آموزش مهندسی در ایران : مسائل و راه حل ها

1. آموزش مهندسی در ایران:مسائل و راه حل ها دکتر جعفر توفیقی عضو انجمن آموزش مهندسی و رییس جمعیت توسعه علمی ایران دکتر یعقوب انتظاری عضو هیات علمی موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی میزگرد آموزش مهندسی: گذار از توسعه کمی به توسعه کیفی پردیس دانشکده های فنی و مهندسی دانشگاه تهران 93/03/29

2. طرح مسأله مسائل مطرح در رابطه با آموزش مهندسی در ایران بیکاری بالای مهندسان 18.6درصد طبق سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1390 بهره وری پایین در مقایسه با کشورهای دیگر WEF,2013 ضعف خلاقیت تکنولوژیک ضعف یادگیری تکنولوژیک ضعف ابتکار و نوآوری تکنولوژیک ضعف کارآفرینی تکنولوژیک INSEAD and WIPO(2013).The Global Innovation Index 2013 میزگرد آموزش مهندسی: گذار از توسعه کمی به توسعه کیفی-پردیس دانشکده های فنی و مهندسی دانشگاه تهران

3. خاستگاه مسائل آموزش مهندسی در ایران مسائل آموزش مهندسی در ایران از کجا نشأت می گیرد؟ از جانب نظام آموزش عالی بخشی نگری به آموزش مهندسی از جانب صنعت و نظام اقتصادی از جانب هر دو جامع و یکپارچه نگری از جانب عوامل متنوع میزگرد آموزش مهندسی: گذار از توسعه کمی به توسعه کیفی-پردیس دانشکده های فنی و مهندسی دانشگاه تهران

4. ضرورت نگرش جامع و یکپارچه به خاستگاه مسائل آموزش عالی در حال حاضر سیاست گذاران کلان اقتصادی مسائل آموزش مهندسی را از جانب نظام آموزش عالی می دانند و راه حل را در آن جستجو می کنند. در حالی که با نگاه جزئی، بخشی و موضعی نه می توان مسائل را شناخت و نه می توان آنها را حل کرد؛ باید جامع و یکپارچه به این مسائل نگریست. بنابراین، لازم است در تحلیل مسائل آموزش مهندسی حداقل نظام اقتصادی و تعامل آن با نظام آموزش عالی را در نظر گرفت. در ادامه خاستگاه های اصلی مسائل آموزش مهندسی در ایران بررسی می شود. میزگرد آموزش مهندسی: گذار از توسعه کمی به توسعه کیفی-پردیس دانشکده های فنی و مهندسی دانشگاه تهران

5. خاستگاه مسائل آموزش مهندسی در ایران: نظام اقتصادی 1-پایین بودن سطح تقاضای اقتصاد برای دانش و کار مهندسان به دلیل ضعف رقابت و تولید WEF,2013 میزگرد آموزش مهندسی: گذار از توسعه کمی به توسعه کیفی-پردیس دانشکده های فنی و مهندسی دانشگاه تهران

6. خاستگاه مسائل آموزش مهندسی در ایران: نظام اقتصادی 2-دانش بری پایین نظام اقتصادی INSEAD and WIPO(2013).The Global Innovation Index 2013 میزگرد آموزش مهندسی: گذار از توسعه کمی به توسعه کیفی-پردیس دانشکده های فنی و مهندسی دانشگاه تهران

7. خاستگاه مسائل آموزش مهندسی در ایران: نظام اقتصادی 3-عدم توانایی نظام اقتصادی در مدیریت و تخصیص بهینه منابع انسانی WEF,2013 میزگرد آموزش مهندسی: گذار از توسعه کمی به توسعه کیفی-پردیس دانشکده های فنی و مهندسی دانشگاه تهران

8. خاستگاه مسائل آموزش مهندسی در ایران: نظام اقتصادی 4-ضعف نظام اقتصادی در نوآوری و توسعه فناوری لازم به ذکر است که در فرایند تولید ، سرمایه انسانی و فناوری مکمل یکدیگر هستند INSEAD and WIPO(2013).The Global Innovation Index 2013 WEF,2013 میزگرد آموزش مهندسی: گذار از توسعه کمی به توسعه کیفی-پردیس دانشکده های فنی و مهندسی دانشگاه تهران

9. خاستگاه مسائل آموزش مهندسی در ایران: نظام اقتصادی 5-ضعف منابع مالی کارآفرینی مبتنی بر دانش در نظام اقتصادی لازم به ذکر است که بدون کارآفرینی مبتنی بر دانش اشتغال اثربخش مهندسان امکان پذیر نیست. کارآفرینی مبتنی بر دانش نیز بدون منابع مالی امکان پذیر نیست. WEF,2013 میزگرد آموزش مهندسی: گذار از توسعه کمی به توسعه کیفی-پردیس دانشکده های فنی و مهندسی دانشگاه تهران

