16 CZERWCA 2011

1. RYZYKO KURSOWE POD KONTROLĄ DEPARTAMENT USŁUG SKARBU 16 CZERWCA 2011

2. Rynek walutowy a zabezpieczenia Rynek, na którym dokonuje się transakcji kupna i sprzedaży walut na dowolny termin nazywamy rynkiem walutowym. Podstawowe funkcje to: tworzenie kursu wymiany walut zarządzanie ryzykiem walutowym Ważną funkcją rynków walutowych jest umożliwienie uczestnikom rynku zredukowania lub kontroli ryzyka walutowego poprzez przeniesienie go na inne podmioty, które podejmą się go podjąć.

3. Uczestnicy rynku:Zabezpieczający i spekulanci Zabezpieczający zwani hedgers, próbują ryzyko wahań kursowych swojej obecnej lub mającej powstać pozycji walutowej w przyszłości przenieść na innych uczestników rynku. Przez kupno lub sprzedaż odpowiedniego instrumentu zostanie utworzona pozycja przeciwna do wytworzonej z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej pozycji walutowej. W przypadku idealnym (tzw perfect hedging) wynik finansowy transakcji zabezpieczającej wyrównuje zmiany wartości natychmiastowej (spotowej) pozycji walutowej Spekulanci to ci uczestnicy rynku, którzy przyjmują świadomie ryzyko kursowe (walutowe) w celu wypracowania zysku.

4. Istota ryzyka „Ryzyko rynkowe wiąże się z groźbą poniesienia straty w związku z niekorzystną zmianą cen aktywów lub kontraktów aktualnie znajdujących się w posiadaniu przedsiębiorstwa.” R. Kendall Ryzyko kursowe to wpływ zmian kursów na rynku walutowym na wartość przepływów pieniężnych denominowanych w walutach obcych, a w związku z tym na wynik finansowy i wartość rynkową Firmy Gdy wpływ ten jest istotny, polityka zarządzania ryzykiem rynkowym powinna zapewnić mechanizmy zabezpieczające Firmę przed negatywnymi zmianami na rynku walutowym

5. Brak zabezpieczenia to nieuświadomiona (nienazwana) spekulacja, polegająca na antycypacji pozytywnego scenariusza zmian na rynku i podjęciu ryzyka związanego z tą prognozą.

6. Zmienność kursu EUR/PLN

7. Analiza zmienności kursu EUR/PLN Ministerstwo Finansów poprzez BGK sprzedaje EUR 3,80 – 4,20 Regulowany kurs? Interwencja NBP zakup EUR za PLN

8. Zmienność kursu USD/PLN

9. Zmienność kursu EUR/USD

10. Czynniki wpływające na kursy walut Czynniki wpływające na kurs walut możemy podzielić na ekonomiczne, polityczne, strukturalne i psychologiczne. Codziennie uczestnicy rynku walutowego są zasypywani informacjami napływającymi z różnych agencji informacyjnych (FIGURY), instytutów oraz od innych uczestników rynku. Trwałe odwrócenie trendu następuje najczęściej na skutek informacji politycznych, długoterminowych takich jak: rating długu państwa, groźba moratorium na spłatę długu, problemy z transferem zainwestowanego kapitału do kraju macierzystego itp. Krótkoterminowa reakcja rynku następuje najczęściej na skutek informacji ekonomicznych. Zależy ona od następujących dwóch elementów: - czy te informacje były takie jak oczekiwał rynek czy też całkiem inne? czy te informacje były pozytywne czy też negatywne?

11. Najważniejsze czynniki ekonomiczne Produkt Krajowy Brutto (korelacja dodatnia do PLN) Podstawowe stopy procentowe NBP (korelacja dodatnia do PLN) Wskaźnik bezrobocia (korelacja ujemna do PLN) Wskaźnik inflacji (korelacja ujemna, ale jeżeli oczekiwania na podwyżki stóp to dodatnia do PLN) Bilans płatniczy (korelacja dodatnia do PLN) Poziom rezerw walutowych (korelacja dodatnia do PLN)

12. Metody zabezpieczeń Zabezpieczenie akceptowalnego kursu walutowego przy braku oczekiwań co do przyszłych ruchów na rynku, gdy transakcja nie grozi utratą pozycji konkurencyjnej Zabezpieczenie aktualnego poziomu kursu walutowego przy oczekiwaniu negatywnego scenariusza rozwoju sytuacji na rynku walutowym Wykorzystanie krótkoterminowych ekstremówcenowych Krótkoterminowa zamiana walut, gdy Firma posiada jedną walutę, a potrzebuje finansowania w innej.

