Futures Options on Commodities V

1. FuturesOptions on Commodities V Twoja droga do finansowej wolności

2. Część V – FundamentyW tej części między innymi: • Ustalimy miejsce analiz fundamentalnej i technicznej • Poznamy rolę złota • Nauczymy się korzystać z analizy sezonowej • Poznamy inne narzędzia pomocne w określaniu kierunku gry • Otworzymy rachunek rzeczywisty jeśli sobie tego życzysz

3. Popyt i podaż • O ruchu cen każdego instrumentu finansowego, więc również surowców, decyduje bilans sił popytu i podaży • Popyt to zapotrzebowanie na dany surowiec zgłaszane w określonym momencie przez kupujących • Podaż to ilość danego surowca oferowana w określonym momencie przez sprzedających • Jeśli popyt i podaż w jakimś okresie czasu nie zmieniają się, mówimy o stanie równowagi. W stanie równowagi cena surowca nie zmienia się, a w praktyce waha się w niewielkim zakresie • Jeżeli w stosunku do stanu równowagi popyt, podaż lub oba te parametry ulegną zmianie, następuje nierównowaga i cena zmieni się w poszukiwaniu nowego stanu równowagi

4. … • (…)

5. Rola analizy fundamentalnej • Rynki surowcowe rządzą się nieco innymi prawami niż rynki finansowe, np. rynki akcji. Akcje mogą rosnąć lub spadać dosłownie w dowolnym momencie, np. w odpowiedzi na wyniki spółek albo paniczne, czy euforyjne nastawienie inwestorów • W przypadku większości surowców przyczyny np. zwiększonego popytu lub podaży są dość łatwe do zidentyfikowania, a co za tym idzie do umiejscowienia czasowego • Np. jest oczywiste, że w okresie żniw podaż zbóż szybko rośnie, co skutkuje niskimi cenami. Zjawisko to to tak zwany żniwny dołek • Podobnie wiadomo powszechnie, że sprzedaż benzyny zwiększa się znacznie w sezonie urlopowym. Rafinerie, co nie jest już takie oczywiste, przygotowują się do sezonu i zwiększają zapasy surowca już wczesną wiosną, dlatego ceny ropy naftowej najniższe są w zimie… • Z powyższych powodów zadanie przewidzenia wielomiesięcznych trendów na rynkach surowcowych powierzamy analizie fundamentalnej.

6. … • (…)

7. Złoto • Niektórzy uważają złoto za zwykły, niewiele różniący się od innych, surowiec • Co więcej, surowiec bardzo spekulacyjny, gdyż jego cena wyrażona w $ podlegała w ostatnich kilkudziesięciu latach bardzo silnym wahaniom • Podejście takie jest jednak całkowicie błędne! Co więcej, prowadzi ono bardzo często do niezrozumienia ruchów cen innych surowców • Tymczasem złoto wśród surowców zajmuje wyjątkową, specyficzną pozycję, której nie da się zrozumieć bez uwzględnienia roli monetarnej złota.

8. Krótka historia pieniądza • Od zarania dziejów, kiedy tylko narodził się handel, ludzkość poszukiwała uniwersalnego środka, który mógłby ułatwić wymianę dóbr, czyli właśnie pieniądza • Początkowo funkcje pieniądza pełniły: zboże, sól, bydło, płaty sukna itp. • Z czasem zaczęto szukać wygodniejszych środków płatniczych. Doskonale do roli pieniądza nadawały się metale. Metal był trwały, miał niewielką objętość i był łatwy do podzielenia, a im był rzadszy, tym lepiej • Odkrycie ok. roku 2600 p.n.e. znacznych złóż złota w Nubii w Egipcie uczyniło ze złota standard dla międzynarodowego handlu. Kruszec jednak w owym czasie ważono, gdyż nie znano jeszcze monet.

9. Pierwsze monety • W roku 1091 p.n.e. małe kosteczki złota zwane YingYuanzostały zalegalizowane w Chinach jako forma pieniądza • Pierwsze złote monety wybił w VI w p.n.e. król Lidii (Azja Mniejsza), Krezus, a pomysł szybko podchwycili starożytni Grecy, później Rzymianie i cały świat antyczny • Zarówno w czasach starożytnych jak i nowożytnych podejmowane były z różnym powodzeniem próby zastąpienia złota pieniądzem papierowym, jednak do początków XX w. złoto (i w pewnym stopniu srebro) pozostaje jedynym powszechnie akceptowanym na całym świecie środkiem płatniczym • Pozycja złota utrwala się wraz ze znalezieniem u schyłku XVIII w. i aktywną eksploatacją w XIX w. (gorączka złota) bogatych złóż złota w Stanach Zjednoczonych – kraju będącym w owym czasie symbolem wolnorynkowego kapitalizmu i swego rodzaju Ziemią Obiecaną dla ludzi z całego świata

