ZŁOŚĆ

1. ZŁOŚĆ To emocja (uczucie). Jest związana z mobilizacją energii i pojawia się zazwyczaj w sytuacjach, w których napotykamy na przeszkodę (szeroko rozumianą) w osiągnięciu ważnego dla nas celu. Przeżywają ją wszyscy i nie mamy wpływu na jej pojawienie się. Dlatego złoszczenie się nie jest samo w sobie ani złe, ani dobre. Możemy mieć natomiast wpływ na to, co robimy, gdy czujemy złość.

2. AGRESJA Agresję definiuje się najczęściej jako świadome, zamierzone działanie, mające na celu wyrządzenie komuś szeroko rozumianej szkody - fizycznej, psychicznej lub materialnej. Jej charakterystyczną cechą jest używanie przez kogoś siły fizycznej lub psychicznej wobec osoby o zbliżonych możliwościach, mającej zdolność skutecznej obrony. Agresja jest często, lecz nie zawsze, sposobem wyrażania złości. W szczególnych warunkach agresja może przeradzać się w przemoc. Zachowania agresywne zdarzają się wszystkim ludziom, ale najczęściej są jednorazowe lub incydentalne. Często sprawca i ofiara zamieniają się rolami.

3. PRZEMOC Przemoc to wykorzystanie swojej przewagi nad drugim człowiekiem ( fizycznej, emocjonalnej, społecznej, duchowej). Mamy z nią do czynienia wówczas, gdy osoba słabsza (ofiara) poddana jest przez dłuższy czas negatywnym działaniom osoby lub grupy osób silniejszych (sprawcy przemocy).

4. PRZEMOC Jest zjawiskiem wynikającym z działania człowieka Działanie to charakteryzuje się 4 podstawowymi właściwościami: 1. Jest ono intencjonalne(zmierza do osiągnięcia jakiegoś celu, intencja skrzywdzenia, wykorzystanie przewagi) 2. Przyczynia się do naruszania praw i dóbr drugiego człowieka (przekroczenie granic drugiej osoby) 3. Uniemożliwia samoobronę(głównie z powodu przewagi w różnych obszarach) 4. Powoduje szkody(materialne, fizyczne, psychiczne)

5. PRZEMOC MA RÓŻNE OBLICZA I ASPEKTY • Jest procesem nie pojawia się znienacka oraz tworzy cykle • Ma tendencję do powtarzania się rzadko jest jednorazowym epizodem • Toczy się na wymiarze „dominacja i uległość” • Nie jest zjawiskiem niezależnym od udziału człowieka jest on zdolny do radzenia sobie z siłami, które go czynią sprawcą • Odpowiedzialność zawsze jest po stronie sprawcy nie zależnie od tego co ofiara czyni • Przejawia się w różnych formach

6. ŹRÓDŁA STOSOWANIA PRZEMOCY • Predyspozycje psychofizjologiczne Płeć męska – społeczne wzorce płci Słaba internalizacja norm i zasad moralnych, brak motywacji do działań konstruktywnych. • Kontekst kulturowy Tradycja i zwyczaje (kult siły, “bije bo kocha” itp.) Wzorce przekazywane przez media: filmy, reklamy, reportaże, gry komputerowe, artykuły prasowe... • Bezpośrednie środowisko ludzkie Przestępczość rodziców i rówieśników. Dziecko jest obserwatorem lub bezpośrednio doświadcza agresji ze strony dorosłych lub rówieśników Grupy nieformalne, subkultury. Wzmacnianie zachowań agresywnych w wyniku braku umiejętności wychowawczych. Agresja jako jedyny sposób na osiąganie celu, “sukcesu”. • Bezpośrednie środowisko fizyczne Temperatura, hałas, tłum, ruch, zanieczyszczenia... • Czynniki psychoaktywne Alkohol, narkotyki, bodźce podprogowe (światło, dźwięk np. na dyskotece) • Dostępność środków “Broń- zabawki na kulki”, pałki, noże, kastety, kije...

