190 likes | 1.15k Views
TEMA VII STANOVNIŠTVO I TURIZAM 25.11.2013. Izvor : Maksin-Mićić, M. (2008). Turizam i prostor, str. 20-42.
E N D
TEMA VIISTANOVNIŠTVO I TURIZAM25.11.2013.Izvor: Maksin-Mićić, M. (2008). Turizam i prostor, str. 20-42.
Kretanje svetskog stanovništva- Broj stanovnika se u poslednja 2 veka povećao 6 puta- Početkom 19. v. - 1 milijarda stanovnika- Početkom 20. v. - 2 milijarde stanovnika- Danas – oko 6,5 milijardi stanovnikaKljučne tendencije:- Intenzivan rast stanovništva u nerazvijenim područjima- Porast stanovništva u urbanim područjima- Depopulacija u ruralnim i perifernim područjima- Disproporcije u prostornoj, ekonomskoj, socijalnoj i sferi životne sredine
Komponente rasta stanovništva1. Prirodni priraštaj (p): p = n – m;n = natalitet (broj živorođenih); m = broj umrlih- Stopa prirodnog priraštaja (sp): sp = n-m/ 10005‰ > sp - niska,5‰ < sp < 14‰ - umerena,15‰ < sp < 20‰ - visoka20‰ < sp – veoma visoka2. Mehanička kretanja- Kretanje ljudi iz jednog područja u drugo radi nastanjenja- Ekonomske i političke migracije- Vrste migracija: spoljnje i unutrašnje; trajne i povremene; između tipova naselja; dobrovoljne i prinudne; prema uzroku- Migracioni saldo: m = (i) imigranti (doseljeni) – (e) emigranti (odseljeni)
3. Rast stanovništva (r)- Prirodni priraštaj (p) + migracije (m)r = (n – m) + (i - e)4. Razmeštaj stanovništva- Iskazuje se gustinom naseljenosti teritorije (stanovnika/km2)- Na prostorni razmeštaj stanovništva utiču geografski uslovi, istorijski, društveni i ekonomski faktori5. Depopulacija –negativni rast (opadanje) stanovništva na nekom području u dužem vremenskom periodu- Popis stanovništva: svakih 10 godina
Razmeštaj svetske populacije- Stope rasta stanovništva u razvijenim zemljama < 5‰- U nerazvijenim zemljama stope rasta najčešće 20-30‰- Pri porastu od 1‰ stanovništvo se udvostručava za 70 g, 2‰ za 35 godina, a 3‰ za 23 godineVarijante kretanja svetskog stanovništva do 2050:- Varijanta niskog rasta – 7,6 milijardi - Varijanta umerenog rasta – 9,1 milijarda (najverovatnija)- Varijanta visokog rasta – 10,7 milijardi- Varijanta konstantnog fertiliteta – 11,7 milijardiDve suprotne tendencije:- U razvijenim zemljama broj stanovništva se neće povećavati do 2050, u mnogim će opadati (51 zemlja), starenje stanovništva, opada broj mladih, a starih raste- U nerazvijenim zemljama i zemljama u razvoju opada mortalitet, a natalitet se zadržava, što daje pozitivan prirast, u 50 najnerazvijenijih zemalja stanovništvo će se više nego udvostručiti
Globalne demografske pojave1. Starenje svetskog stanovništva- Trajanje života u porastu: 1950 – oko 46 godina, 2000 – 65 godina, 2050 – 75 godina ( u razvijenim regionima 82)- Najbrže će rasti udeo najstarijih pa srednjovečnih- Do 2050, najviše će se doseljavati u: SAD, Nemačku, Kanadu, V. Britaniju, Italiju, Australiju- Iseljavanja će najviše ići iz Kine, Meksika, Indije, Filipina, Pakistana i Indonezije2. Urbanizacija- Gradsko stanovništvo raste daleko brže od ukupnog- Koncentracija stanovništva, aktivnosti i funkcija u urbanim područjima i širenje urbanog načina života- Do 2030 udeo urbanog stanovništva će porasti na 60%3. Megagradovi (8 miliona i više)- Dominiraju u svetskoj ekonomiji- 1975 – 11 megagradova, 2005 – 23 megagrada, 2015 – 36 mgr