13. Zarządzanie ryzykiem walutowym - TRANSAKCJE SPOT - TRANSAKCJE FORWARD - TRANSAKCJE OPCYJNE

14. Transakcje spot Realizacja płatności importowych - w dniu transakcji: Realizacja przewalutowań z wpływów eksportowych – w dniu transakcji Negocjacja kursu z dealerami BZ WBK S.A. w oparciu o ceny rynkowe. ZABEZPIECZENIE KASOWEGO (NATYCHMIASTOWEGO) RYZYKA WALUTOWEGO DO TZW. DATY SPOT ZABEZPIECZENIE PRZYSZŁYCH TERMINÓW WIĄŻE SIĘ Z KONIECZNOŚCIĄ PONIESIENIA TZW. „COST OF CARRY” (CZASOWE WYCOFANIE ŚRODKÓW Z OBROTU, KOSZT KREDYTU OBROTOWEGO)

15. Transakcja forward SPOT + PUNKTY = FORWARD Uwzględnienie opóźnienia w rozliczeniu transakcji poprzez operacje depozytowo/kredytową Transakcja natychmiastowa

16. Transakcje forward cd. Możliwość dokładnej projekcji wyniku finansowego Wybór sposobu rozliczenia transakcji forward: rzeczywista dostawa waluty, rozliczenie różnicą poprzez zawarcie transakcji odwrotnej na tę samą kwotę lub kombinacja powyższych Wybór dnia realizacji transakcji: możliwość wcześniejszego lub późniejszego rozliczenia transakcji Brak konieczności znajomości dokładnej kwoty i daty rozliczenia zabezpieczanej transakcji handlowej Wada – powstanie kosztu utraconych możliwości przy niekorzystnej zmianie kursu

17. Transakcje opcyjne PRAWO ZAMIAST PRAWA I OBOWIĄZKU Nabycie opcji Call (lub Put) to uzyskanie prawa do kupna (sprzedaży) określonej waluty w uzgodnionym momencie w przyszłości, po z góry ustalonym kursie (kursie wykonania). Nabywca opcji (Klient) w chwili zawarcia umowy płaci jej wystawcy (bankowi) premię– czyli cenę opcji. Wysokość premii zależy m.in. od: Różnicy między kursem wykonania a aktualnym kursem rynkowym Zmienności kursu pary walut Czasu pozostałego do wykonania opcji

18. Porównanie: Forward - Opcja OPCJA WALUTOWA • Prawo  • Nabywca płaci premię  • Klient wskazuje kurs  • Możliwość skorzystania z lepszego kursu na rynku  • Nabywca opcji nie musi rozliczyć transakcji  FORWARD Obowiązek  Brak kosztów zawarcia transakcji  Bank wskazuje kurs  Brak możliwości skorzystania z lepszego kursu na rynku  Klient musi rozliczyć transakcję 

19. Strategie Opcyjne Strategie opcyjne to transakcje, w których jednocześnie nabywa się i/lub sprzedaje opcje różniące się rodzajem prawa (Call, Put), kursem wykonania, kwotą czy datą wygaśnięcia. • dowolne kształtowanie profilu ryzyka • możliwość redukcji płaconej premii do zera • możliwość partycypacji w korzystnych zmianach kursu rynkowego

20. Ogólne parametry transakcji EUR/PLN W wycenie uwzględniliśmy następujące parametry: • Okres zabezpieczenia: 3 miesiące • nominał zabezpieczany: 100 000 EUR • Kurs spot EUR/PLN: 3,9450 • Kurs forward eksporter: 3,9640

21. Waniliowa Opcja Put eksporter Profil zabezpieczenia: Konstrukcja strategii: • kupno przez Klienta waniliowej opcji PUTkurs realizacji: 3,9000 nominał: 100 000 EUR • premia opcyjna: 4 700 PLN • kurs spot 3,9450 • kurs fwd 3,9640/3,9740 Kurs referencyjny: EUR 3,9000 Kursem referencyjnym jest fixing EUR/PLN Narodowego Banku Polskiego publikowany w dacie zapadalności opcji wchodzących w skład strategii.