10. خاستگاه مسائل آموزش مهندسی در ایران: نظام آموزش عالی 6- ضعف اشتغال پذیری در برنامه های آموزشی و درسی رشته های فنی و مهندسی بخش قابل توجهی از برنامه های درسی رشته های فنی و مهندسی نظری و عمومی است جای برنامه هایی برای توسعه مهارت های اقتصادی و اجتماعی مانند ارتباطات مؤثر اجتماعی، کارآفرینی، کارتیمی، مدیریت، مسئولیت پذیری، حفاظت از محیط زیست و غیره خالی است. سیکل مهندسی(درک، طراحی، اجرا و عملیات ) در برنامه های درسی تخصصی کامل نیست. برنامه های درسی و آموزشی از پویایی کافی برخوردار نیستند. میزگرد آموزش مهندسی: گذار از توسعه کمی به توسعه کیفی-پردیس دانشکده های فنی و مهندسی دانشگاه تهران

11. خاستگاه مسائل آموزش مهندسی در ایران: نظام اجتماعی و نظام آموزش عالی 7-ضعف تعامل و عدم هماهنگی بازار کار مهندسان و آموزش مهندسی 7-1.به دلیل طولانی بودن مدت زمان تحصیل 7-2.به دلیل نداشتن اطلاعات کافی توسط متقاضیان تحصیل و برنامه ریزان آموزش عالی لازم به ذکر است که فراهم سازی و نشر چنین اطلاعاتی وظیفه دولت است. 7-3.تقاضای آموزش مهندسی علاوه بر دلایل اقتصادی، دلایل اجتماعی و فرهنکی نیز دارد -دستیابی به منزلت اجتماعی بالاتر -گریز از بیکاری با تحصیلات متوسطه و خدمت سربازی -دسترسی به محیط اجتماعی دانشگاه -علاقه به رشته تحصیلی اسدبیگی، نادری و انتظاری(1392) محمدی روزبهانی و طارمی(1384) 93/03/29 میزگرد آموزش مهندسی: گذار از توسعه کمی به توسعه کیفی-پردیس دانشکده های فنی و مهندسی دانشگاه تهران

12. ضعف تعامل و هماهنگی آموزش عالی و نظام اقتصادی به دلیل فقدان اطلاعات و انگیزش غیراقتصادی جمعیت با مدرک متوسطه ریاضی: تقاضای آموزش مهندسی صنعت: تقاضا برای کار مهندسان اطلاعات از بازار کار جمعیت مهندسان خدمات آموزشی کارمهندسی ضعف تعامل و هماهنگی بازار خدمات آموزش مهندسی بازار کار مهندسان هزینه دستمزد مؤسسات آموزش عالی: عرضه خدمات آموزش مهندسی اطلاعات از بازار کار عرضه کار توسط مهندسان میزگرد آموزش مهندسی: گذار از توسعه کمی به توسعه کیفی-پردیس دانشکده های فنی و مهندسی دانشگاه تهران

13. تقاضای آموزش مهندسی: تعداد شرکت کنندگان در گروه ریاضی آزمون سراسری میزگرد آموزش مهندسی: گذار از توسعه کمی به توسعه کیفی-پردیس دانشکده های فنی و مهندسی دانشگاه تهران

14. ضعف تعامل و هماهنگی بازارآموزش عالی و بازار کار مهندسان بنابراین، در بین این بازارها تعادل بر قرار نیست: در حالی که 18.6درصد از مهندسان بیکارند، تقاضای زیادی برای آموزش مهندسی وجود دارد. در دو دهه گذشته دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی تلاش کرده اند به تقاضای اجتماعی پاسخ دهند. بخشی از آن توسط دانشگاه های دولتی و بخش دیگر توسط دانشگاه های غیر دولتی پاسخ داده شده است. بطوری که امروزه تقریباً تقاضای آموزش مهندسی معادل عرضه آموزش مهندسی است. میزگرد آموزش مهندسی: گذار از توسعه کمی به توسعه کیفی-پردیس دانشکده های فنی و مهندسی دانشگاه تهران

15. عرضه آموزش مهندسی: تعداد دانشجویان فنی و مهندسی در مؤسسات دولتی و غیر دولتی برنامه دوم برنامه پنجم برنامه اول برنامه سوم برنامه چهارم مؤسسه پژوهش و برنامه ریزی آمورش عالی،1393 میزگرد آموزش مهندسی: گذار از توسعه کمی به توسعه کیفی-پردیس دانشکده های فنی و مهندسی دانشگاه تهران

16. مقایسه وضعیت آموزش مهندسی ایران با ترکیه و آلمان در 2011 WEF,2013 میزگرد آموزش مهندسی: گذار از توسعه کمی به توسعه کیفی-پردیس دانشکده های فنی و مهندسی دانشگاه تهران