7. ŹRÓDŁA PRZEMOCY • przemoc w grupie rówieśniczej • przemoc doświadczana w rodzinie • przemoc w szkole („władza” - „jednostka”, czyli nauczyciel/wychowawca - uczeń/wychowanek) • przemoc dla tzw. „zabicia wolnego czasu” – z nudy • przemoc w mediach • wszelkie nierówności

8. FORMY PRZEMOCY RÓWIEŚNICZEJ • Przemoc fizyczna • bicie • popchnięcia • podcinanie • wymuszanie pieniędzy • zamykanie w pomieszczeniach • niszczenie własności • kopanie • plucie

9. FORMY PRZEMOCY RÓWIEŚNICZEJ • Przemoc słowna • przezywanie • wyśmiewanie • grożenie • ośmieszanie • plotkowanie • namawianie się • szantażowanie • obrażanie

10. FORMY PRZEMOCY RÓWIEŚNICZEJ • Przemoc bez użycia słów i kontaktu fizycznego • wrogie gesty • miny • izolowanie • manipulowanie związkami przyjaźni

11. niejednokrotnie naśladują agresywną osobę z grupy ocenianą przez nich pozytywnie (odważna, silna) – oni sami często są niepewni swej pozycji w grupie, w grupie rozmywa się odpowiedzialność, zmniejsza się poczucie winy za popełnione czyny, widzą, że używający przemocy kolega odnosi korzyści, nie traci również swej popularności, nie spotyka się z negatywnymi konsekwencjami ze strony dorosłych, długotrwałe dokuczanie “ofierze” powoduje, że koledzy zmieniają do niej swój stosunek – staje się mniej wartościowa w ich oczach, zasługująca na taki los; maleje poczucie winy i wyrzuty sumienia PRZYCZYNY AGRESJI I PRZEMOCY TKWIĄCE W GRUPIE RÓWIEŚNICZEJ:

12. RODZAJE PRZEMOCY DOMOWEJ KATALOG ZACHOWAŃ • Przemoc fizyczna - popychanie, odpychanie, obezwładnianie, przytrzymywanie, policzkowanie, szczypanie, kopanie, duszenie, bicie otwartą ręką i pięściami, bicie przedmiotami, ciskanie w kogoś przedmiotami, parzenie, polewanie substancjami żrącymi, użycie broni, porzucanie w niebezpiecznej okolicy, nieudzielanie koniecznej pomocy, itp.

13. RODZAJE PRZEMOCY DOMOWEJ KATALOG ZACHOWAŃ • Przemoc psychiczna - wyśmiewanie poglądów, religii, pochodzenia, narzucanie własnych poglądów, karanie przez odmowę uczuć, zainteresowania, szacunku, stała krytyka, wmawianie choroby psychicznej, izolacja społeczna (kontrolowanie i ograniczanie kontaktów z innymi osobami), domaganie się posłuszeństwa, ograniczanie snu i pożywienia, degradacja werbalna (wyzywanie, poniżanie, upokarzanie, zawstydzanie),stosowanie gróźb, itp.

14. RODZAJE PRZEMOCY DOMOWEJ KATALOG ZACHOWAŃ • Przemoc seksualna - wymuszanie pożycia seksualnego, wymuszanie nieakceptowanych pieszczot i praktyk seksualnych, wymuszanie seksu z osobami trzecimi, sadystyczne formy współżycia seksualnego, demonstrowanie zazdrości, krytyka zachowań seksualnych kobiety,itp. • Przemoc ekonomiczna (zaniedbywanie ) -odbieranie zarobionych pieniędzy, uniemożliwianie podjęcia pracy zarobkowej, nie zaspakajanie podstawowych, materialnych potrzeb rodziny, itp.

15. patriarchalny wzór rodziny – eksponujący takie cnoty “męskie” jak kult siły, wojowniczość, surowość – który przyznaje mężczyźnie przywilej stosowania przemocy o charakterze zarówno fizycznym jak i psychicznym, stosowanie agresji i przemocy przez rodziców w kontaktach między dorosłymi i w stosunku do samego dziecka, pobłażliwość i przyzwolenie dla dziecka na stosowanie agresji wobec innych, brak przekazu, co jest dobre a co złe, brak ciepła, zainteresowania i zaangażowania w sprawy dziecka, brak jasno wyznaczonych granic w zachowaniu, wychowanie w duchu “dzieci i ryby głosu nie mają”, rozwiązywanie konfliktów i napięć domowych z użyciem siły, kryzysy rodzinne (kłótnie, rozpad rodziny – separacja, rozwód rodziców), temperament dziecka podwójne wzorce zachowań (co innego się mówi a co innego się robi), PRZYCZYNY AGRESJI I PRZEMOCY TKWIĄCE W RODZINIE:

16. Badania • 84% - 97% rodziców stosuje kary fizyczne wobec swoich dzieci w różnych momentach życia, • chłopcy są mocniej i częściej karani niż dziewczynki, • karanie jest związane zarówno z wiekiem dziecka, jak i wiekiem rodziców; natężenie kary jest silniejsze w stosunku do dzieci małych, młodzi rodzice stosują kary bardziej surowe niż rodzice starsi, • kolejność urodzenia dzieci ma związek z częstotliwością karania – dzieci najstarsze i najmłodsze oraz jedynacy, karani są rzadziej niż pozostali Pro Humanum

17. Badania • bicie ręką stosuje 66,8% badanych rodziców, • klapsy – 81%, • do solidnego lania przyznało się 38, 5% rodziców – 4,5 % stwierdziło, że robi to dość często, • bicie pasem lub innym przedmiotem stosuje 44,2 %, • kilkanaście osób przyznało się do bicia na oślep, bicia pięściami, obezwładniania, kopania dziecka, • agresję symboliczną - stosowanie wymyślnych sposobów karania tj; ograniczanie ruchów i swobody dziecka, wyrzucanie dziecka z domu, pozbawienie jedzenia czy miejsca do spania – zadeklarowało ok. 25% badanych. Pro Humanum

18. PRZYCZYNY AGRESJI I PRZEMOCY TKWIĄCE W SZKOLE: organizacja szkoły: hałas, mała przestrzeń i ograniczona ruchliwość, czas spędzany w sposób ukierunkowany, stała sytuacja oceny i narzucony odgórnie porządek, anonimowość uczniów i nauczycieli, nieustanny brak możliwości wyboru, wycofania się z pracy grupy

19. PRZYCZYNY AGRESJI I PRZEMOCY TKWIĄCE W SZKOLE: relacje nauczyciel – uczeń: • chłód emocjonalny nauczycieli w stosunku do uczniów, • przedmiotowe traktowanie wychowanka .... • relacje oparte tylko na wymaganiach bez nagradzania i wzmacniania pozytywnych zachowań dzieci, • sposób komunikowania się nauczycieli z uczniami (poniżanie, ośmieszanie, straszenie, podkreślanie władzy nauczyciela), • agresja i przemoc dorosłych na terenie szkoły

20. PRZYCZYNY AGRESJI I PRZEMOCY TKWIĄCE W SZKOLE: proces nauczania: • brak doceniania i podkreślania wysiłków i postępów dzieci, skupianie się na negatywach, • niesprawiedliwość w traktowaniu i ocenianiu uczniów, • zbyt dużo wymagań – nie uwzględnianie potencjału i możliwości dzieci, • mała uwaga poświęcana na rozładowanie napięć podczas zajęć, • nuda i schematyczność podczas lekcji

21. PRZYCZYNY AGRESJI I PRZEMOCY TKWIĄCE W SZKOLE: oraz • brak spójnych reakcji nauczycieli na agresywne zachowania i akty przemocy w szkole, • brak jasnych reguł życia szkolnego, • brak konsekwencji i zdolności nauczycieli w egzekwowaniu przyjętych norm, • brak poczucia współodpowiedzialności u uczniów za życie szkoły

22. PRZYCZYNY AGRESJI I PRZEMOCY TKWIĄCE W MEDIACH: Oglądanie aktów przemocy wpływa na uczenie się agresywnych zachowań, tym bardziej, gdy pokazywana forma przemocy: • przynosi sprawcy satysfakcję, nagrodę, nie wiąże się z konsekwencjami, • jest demonstrowana przez atrakcyjną osobę, z którą można się utożsamić, • jest dokonywana jednocześnie przez wiele osób, • jest usprawiedliwiona wyższymi racjami społecznymi, • jest przedstawiona jako aprobowana społecznie, • jest pokazana atrakcyjnie i bardzo realistycznie – można ją naśladować Media obniżają poziom empatii, współczucia dla ofiar oraz podwyższają próg tolerancji wobec przemocy, szczególnie gdy nie pokazują cierpienia i krzywdy ofiary przemocy oraz nie ukazują negatywnych skutków przemocy. Pro Humanum