22. Korytarz zerokosztowy eksporter Profil zabezpieczenia: Konstrukcja strategii: • kupno przez Klienta waniliowej opcji PUTkurs realizacji: 3,9000 nominał 100 000 EUR • sprzedaż przez Klienta waniliowej opcji CALLkurs realizacji: 4,0310 nominał 100 000 EUR • kurs spot 3,9450 • kurs fwd 3,9640/3,9740 EUR 4,0310 Kurs referencyjny: EUR 3,9000 Kursem referencyjnym jest fixing EUR/PLN Narodowego Banku Polskiego publikowany w dacie zapadalności opcji wchodzących w skład strategii.

23. Forward Extra eksporter Profil zabezpieczenia: Konstrukcja strategii: Jeśli • kupno przez klienta waniliowej opcji PUTkurs realizacji: 3,9440 nominał 100 000 EUR • sprzedaż przez klienta barierowej opcji CALLkurs realizacji: 3,9440 nominał 100 000 EUR bariera Up&In: 4,0480 okres obserwacji bariery: od daty zawarcia opcji do daty wygaśnięcia opcji • kurs spot 3,9450 • kurs fwd 3,9640/3,9740 kurs bariery 4,0480 EUR 3,9440 EUR 3,9440 Kurs referencyjny: Kursem referencyjnym jest fixing EUR/PLN Narodowego Banku Polskiego publikowany w dacie zapadalności opcji wchodzących w skład strategii.

24. Bonus Forward eksporter Profil zabezpieczenia: Konstrukcja strategii: • kupno przez klienta barierowej opcji PUTkurs realizacji: 3,8640 bariera Up&Out 4,0640: nominał 100 tyś EUR • kupno przez klienta barierowej opcji PUTkurs realizacji: 3,9640 bariera Up&In 4,0640: nominał 100 tyś EUR • sprzedaż przez klienta barierowej opcji CALLkurs realizacji: 3,9640 nominał 100 tyś EUR bariera Up&In: 4,0640okres obserwacji bariery: od daty zawarcia opcji do daty wygaśnięcia opcji Jeśli • kurs spot 3,9450 • kurs fwd 3,9640/3,9740 kurs bariery 4,0640 EUR 3,9640 EUR 3,8640 Kurs referencyjny: Kursem referencyjnym jest fixing EUR/PLN Narodowego Banku Polskiego publikowany w dacie zapadalności opcji wchodzących w skład strategii.

25. Range Bonus Forward - eksporter Profil zabezpieczenia: Konstrukcja strategii: • kupno przez klienta opcji barierowej Double – Knock -Out PUT kurs realizacji: 4,0000 nominał: 100 000 EUR bariery: 3,85 i 4,05 • sprzedaż przez klienta opcji barierowej Double - Knock -Out CALL kurs realizacji: 4,0000 nominał: 100 000 EUR bariery: 3,85 i 4,05 • kupno przez klienta opcji barierowej Double – Knock - In PUT kurs realizacji: 3,9440 nominał: 100 000 EUR bariery: 3,85 i 4,05 • sprzedaż przez klienta opcji barierowej Double - Knock -In CALL kurs realizacji: 3,9440 nominał: 100 000 EUR bariery :3,85 i 4,05 • kurs spot 3,9450 • kurs fwd 3,9640/3,9740 Jeśli EUR 4,0000 EUR 3,9440 Kurs referencyjny: Kursem referencyjnym dla kursu realizacji jest średni kurs Narodowego Banku Polskiego publikowany w dacie zapadalności opcji wchodzących w skład strategii. Bariera jest natomiast obserwowana w sposób ciągły na międzybankowym rynku EUR/PLN od momentu zawarcia transakcji do końca życia opcji

