401 likes | 1.21k Views
Ашық сабақ. Алюминий және оның қосылыстары Мұғалім: Дюсембекова Мархаба Тажкенқызы. «Білмейтіндер үйренсін, ал білетіндер тағы да есіне түсірсін!». Сабақтың ұраны:. Семантикалық картаны толтыру. Семантикалық картаны толтыру. Семантикалық картасының бағалау критериясы.
E N D
Ашық сабақ • Алюминий • және оның қосылыстары • Мұғалім: Дюсембекова Мархаба Тажкенқызы
«Білмейтіндер үйренсін, ал білетіндер тағы да есіне түсірсін!» Сабақтың ұраны:
Семантикалық картасының бағалау критериясы Барлығы дұрыс - 5ұпай 8-7 дұрысы- 4 ұпай 6-5 дұрысы -3 ұпай 4- 3-2 -2 ұпай
Сілтілік жер металдарының химиялық қасиеттерін қайталау мақсатында «сәйкестік тестісі» жұргізіледі: I топ 2Ca+O2= CaH2 Ba+2H2O= MgO+CO2 MgCO3= 2CaO Ca+H2= Ba(OH)2+H2 II топ CaO+H2O= CaCO3+H2O Ca(OH)2+CO2= BeCI2 Mg+S= Ca(OH)2 Be+CI2= MgS
Ой қозғау Бұл металл рубин, сапфир,бирюза,александрит,турмалин,хризоберилл минералдардың негізгі бөлігі. Ертеде бұл металдан әдемі ыдыстар дайындаған. Күміс түстес ақ металл,өте иілімді және жұмсақ. Бұл қай металл?....
Сабақтың тақырыбы:Алюминий және оның қосылыстары Сабақтың мақсаты: Алюминийдің химиялық қасиеттерін реакция теңдеулері арқылы сипаттау. Екідайлыэлементтерқосылыстарының химиялық қасиеттеріне сәйкес реакция теңдеулерін жазаотырып, бұрын алған білімдерінқорыту. Сабақтың міндеттері: Білімділік: Оқушыларға алюминий элементі, оның атом құрылысы, табиғатта таралуы,физикалық, химиялық қасиеттері, қолданылуы, алюминий ионын анықтау туралы білім беру. Дамытушылық: Екідайлы элементтер жайлы білімді сатылай кешенді талдай отырып дамыту. Алюминиийді мысалға ала отырып жай зат ретіндегі қасиеттерін,қосылыстары олардың қолданылуы туралы мәлімет алу. Тәрбиелілік: Білімді , өз елінің ұлтын, халқын, тілін, байлығын сүйетін ұлтжанды, жастарды тәрбиелеу.
Insert кестесі Табиғатта кездесуі Физикалық қасиеті Атом құрылысы Алюминий және оның қосылыстары Химиялық қасиеттері Периодтық жүйедегі орны Қолданылуы Алынуы Қосылыстары
Периодтық жүйедегі орны 1.Химиялық таңбасы- 2.Реттік нөмірі- 3.Ar(Al)- 4.Период нөмірі- 5.Топ нөмірі-
1.Ядро заряды- 2.Электрон саны- 3.Протон саны- 4.Нейтрон саны - 5.Энергетикалық деңгей саны - 6.Валенттілігі- 7. Электрондық конфигурациясы Атом құрылысы
Табиғатта кездесуі: 1. Өзгемен салыстарғанда алатын орны- І (8,8%) 2. Өзге элементтермен салыстарғанда алатын орны-ІІІ (O2,Si) 3. Алюмосиликаттар (Al, O2, Si, Сілті Me,Сілті.жер Me) 4. Каолинит (H2O3· 2SiO2· 2H2O) саз балшық 5. Корунд (Al2O3) өте қатты, рубин(қызыл), аметист(күлгін), сапфир (көк) 6. Боксит (Al2O3 · nH2O) 7. Қазақстанда кездесетін кен орындары: Қостанай,Ақтөбе, Торғай өңірі, Орал алқабы, Павлодар облыстарында.
Биологиалық ролі: Адам ағзасының 10,5 пайызын құрайды. Қан ұйығанда өкпеде,баурда,шашта,сүйекте,жүйке жүйесінің ми қыртысының құрамына енеді. Тәуліктік қажетті мөлшері 47 гр.
