SIĞINAKLAR

1. SIĞINAKLAR

3. GİRİŞ Günümüzde adına sığınak dediğimiz yapılar insanlık tarihi kadar eskidir. İlk insan, tehlikelerden (vahşi hayvanlardan, doğal afetlerden ve düşman saldırılarından) mağaraları kullanarak korunabilmiştir. Daha sonra da Şato ve Kaleleri inşa etmiştir. Bütün çaba hayatta kalabilmeyi sağlamaktır.

4. Klasik ve modern silahlar, nükleer silahlar, biyolojik ve kimyasal harp maddelerinin tesirlerinden ve doğal yıkımlardan insanlarla, insanların yaşaması ve memleketin harp gücünün devamı için gerekli canlı ve cansız kıymetleri korumak amacıyla kullanılan veya bu amaçla inşa edilen eminyerlereSIĞINAK denir.

5. HİROŞİMADAKİ NÜKLEER İNFİLAKTAN SONRA ENKAZ

6. Bir sığınağın, içine girenlere sağladığı koruma olanağına KORUMA FAKTÖRÜ denir. Koruma faktörüne göre SIĞINAK; dışarıdaki radyasyon şiddetinin sığınak içerisindekilere kadar ulaşabilen radyasyon şiddetine oranıdır.

7. Örnek : Serpinti maksimum olduğu zaman dışarıdaki radyoaktivite 120 r/s olarak ölçüldüğü halde aynı anda sığınakta bize kadar ulaşan radyasyon şiddeti 3 r/s’dir. Sığınağımızın koruma faktörü nedir?

8. D.Ş. 120 K.F.= ------------- = ---------= 40 İ.Ş. 3 Koruma faktörü 10 dan az olan yerlere açık, Koruma faktörü 10-40 arası olan yerlere örtü, koruma faktörü 40 dan fazla olan yerlere Sığınak denir.

9. SIĞINAK YAPIMINDAN AMAÇ: 1-İnsanın hayatta kalmasını sağlamak, can ve mal kaybını azaltmak, 2-Ülkenin savaş gücünü desteklemek, 3-Hazırlıklı bulunarak düşmanı saldırıdan vazgeçirmek (Taktik hedef), 4-Az masrafla toplu korunma olanağı temin etmektir (teknik hedef)

10. Her sığınağın bir amiri bulunmalı ve günlük çalışma şekli önceden planlanmalıdır. Yapımı bir zorunluluk olmakla beraber sığınaklar çok pahalı tesislerdir.Metro,garaj,spor salonları da sığınak olarak kullanılabilir. Sığınaklar; 1-Kullanacaklara göre, 2-Kullanım amacına göre, olarak ikiye ayrılırlar.

11. KULLANACAKLARA GÖRE SIĞINAKLAR: ÖZELSIĞINAKLAR:Evlerde, resmi ve özel daire fabrika ve müesseselerin bodrumlarında veya bahçelerinde yapılır. Burada oturan aile, memur ve işçilerin korunmasını sağlamak amacıyla yapılan yapılardır. GENELSIĞINAKLAR:Nüfus ve trafik yoğunluğunun fazla olduğu yerlerde dışarıda bulunan halkın korunmasını sağlamak amacıyla yapılan sığınaklardır.

12. KULLANIM AMACINA GÖRE SIĞINAKLAR: Basınç (Blast) Sığınakları: Nükleer silahların anı (ışık, ısı, basınç ve ilk radyasyon) ve kalıntı (Radyoaktif serpinti) etkileriyle konvansiyonel silahların tesirlerine, kimyasal ve biyolojik harp maddelerine karşı korunmak amacıyla devlet tarafından inşa edilen sığınaklardır.

13. Radyoaktif Serpinti Sığınakları: Nükleer silahların radyoaktif serpinti etkilerine karşı korunmak amacıyla inşa edilen sığınaklardır.

