180 likes | 432 Views
BIOLOŠKE OSNOVE DUŠEVNIH POREMEĆAJA prof dr sc Pavo Filaković. BIOLOGIJSKA PSIHIJATRIJA.
E N D
BIOLOŠKE OSNOVE DUŠEVNIH POREMEĆAJAprof dr sc Pavo Filaković
BIOLOGIJSKA PSIHIJATRIJA • Biologijski pristup u psihijatriji temelji se na uvjerenju da su psihičko i tjelesno tijesno povezani i međusobno uvjetovani te da su u osnovi kako normalnih duševnih procesa tako i mnogih duševnih poremećaja poremećaji različitih bioloških procesa i funkcija koje je moguće korigirati biologijskim metodama liječenja.
BIOLOGIJSKA PSIHIJATRIJA • Biologijska psihijatrija stoji na stanovištu kako duševni život čovjeka ima biološku podlogu. • Bez pravilne moždane funkcije, nema pravilnog psihičkog funkcioniranja. • Zdrava biološka podloga, pretpostavka je zdravog duševnog života. • Poremećaji moždanih funkcija u najmanju ruku predisponiraju razvoj duševnih poremećaja kod čovjeka.
PSIHIJATRIJSKA GENETIKA • Psihijatrijska genetika zasniva se na primjeni postignuća i metoda populacijske genetike, imunogenetike, citogenetike, molekulske genetike i farmakogenetike. • Koriste se metode rodoslova, metode blizanaca, metode adopcije, a posebice aktualne metode rekombinacije DNA - otkrivanje lokacije gena na kromosomima i stvaranje genskih mapa. • Za sada se može reći kako su kromosomi 6, 22 i 8 u središtu pažnje genetičara koji ispituju gensku podlogu shizofrenije. Neka istraživanja pak upućuju na povezanost HLA-A9 i paranoidne shizofrenije. U manično-depresivnih veća je učestalost krvne grupe 0 te povezanost gena na kratkom kraku kromosoma 11 i na X-kromonosmu i manično-depresivne psihoze. • Duševni poremećajisu poligenski i multifaktorijalno uvjetovani.
ODNOS PREDISPONIRAJUĆIH I PRECIPITIRAJUĆIH ČINITELJA PRECIPITIRAJUĆI ČINITELJI BIOLOŠKA PREDISPOZICIJA
LOŠIJA PROGNOZA Šuljajući početak Bez provokacije Negativni simptomi Premorbidni poremećaj osobnosti Hereditet BOLJA PROGNOZA Nagao početak Jasna provokacija Pozitivni simptomi Bez premorbidnog poremećaja osobnosti Bez hereditarnog opterećenja PROGNOSTIČKI ČIMBENICI
PATOFIZIOLOŠKA PODLOGA DUŠEVNIH POREMEĆAJA • Neurorazvojni poremećaji • Neurodegenerativni poremećaji • Posljedica stvaranja endogenih opijata • Neuropsihofiziološki poremećaji • Neuroendokrinološki poremećaji • Neuroimunološki poremećaji • Kronobiološki poremećaji • Neurobiokemijski poremećaji
PRIKAZ PATOFIZIOLOŠKE PODLOGE DUŠEVNIH POREMEĆAJA BRAIN-IMAGING TEHNIKOM (SPECT) BIPOLARNI POREMEĆAJ – MANIČNA FAZA DEPRESIVNI POREMEĆAJ PARANOIDNA SHIZOFRENIJA PRIJE LIJEČENJA POSLIJE IJEČENJA Značajna metabolička Hipoaktivnost cerebralnog kortesa Poboljšanje metaboličke Aktivnosti cerebralnog korteksa
NEUROFIZIOLOŠKA PODLOGA PSIHIČKIH FUNKCIJA • Osnovna građevna jedinica SŽS-a je neuron • Osnovna komunikacijska jedinica u SŽS-u je sinapsa • Kemijski prijenosnici bioelektričnog signala u sinapsi su neurotransmitori • Neurotransmitori u SŽS-u su: noradrenalin, dopamin, serotonin, acetilklin, GABA… • Skupovi neurona koji sadrže pretežito određeni neurotansmitor formiraju neurotraansmisijske sustave: dopaminergički, noradrenergički, serotoninergički, GABA-ergički itd.
SINAPSA AKSON PRESINAPSNI ZAVRŠETAK BIELETRIČNI IMPULS SINAPSNA PUKOTNA SUSTAV 2. GLASNIKA DENDRIT
NEUROBIOKEMIJSKE TEORIJE DUŠEVNIH POREMEĆAJA • SHIZOFRENIJA • Mononeurotransmitorske teorije: DA.hiperaktivnost, DA-hipoaktivnost, D1/D2 –disbalans, NA-hiperaktivnost, NA-hipoaktivnost, 5-HT-hiperaktivnost, 5-HT-hipoaktivnost, GABA-hipoaktivnost, AcK-hiperaktivnost… • Interakcijske teorije: Disbalans DA/5-HT2, DA/NA, DA/AcK, DA/GABA, DA/glutamin.
NEUROBIOKEMIJSKE TEORIJE DUŠEVNIH POREMEĆAJA • DEPRESIJA Mononeurotransmitorske teorije: NA hipoaktivnost, supersenzitivnost alfa2 NA receptora, hipersenzitivnost postsinapsnih beta-NA-receptora, nestabilnost na NA sinapsi, DA-hipoaktivnost, 5-HT-hipoaktivnost, hipersenz. 5-HT receptora , AcK-hiperaktivnost, GABA-hipoaktivnost, hipoaktivnost endogenih opijata. Interakcijske teorije: Permisivna hipoteza (disbalans noradrenerg. i serotoninergičkog sustava (niska razina 5HT2 stvara predispoziciju za depresiju, a tek dodatni pad razine noradrenalina dovodi do kliničke manifestacije depresivnog poremećaja) Disbalans kateholaminergičkog i acetilkolinergičkog sustava (u depresiji prevladava kolinergička, a u maniji kateholaminergička aktivnost.
NEUROBIOKEMIJSKE TEORIJE DUŠEVNIH POREMEĆAJA • ANKSIOZNOST Mononeurotransmitorske teorije: GABA-hipoaktivnost, NA-hiperaktivnost, 5HT1-hipoaktivnost, 5HT2-hiperaktivnost, endorfinska hipoaktivnost. Teorije endogenih anksiogenih i anksiolitičkih tvari: Antagonisti benzodiazepinskih receptora.
BIOLOŠKA PODLOGA REAKCIJE NA STRES INHIBICIJA EKSCITACIJA