ประชากรและแรงงานไทย ส่วนที่ 2

1. ประชากรและแรงงานไทยส่วนที่ 2

2. เอกสารอ้างอิง: • “การเปลี่ยนแปลงโครงสร้างประชากร • และสวัสดิการสังคม” • โดย รศ. ดร. มัทนา พิรนามัย • “ห้าทศวรรษแห่งการเปลี่ยนแปลงใน • ตลาดแรงงานไทย” • โดย อ. ดร. กิริยา กุลกลการ • www.praipol.com

3. แรงงานไทยในห้าทศวรรษ ภาพรวมตลาดแรงงานในปี 2551 • ประชากรทั้งหมด 66.3 ล้านคน • ประชากรวัยทำงาน (15 – 60 ปี) 44 ล้านคน • กำลังแรงงาน (labor force) 37.7 ล้านคน • นอกกำลังแรงงาน 6.3 ล้านคน (นักเรียน นักศึกษา นักบวช นักโทษ ฯลฯ)

4. แรงงานไทยในห้าทศวรรษ

5. แรงงานไทยในห้าทศวรรษ • แรงงานในเกษตรมีสัดส่วนลดลงตลอดจากกว่า 80% ในปี 2503 เหลือ 40% ในปี 2551 • แรงงานในอุตสาหกรรมมีสัดส่วนเพิ่มจาก 4% ในปี 2503 เป็น 21% ในปี 2551 • แรงงานในบริการมีสัดส่วนเพิ่มจาก 14% ในปี 2503 เป็น 39% ในปี 2551

6. แรงงานไทยในห้าทศวรรษ • แรงงานไทยไปทำงานในต่างประเทศตั้งแต่ปี 2518 • ช่วงแรกไปทำงานในตะวันออกกลางเป็นส่วนใหญ่ • หลังปี 2534 แรงงานไทยไปทำงานในเอเซียมากที่สุด (ไต้หวัน เกาหลีใต้ สิงคโปร์)

7. แรงงานไทยในห้าทศวรรษ • แรงงานไทยในต่างประเทศ ทำงานเป็นช่างฝีมือ ช่างเทคนิค และบริกร ในการก่อสร้าง และอุตสาหกรรมต่างๆ • ส่วนใหญ่มาจากอีสาน (อุดรฯ โคราช ขอนแก่น)

8. แรงงานไทยในห้าทศวรรษ • การเพิ่มของประชากรทำให้จำนวนและสัดส่วนของประชากรวัยทำงานเพิ่มขึ้น

9. แรงงานไทยในห้าทศวรรษ

10. แรงงานไทยในห้าทศวรรษ • การศึกษาของกำลังแรงงานไทยดีขึ้น • ปี 2538 จบประถมศึกษา 78% จบมัธยมศึกษา 13% • ปี 2551 จบประถมศึกษา 57% จบมัธยมศึกษา 28%

11. แรงงานไทยในห้าทศวรรษ • แต่โอกาสทางการศึกษาก็ทำให้อัตราการมีส่วนร่วมในกำลังแรงงานไทยลดลง (ร้อยละของกำลังแรงงานต่อประชากรวัยทำงาน) จาก 81.5% ในปี 2533 เป็น 73.4% ในปี 2551 • ทำให้ขาดแคลนแรงงานระดับล่าง และแรงงานมีฝีมือ (ปวช. นิยมเรียนต่อระดับปริญญาตรี)

12. แรงงานไทยในห้าทศวรรษ • ปัญหาความไม่สอดคล้องระหว่างอุปสงค์อุปทาน: • ขาดแคลนแรงงานระดับล่าง ช่างฝีมือ และวิชาชีพด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี • แต่มีปัญหาว่างงานของแรงงานระดับปริญญาตรีด้านสังคมศาสตร์ มนุษยศาสตร์

13. แรงงานไทยในห้าทศวรรษ • แรงงานต่างด้าวจากประเทศเพื่อนบ้าน: • เศรษฐกิจโตเร็วและรวยกว่า จึงดึงดูดแรงงานไร้ฝีมือจากพม่า เขมร และลาวเข้ามา • ปี 2553 จดทะเบียนจำนวน 1.079 ล้านคน แต่มีทั้งหมดรวมประมาณ 2 -2.5 ล้านคน กว่า 80% เป็นพม่า

14. แรงงานไทยในห้าทศวรรษ • แรงงานต่างด้าวจากประเทศเพื่อนบ้าน: • เข้ามาทำงาน 3 ส (สกปรก เสี่ยงอันตราย และแสนลำบาก) ในเมืองใหญ่และชายแดน เช่น งานบริการ ก่อสร้าง เกษตร ประมง และคนรับใช้ในบ้าน

15. แรงงานไทยในห้าทศวรรษ • แรงงานต่างด้าวจากประเทศเพื่อนบ้าน: • มีทั้งคุณและโทษ • คุณ: บรรเทาปัญหาแรงงานขาดแคลน กดเงินเฟ้อและค่าจ้าง ช่วยอุตสาหกรรมใช้แรงงานเข้มข้น

16. แรงงานไทยในห้าทศวรรษ • แรงงานต่างด้าวจากประเทศเพื่อนบ้าน: • มีทั้งคุณและโทษ • โทษ: แย่งงานคนไทย อุตสาหกรรมไม่ยอมปรับเกรด เป็นภาระการคลัง (พยาบาล โรงเรียน) และก่อปัญหาสังคม • ภาครัฐยังไม่มีแผนบริหารจัดการที่สอดคล้องกับการพัฒนา และอย่างมีบูรณาการ

