بسم اللّه الرّحمن الرّحیم

1. بسم اللّه الرّحمن الرّحیم

2. چند اصطلاح مقارنة ماه و خورشيد (ماه نو)، لحظة تولد ماه، هلال، سن هلال، مدت مکث، حد دانژون، دورة تناوب نجومي، دورة تناوب هلالي

3. ماه قمری ـ ماه گره‌ای: 2122/ 27 روز متوسط ـ ماه آنومالی: 27/5546 روز متوسط

4. ماه قمری ـ ماه نجومی: 27/3217 روز متوسط ـ ماه هلالی: 29/5306 روز متوسط

5. تقویم قمری تقویم قمری قراردادی

6. تقویم قمری تقویم قمری شرعی ـ تعداد روزهای هر ماه

7. عوامل اختلاف در تقویم قمری شرعی! انسانی بودن مسئلة رؤیت اوضاع جغرافیایی و جوّی عوامل نجومی مؤثر در رؤیت هلال (مدت مكث، زمان غروب خورشيد، فاصلة ماه از زمين و...) برخی قراردادها و عدم توجه به مسئلة رؤیت اختلاف فتوا در مورد رؤیت هلال (اتحاد افق، استفاده از ابزار و ...)

8. اختلاف فتوا در مورد رؤیت هلال 1. شکل رؤیت ـ با چشم غیر مسلح ـ اعمّ از چشم غیر مسلح

9. اختلاف فتوا در مورد رؤیت هلال 2. دو گروه فتوا برای نقش افق: گروه اول: اشتراك در شب در تمام نقاطيكهدرمحل رؤيت در شب مشتركند، اول ماه ثابت مي‌گردد. گروه دوم: مناطق هم‌افق و افق‌های نزديك به هم اگر در شهری اول ماه ثابت شود، برای مردم شهر دیگر فایده ندارد، مگر آنکه دو شهر به هم نزدیک باشند یا انسان بداند که افق آنها یکی است.

10. اختلاف فتوا در مورد رؤیت هلال 3. نقش افق ـ اشتراک در شب (اتحاد آفاق) ـ هم‌افق بودن (اتحاد افق) ـ افق‌های نزدیک به هم

11. رؤیت هلال و اشتراک در شب (اتحاد آفاق) ـ مکان‌هایغربی رؤیت ـ مکان‌هایشرقی رؤیت: در تمام نقاطيكه در محل رؤيت در شب مشتركند، اول ماه ثابت مي‌گردد.

12. رؤیت هلال و اشتراک در شب (اتحاد آفاق) تعیین محدودةمکان‌هایشرقی رؤیت 1. زمان غروب خورشيد محل رؤيت مشخص گردد. 2. نقاطيكه اذان صبح آن‌ها مقارن با غروب خورشيد محل رؤيت است، مشخص گردند (مكان‌هاي مرزي). 3. در محل‌هايي كهبين مكان‌هاي مرزي و محل رؤيت قرار دارند، اول ماه ثابت مي‌شود.

13. رؤیت هلال و هم‌افق بودن (اتحاد افق) شهرهاي هم‌افق (اتحاد افق) 1. نقش عرض جغرافيايي - زمان‌های ظهر و غروب آفتاب

14. رؤیت هلال و هم‌افق بودن (اتحاد افق) شهرهاي هم‌افق (اتحاد افق) 2. نقش روز‌هاي سال خورشيدي

15. رؤیت هلال و هم‌افق بودن (اتحاد افق) شهرهاي هم‌افق (اتحاد افق) 2. نقش روز‌هاي سال خورشيدي

16. رؤیت هلال و هم‌افق بودن (اتحاد افق) شهرهاي هم‌افق (اتحاد افق) 2. نقش روز‌هاي سال خورشيدي

17. رؤیت هلال و افق‌های نزدیک به هم ـ مکان‌هایغربی رؤیت ـ مکان‌هایشرقی رؤیت: زمان مكث ماه در افق محل رؤيت، بيش از مقدار اختلاف بين غروب خورشید در دو شهر باشد.

18. رؤیت هلال و افق‌های نزدیک به هم تعیین محدودة مکان‌هایشرقی رؤیت: 1. یافتن اختلاف زمان غروب خورشید در محل رؤيت و محل مورد نظر شرقي؛ 2. یافتن زمان مكث ماه را در محل مورد نظر؛ 3. مقايسة اختلاف زمان‌هاي غروب با مدت مكث به دست آمده. نتیجه: اگر «اختلاف زمان‌هاي غروب < زمان مكث» باشد، دو محل در افق با هم نزديكند و اول ماه در محل شرقي هم ثابت مي‌شود.

19. رؤیت هلال و افق‌های نزدیک به هم مثال برای نزدیکی افق دو مکان: در يك روز سال: غروب خورشيد در اهواز: ساعت 19 و 28 دقيقه غروب خورشيد در تهران: ساعت 19 و 10 دقيقه مدت مكث ماه در اهواز: 25 دقیقه m18 = m10 h19 – m28 h19 چون 18< 25 است، تهران و اهواز در افق به هم نزديكند (در روز مزبور).

