu olan bireylere bu egzersizlerin uygulanmasi uygun olmayabilir. Egzersiz programinin ayrintilarini ve uygulama sekillerini merkezimizden saglayabilirsiniz.

12. * Bozuk olan sesin orijinal halini �ocugun duyabilmesi ve hafizasinda yer edinmesi i�in dogadan yansima sesler kullanilabilir. ( �rnegin : �G� sesini �ikaramayan �ocuga, ilk olarak ^ gi gi gi ^ sesi verilir ardindan tavuk nasil ses �ikarir diye sorularak ^ git git gidak ^ s�ylenebilir.) * Tespit edilen bozukluk konusma terapisi gerektirmeyecek d�zeyde hafifse yani �grencinin konusmasinin anlasilabilirlik d�zeyi y�ksekse bozuk olan ses veya seslere y�nelik egzersiz programlari hazirlanabilir. ( bozuk sesin hece basinda, ortasinda, sonunda kelime ve c�mle i�ersindeki kullanimlarini kapsayacak egzersiz programlari) Not: Dil konusma g��l�g� birimimizde hazirlanmis �rnek egzersiz programlari bulunmaktadir. Isteyen �gretmenlerimiz faydalanabilir.

13. * Iyi bir dinleyici olunuz, konusma bozuklugu olan �ocuklari dinlemek ve sinifta dinlenilmesini saglamak egitimleri a�isindan �nemlidir. * �ocuklarin konusmasini saglayiniz. Sinif i�inde ve disinda kasitli durumlar olusturarak �ocugun konusturulmaya �alisilmasi yararlidir. ��nk� �ogu zaman bu �ocuklarda �ekingenlik sorunu vardir ve kendileri iletisim baslatamazlar. Bu konusturma �abasinda �ocugun iyi oldugu alanlarda konusturulmasi �nemlidir. * �ocuga iyi bir model olun; �gretmen konusma tarzi, tonu ve dili etkili kullanma becerisi ile �grenciye iyi bir �rnektir. * �ocugun konusmasi ile asla alay etmeyin; bu durum �ocugun sosyal olarak i�e kapanmasina ve diger �grencilerin alay etme davranisi sergilemesine neden olur. * Sabirli olun; konusma bozukluklarinin sagaltimi �ogunlukla uzun zaman alir. * �grencinin yanlis s�yledigi kelimelerin dogrusunu s�yleyin ve �ocugun tekrarlamasini isteyin.(bu s�reci sevenlikle yapmak �nemlidir). �grenci bir iki seferde dogru telaffuzu yapamazsa israrci olmayin. * Okuma par�alari okutulabilir veya �gretmen kendisi okuyarak, �ocugun bozukluk g�sterdigi sesi bilerek �ocuk gibi okur ve �grenciden hatali okumalari bulmasini isteyebilir.

14. * �alismalarda okul psikolojik danismani ve aile ile is birligi saglanmasi, �alismalar hakkinda bilgi verilerek onlarin da yardimlarinin alinmasi iyilestirme s�recini hizlandirir. * Konusma bozuklugu olan �ocuga sinif i�erisinde �esitli sorumluluklar verilerek, �ocukta �z-g�veninin gelismesi saglanabilir. Not: Unutulmamasi gereken bir nokta; konusma terapistligi bir uzmanlik alanidir; psikolojik danisman veya sinif �gretmeni sinirli seviyede �alismalar yapabilir, ileri d�zey konusma bozuklugu olan �ocuklarin uzmanlara y�nlendirilmesi �nemlidir. Kaynak�a: Topbas, S.S. (2005). Dil ve Kavram Gelisimi. Ankara: K�k Yayincilik Topbas, S.S. (2005). Sesletim Sesbilgisi Testi Kullanim Y�nergesi. Ankara:4.Aksam Sanat Okulu Matbaasi �zg�r, I.(2004). Engelli �ocuklar ve Egitimi �zel Egitim. Adana: Karahan Kitapevi En�, M., Dogan, �.,�zsoy,Y.(1987). �zel Egitime Giris. Ankara: Ankara �niversitesi Basimevi Bilir, S. (1986). �z�rl� �ocuklar ve Egitimleri. Ankara: Ayyildiz Matbaasi Karatepe, H. (2003). Okul �ncesi D�nemde Konusma Bozuklugu Olan �ocuklar. Ankara: Karatepe Yayinlari Togram, B. Dil ve Iletisim Becerilerinin �gretiminde Kullanilan Yaklasimlar

15. KATKI VE ILGINIZE TESEKK�R EDERIZ