10. Chińskie YingYuan, moneta Krezusa:

11. Dlaczego złoto? • Co zadecydowało o tym, że złoto przyjęło funkcje pieniądza? • Po pierwsze niewątpliwe walory fizyczne: złoto nie utlenia się, więc prawie nie można go zniszczyć, a jednocześnie da się je stosunkowo łatwo podzielić na mniejsze jednostki • Ale nie tylko. Choć zabrzmi to jak paradoks, złota jest jednocześnie i mało i dużo: • Złoto występuje w przyrodzie rzadko, a jego wydobycie jest pracochłonne, dlatego może w sobie nosić stosunkowo dużą wartość • Na dzień dzisiejszy złota wydobytego na powierzchnię i pozostającego w światowych rezerwach jest już na tyle dużo, że ani popyt przemysłowy, ani próby manipulacji nie są w stanie zachwiać zbytnio jego wartością.

12. Na powierzchnię wydobyto już ponad168 tysięcy ton złota…

13. Wróćmy do pieniądza • Na początku XX w bankierzy amerykańscy uświadamiają sobie, że pożyczając biznesmenom złote i srebrne monety trochę tracą. Metale szlachetne są miękkie i łatwo się ścierają. Bankierzy pożyczają świeżo wybite, trzymające wagę monety, które zwracane im są co prawda z procentem, ale już nieco lżejsze. Poza tym posługiwanie się kruszcem w dużych transakcjach jest nieco uciążliwe • Dlatego w roku 1900 wprowadzają do obiegu pieniądze papierowe będące w pełni i bezwarunkowo wymienialne na kruszec, a nie posiadające wyżej opisanych wad. Banknot 1$ jest równoważny monecie zawierającej 1 uncję srebra, a banknot 10$ - monecie zawierającej ½ uncji złota. Władze USA sankcjonują sytuację poprzez Gold Standard Act • Zdecentralizowana emisja pieniądza papierowego jest jednak niewygodna, dlatego 7 największych banków amerykańskich zakłada w 1913 r mającą pełnić to zadanie prywatną spółkę o nazwie Rezerwa Federalna (Federal Reserve), zarządzaną przez 7-osobową Radę Gubernatorów. Banki-udziałowcy spółki mają (zresztą do tej pory) zagwarantowaną dywidendę na poziomie 6% rocznie. • Rząd sankcjonuje rolę Rezerwy Federalnej jako banku emisyjnego Ustawą o Rezerwie Federalnej z 1913 r.

14. Rada Gubernatorów wkrótce rozpoczyna eksperymenty. Zapotrzebowanie na kapitał w szybko rozwijającej się gospodarce jest duże, a przecież „szare masy” tak naprawdę nie wiedzą ile złota i srebra znajduje się w skarbcu Rezerwy Federalnej… • Spółka zaczyna emitować pieniądze papierowe nie mając na nie pełnego pokrycia w kruszcu. Pożycza je bankom (na procent), a te dalej swoim klientom, którzy nie mając pojęcia o kulisach mechanizmu, traktują je jak prawdziwe pieniądze. • Teoretycznie wszystko jest w porządku – dłużnicy w końcu przecież zwracają swoje długi wraz z odsetkami. • Ale do czasu…

15. Wielki kryzys • Puste pieniądze trafiają do gospodarki w coraz większej ilości. W latach 1915-1929 ilość papierowego pieniądza w obiegu wzrosła kilkakrotnie, o wiele szybciej, niż ilość złota w skarbcu Rezerwy Federalnej • Łatwy pieniądz służy finansowaniu najróżniejszych, często nietrafionych inwestycji, a wkrótce w wieczny dobrobyt bez pracy uwierzyły również szerokie masy Amerykanów, pompując ceny akcji na Wall Street w 1929 r do niebotycznych poziomów! • W końcu, gdy wszyscy już mieli akcje i nie miał kto ich kupować, na giełdzie nastąpił krach. Papierowe fortuny wyparowały w okamgnieniu • Rezerwa Federalna zorientowała się, że jednak nie wszyscy dłużnicy będą w stanie zwrócić pożyczone pieniądze. Rozpoczęła zacieśnianie polityki pieniężnej mające na celu odzyskanie długów, co dodatkowo potęgowało kryzys lat 1929-1933