Stanovništvo Srbije- U periodu posle 1991. godine prisutne su opadajuće stope rasta stanovništva u Centralnoj Srbiji, pad sa 5,8 na 5,5 miliona 2002- U Vojvodini je izbegnut pad broja stanovnika zbog spoljašnjih doseljavanjaDo 2011: u Centralnoj Srbiji rast za 0,9% - 5,8 miliona, a u Vojvodini pad za 1,8% - ispod 2 miliona- Sa prosečnom starošću oko 40 godina, stanovništvo Srbije nalazi se na granici duboke demografske starosti
Populacione strukture- Biološke strukture: prema starosti i polu- Ekonomske karakteristike stanovništva: aktivna lica, lica sa ličnim primanjima i izdržavana lica- Obrazovna struktura stanovništva- Etnička struktura- Religijska struktura
Međuzavisnost demografskih i turističkih kretanja- Globalizacija, faktori: informacione, komunikacione i saobraćajne tehnologije- Turizam kao posledica, ali i faktor globalizacije- Turistička kretanja predstavljaju privremene migracije- Migracije radne snage uzrokovane razvojem turizma- Problemi obezbeđenja radne snage u ruralnim i perifernim zonama- Problemi radne snage na Kopaoniku i Staroj planini- Za analizu turističkog tržišta značajni su kontigenti stanovništva: mlađi od 30 godina, 30-49 godina i preko 50 godina
Turističke potrebe- Potreba za odmorom, fiziološkim i psihičkim oporavkom i relaksacijom, uživanjem, zadovoljstvom i samopotvrđivanjem- Neophodno vreme i slobodna novčana sredstva- Konkurenciju čine načini zadovoljenja ovih potreba u mestu življenja- Turistička potreba uključuje distanciranje od svakodnevnice mesta stalnog boravka- Rekreativna potreba – proces psiho-fizičke regeneracije čoveka kroz odmor i relaksaciju, svestrani razvoj ličnosti i obogaćivanje načina života (zabava, razonoda), prijatne doživljaje i održavanje i poboljšanje zdravlja- Turističke potrebe se svrstavaju u opšte kulturne potrebe, a za pojedine grupe u egzistencijalne potrebe (obnavljanje radne sposobnosti)
Spektar turističkih potreba- Relaksacija- Beg od civilizacije i svakodnevne rutine i uživanje u prirodi- Fizička aktivnost i unapređenje zdravlja- Nova iskustva – uzbuđenje- Kreativnost i mentalne aktivnosti- Socijalna interakcija- Jačanje porodičnih veza- Altruizam- Provera i razvoj sposobnosti- Status, dominacija- Samopotvrđivanje- Mogućnosti za igru i zabavu- Izbegavanje dosade uključivanjem u akcije i aktivnosti i dr.- Potreban je unutrašnji osećaj koji stvara želju za zadovoljenjem potrebe, kao i spoljašnji nadražaj (atraktivni objekti i prostori)
Očekivane promene turističkih potreba- Promene u obimu i strukturi slobodnog vremena- Tehnološka revolucija – skraćenje vremena putovanja- Informatička revolucija (internet)- Porast obrazovnog i kulturnog nivoa stanovništva- Promene u stilu i načinu života – individualizacija u ponašanju- Razlike u starosnim grupama- Odnos globalno (udobnost) – lokalno (jedinstvenost)- Porodični status- Društvene organizacije i udruženja- Dominiraće: poslovni turista, autentični turista, kulturni turista i doživljajni turista
Pitanja79. Dve glavne komponente rasta (kretanja) stanovništva80. Osnovne populacione strukture81. Problemi obezbeđenja radne snage u turizmu u ruralnim i perifernim zonama, primer: Kopaonik82. U koju kategoriju spadaju turističke potrebe? Objasniti!83. Načini zadovoljenja turističkih potreba84. Faktori koji utiču na promene turističkih potreba