26. Zastrzeżenie Ostrzeżenie: Niniejsza publikacja przygotowana przez Bank Zachodni WBK S.A. ma charakter wyłącznie informacyjny i nie stanowi oferty ani rekomendacji do zawarcia transakcji kupna lub sprzedaży jakiegokolwiek instrumentu finansowego. Podjęto starania w celu zapewnienia, że informacje zawarte w tym dokumencie nie są nieprawdziwe i nie wprowadzają w błąd, jednakże Bank nie gwarantuje dokładności i kompletności tych informacji oraz nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystywanie tych informacji oraz straty, które mogły w konsekwencji tego wyniknąć. Informacje prezentowane w publikacji nie stanowią porady inwestycyjnej. Informacje o stopie zwrotu z danego instrumentu lub usługi uzyskiwanej w przeszłości nie stanowią gwarancji osiągnięcia takich wyników obecnie i w przyszłości i nie powinny być traktowane jako zapowiedź osiągnięcia takich wyników. W wyniku zawarcia transakcji kupna lub sprzedaży instrumentu finansowego mogą wystąpić dodatkowe koszty dla kupującego lub sprzedającego, w tym podatki, które nie są płatne Bankowi Zachodniemu WBK S.A. ani za jego pośrednictwem. Przyjęte w przykładach notowania mogą odbiegać od poziomów rynkowych, bądź mogą być niezgodne z kalkulacjami finansowymi jakiegokolwiek uczestnika rynku. Warunki przedstawione w prezentacji podlegają zmianom. Zawarte w prezentacji ilustracje służą poglądowemu przedstawieniu poszczególnych instrumentów i należy je traktować wyłącznie jako materiał do dalszej dyskusji. Prezentacja jest własnością Banku Zachodniego WBK S.A. i bez pisemnej zgody właściciela nie może być w całości ani w części kopiowana ani rozpowszechniana.

27. Zastrzeżenie Informacja: Zawierając tego typu transakcje, polegają Państwo wyłącznie na własnej ocenie lub wybranych przez siebie profesjonalnych doradców finansowych niezależnych od Pionu Skarbu Banku Zachodniego WBK S.A. Pracownicy Pionu Skarbu Banku Zachodniego WBK S.A. mogą wspierać Państwa danymi rynkowymi, jednak podjęcie decyzji co do zawarcia takiej transakcji należy wyłącznie do Państwa. Proszę nie decydować się na transakcję, jeżeli: Nie jest zgodna z Państwa polityką dotyczącą transakcji skarbowych Nie mają Państwo ekspozycji zabezpieczanej poprzez tę transakcję Prezentowana transakcja oraz ryzyka z nią związane nie są dla Państwa jasne Ewentualny ujemny wynik finansowy z zawartej transakcji opartej na prezentowanej strategii wynikający z możliwego niekorzystnego ruchu kursu walutowego, stóp procentowych lub innych cen rynkowych przekroczy Państwa możliwości jej rozliczenia Oferowane produkty nie mają charakteru spekulacyjnego. Zawierane transakcje powinny być związane z działalnością gospodarczą i posiadać odzwierciedlenie w Państwa ekspozycji niezabezpieczonej na ryzyko walutowe. Aby zawrzeć transakcję na przedstawionych produktach, muszą Państwo rozumieć ten produkt. Ceny instrumentów finansowych, kursy walutowe, stopy procentowe są zmienne w nieograniczony i nieoczekiwany sposób. Może wystąpić sytuacja, że cena dla danego instrumentu, kurs walutowy, stopa procentowa nie będzie dostępna na rynku lub nie będzie można zawrzeć transakcji na danym produkcie. W wyniku zawarcia transakcji możesz zaciągnąć zobowiązania finansowe oraz ewentualne zobowiązania dodatkowe, w tym związanych z dostawą instrumentu bazowego, które są obowiązkami dodatkowymi w stosunku do zawartej transakcji. Korzystanie z produktów kredytowych lub depozytu zabezpieczającego może być związane z dźwignią finansową, co powoduje możliwość osiągnięcia większej stopy zwrotu, ale może także doprowadzić do poniesienia większych strat. W wyniku zawarcia transakcji kupna lub sprzedaży instrumentu finansowego mogą wystąpić dodatkowe koszty dla kupującego lub sprzedającego, w tym podatki, które nie są płatne Bankowi Zachodniemu WBK S.A. ani za jego pośrednictwem.

28. DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