16. Parytet złota • Po kryzysie parytet złota został podniesiony z przedkryzysowych 20$ do 35$ za uncję. Rezerwa Federalna nie porzuciła jednak emisji pustego pieniądza na stałe • Najpierw usprawiedliwieniem dla tej polityki były potrzeby gospodarki wojennej. Po zakończeniu wojny znów ściągnięto nadmiar pieniądza z rynku i ustalono parytet złota na poziomie przedwojennym, 35$ za uncję, który jednak już wtedy był nieco naciągnięty • Odbudowa Europy po wojnie kreuje znaczne potrzeby kapitałowe. Rezerwa Federalna wyczuwa okazję i wysyła w świat tony papierowego pieniądza (na procent), nadal jednak utrzymując fikcję jego pełnej wymienialności na złoto (konferencja w BrettonWoods, plan Marshalla). W myśl porozumienia, wymienialne na złoto były też waluty krajów Europy zachodniej i japoński jen. • Gdy w 1971 Francja, po zwróceniu długu, domaga się wymiany wypracowanej nadwyżki pieniężnej na złoto, ówczesny prezydent Richard Nixon odmawia wymiany. Oznacza to oficjalne zerwanie wymienialności waluty amerykańskiej na złoto.

17. Fort Knox • Cena złota na światowych rynkach idzie w górę • Nixon próbuje zapobiec panice, wprowadzając w 1975 r całkowity zakaz posiadania i handlowania złotem przez obywateli USA (!!!). • Zebrane złoto nakazuje zamknąć w bazie wojskowej Fort Knox – amerykańskiego złota jest tam ponad 8 tys. ton, podczas gdy w skarbcu nowojorskiego oddziału Rezerwy Federalnej spoczywa 5 tys. ton kruszcu teoretycznie będącego własnością innych krajów • Nixon nie może jednak zabronić handlu złotem reszcie świata i wkrótce, w 1980 r cena złota szybuje do 870$ za uncję, obnażając faktyczną kondycję waluty amerykańskiej

18. Dolar pieniądzem światowym • Reformy przeprowadzone w USA z początkiem lat osiemdziesiątych, polegające głównie na ograniczeniu ilości pustego pieniądza w obiegu i wzmocnieniu dolara okazują się skuteczne, a giełda wchodzi w okres sekularnej hossy. • Stany Zjednoczone, wykorzystując swoją mocarstwową pozycję, poprzez szereg porozumień międzynarodowych zapewniają swojej walucie rolę pieniądza światowego. • Dolar pozostaje medium, w którym rozliczana jest znakomita większość transakcji międzynarodowych oraz walutą, w której wyceniane są na świecie ceny surowców, przede wszystkim ropy naftowej • W 1999 roku cena uncji złota spada do 253$, jednak gospodarka amerykańska na powrót podsycana pustym pieniądzem ponownie się przegrzewa (bańka dotcomów) i wkrótce pogrąża się w sekularnej bessie (od r. 2001)

19. Bańka na rynku nieruchomości • Amerykanie wykorzystują status dolara jako pieniądza światowego do maksimum. USA z eksportera netto stają się importerem netto. Surowce, których nie są w stanie pozyskać w wystarczającej ilości u siebie, kupują za granicą, nie dbając o równoważenie stale rosnących deficytów w handlu zagranicznym. • Sytuację ułatwia im pojawienie się na światowej mapie gospodarczej nowego mocarstwa – Chin, które za swoje produkty przyjmują dolary tak, jakby były one prawdziwym pieniądzem • USA nie musi już nawet przetwarzać większości zakupionych surowców u siebie, gdyż wysokiej jakości wyroby gotowe dostarczają im w coraz większym zakresie Chińczycy, nie oczekując w zamian nic oprócz dolarów • Złudzenie wzrostu gospodarczego na rynku wewnętrznym i wiecznego dobrobytu dla mas powraca za sprawą wspieranego przez rząd boomu na rynku nieruchomości • Złoto jednak nie daje się zwieść i jego cena z 253$ w 1999 r rośnie do 1000$ w roku 2008

20. „Luzowanie ilościowe” • W r. 2008 bańka budowlana pęka i ceny akcji na Wall Street doznają największego spadku od czasów wielkiego kryzysu z lat 1929-33! • Na chorobę wywołaną nadmierną emisją pieniądza Rezerwa Federalna serwuje lekarstwo w postaci… emisji pieniądza na skalę niespotykaną dotąd w historii! W ciągu 2 lat, od końca 2009 r do końca 2011 r baza monetarna w USA rośnie ponad trzykrotnie • Na pusty pieniądz oczywiście od razu reaguje złoto. Po początkowym spadku do 680$, kurs szybuje do ponad 1900$ za uncję pod koniec 2011 r. • Jak łatwo było przewidzieć, lekarstwo nie działa, a Rezerwa Federalna, pod wpływem napierającej z różnych stron krytyki, zaprzestaje przeprowadzania kolejnych etapów operacji „luzowania ilościowego” (quantitativeeasing), a cena złota stabilizuje się w przedziale 1500-1750$ • Pytanie tylko na jak długo…