20. راه‌های ثابت شدن اول ماه 1. خود شخص هلال را ببیند. ـ رؤیت با چشم مسلح ـ یقین و اطمینان ـ اطمینان از یک منشأ عقلایی ـ اطمینان نوعی نه شخصی خلاف متعارف

21. راه‌های ثابت شدن اول ماه 2. عده‌ای که از گفتة آنان یقین حاصل می‌شود، بگویند هلال را دیده‌ایم. همچنین چیزی که به واسطة آن یقین پیدا می‌شود. ـ پیشگویی منجمین (اگر اطمینان حاصل شود).

22. راه‌های ثابت شدن اول ماه 3. شهادت دو مرد عادل، که بگویند در شب ماه را دیده‌ایم. ـ اوصاف مهم ماه را بر خلاف یکدیگر بیان نکنند. ـ شهادت شهود معارض مهم نداشته باشد (راصدین دیگر و منجمین). ـ انسان یقین یا اطمینان به اشتباه شهود نداشته باشد.

23. راه‌های ثابت شدن اول ماه 4. سی روز از ماه قبلی بگذرد. 5. حکم حاکم شرع. ـ تکلیف مقلدینی که از غیر حاکم تقلید می‌کنند. ـ تکلیف کسی که می‌داند حاکم اشتباه کرده است. ـ جایگاه اطمینان در حکم حاکم.

24. راه‌های غیر مشهور در ثبوت اول ماه 1. رؤیت هلال پیش از ظهر 2. تطوّق 3. دیده شدن ماه در شب سیزدهم به صورت بدر

25. چند نکته ـ ارتفاع زیاد و مدت مکث زیاد ماه ـ رؤیت هلال بعد از ظهر ـ رصد در هواپيما از ارتفاع بالا ـ پردازش تصویر

26. چگونگی اثبات ماه‌های قمری در كشورهای مختلف ۱ـ فقط رؤيت هلال. ۲ـ محاسبات نجومي. ۳ـ رؤيت هلال و محاسبات نجومي. ۴ـ بدون ملاک و معيار . 5- متابعت از ديگر كشورها.

27. الف) ديدن هلال با چشم غير مسلح در غروب روز قبل از اول ماه كشور هاي هند، پاكستان، بنگلادش، موروكو و نظر اكثر علماء شيعه فقط رؤيت هلال ب) ديدن هلال حتي با چشم مسلح در غروب روز قبل از اول ماه كشور ايران در بعضی ماه ها و نظر بعضي از علماء شيعه ج) ادعاي ديدن هلال در غروب روز اول ماه هاي حساس كشور عربستان در رمضان، شوال، ذيقعده و ذي الحجه

28. الف) معيار عربستان: قبل از 16 آوريل 1999: در روز اول ماه، سن ماه در لحظه غروب خورشيد مكه بيشتر از 12 ساعت باشد. بعد از 16 آوريل 1999: بعد از مقارنه، غروب ماه بعد از غروب خورشيد در شهر مكه باشد. (تقويم ام القراء) (در 85 درصد مواقع، روز اول ماه قبل از رؤيت خواهد بود) محاسبات نجومي ب) معيار مصر:در مناطق غربي مصر، زمان غروب خورشيد بعد از مقارنه بوده و مدت مكث ماه حداقل پنج دقيقه باشد.

29. ج) معيار مابيمز: سن هلال حداقل 8 ساعت، ارتفاع ماه حداقل 2 درجه و جدايي زاويه هاي ماه از خورشيد حداقل 3 درجه باشد. كشورهاي مالزي، سنگاپور، اندونزي و برونوئي محاسبات نجومي د) معيار كامل نجومي: بر اساس پارامترهاي مختلف ماه، در لحظه غروب خورشيد هلال شرايط رؤيت را داشته باشد. كشورهاي ايران، الجزاير و تونس ه) معيار ليبی:در شرقی ترين مناطق کشور ليبی، زمان مقارنه قبل از طلوع خورشيد باشد.

30. رؤيت هلال و محاسبات نجومي اگر محاسبات نجومي امكان ديدن هلال را معتبر و قطعي بشناسد، رؤيت هلال ملاک است. محاسبات تنها براي جلوگيري از اشتباه و خطاي ديد استفاده مي شود. دفتر مقام معظم رهبری، علماء اسلام، سازمانهاي نجومي كشورهاي گويانا، ترينيدا و توباگو.

31. بدون ملاک و معيار بدون ملاک:بعضي كشورها هيچ ملاکی ندارند و هر سال روش تعيين اول ماه آنها عوض مي شود.مثل : كشور نيجريه

32. متابعت از ديگر كشورها الف) متابعت از کشور عربستان: كشور هاي قطر، كويت، امارات، عمان، يمن، بحرين، ، سوريه، لبنان، تركيه، افغانستان و ... ب) متابعت کشورهای کوچک از كشورهاي بزرگ همسايه نيوزلند از استراليا - سورينيم از گويانا ج) متابعت از كشورهای مسلمان تابعه اكثر كشورهاي اروپايي و حوزه درياي بالتيك و ايسلند