420 likes | 708 Views
Eras MS. 1ste Informatie-avond ziekte van Devic. Van harte welkom! R.Q. Hintzen, neuroloog en afdelingshoofd MS centrum T.A.M. Siepman, neuroloog H. Velthuis, coördinator MS centrum I.A. Ketelslegers, arts-onderzoeker E.D. van Pelt, arts-onderzoeker. Ziekte van Devic. Daniëlle van Pelt
E N D
ErasMS 1ste Informatie-avond ziekte van Devic Van harte welkom! R.Q. Hintzen, neuroloog en afdelingshoofd MS centrum T.A.M. Siepman, neuroloog H. Velthuis, coördinator MS centrum I.A. Ketelslegers, arts-onderzoeker E.D. van Pelt, arts-onderzoeker
Ziekte van Devic Daniëlle van Pelt Arts-onderzoeker ErasMS
Inhoud • Achtergrond • Wat is de ziekte van Devic? • Verschillen met MS • Behandeling • Ziekte beloop ErasMS
1870 Sr Clifford Albutt – associatie ontsteking oogzenuw en ruggenmerg 1894 Eugene Devic → Syndrome neuromyelitis optica De ziekte van Devic ErasMS
Wat is de ziekte van Devic? • Neuromyelitis optica (NMO) • Neuron = zenuw • Myelum = ruggenmerg • Itis = ontsteking • Nervus opticus = oogzenuw → Ontstekingen van ruggenmerg en oogzenuwen ErasMS
Demyeliniserende ziekte ErasMS
De ziekte van Devic • Auto-immuunziekte • Stoornis van het afweersysteem waarbij er te sterke activiteit is van afweercellen tegen lichaamseigen structuren. • Natuurlijke auto-antistoffen • Kenmerk: ontsteking • Oorzaak: combinatie van genen en omgeving • Vaker bij vrouwen • Voorbeelden: Jeugddiabetes, reuma ErasMS
De ziekte van Devic • Specifieke auto-antistoffen tegen waterkanalen (aquaporine 4) in het zenuwstelsel → ontstekingen in oogzenuwen en ruggenmerg Lennon et al. Lancet 2004. 364(9451): 2106-12. Lennon et al. J Exp Med 2005. 202(4): 473-7. ErasMS
Diagnose ziekte van Devic • Klassieke combinatie: • Ontstekingen van oogzenuwen • Ontsteking van het ruggenmerg • Aanvullend (2/3) • Zichtbare afwijkingen op MRI van ruggenmerg • Geen afwijkingen op MRI hersenen, of anders dan bij MS • Aanwezigheid van aquaporine-4 antistoffen ErasMS
Symptomen Devic • Ontsteking van de oogzenuw (neuritis optica) • ↓ zicht • Pijn bij oogbewegingen • ↓ kleuren zien ErasMS
Ontsteking van de oogzenuw ErasMS
MRI oogzenuw ontsteking ErasMS
Ruggenmerg ontsteking (myelitis) → Symptomen afhankelijk van plaats van ontsteking Zwakte van de benen Stoornissen van het gevoel (doof gevoel/ tintelingen) Incontinentie voor urine of ontlasting Symptomen Devic ErasMS
MRI ruggenmergontsteking ErasMS
NMO vs MS Wingerchuk e.a. Lancet Neurology 2007 • Zeldzame ziekte Geen exacte cijfers in NL bekend ± 50 x zeldzamer • < 20% monofasisch ziektebeloop • Recidiverende ziekte vaker bij vrouwen • Vrouw : man = 5-10 : 1 • Leeftijd bij debuut gemiddeld 10 jaar ouder dan MS ErasMS
MS NMO ErasMS
MS NMO ErasMS
NMO overlap NMO MS NMO overlap Monofasische NMO Weinshenker Ectrims 2012 ErasMS
Behandeling ziekte van Devic Aanval Methylprednisolon 3 dagen 1000 mg intraveneus Plasmaferese (wisseling) Onderhoud Azathioprine (Imuran) Rituximab, cyclofosfamide, methotrexaat, mitoxantron. ErasMS
Behandeling ziekte van Devic • Symptoombehandeling • Medicatie tegen vermoeidheid • Urine-incontinentie etc. • Therapie: • Fysiotherapie • Ergotherapie • Revalidatie-arts • Ondersteuning: • Maatschappelijk werk, psychologie • Stichting Visio ErasMS
Beloop ziekte van Devic • Ernstigere aanvallen van neuritis optica en myelitis tov MS • Ernstiger beloop dan MS: aanvalsgewijs achteruitgang Collongues e.a. Neurology 2010 Collongues e.a. Arch Neurol 2011 Ketelslegers e.a. MSJ 2011 ErasMS
Beloop ziekte van Devic Ernstigere aanvallen van neuritis optica en myelitis tov MS Ernstiger beloop dan MS: aanvalsgewijs achteruitgang Monofasisch NMO: anti-AQP4 negatief Onbehandeld slechte uitkomst Collongues e.a. Neurology 2010 Collongues e.a. Arch Neurol 2011 Ketelslegers e.a. MSJ 2011 ErasMS
Ziekte van Devic en andere auto-immuunziekten Aanwezigheid van andere auto-antistoffen bij 30-50% van NMO patiënten Wingerchuk e.a. MSJ 2012 Leite e.a. Neurology 2012 ErasMS
Erasmus MC R. Hintzen I. Ketelslegers D. van Pelt Sanquin Amsterdam P. Modderman † D. Hamann NMO kenniscentrum Erasmus MC/ Sanquin ErasMS devic@erasmusmc.nl Samenwerking: The Weatherall Institute of Molecular Medicine, Oxford Prof. A. Vincent Klinikum rechts der Isar der Technischen Universität München Prof. B. Hemmer
Ziekte van Devic Take home messages Auto-immuunziekte met betrokkenheid oogzenuwen en ruggenmerg Betreft spectrum (NMO overlap) Monofasisch NMO: anti-AQP4 negatief Onbehandeld zeer slechte uitkomst Achteruitgang zeer sterk gekoppeld aan aanvallen Dus behandeling snel en aggressief ErasMS
Hartelijk bedankt voor uw aandacht! www.erasmusmc.nl/ms, Ziekte van Devic devic@erasmusmc.nl
Vraag 1 Is de antistof tegen APQ4 altijd nodig om de diagnose Devic te stellen? Nee Maar het helpt wel bij het stellen van de diagnose ±30% negatief voor de antistof Nog onbekende antistoffen ?
Vraag 2 Welke van onderstaande stellingen is juist? • A. NMO en MS zijn beide demyeliniserende ziekten • B. MS is zeldzamer dan NMO • C. De behandeling van MS en NMO is hetzelfde • D. De aanvallen bij MS zijn ernstiger dan van NMO
Vraag 3 Hoeveel patiënten met de ziekte van Devic hebben een terugkerend ziektebeloop met steeds nieuwe aanvallen? ± 80% 20% monofasische ziekte
MS vs NMO Wingerchuk e.a. Lancet Neurology 2007 ErasMS
NMO Spectrum stoornis Wingerchuck e.a. Lancet Neurology 2007 ErasMS
Cerebrale laesies op specifieke plaatsen < 10% bij presentatie 30-40% gedurende ziektebeloop ErasMS
EFNS Guidelines Sellner e.a. European J Neurol 2010 ErasMS
EFNS Guidelines Sellner e.a. European J Neurol 2010 ErasMS
EFNS Guidelines Sellner e.a. European J Neurol 2010 ErasMS