14. Radyoaktif Serpinti Sığınakları 1-Aile Hafif Serpinti Sığınağı (Bodrum, beton blok Sığınağı) 2-Aile Serpinti Sığınağı

15. 1-Aile Hafif Serpinti Sığınağı (Bodrum, beton blok sığınağı): Halen mevcut veya yeniden yapılacak binaların bodrumlarında bir veya bir kaç ailenin korunması için inşa edilen basit ve ucuz bir sığınaktır. Daha doğrusu bodrum içine yapılacak ikinci bir odadır.

17. Yapılacak yerin özelliğine göre aile serpinti sığınakları iki tür inşa olunabilir. (1) Yerüstü Çift Duvar Sığınağı : Sığınağın yapılacağı yerin toprak altı sert veya fazla sulu olduğu zaman yerüstü çift duvar sığınağı yapılır. Yapı Tarzı : Bu sığınağın duvarları 20 cm, kalınlığında beton bloklardan çift duvar şeklinde yapılır. İki duvar arasında 50 cm.lik bir aralık bırakılır, Bu aralık ince kırılmış taş ve toprakla doldurulur. Böylece 90 cm. kalınlığında bir duvar meydana getirilir.

19. (2) Yer altı beton sığınağı : Sığınak yapılacak yerdeki toprak kazılmaya elverişli olduğu zaman toprak altına gömülü beton duvar ve tavanlı yer altı beton sığınağı yapılır. Beton tavan üzerinde 70 cm. kadar toprak bulunmalıdır. Bu tip sığınaklar evin yanında ve yakınında yapılarak bodrumdan sığınağa geçiş temin edilir. Bu maksatla sığınağın girişinde bir kapak ve dikine bir gezici merdiveni bulunur.

20. YERALTI BETON SIĞINAĞI

21. SIĞINAKLARA İLİŞKİN ÖZELLİKLER 1- BÜYÜKLÜK : İnsan başına en az bir metrekarelik yer ayrılır. Yapı inşaat alanının binde 30’dan az olamaz. Kişi adedi (kişi başına 20 m2 inşaat alanı hesabıyla) toplam yapı inşaat alanı 20 sayısına bölünmek suretiyle bulunacaktır. İç yüksekliği 2.40 m. den aşağı olamaz.

22. 2- DUVAR KALINLIGI : 60 cm. beton, 75 cm. tuğla veya taş yada 90 cm. sıkıştırılmış topraktan olmalıdır. Bahçelerde yapılacak yer altı veya yer üstü serpinti sığınaklarında döşeme ve tavan kalınlıkları içinde bu ölçülere uyulur.

23. 3- GİRİŞ YERİ : Sığınağın girişi merdivensiz veya az merdivenli, kapılar şiddetli hararete ve basınca dayanıklı ve giriş en az iki dik açı yapacak şekilde zikzaklı olmalıdır. Gidişte zikzak sağlanmıyorsa kapı önüne emniyet duvarı yapılarak direk basınca karşı korunmalıdır. Çok merdiven girişi güçleştirir ve zaman kaybına neden olur. Ayrıca kapılar sağlam metallerden yapılmalıdır.

24. 4- HAVALANDIRMA: Sığınağın çeşidi ne olursa olsun hem mekanik ve hem de tabii havalandırma ile yeterli olmalı, mekanik havalandırmanın kapasitesi; 25 kişiden az insan barındıracak sığınaklarda 0,75 metreküp/saniye, 25-50 kişi barındıracak sığınaklarda 1,5 metreküp/saniye, 50 kişiden fazla insan sığınaklarda 2 metreküp/saniye olmalıdır. Havalandırma sistemi klima cihazı, menfezler veya yapı perdesi ile sağlanmalıdır. Radyoaktif tozların sığınak içine girmesini önleyici hava filtresi hava borusuna konulmalıdır

