Hurlamabac

1. Hurlamabac Nótaí Ardléibhéal

2. Achoimre • Is sliocht as úrscéal é seo. • Faighimid eolas ar chlann Albright, Lisín, Pól, Ruán(18) agus Cuán(13). • Tá Lisín agus Pól pósta le 20 bliain agus tá cóisir á eagrú ag Lisín. • Beidh an chóisir an-mhór agus galánta. • Beidh gach saghas bia ann. • Níl Ruán ag súil leis an gcóisir ach deireann sé go bhfuil sé. • Tagann an tUasal MacGabhann chun glacadh leis an gcuireadh.

3. Achoimrear lean… • TáLisínagusPól Albright ag eagrúceiliúradhmórd’fhichiúlácothrom a bpóstainadteachálainnféin. Tábeirtmhacacu: RuánagusCú (Cuán). NílRuán, an mac is sine agusatáartí an Ardteistiméireacht a sheasamh, sástaarchorarbith leis an smaoineamh. Dar le Ruan “Beidh an chóisir‘crap’”, ach nídeireannsé é sin lenamháthair. • Tá teach mhuintir Albright suite in eastátmeán-aicmeachuachtarachindeisceartnacathrach. Réitíonngachduinear a mbóthar, AscaillnaFuinseoige, go maithlenachéile ach amháinmáthair Emma NíLoingsigh, Eibhlín. Tágruaigfhionnarnamnáuile in AscaillnaFuinseoige ach amháinarEibhlín a théanntimpeall le liathinacuidgruaige. Tugtar le tuiscint don léitheoir go n-íslíonnEibhlín ton an cheantair. • NíraibhPól ach ag obairisiopanuair a bhuailLisín leis idtosachbáire ach “d’aithinLisínnaféidearachtaí” sabhuachaillógseoagusanois is fear saibhirléannta é Pól. Tá a lán le ceiliúradhacu. • Tuigimidónsliocht go lánúinsásta, uaillmhianachagusrathúiliadLisínagusPól.

4. Lisín – Is bean tí foirfe, fionn, tanaí, gnóthach í. Bíonn sí i gcónaí álainn agus faiseanta. Bíonn an teach i gcónaí álainn agus néata. Is ball í de gach saghas club agus freastalaíonn sí ar a lán ranganna. Pól – Is fear saibhir, léannta cliste é. Tá meas ag gach duine air. Is léachtóir gnó é. Thuill sé a lán airgid ag ceannach stoc ar an idirlíon. Carachtairí

5. Ruán – 18 Is buachaill cliste agus dathúil é. Ní maith leis an tUasal Mac Gabhann Gránn sé a mháthair ach ní maith leis í faoi láthair. Cuireann sí lagmisneach air ach tugann sí spreagadh agus moladh dó i gcónaí. Cuán – 13 Is buachaill cliste agus dathúil é.

6. Téama • Is aoir nua-aoiseach é an scéal seo Hurlamabac le Éilis Ní Dhuibhne • Cruthaíonn an t-údar íomhá d’ascail éigin i mBaile Átha Cliath, bóthar ‘fionn, foirfe’ atá ann agus gach bean a chónaíonn ann fionn agus foirfe chomh maith, go háirithe Lisín, máthair Ruán. • Tá gach clann ann saibhir, cliste agus dathúil. • Ach taobh thiar den foirfeacht seo tá an-chuid fadhbanna ann, idir máthair agus mac mar shampla. • Ní mar a shíltear a bhítear mar a déarfá.