Al алынуы Алғаш рет дат ғалымы Х.К.Эрстед 1825 жылы таза алюминий алды, ал 1854 жылы француз химигі А.С.Сентклер Дэвиль оны өндірісте өндіру тәсілін ашты. Алюминий минералдары каолин нефелин боксит Академик А.Е.Ферсман алюминийді ХХ ғасыр элементі, сондықтан бұл ғасырды алюминий дәуірі деуге де болады деген
Корунд (өнделген) Сапфир Рубин Корунд
Алынуы 1)Алюминийөндірісінде, шиказат ретінде көбінесе бокситтерAl2O3*xH2O жиі қолданылады. Қақтағанда олар суын жоғалтып,алюминий оксидіне айналады. • 2) Электролизарқылы: • 2Al2O3= 4Al + 3O2 – 3352 кДж • анод катод • Елімізде Павлодар қаласында Торғай кен орнындағы бокситтен электролиздік арқылы Alді алу үшін глинозем өндіретін Al зауаты жұмыс істейді.
Физикалық қасиеті: Түсі - Тығыздығы: Электр, жылу өткізгіш: (Ag,Cu); T қайнау = Иілгіштік қасиеті жоғары, ол онай фольга болып жайылады және сым түрінде созылады. күмістей ақ p=2.7 г/см3 жоғары 6600 С
Химиялық қасиеттері: Жайзаттармен: Alактивті металл, кәдімгі жағдайда жұқа оксидтікқабықша түзіледі; • 1. Al+ O2 = • Al- тотықсыздандырғыш • Al2O3 –қабықша қалыңдығы: 0,00001мм • Al2O3 –күңгірт m, жемірілуге тұрақты 2. Al + Cl2 = Al + I2 → (катализатор арқылы) Al + Br2 → Al + S = қыздырғанда
Күрделі заттармен: 1 Оксид қабықшағы химиялық әдіспен кетірліп- амальгамаланған Alсуменқарқынды әрекеттеседі Al + H2O = 2. Сұйылтылған қышқылдармен: Al + HCl = Al + Fe2O3= алюмотермия Металл оксидтерін алюминиймен тотықсыздандыру АЛЮМОТЕРМИЯдеп аталады. Бұл реа-я жүргенде t-2500 0 Сдейін жоғарылайды
Алюминий оксиді (AL2O3) Алюминий қосылыстары Алюминий гидроксиді AL(OH)3
Алюминий оксиді ақ түсті, қиын балқитын зат,Тб.= 20500С суда ерімейді, онымен әрекеттеспейді Амфотерлық оксиді қышқылдармен AL2O3 + HCL= негіздермен AL2O3+ 2NaOH +3H2O=2Na[AL(OH)4] натрий гидроксоалюминаты
Қолданылуы:1.Электролиз арқылы ме Al алу. 2. Жасанды кристалдар,лазер жасау үшін. Рубин,сапфир рубин сапфир AL2O3 Глинозём Корунд Боксит
Алюминий гидроксиді Al(OH)2 T-ақ, суда ерімейтін ұнтақ Алу: AlCl3+3NaOH=Al(OH)3↓ +3NaCl Ақ ірімшік тәрізді Қыздырғанда айырлады Амфотерлі 2AL(OH)3 =AL2О3+ 3H2O AL(OH)3 + HCL= Сілтілермен әрекеттеседі AL(OH)3 + NaOH=Nа[AL(OH)4] натрий метаалюминаты
Boeing 747 ұшақ құрамында 75 тонн алюминий бар. Жер серігі/спутник/ алюминий құймасынан жасалған
Зертханалық жұмыс • Алюминийдің сілтілермен және қышқылдармен өзара әрекеттесуі
Бекіту тапсырма: Кім жылдам? H2SO4 Cl2 NaOH HCl HCl H2SO4 Al Al2O3 Al(OH)3
Сызбанұсқаны орындау 1. Мына айналуларды жүзеге асыруға болатын реакция теңдеулерін жаз. Al→ Al2O3 → Al(OH)3→ AlCl3 → Al(NO3)3 2. Al2O3 →Al2(SO4)3 → Al(OH) → AlCl3 →Al
Химиялықдиктант: 1. Алюминийдіңэлектрондыққұрылысы. …….. 2. Алюминий табиғатта таралуы бойынша……. орында тұр.3. Жер қыртысының негізгі массасын….құрайды. 4. Қосылыстарындағы тотығу дәрежесі…… 5. Алюминийдің табиғаттағы негізгі қосылыстары…………
Үйге тапсырма §8.2 204 бет 2,3,4 жаттығу. Бағалау 18-16ұпай “5” 15-13ұпай “4” 12-10ұпай “3”
Smiley Faces сындарлы сын, не нәрсені жақсарту керек келешекке арналған комментарий: маған ұнады, бірақ келесі жолы … позитивті комментарий, не ұнады
Back to AFL Tools Smiley Faces Жартылай түсінікті Барлығы түсінікті Түсінген жоқпын