25. DİĞER ÖNLEMLER : 1- Sığınaktan nasıl kimlerin yararlanacağı önceden planlanmalıdır. 2- Sığınak olarak ayrılan bodrum veya zemin katların dışarı bakan pencereleri kum veya toprak dolu torbalar, tuğla veya beton bloklar dizilerek kapatılmalı, kapı önüne kum torbaları dizilerek emniyet duvarları yapılmalıdır.Bodrumların toprak seviyesi üzerinde kalan kısımları varsa buralarda toprak veya kum torbaları, tuğla veya briket duvarlarla pekiştirilmelidir. Tavanları zayıf binaların bu kısımlarını toprak, tuğla, briket gibi şeyler dizilerek radyasyona karşı koruma imkanı artırılmalıdır.

26. 3- Sığınakta aydınlatma yeterli olmalıdır. Ancak sığınak havasını bozmadan çalışan aydınlatma kaynağı bulundurmalıdır. 4- Sığınakların tipi ne olursa olsun en büyük düşmanı yüksek basınç ve büyük yangınlardır. Bu iki büyük tehlikeye karşı gereken önlemler alınmalıdır.

27. 5- Sığınağın dışarı ile haberleşmesi sağlanmalı ve bu husus önceden kontrol edilmelidir. 6- Sığınağın tefrişine özen gösterilmeli, fakat gereksiz eşya sığınağa sokulmamalıdır. 7- Yemeklerin pişirilmesinde gaz ocağı tercih olunmalı, sığınaktaki oksijeni azaltmamak için zorunlu hallerde kullanılmamalıdır. 8- Yatmak için ikili veya üçlü ranzalar konulmalıdır. Ranzalardan oturmak içinde yararlanılmalıdır.

28. 9- Sığınaklarda pisliklerin dışarı atılması için ağzı kapalı kaplar ve plastik torbalar kullanılır. Sığınaklarda her 25 kişiye bir hela ve her 50 kişiye bir pisuar yapılmalıdır. Sığınağa hela yapmak mümkün olmuyorsa tek kişilik kova helaları veya ağzı büzülebilen naylon torbalar kullanılır. 10-Sığınağa girilirken gerekli ve yeterli gıda maddeleri, araç, gereç ve malzemeler unutulmamalıdır, 11-Kirlenmiş araziden gelindiğinde sığınağa girmeden önce gerekli temizlik yapılmalı, NBC maddelerinin sığınağa bu yolla girmesi engellenmelidir.

29. 12- Sığınakların yer ve tipinin seçiminde maksat ve saldırı silahının gücü bulundurulmalıdır. Her ülkenin sığınak politikası olmalıdır. Sığınak politikaları uzun vade için tespit edilir, uygulamaya konulur. Bu politikanın saptanmasında şu hususlar dikkate alınmalıdır,

30. 1- Öncelikle hassas bölgeler saptanmalıdır, (hedef tahlili) 2- Düşmanın kullanılması muhtemel silahın cins ve kudreti tahmin edilmelidir. 3- Tahliye imkanları araştırılmalıdır. 4- Bütün yurdun sığınak ihtiyacı belirlenmeli ve nerelere ne tür sığınak yapılacağı planlanmalıdır. 5- Sığınakların yapım ve korunma masraflarının nasıl karşılanacağı ve barışta nasıl kullanılacağı hesaplanmalıdır. 6- Sığınakların büyüklüklerinin ne olacağı kararlaştırılmalıdır.

31. Serpinti Sığınaklarının Yapılacakları Yer, Tesis ve Yapılar: Serpinti sığınakları, belediye ve mücavir alan sınırları içinde ve dışında imar planı bulunan ve bulunmayan alanlardaki binalarda yapılır. Ancak; a) 8 daireden az bağımsız bölümü olan konutlarda, b) İnşaat alanı 800 m2’den az olan işyerlerinde, c) İnşaat alanı 800 m2’den az olan konut ve işyeri olarak kullanılan yapılarda, d) Belediye ve Mücavir alanlar dışında köy nüfusuna kayıtlı ve köyde sürekli oturanlar tarafından yapılan ve ruhsata tabi olmayan yapılarda, sığınak yapma zorunluluğu aranmaz.