17. แรงงานไทยในห้าทศวรรษ • การเปลี่ยนแปลงในตลาดแรงงาน การจ้างงาน: • ผู้มีงานทำเป็นร้อยละของประชากรวัยทำงาน (ทำงานอย่างน้อย 1 ชั่วโมงในสัปดาห์ คือ “มีงานทำ”)

18. แรงงานไทยในห้าทศวรรษ • อัตราการจ้างงานลดลงเพราะการมีส่วนร่วมในกำลังแรงงานลดลง (เรียนหนังสือสูงขึ้น) และหางานทำไม่ได้ (รุนแรงในช่วงหลังวิกฤติปี 2540)

19. แรงงานไทยในห้าทศวรรษ • การเปลี่ยนแปลงในตลาดแรงงาน สถานภาพการทำงาน แบ่งเป็น: นายจ้าง ผู้ทำงานส่วนตัว ผู้ทำงานให้ครอบครัวโดยไม่ได้รับค่าจ้าง ลูกจ้างรัฐบาล ลูกจ้างเอกชน การรวมกลุ่ม (เช่น สหกรณ์)

20. แรงงานไทยในห้าทศวรรษ • การเปลี่ยนแปลงในตลาดแรงงาน สถานภาพการทำงาน ในปี 2551: ลูกจ้างเอกชนมากที่สุด (34%) ผู้ทำงานส่วนตัวมากรองลงมา (32%) ผู้ทำงานให้ครอบครัวโดยไม่ได้รับค่าจ้าง (22%) ลูกจ้างรัฐบาล (9%)

21. แรงงานไทยในห้าทศวรรษ ลูกจ้างเพิ่มขึ้น ทำงานในครอบครัวจำนวนลดลง ตามการเปลี่ยนของเกษตร และอุตสาหกรรม

22. แรงงานไทยในห้าทศวรรษ • การเปลี่ยนแปลงในตลาดแรงงาน สถานภาพการทำงาน : แรงงานในระบบ แรงงานนอกระบบ คุ้มครองควบคุมโดยกฎหมาย (แรงงาน และประกันสังคม)

23. แรงงานไทยในห้าทศวรรษ • การเปลี่ยนแปลงในตลาดแรงงาน แรงงานนอกระบบ ไม่คุ้มครองควบคุมโดยกฎหมายประกันสังคม • ทำงานที่บ้าน เช่น เกษตรกร รับงานไปทำที่บ้าน • อาชีพอิสระไม่มีลูกจ้าง เช่น หาบเร่แผงลอย ขับรถรับจ้าง ช่างตัดผม

24. แรงงานไทยในห้าทศวรรษ • การเปลี่ยนแปลงในตลาดแรงงาน ในปี 2551 แรงงานทั้งหมด 37.8 ล้านคน แรงงานนอกระบบ 24.1 ล้านคน (64%) แรงงานในระบบ 13.7 ล้านคน (36%)

25. แรงงานไทยในห้าทศวรรษ • การเปลี่ยนแปลงในตลาดแรงงาน การว่างงาน : ร้อยละของกำลังแรงงานที่หางานทำไม่ได้ (ทำงานน้อยกว่า 1 ชั่วโมงในสัปดาห์) อัตราการว่างงานของไทยต่ำมาตลอด และสูงขึ้นในช่วงวิกฤติปี 2540

26. แรงงานไทยในห้าทศวรรษ อัตราการว่างงาน

27. แรงงานไทยในห้าทศวรรษ อัตราการว่างงานแยกตามระดับการศึกษา ปี 2551

28. แรงงานไทยในห้าทศวรรษ • ค่าจ้าง กฎหมายค่าจ้างขั้นต่ำปี 2516 มีคณะกรรมการไตรภาคี (รัฐบาล นายจ้าง และลูกจ้าง) กำหนดสำหรับแรงงานไร้ฝีมือ เพิ่งเข้าทำงานไม่ถึง 1 ปีในทุกสาขาผลิต ยกเว้น เกษตร และแรงงานนอกระบบ

29. แรงงานไทยในห้าทศวรรษ • ค่าจ้าง ค่าจ้างขั้นต่ำ ให้เพียงพอสำหรับผู้ใช้แรงงานในการดำรงชีพ พิจารณาจาก ค่าครองชีพ อัตราเงินเฟ้อ มาตรฐานการครองชีพ ความสามารถในการจ่ายของนายจ้าง ต้นทุนการผลิต และผลิตภาพของแรงงาน

30. แรงงานไทยในห้าทศวรรษ • ค่าจ้าง ค่าจ้างทั่วไป เพิ่มสูงขึ้นโดยตลอดช่วงปี 2533 – 2551 ยกเว้นช่วงวิกฤติปี 2540

31. แรงงานไทยในห้าทศวรรษ • ค่าจ้าง ในช่วง 2533 – 2540 ค่าจ้างแท้จริง (ตัวเงิน – เงินเฟ้อ) เพิ่มปีละ 6% ในช่วง 2541 – 2551 ค่าจ้างแท้จริง (ตัวเงิน – เงินเฟ้อ) เพิ่มปีละ 1.3% ดังนั้น ควรปรับค่าแรงขั้นต่ำ?

32. แรงงานไทยในห้าทศวรรษ ในช่วง 2541 – 2551 ค่าจ้างแท้จริง (ตัวเงิน – เงินเฟ้อ) เพิ่มปีละ 1.3% ดังนั้น ควรปรับค่าแรงขั้นต่ำ?