7. Téamaar lean • Baineann an sliochtseo le saolmeán-aicmeachnahÉireann. Is aoir é an t-úrscéalnua-aimsearthaseoinafheicimidgnéithe den saolnuair a bhí an TíogarCeilteachiréim. • Baineann an sliocht le muintir Albright – Teaghlachatáinachónaíimbruachbhailefaiseanta. Cé go bhfuil an chlannsaibhiragus go bhfuilLisín “foirfe” mar bhean, tuigimidnachbhfuilRuánró-shonaannféin. Is léir go bhfuil an scríbhneoir ag déanamhscigmhagadharluachannanandaoinemeánaicmeachaseo. (tabhairsamplaí) • Tánamnáar an bhótharuilig mar an gcéanna – Néataagusfaiseanta. Tágruaigfhionnargachduineacu, ach amháinEibhlínNíLoinsigh, agussíleannnamnáuilig go bhfuilsíaisteachar fad. • TáLisínféinnéataagusálainn, agustá a teach néataagusálainnchomhmaith. Ach feicimidcéchomhbaothghalánta is atámeonnandaoinear an ascaill. Tuigimid go bhfuilmíshuaimhneasarRuán. Nílsé ag dúil leis an chóisir, cé go ndeirsé a mhalairtlenamháthair. • Nífhaighfimid ach sracfhéachaintarshaolmhuintir Albright sasliochtseo ach tuigimidláithreachnachbhfuilgachrudchomhfoirfe is a gceapannLisín.

8. An maith leat an scéal seo? • Is maith liom an scéal seo. Ba mhaith liom an leabhair ar fad a léamh. • Is aoir é an scéal seo agus is maith liom an greann ann. • Tuigim cás Ruán. Cuireann a mháthair isteach air fiú go gtugann sí tacaíocht dó. • Ceapaim go bhfuil an charachtair Lisín greannmhar. Cuireann sí Desperate Housewives i m’aignedom.

9. Staidéar: Carachtairí • Lisín: Is bean faiseanta í Lisínatápósta le fiche bliain. Tábeirtmhacaiciatáclisteagusdathúil. NíraibhPólsaibhirnuair a bhuailsiad le chéile, ach anois, tásémúnlaitheaici. TácumaógarLisín, agustásuimaiciidteangachaagussadrámaíocht. Is léirgurduinegnóthach, eagraithe í. Bhísí ag ullmhúcóisirechun an fiche bliain a cheiliúradh. Bhígachrud in ordagus in eagaraicisa teach. Shílnacomharsana go raibhsífoirfe. Bhícumaálainnuirthiigcónaí, agusbhícumaghalántaar an teach. • Is suachmánsásta í, ach b’fhéidirnachmairfidh an tsástacht sin ibhfad. Feicimidnachdtuigeannsímeon a mic, Ruán. Tásésoiléirsasliochtgurduineúdárasach í, mar bhísé de nós ag daoine í a shásamh. Is bean bhaothghalánta, chaol-aigeanta í a chuireannbarraíochtbéimearrachmas. Tásíclaontachomhmaith, mar shílsí go raibhEibhlínNíLoinsighaisteach mar nachraibh a cuidgruaigefionn. • Ruán: TáRuánochtmblianadéagd’aois. Is fear ógclisteagusdathúil é. Mothaíonnsé go gcuireann a mháthairlagmhisneach air. Is léir go bhfuilsémíshuaimhneachinashaol. SeansnachbhfuilRuánchomhhamaideach leis nadaoineeilesasliocht, mar táséamhrasachfaoinsaolatá ag a thuismitheoirí. Níorthaitin an comharsa a tháinigchuntí leis ach oiread. Bhísécairdiúilagusgealgháireach, ach shílRuán go raibhsúilegéaraaige. • D’fhéadfá a rá go raibhsésearbhasachagusciniciúil. Níraibhsé ag dúil leis an chóisir, cégurligsé air go raibh. Níorchreidsé go mbeadh an chóisir “cool”, chreidsé go mbeadhsé “crap”. Feicimidanseo go bhfuilsécineáltamar dhuine, mar bhísé ag iarraidh a mháthair a shásamh.

10. Aoir An Sliocht mar Aoir: • Bhí an TíogarCeilteachiréim in Éirinn san am a scríobhadh an • t-úrscéalseo. Feictear go bhfuil a lánairgiddéanta ag Pól Albright. Tásétábhachtach don teaghlach go mbeadh an ceiliúradh so-fheicthe do nacomharsanaar fad. FéachannLisínar an chóisir mar “chaithréim”. • Léiríonn an meonseoábharachasimeascdhaoinemeánaicmeacharoimh an chúlúeacnamaíochta. Léirítear go maithnahiarrachtaí a dhéanannmnácoinneálsuaslenachéile – An tsuim a chuireannsiad san fhaiseanchunbheithchomhdathúilaguschomhgalánta le gach bean eile. • Déantar cur síos so-chreidtearshaolrachmasachagusar an chaighdeánardbeatha a bhísatírsulartháinig an cúlúeacnamaíochta. Táíoróinarleith in ainm an teaghlaigh “Albright”, mar tugannsé le fios go bhfuilgachrudigceart. Ach is léir go bhfuilrudéigin in easnamh, agus go bhfuilseisce ag baint leis an stílbheathaseo.