32. Sığınakların Kimler tarafından yapılacağı: Resmi ve özel bütün tesis ve yapılarda yaptırılacak sığınakların yapım ve bakım giderleri bu yerlerin malik ve idareleri tarafından karşılanır.

33. Gerektiğinde Genel Sığınak Olarak Kullanılacak Yerler: Yapılacak metroların gerektiğinde genel sığınak olarak inşa edilmeleri esastır. Sinema, tiyatro, eğlence yeri, otopark, garaj, kapalı çarşı ve pasaj gibi yapı ve tesislerin yer altında inşa edilmelerinin teşvik için belediyelerce her türlü kolaylık sağlanması ve buraların gerektiğinde genel sığınak olarak kullanılması için gerekli tedbirlerin alınması zorunludur.

34. Sığınakların Bakımı, Muhafazası ve Denetimi: Resmi ve özel bütün tesis ve binalara ait sığınakların bakım ve muhafazası sığınağın bulunduğu binanın görevlendirilen yöneticisi denetiminde bina koruma amirince sağlanır. Sığınak ve sığınak olarak kullanılacak yerlerin denetimleri, mülki idare amirinin sorumluluğunda belediyeler ve mahalli sivil savunma birimlerince yapılır.

35. Sığınakların Tapuya Tescili: Yapıların bodrum katlarında veya bahçelerinde yapılacak sığınaklar kat maliklerinin müşterek mülkü olarak tapuya tescil edilir. Sığınaklar Kat Mülkiyeti Kanununda belirtilen ortak alanlardan olup bu hali ile yönetilir. Bu sığınaklar bağımsız olarak sığınak amacı ile olsa dahi satılamaz, kiralanamaz, devredilemez ve amacı dışında kullanılamaz.

36. Yapı, Ruhsat ve Kullanma İzinlerinin Verilmesi: • Sığınakların yapımı zorunlu bulunan bina ve tesislere gerekli sığınak yeri ayrılmadıkça yapı izni, sığınak tesis edilmedikçe de kullanma izni verilmez. • Yapı ruhsatiyesi verilen bina ve tesislere yapı kullanma izin belgesi verilmeden önce, ilgili idarelerce mülki idare amirliklerinin sığınağın Yönetmelik hükümlerine uygun olduğuna ilişkin yazılı görüşünün alınması zorunludur.

37. Oturma ve kullanma izni verilmiş yapıların sığınak olarak ayrılmış bölümlerinde yapı değişikliği yapılamaz. Ancak sığınak özelliğini kaybetmemek ve gerektiğinde sığınak olarak kullanılmak üzere mülki amirin izni ile barışta başka amaçlarla kullanılabilir.

38. İmar planlarında genel sığınak yerleri belirlenerek işaretlenir. İmar planları ve belediye meclisi kararları ile bu Yönetmeliğe aykırı hüküm getirilemez.

39. Sorumlu Makam: • Sığınak Yönetmeliğinin uygulanmasından belediye ve mücavir alan sınırları içinde belediyeler, bu alanlar dışında valilikler yetkili ve sorumludur. • Sığınak Yönetmeliğinin uygulanmasında yapımla ilgili konularda tereddüde düşülen hususlarda Bayındırlık ve İskan, sair hususlarda İçişleri Bakanlığının yazılı görüşü alınır ve bu görüşe uyulur.

40. SIĞINAKLARDA ALINACAK TEDBİRLER Sığınaklarda ; dışarıdaki radyoaktif serpinti tehlikesinin geçmesi için bir iki hafta hatta daha fazla kalmak mecburiyeti olabilir. Bu sebeple bütün ihtiyaçlar önceden düşünülerek sığınak içindeki hayat ona göre organize edilmelidir. Saldırı ve Radyoaktif Serpinti İkazı verildiği zaman bu sığınaklara girilecek ve çıkma müsaadesi verilinceye kadar içeride kalınacaktır.