17. عرضه آموزش مهندسی: تغییرات سهم دانشجویان رشته های فنی و مهندسی از کل دانشجویان آموزش عالی میزگرد آموزش مهندسی: گذار از توسعه کمی به توسعه کیفی-پردیس دانشکده های فنی و مهندسی دانشگاه تهران

18. عوامل مؤثر بر افزایش عرضه خدمات آموزش مهندسی توسط دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی 1-فشار تقاضای اجتماعی در سه دهه گذشته 2-پیگیری هدف توسعه صنعتی در سه دهه گذشته 3- ارتقاء سطح توسعه انسانی در کشور در دو دهه اخیر 4-پیگیری هدف توسعه دانش بنیان در دهه اخیر 5-پیگیری اهداف سند چشم انداز در دهه اخیر میزگرد آموزش مهندسی: گذار از توسعه کمی به توسعه کیفی-پردیس دانشکده های فنی و مهندسی دانشگاه تهران

19. دلایل عدم تطبیق تخصص مهندسان با نیازی های تخصصی شغل های مهندسی علاوه بر عدم تطبیق کمی، بررسی ها ی اولیه نشان می دهد دانش و تخصص مهندسان با نیاز شغل های مهندسی به دانش و تخصص نیز منطبق نیست و آموزش بیش از اندازه و کمتر از اندازه وجود دارد. 1- ضعف تکنولوژیک در صنایع ایران 2-دانش بری پایین فعالیت های صنعتی در ایران 3- انعطاف ناپذیری برنامه های درسی به دلیل عدم استقلال دانشگاه ها 4- عدم آگاهی برنامه ریزان آموزش مهندسی از نیازهای تخصصی شغل ها میزگرد آموزش مهندسی: گذار از توسعه کمی به توسعه کیفی-پردیس دانشکده های فنی و مهندسی دانشگاه تهران

20. چالش های آینده برای آموزش مهندسی در ایران 1- پیشرفت نمایی در دانش، ابزار، ارتباطات و امكانات محاسباتي در سطح جهان به کندی وارد صنایع ایران می شوند 2-تغييرات جهاني سريع در فناوري ها ی جدید به کندی وارد فعالیت های اقتصادی می شوند 3- افزایش تصاعدی رقابت صنعتی در سطح جهان بر پایه نوآوری و کیفیت 4-نیاز فزاینده به نیروی کار خلاق به دلیل توسعه فناوری های هوشمند 5- محیط کاری پبوسته متغییر است که نیازمندکسب توانایی یادگیری سریع و پیوسته توسط مهندسان است میزگرد آموزش مهندسی: گذار از توسعه کمی به توسعه کیفی-پردیس دانشکده های فنی و مهندسی دانشگاه تهران

21. چالش های پیش روی دانشکده های مهندسی فراهم سازی شایستگی هایی که افراد در آینده به عنوان کارآفرین و نیروی کار نیاز خواهند داشت. توسعه مهارت های فراشناختی فرد: خلاقیت، روش یادگیری و حل مسأله ایجاد انگیزه برای یادگیری مادام العمر و باز گشت به مؤسسات آموزشی جهت رفع نیازهای خود به دانش و مهارت به کار گرفتن دانشجویان در تحقیقات و دانش پژوهی تبدیل دانش به نوآوری انگیزش استفاده از فناوری اطلاعات برای یادگیری بیشتر و بهتر رساندن دانش فنی جدید به دانشجویان و مهندسان میزگرد آموزش مهندسی: گذار از توسعه کمی به توسعه کیفی-پردیس دانشکده های فنی و مهندسی دانشگاه تهران

22. چالش های مهم برای سیاست گذاران آموزش مهندسی توسعه انگیزه یادگیری برای دانشجویان توسعه انگیزه یادگیری برای مهندسان توسعه تعامل بازارآموزش عالی و بازار کار اصلاح ماهیت آموزش مهندسی در راستای: 1-رفع عدم تطبیق کمی و کیفی در بازار کار مهندسان 2- توسعه یادگیری تکنولوژیک 3-توسعه خلاقیت تکنولوژیک 4-توسعه نوآوری تکنولوژیک 5-توسعه کارآفرینی تکنولوژیک میزگرد آموزش مهندسی: گذار از توسعه کمی به توسعه کیفی-پردیس دانشکده های فنی و مهندسی دانشگاه تهران