11. FreagraSamplach • Támacallaí an scannánStepford Wives le sonrú go láidirsasliochtseo. Is duine í LisínatápóstaarPhól, fear saibhiraguscónaíuirthiarAscaillnaFuinseoige, bother an-ghalánta I ndeisceartBhaileÁthaCliath. Cé is móite de bheanamháinar an mbótharseo-Eibhlín, tan a mnáeilear fad clónaithe, geall leis. Iadar fad fionn, faiseantadathúilagusarndóighsaibhir. • Usáidteargreannéadromsasliocht, greannatáceilte I gcomhthéacs an ábhair, cuidmhaith. Tásé le sonrúsachursíos a dhéantararLisín, mar shampla, go bhfuil an t-údar ag magadhfuithiagusfaoinasaol. Tágreann le feiscintsachuntasfaoinamáithreachaarAscailnaFuinseoige, mar go bhfuil said go léircosúillenachéile, an sort saoil a chleachtann said agus mar sin de. • Déantarscigmhagadhagusaoradhar an aicmeshóisialtaatáfaoichaibidilsasliochtseo. Cuirtear an-bhéim ar fad ar earraí saolta, ar airgead, ar bhaothghalántacht agus ar ‘choinneáil suas le Muintir Mhic Sheoin’. • Tá magadh agus aoradh sa chur síos a dhéantar ar Lisín agus ar an gcóisir atá á heagrú aici, ar an teideal ‘Muintir Albright’ agus nuair a deirtear linn go raibh Lisín ‘foirfe’. • Tá sé soiléir go bhfuil an t-údar ag aoradh na mban seo. Ní aoradh fíochmhar, maslach géar atá i gceist ach aoradh éadrom. Is e an sloinneatáartheaghlachLisínná ‘Albright’. Tá said go léirgealgháireach, álainn, éirimiúil, cliste, sona, sásta, saibhir, gancíos, cásnácathúorthu. Tádeighltollmhóridiriadags an chosmhuintiragustuigeann said go maith é. Is daoinebaothghalánta, ardnósachaiad. • ‘Fiúamháinagusiad ag rithamach leis an mbruscarbhíodhgúnaíoíchedeasaorthuagusghruaigcíortha go néataacu, ionas go dtuigfeadhna fir a bhailigh an briscargurdaoinedeasaiad.’ • Feicimidgéire an scigmagadh ag críoch an tsleachta. Deirtearlinn go bhfuilLisínina ball de mhóráneagraíochtaíagusclubanna, níarmhaithe le leas an phobail ach armhaithelenahíomháféinsasochaí. Tugtar le tuiscint don léitheoir ag an bpointeseonachbhfuiliLisín ach duineéadomhain, fimíneach, falsa. Bhísíbainteach le clubannaagus le heagraíochtaíníarmhaithe le carthanacht ach armhaithe le go mbeadhsíchuntosaighar a comharsanaagus go spreagfadhsíéadiontu. • Cinnte is aoiratásasliochtseo, aoir an-ghlic.

12. Mo Thuairim • Thaitin an sliochtseo go mórliom mar tá an cur iláthairnádúrthaagusnua-aimseartha. TácarachtarRuáinochtmblianadéagd’aois – Tuigimaguscreidim a dhearcadhar an saol. Tácraiceannnafírinnearnacarachtairsasliocht. Faighimidléargascumasacharshaolrachmasach an teaghlaightríshúileRuáinagustríshúileLisínfosta. Mar sin, is féidir leis an léitheoirpictiúriomlán a fháilar a bhfuil ag tarlúindáiríre. • De réirdealraimh, tásaoléasca ag Lisín. Ach níhionann an cófra is a lucht! Déarfainn go bhfuilcuidmhórteaghlaighsatírseo a chuireannbarraíochtbéimear an ábharachas. Ganamhras, táceachttábhachtach le foghlaimsasliochtseo.