41. SIĞINAKLARDA BULUNDURULACAK MALZEMELER 1.Yiyecek ve İçecek Maddeleri Sığınaklarda en az 14 günlük gıda maddesi ve su stoku bulundurulur.Bozulacak maddeler dayanma süresine göre zaman zaman değiştirilir. Bu maddeler Seferberlik ve Savaş halinde Mülki Amirliklerin talimatıyla temin ve stok edilir.

42. 2.Tıbbi Malzemeler 3. Yangın Söndürme Malzemeleri 4.Sığınakta Bulunması Gerekli Diğer Malzemeler

43. SIĞINAK AMİRLERİ Her sığınakta sığınağın sevk, idare düzen ve disiplininden sorumlu bir sığınak amiri bulunur. Sığınak amiri; sığınakta uygulanacak kurallar ile yapılacak iş bölümü hakkında, genelgenin “Sığınaklarda hareket tarzı” bölümündeki hususları da kapsayacak şekilde bir talimat hazırlayarak sığınağın iç kısmına herkesin görebileceği bir yere asar.

44. Sığınak Amirlerinin Seçilmesi : 1- Resmi daire ve müesseselere ait sığınakların amirleri, o müesseselerin koruma amirleri tarafından barışta seçilerek görevlendirilir. 2- Meskenlerde inşa edilen sığınakların amiri,bina malik ve yöneticileri veya bunların seçecekleri kişidir. 3- Genel sığınakların amirleri,mahallin en büyük mülki amirleri tarafından seçilir.

45. Sığınak Amirlerinin Görevleri: Barışta sığınağın bakım ve onarımını temin etmek noksanlıklarını gidermek,seferberlik ve savaş halinde sığınağın her an açık ve kullanıma hazır bulundurulmasını sağlamak ve bu genelgenin “Sığınaklarda alınacak tedbirler ve bulundurulacak malzemeler” bölümünde belirlenen tedbirleri almak ve malzemeleri bulundurmakla görevlidirler.

46. SIĞINAKLARDA HAREKET TARZI 1.Sığınağa giren her şahıs, sığınak talimatıyla Sığınak Amirinin vereceği emirlere uymaya mecburdur. 2.Sığınakta devamlı olarak ayakta durulmaz, konuşulmaz, alkollü içki ve sigara içilmez, bağırarak konuşulmaz. 3.Sığınak içerisinde gürültü çıkarıcı oyunlar oynanmaz, korkutucu ve moral bozucu şekilde konuşulmaz. 4.Sığınak amirinin müsaadesi olmadan sığınaktan dışarı çıkılmaz.

47. 5.Kapı, havalandırma ve elektrik vb. teçhizat ve tesisatla oynanmaz. 6.Hasta olanlar hastalığını saklamaz, etrafa kağıt ve çöp atılmaz, gaz veya fena koku neşredici maddeler bulundurulmaz. 7.Sığınakta odun ve kömür sobası yakılmaz. Elektrik ve gaz sobası ancak Sığınak Amirinin müsaadesi ile yakılabilir. 8.Sığınağa girerken üzerinde fazla miktarda para veya mücevherat bulunduranlar arzu ettikleri takdirde bunları makbuz mukabili Sığınak Amirine teslim ederler.

48. Sığınağa girmeden önce giysinizdeki tozu mutlaka çırpın, süpürün. Gerekirse değiştirin. • El, yüz, saçlar ve diğer çıplak kalmış yerlerinizi mutlaka yıkayın. • Sığınak talimatına uyun. • Yeni bir talimat almadan sığınaktan çıkmayın (Yetkililerden talimat almadan sığınaktan çıkmayın!).