PGS TS.BS NGUYEÃN HOAØI NAM Ñaïi hoïc Y döôïc TP. HCM

1. ÑIEÀU TRÒ NGOAÏI KHOA BEÄNH BÖÔÙU GIAÙP PGS TS.BS NGUYEÃN HOAØI NAM Ñaïi hoïc Y döôïc TP. HCM

2. MUÏC ÑÍCH VAØ YEÂU CAÀU Cung caáp cho sinh vieân naêm thöù 6 & CT III: 1. Chaån ñoaùn ñöôïc moät soá beänh BG 2. Bieát ñöôïc chæ ñònh ÑT ngoaïi khoa BG 3. Bieát chuaån bò PT cho beänh Basedow 4. Moät soá löu yù kyõ thuaät cô baûn trong PT 5. Bieát ñöôïc caùc BC&TB haäu phaãu vaø xöû trí

3. NOÄI DUNG 1.Ñaïi cöông 2. Giaûi phaãu hoïc tuyeán giaùp 3. Taùc duïng sinh lyù cuûa hormone TG 4. Phaân loaïi beänh TG veà ngoaïi khoa 5. Khaùm laâm saøng 6. Khaùm caän laâm saøng 7. Chæ ñònh ñieàu trò ngoaïi khoa 8. Caùc phöông phaùp phaãu thuaät 9. Bieán chöùng vaø tai bieán phaãu thuaät

4. ÑAÏI CÖÔNG • TG laøtuyeán noäi tieát lôùn: 25-35 gm • Hormone TG coù vai troø quan troïng vôùi söï taêng tröôûng cuûa cô theå. • Danh töø TG laàn ñaàu: 1656 • Caùc nang TG: TB hình truï, hình vuoâng coù chöùa chaát keo • Theå tích thay ñoåi: giôùi, tuoåi, khí haäu, dinh döôõng, bieán ñoåi veà tinh thaân, sinh lyù v.v… • TG coù nhieàu maïch maùu: 560ml/Pchaûy qua 100 gm TG, sau tim, gan.

5. GIAÛI PHAÃU HOÏC TUYEÁN GIAÙP • TG laøtuyeán noäi tieát lôùn nhaát cô theå • Bao goàm hai thuøy (P)+(T) & eo TG • Eo TG: 1 X 1,5 cm naèm treân suïn KQ 2,3,4 • Moãi thuøy daøi 5-8 cm, roäng 2-4 cm daøy 1-2,5gm • Caân naëng: 20 -25 gm (N.Q. Quyeàn) • Bao boïc bôûi moâ xô, coät vaøo bao taïng • TG nhaän maùu nuoâi töø 4 ÑM • ÑM giaùp treân: xuaát phaùt töø ÑM caûnh ngoaøi • ÑM giaùp döôùi: XP thaân giaùp coå ÑM döôùi ñoøn

6. GIAÛI PHAÃU HOÏC TUYEÁN GIAÙP • Thaàn kinh quaët ngöôïc: ôû giöõa, tröôùc hoaëc sau hai nhaùnh cuûa ÑM giaùp döôùi • TK X ñi doïc theo truïc khí - thöïc quaûn & maët sau moãi thuøy beân

7. TAÙC DUÏNG SINH LYÙ CUÛA HORMONE TUYEÁN GIAÙP • Hormone TG laøm gia taêng möùc tieâu thuï Oxy • Laøm gia taêng CHCB • Giaûm söùc caûn ngoaïi vi Taêng taàn soá tim Suy tim • Taêng chuyeån hoùa chaát ñaïm Suït caân nhanh • Taêng chuyeån hoùa Glycogeøne Glucose taïi gan giaûm döï tröõ Glycogeøne • Taêng CH môõ, 5% taêng caân nghòch thöôøng 15-17 tuoåi, nöõ. • AÛnh höôûng ñeán CH nöôùc, muoái khoaùng v.v...

8. PHAÂN LOAÏI BEÄNH CUÛA TUYEÁN GIAÙP PHAÂN LOAÏI THEO CHÖÙC NAÊNG TUYEÁN GIAÙP 1. Böôùu giaùp vôùi chöùc naêng TG bình thöôøng 2.Böôùu giaùp vôùi thieåu naêng tuyeán giaùp 3. Böôùu giaùp vôùi cöôøng giaùp

9. PHAÂN LOAÏI BEÄNH CUÛA TUYEÁN GIAÙP PHAÂN LOAÏI THEO CAÁU TRUÙC GPBL 1. Ñaïi theå: • Böôùu giaùp lan toaû • Böôùu giaùp theå nhaân • Böôùu giaùp hoãn hôïp 2.Vi theå • Böôùu giaùp nhu moâ • Böôùu giaùp theå nang • Böôùu giaùp hoãn hôïp nang-nhu moâ