21. Złoty pieniądz • Powyższe rozważania mają uświadomić nam, że prawdziwym pieniądzem było, jest i pozostanie złoto. • Musimy odwrócić sposób myślenia: to nie dolar jest pieniądzem, w którym wyceniane jest złoto. To złoto jest pieniądzem, a dolar amerykański jest „towarem”, którego cena kształtuje się w zależności od bilansu sił popytu i podaży. • Dolar oczywiście jest walutą amerykańską i póki co międzynarodowym środkiem płatniczym, w którym wyrażane są światowe ceny surowców • Jednak bez zrozumienia roli, jaką w tym całym układzie pełni złoto, nie da się zrozumieć i trafnie przewidzieć ruchu cen tych surowców.

22. Baza monetarna • Na cenę dolara amerykańskiego (wyrażoną w złocie) wpływa bilans sił podaży i popytu. • Za podaż dolarów odpowiedzialna jest Rezerwa Federalna, która kształtuje ją według uznania Zarządu, przy czym zazwyczaj jest to zwiększanie tej podaży, a bardzo rzadko jej zmniejszanie. Miarą ilości dolarów w obiegu jest tzw. baza monetarna. • Dane odnośnie kształtowania się bazy monetarnej oraz wykres są udostępniane publicznie przez Biuro analiz ekonomicznych Oddziału Rezerwy Federalnej w Saint Luis • Dane aktualizowane są co 2 tygodnie: http://research.stlouisfed.org/fred2/series/BASE

23. Wykres bazy monetarnej za ostatnich 15 lat:

24. Popyt na dolara • Czynniki wpływające na popyt na dolary są nieco bardziej skomplikowane • Powszechnie uważa się, że główny wpływ na popyt na walutę ma poziom stóp procentowych. Argument jest taki, że im wyższe stopy procentowe, tym chętniej inwestorzy kupują daną walutę w nadziei na wyższe zyski z lokat. • W przypadku dolara nie jest to jednak tak oczywiste. Np. teraz (połowa roku 2012), od września 2011 r popyt na dolara jest dość duży mimo rekordowo niskich stóp procentowych. Podobnie podczas paniki 2008 r. popyt na pieniądz był ekstremalnie wysoki na skutek delewarowania gospodarki i w ogóle nie reagował na obniżkę stóp procentowych • Jednak nie tylko i nie przede wszystkim kryzysy decydują o popycie na pieniądz. Głównym czynnikiem zwiększającym popyt na dolara jest rozwijająca się gospodarka. Zwiększona aktywność przedsiębiorstw powoduje zwiększone zapotrzebowanie na pieniądz zarówno jako środek cyrkulacji, jak i nośnik kapitału • Chodzi o wzrost rzeczywisty, mający źródło w prorynkowych reformach, czy obniżce podatków, a nie wzrost stymulowany czy pompowany.

25. … • (…)

26. Taktyka gry • Złoto idzie w górę → dolar spada → jest bardziej prawdopodobne, że inne surowce też pójdą w górę → zajmujemy pozycje po długiej stronie rynku ignorując sygnały po stronie krótkiej • Złoto idzie w dół → dolar rośnie → jest bardziej prawdopodobne że inne surowce też pójdą w dół → zajmujemy pozycje po krótkiej stronie rynku ignorując sygnały po stronie długiej • Złoto waha się → dolar z grubsza nie zmienia wartości → wykorzystujemy sygnały zarówno po długiej jak i po krótkiej stronie rynku, gdyż surowce będą zachowywać się zgodnie z ich własnym rytmem cenowym, nie zakłóconym przez wahania dolara

27. … • (…)

28. Podsumowanie • Światłe umysły cechuje zdolność do oddzielania ziarna od plew • Podejmuj decyzje na bazie tego, co podpowiada Ci logika i (z czasem) doświadczenie • Nie poddawaj się wpływowi komentarzy ekonomicznych, „gadających głów” oraz polityków, choćby byli nie wiem jak przekonujący. Wysłuchaj, ale wnioski wyciągnij samodzielnie!

29. Zadania: • Wprowadź pozycję otwartą w zadaniu z poprzedniej części do dziennika. Jeśli nie odpowiada Ci wzór dostarczony przez instruktora, możesz stworzyć własny • Określ cenę likwidacji pozycji (odkupu) za połowę wartości i datę do kiedy ona obowiązuje • Wprowadź zlecenie likwidacji na rachunek demonstracyjny korzystając z funkcji Offset