23. راه حل بلند مدت: ساخت اقتصاد دانش همچنان که اشاره شد، مسائل اقتصاد آموزش مهندسی راه حل موضعی و ساده ندارد. راه حل مسائل آموزش مهندسی نگاه یکپارچه و جامع به مسائل و ساخت اقتصاد دانش است. اقتصاد دانش یک زیر نظامی از نظام اقتصادی است که تنها در یک فضای باز و دموکراتیک فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی ساخته می شود و بالنده می گردد. اقتصاد دانش خود از چهار زیر نظام یعنی ، جامعه یادگیری، نوآوری، فناوری اطلاعات و رژیم نهادی و نظام انگیزشی تشکیل می شود. کانون جامعه یادگیری نظام آموزشی است. میزگرد آموزش مهندسی: گذار از توسعه کمی به توسعه کیفی-پردیس دانشکده های فنی و مهندسی دانشگاه تهران

24. وضعیت اقتصاد دانش ایران در مقایسه با ترکیه و آلمان Worldbank,2012 مشکل اصلی اقتصاد دانش ایران در مقایسه با ترکیه ابتدا «رژیم نهادی و نظام انگیزشی» و پس از آن نظام نوآوری است. عمده مسائل آموزش مهندسی در ایران از پایین بودن انگیزه برای یادگیری و یاد دهی ناشی می شود. میزگرد آموزش مهندسی: گذار از توسعه کمی به توسعه کیفی-پردیس دانشکده های فنی و مهندسی دانشگاه تهران

25. راه حل میان مدت: اصلاح ماهیت آموزش مهندسی در جهت ساخت جامعه یادگیری رفع عدم تطبیق های کمی و کیفی در بازارکار اصلاح ماهیت آموزش مهندسی توسعه خلاقیت و نوآوری تکنولوزیک توسعه صنایع دانش بنیان توسعه توانایی یادگیری کارآفرینی توسعه توانایی یادگیری تکنولوژیک از تعاملات بین المللی توسعه تعامل نظام آموزش مهندسی و نظام اشتغال مهندسان توسعه توانایی یادگیری تکنولوژیک توسعه یادگیری بوسیله انجام و استفاده توسعه بهره وری مهندسان میزگرد آموزش مهندسی: گذار از توسعه کمی به توسعه کیفی-پردیس دانشکده های فنی و مهندسی دانشگاه تهران

26. از توجه شما متشکریم میزگرد آموزش مهندسی: گذار از توسعه کمی به توسعه کیفی-پردیس دانشکده های فنی و مهندسی دانشگاه تهران

27. پیوست1:وضعیت بیکاری در بازارکار مهندسان-ایران نرخ بیکاری دانش آموختگان در سال 1390-طبق سرشماری 1390 میزگرد آموزش مهندسی: گذار از توسعه کمی به توسعه کیفی-پردیس دانشکده های فنی و مهندسی دانشگاه تهران

28. پیوست2: سیاست های افزایش عرضه خدمات آموزش مهندسی در برنامه های توسعه میزگرد آموزش مهندسی: گذار از توسعه کمی به توسعه کیفی-پردیس دانشکده های فنی و مهندسی دانشگاه تهران

29. پیوست3: عرضه خدمات آموزش عالی: مقایسه نرخ ناخالص ثبت نام آموزش عالی در سه کشور Worldbank,2014 میزگرد آموزش مهندسی: گذار از توسعه کمی به توسعه کیفی-پردیس دانشکده های فنی و مهندسی دانشگاه تهران

30. عرضه آموزش مهندسی: سهم دانشجویان فنی و مهندسی از دانشجویان کل دوره ها برنامه اول برنامه دوم برنامه پنجم برنامه سوم برنامه چهارم میزگرد آموزش مهندسی: گذار از توسعه کمی به توسعه کیفی-پردیس دانشکده های فنی و مهندسی دانشگاه تهران

31. عرضه آموزش مهندسی: دانشجویان فنی و مهندسی بر حسب مؤسسه آموزشی عالی میزگرد آموزش مهندسی: گذار از توسعه کمی به توسعه کیفی-پردیس دانشکده های فنی و مهندسی دانشگاه تهران

32. عرضه خدمات آموزش مهندسی: مقایسه سهم دانشجویان رشته های مختف از کل دانشجویان در 2011 میزگرد آموزش مهندسی: گذار از توسعه کمی به توسعه کیفی-پردیس دانشکده های فنی و مهندسی دانشگاه تهران

33. شاخص کیفیت: مقایسه نسبت دانشجو به کادر آموزشی در سه کشور Worldbank,2014 میزگرد آموزش مهندسی: گذار از توسعه کمی به توسعه کیفی-پردیس دانشکده های فنی و مهندسی دانشگاه تهران

34. عرضه آموزش مهندسی: تعییرات سهم فارغ التحصیلی رشته های فنی و مهندسی از فارغ التحصیلان کل آموزش عالی میزگرد آموزش مهندسی: گذار از توسعه کمی به توسعه کیفی-پردیس دانشکده های فنی و مهندسی دانشگاه تهران