10. PHAÂN LOAÏI BEÄNH CUÛA TUYEÁN GIAÙP PHAÂN LOAÏI THEO CAÁU TRUÙC GPBL BÖÔÙU GIAÙP THEÅ NHAÂN • Khoái u laønh tính cuûa TG • Böôùu giaùp keo • Böôùu giaùp theå nang • Böôùu giaùp vôùi voâi hoaù-xô hoaù trong nang • Xuaát huyeát trong nang • Böôùu giaùp nhaân ung thö hoaù • Böôùu giaùp nhaân cöôøng giaùp hoaù: Adenome toxique

11. PHAÂN LOAÏI BEÄNH CUÛA TUYEÁN GIAÙP PHAÂN LOAÏI THEO HOAØN CAÛNH PHAÙT SINH • Böôùu giaùp ñôn phaùt • Böôùu giaùp theå dòch • Böôùu giaùp theå dòch ñòa phöông TIEÂU CHUAÅN PHAÂN LOAÏI • Trieäu chöùng LS & söï phaùt trieån cuûa böôùu • Caùc XN CLS veà hình thaùi vaø chöùc naêng TG • Nhaän xeùt veà GPBL cuûa böôùu giaùp

12. PHAÂN LOAÏI BEÄNH CUÛA TUYEÁN GIAÙP QUA 1.000 BEÄNH NHAÂN CUÛA N.K.D 1. Böôùu giaùp laønh tính: 75,6% • Böôùu giaùp theå nang (34,8%): ñôn nang17,1%, ña nang 7,14% • Böôùu giaùp theå nhu moâ (36,5%): Nhoùm I: Böôùu nhaân nhu moâ • Ñôn nhaân 20,28% • Ña nhaân 3,9%

13. PHAÂN LOAÏI BEÄNH CUÛA TUYEÁN GIAÙP QUA 1.000 BEÄNH NHAÂN CUÛA N.K.D Nhoùm II: Böôùu nhu moâ lan toûa • Moät thuøy tuyeán 4,13% • Hai thuøy tuyeán 8,08% 3. Böôùu hoãn hôïp 4,3% • Böôùu theå nhaân nhu moâ - nang • Böôùu theå nhu moâ lan toûa - nang 4. Böôùu giaùp thoøng 0,5% • Nhu moâ nhaân lôùn • Böôùu theå nang lôùn

14. PHAÂN LOAÏI BEÄNH CUÛA TUYEÁN GIAÙP QUA 1.000 BEÄNH NHAÂN CUÛA N.K.D 5. Vieâm TG mieãn dòch giaû böôùu: Hashimoto, Riedel 6. Böôùu giaùp sinh lyù 4,03% BÖÔÙU GIAÙP ÑOÄC TÍNH 21,52% 1. Böôùu Basedow 18,88% 2. Böôùu Basedow hoùa 1,69%= Pierre Marie 3. U ñoäc tuyeán giaùp = Adenometoxique 0,95% UNG THÖ TUYEÁN GIAÙP 2,88%

15. KHAÙM LAÂM SAØNG 1. NHÌN: a. BG theå nhaân vaø nang: Khoái u loä roõ döôùi da, naèm giöõa hay leäch moät beân Di ñoäng theo nhòp nuoát

16. KHAÙM LAÂM SAØNG 1. NHÌN: b. BG theå nhu moâ lan toûa: • Noåi u to ñeàu moät hay hai beân, beà maët lan toûa • Chaân roäng hay heïp tuøy moät hay hai thuøy tham gia c. Böôùu giaùp hoãn hôïp ña nhaân, ña nang • Noåi leân ôû giöõa coå moät khoái u goà geà, kích thöôùc khoâng ñeàu. • Böôùu giaùp thoøng: khoù phaùt hieän • BN beùo, giaø, da nhaên  khoù khaùm phaûi duøng sieâu aâm

17. KHAÙM LAÂM SAØNG 2. SÔØ: • Xaùc ñònh roõ ranh giôùi, maät ñoä böôùu, vò trí cuûa KQ • Söï di ñoäng cuûa BG leân treân vaø xuoáng döôùi. • Maät ñoä meàm: BG nhu moâ lan toûa • Maät ñoä chaéc: BG nhaân nhu moâ • Maät ñoä cöùng, ghoà gheà  Ung thö TG • Maät ñoä caêng: BG theå nang • Maät ñoä chaéc, aán ñau: vieâm TG • Maät ñoä chaéc, maët nhaün, aán khoâng ñau  VTG MD

18. KHAÙM LAÂM SAØNG 2. SÔØ: Tìm daáu hieäu cheøn eùp vaøo caùc CQ laân caän • Cheøn eùp KQ  khoù thôû • Cheøn eùp daây TK quaët ngöôïc khaøn tieáng, nuoát saëc • Cheøn eùp boù maïch, TK coå  nhöùc ñaàu, môø maét • Chuù yù: khi khaùm ñeå BN cuùi vaø nghieâng ñaàu sang phaûi hoaëc traùi ñeå deã khaùm