การสัมภาษณ์เพื่องานข่าว

1. การสัมภาษณ์เพื่องานข่าวการสัมภาษณ์เพื่องานข่าว อ.สิริพร มีนะนันทน์

2. ความหมายของการสัมภาษณ์ความหมายของการสัมภาษณ์ • พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พุทธศักราช 2542 “สนทนาหรือสอบถามเพื่อนำเรื่องราวไปเผยแพร่ทางหนังสือพิมพ์หรือวิทยุกระจายเสียง เป็นต้น และการพบปะสนทนากัน ในลักษณะที่ฝ่ายหนึ่งต้องการทราบเรื่องจากอีกฝ่ายหนึ่ง เพื่อนำไปเผยแพร่ เรียกว่า ผู้สัมภาษณ์ และอีกฝ่ายหนึ่งที่ต้องการจะแถลงข่าวแก่อีกฝ่ายหนึ่ง เรียกว่าผู้ให้สัมภาษณ์ รวมทั้ง การสนทนากัน การพูดจาซักถามกัน แลกเปลี่ยนความคิดเห็น” • ศัพทานุกรมสื่อสารมวลชน (ประชัน วัลลิโก, แผนกอิสระวารสารศาสตร์ และสื่อสารมวลชน มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, 2520) “วิธีการหนึ่งที่จะได้มาซึ่งข้อเท็จจริง ความคิดเห็น เพื่อนำมาประกอบหรือนำมาเป็นองค์ประกอบหลักในการเขียนข่าว สารคดี บทความ และบทบรรณาธิการ”

3. ความหมายของการสัมภาษณ์ (ต่อ) • เคน เมทซ์เลอร์ (Ken Metzler, 1997) “เป็นการสนทนาที่ออกแบบเพื่อจะให้ได้มาซึ่งข้อมูลข่าวสารหรือการแลกเปลี่ยนข้อมูลข่าวสาร เพื่อประโยชน์ของผู้ชม ผู้ฟัง ในฐานะเป็นตัวแทนของผู้ฟัง ผู้ชมที่ไม่ได้อยู่ที่นั่น” • รองศาสตราจารย์เมตตา กฤตวิทย์ “การสัมภาษณ์เป็นการสื่อสารระหว่างบุคคลประเภทหนึ่ง แต่เป็นการสื่อสารที่มีลักษณะเฉพาะต่างจากการสนทนาทั่วไป โดยเฉพาะอย่างยิ่งการสัมภาษณ์จะต้องมีจุดมุ่งหมายที่แน่นอน และบทบาทของผู้สื่อสารก็เด่นชัดกว่าการสนทนาทั่วไป”

4. ความหมายของการสัมภาษณ์ (ต่อ) • รองศาสตราจารย์นันทนา ขุนภักดี “การพบปะวิสาสะที่ฝ่ายหนึ่งต้องการทราบเรื่องจากอีกฝ่ายหนึ่ง หรือฝ่ายหนึ่งต้องการจะแถลงข่าวแก่อีกฝ่ายหนึ่งเพื่อเป็นการเผยแพร่ เช่น ลงตีพิมพ์ในหนังสือ เผยแพร่ในรายการวิทยุ เป็นต้น” การสัมภาษณ์จึงเป็นการพูด แลกเปลี่ยนความคิดเห็นกันระหว่างบุคคลสองฝ่าย ฝ่ายหนึ่งเป็นผู้ซักถามตามวัตถุประสงค์ที่ตั้งไว้ เรียกว่า ผู้สัมภาษณ์ อีกฝ่ายหนึ่งแสดงความรู้ ประสบการณ์ หรือความคิดเห็นได้ตอบสนองความต้องการของผู้สัมภาษณ์ หรือให้เป็นตามวัตถุประสงค์ที่ตั้งไว้ เรียกว่า ผู้ให้สัมภาษณ์

5. ความหมายของการสัมภาษณ์ (ต่อ) • รองศาสตราจารย์วิรัช อภิรัตนกุล “การสัมภาษณ์เป็นกระบวนการเก็บรวบรวมข้อมูลข่าวสาร (process of information gathering) ระหว่างบุคคลสองฝ่าย โดยมีจุดมุ่งหมายที่แน่นอน (definite purpose) ฉะนั้นการสัมภาษณ์จึงต้องมีบุคคลอย่างน้อยที่สุดตั้งแต่สองคนขึ้นไป โดยมีฝ่ายหนึ่งทำหน้าที่เป็นผู้ซักถามหรือผู้สัมภาษณ์ (interview) และอีกฝ่ายหนึ่งทำหน้าที่เป็นผู้ให้คำตอบหรือผู้ถูกสัมภาษณ์” การสัมภาษณ์ สืบความหมายมาจากคำว่า “sight between” หรือ “view between” ดังนั้น คำว่า “interview” จึงมีความหมายว่า การพบปะระหว่างบุคคล 2 กลุ่ม หรือมากกว่านี้ในกรณีการสัมภาษณ์กลุ่ม ระหว่างผู้สัมภาษณ์ (interviewer) และผู้ถูกสัมภาษณ์ (interviewee) เพื่อเรียนรู้และแลกเปลี่ยนความคิดเห็นซึ่งกันและกัน

6. ความหมายของการสัมภาษณ์: สรุป “การสัมภาษณ์เพื่อการสื่อข่าว คือ การสนทนาระหว่างบุคคล 2 ฝ่าย กล่าวคือ ฝ่ายหนึ่งเป็นผู้สัมภาษณ์หรือผู้ตั้งคำถาม ซึ่งได้แก่ ผู้สื่อข่าว ส่วนอีกฝ่ายหนึ่งเป็นผู้ให้สัมภาษณ์หรือผู้ตอบคำถาม ได้แก่ แหล่งข่าว หรือผู้ให้ข่าวนั่นเอง”

7. ลักษณะของการสัมภาษณ์ • การสัมภาษณ์เป็นกระบวนการสื่อสาร ซึ่งพฤติกรรมการสื่อสารของผู้สัมภาษณ์และผู้ถูกสัมภาษณ์มีผลต่อกันและกัน • การสัมภาษณ์เป็นการสนทนาที่มีผู้เข้าร่วมเป็นผู้พูดฝ่ายหนึ่ง และผู้ฟังอีกฝ่ายหนึ่ง ทำการพูดคุยสลับกันไป • การสัมภาษณ์ต้องมีจุดประสงค์ที่แน่นอน และมีการวางแผนล่วงหน้า • การสัมภาษณ์ที่ดีควรเป็นการสื่อสารสองทาง • การสัมภาษณ์ส่วนมากจะมีรูปแบบเป็นพิธีการ • ผลจากการสัมภาษณ์สามารถนำไปใช้ประโยชน์เป็นข้อมูลประกอบอ้างอิงในการศึกษาหรือเผยแพร่เพื่อสาธารณชน

8. ลักษณะของการสัมภาษณ์ (ต่อ) • ทักษะในเรื่องการรับการส่งสารมีความสำคัญยิ่งในการสัมภาษณ์ • ผู้สัมภาษณ์และผู้ให้สัมภาษณ์ต้องตระหนักให้ดีว่า ความหมายของสารมิได้อยู่ที่ตัวสาร (ทั้งวัจนะและอวัจนสาร) แต่ความหมายของสารขึ้นอยู่กับการตีความของผู้รับสาร ซึ่งสามารถเรียนรู้ผ่านประสบการณ์ ฉะนั้น ความหมายของสารจึงเปลี่ยนแปลงได้ตามเวลาและสภาพแวดล้อม • การตอบสนอง (feedback) นับเป็นสิ่งที่มีความสำคัญ เพื่อยืนยันว่าคู่สื่อสารรับสารได้ถูกต้องตรงกัน เช่น การใช้วิธีการทวนคำถาม เป็นต้น • ผู้สื่อสารควรคำนึงถึงคำพูดและภาษาที่ใช้ รวมทั้งอวัจนภาษาด้วย (จากการวิจัยพบว่า หากวัจนสารขัดแย้งกับอวัจนสาร ผู้รับสารจะตีความอวัจนสาร มากกว่าวัจนสาร)

9. ความสำคัญของการสัมภาษณ์เพื่องานข่าวความสำคัญของการสัมภาษณ์เพื่องานข่าว • การสัมภาษณ์เป็นวิธีการเก็บข้อมูลจากแหล่งข่าวได้ดีกว่า เมื่อเปรียบเทียบกับวิธีอื่นๆ ไม่ว่าจะเป็นการสำรวจโดยแบบสอบถาม (questionnaire) การสำรวจโพลล์ (poll) เพราะผู้สื่อข่าวสามารถรับทราบข้อมูลที่เป็นข้อเท็จจริงได้มากกว่า • การสัมภาษณ์เพื่องานข่าว ช่วยให้การรายงานข่าวมีชีวิตชีวา ในลักษณะการอ้างอิงคำพูดโดยตรงจากแหล่งข่าว (direct quotation) เพราะผู้อ่านจะมีความรู้สึกว่าบุคคลที่ถูกสัมภาษณ์ได้พูดจากับผู้อ่านโดยตรง ทำให้ผู้อ่านเกิดมโนภาพเกี่ยวกับผู้ถูกสัมภาษณ์ในช่วงระยะเวลาที่ผู้ให้สัมภาษณ์พูด • การสัมภาษณ์ทำให้ทัศนะหรือถ้อยคำของผู้ถูกสัมภาษณ์จะมีน้ำหนักเป็นที่เชื่อถือแก่ผู้อ่านได้มากยิ่งกว่าที่ผู้สื่อข่าวจะรายงานข่าวเอง เพราะผู้ถูกสัมภาษณ์นั้นเป็นบุคคลที่ได้รู้ปัญหาต่างๆ นั้นเป็นอย่างดีแล้ว

10. ความสำคัญของการสัมภาษณ์เพื่องานข่าวความสำคัญของการสัมภาษณ์เพื่องานข่าว • การสัมภาษณ์นอกจากจะเป็นการให้ผู้ถูกสัมภาษณ์บอกเล่าข่าวสารแล้ว ทัศนะหรือความคิดเห็นต่างๆ ของผู้ถูกสัมภาษณ์ อาจทำให้ผู้อ่านวิพากษ์วิจารณ์ในลักษณะคล้อยตามหรือคัดค้าน รวมทั้งการสัมภาษณ์บางครั้งสร้างความบันเทิง สนุกสนานและความแปลกๆ ใหม่ๆ ให้แก่ผู้อ่าน เช่น การสัมภาษณ์ดารายอดนิยม และนักวิทยาศาสตร์ที่มีชื่อเสียง เป็นต้น • การสัมภาษณ์เพื่อการหาข่าว ทำให้ผู้สื่อข่าวได้รับข้อมูลใหม่ๆ ไม่ว่าจะเป็นข้อเท็จจริง ความคิดเห็น ทัศนคติของแหล่งข่าวที่เป็น “ผู้เชี่ยวชาญเฉพาะด้าน” (expert) ได้เป็นอย่างดี