WESOŁA LWOWSKA FALA

1. l gdybym się kiedyśUrodzić miał znów,To tylko we Lwowie!Bo szkoda gadania,Bo co chcesz, to mów Nie ma jak Lwów! WESOŁA LWOWSKA FALA JAKO ZJAWISKAO KULTUROWE Referat Sławomir Rogowskiego w ramach sesji: Polskie Radio na kresach wschodnich II Rzeczypospolitej 21.11.2013

2. Międzywojenny LwówŁączyć a nie dzielić • Miasto wojewódzkie, 67 km² i ponad 300.000 mieszkańców(3 w kraju) , dawna stacja Galicja Wschodniej • Mieszkańcy - Polacy 67,2%, Żydzi 21%, Ukraińcy 9,2%, Niemcy 2%, Ormianie 0,8%, • Stolica trzech arcybiskupów i wielu religii ( 45 synagog), języki: polski, ruski, niemiecki, jidisz, hebrajski, inne • Uczelnie: UJK, PL. ZN im. Ossolińskich, Teatr Wielki • Miejsce protestów bezrobotnych -1936 (1/48 zabitych) • analfabetyzm • Tradycja literacka: Alekasander Fredro, Mikołaj Biernacki, Seweryn Goszczyński, Maria Konopnicka, Gabriela Zapolska, Leopold Staff, Jan Kasprowicz, Beata Obertyńska. Liczne wydawnictwa i gazety”multi-kulti” • ważne centrum inteligenckie, administracyjne, wojskowe, handlowe i akademickie • Tradycja Orląt Lwowskich

3. Kilka zdań o ludziach i historii Polskiego Radia Zygmunt Chamiec, Kresowiak - ze Stepańców nad Donem, herbu Gryf, urodzony w Wiedniu 24.03.1882, przedstawiciel starej rodziny kresowej, wychowany w tradycji dworu szlacheckiego, w kulcie Napoleona i Powstania Styczniowego, absolwent gimnazjum w Kijowie zdał maturę w 1900 roku jako prymus ze złotym medalem, studiował: rolnictwo w Dublanach k.Lwowa, medycynę we Lwowie, finanse w Wiedniu a ukończył z wyróżnieniem medycynę i bakteriologię w Strassburgu w 1910, znał polski, ukraiński, niemiecki, angielski, grekę i łacinę. Jeden z założycieli Polskiego Radia w 1925 . Wspominany jako Europejczyk i człowiek Renesansu. Zmarł w 17.12.1948 w Warszawie.

4. Ludzie i historia Radia Lwów Polskie Radio Lwów, powstało 5 stycznia 1930 i było pierwszą rozgłośnią we wschodniej Polsce Juliusz Petry (1890-1961) ur w Łopiance pow. Stanisławowski– polonista UJK, literat, dyrektor programowy a potem naczelny Polskiego Radia Lwów, po wojnie Wrocław, Warszawa, Milanówek gdzie zmarł i jest pochowany. Witold Scazighino-pierwszy dyrektor

5. Wesoła Lwowska Fala Wiktor Budzyński( 1906-1972) – ur Stanisławów, z wykształcenia prawnik UJK z zamiłowania literat, kabareciarz i radiowiec. Pomysłodawca Wesołej Lwowskiej Niedzieli i WLF. Zmarł w Londynie Wesoła Lwowska Fala – nazwa popularnej audycji nadawanej na cały kraj od 16 lipca 1933 do 1939 (od 1938 pod nazwą Tajoj), 8 pierwszych programów jako „Wesoła Lwowska Niedziela” Spiritus movens i Autorem był Wiktor Budzyński. Zgramadzi ł bezrobonych i kolegów ze studenckich teatrzyków Nasze Oczko i Wesoły Ul, którzy wcielili się w lwowskie postaci Szczepcio i Tońcio - posługujący się lwowskim bałakiem duet lwowskich batiarów, Aprikosenkranz i Untenbaum - parodiujący język żydowski radca Strońć -woźny magistracki i synek Marcelku ciotka Bańdziuchowa - lwowska jejmość

6. Ludzie i historia WLF • Czesław Halski – prawnik UJK, spiker RL, uczestnik WLF • Włada Majewska – prawniczka UJK, aktorka i parodystka • Tadeusz Seredyński – kompozytor, dyrygent szef orkiestry RL-Konserwatoria: Galicyjskie we Lwowie i w Krakowie • Kazimierz Wajda – „Szczepcio”, inżynier PL, aktor, literat i spiker radiowiec • Henryk Vogelfeanger – „Tońko”, prawnik UJK, radca prawny • Wilhelm Korabiowski – radca magistratu Strońć, prawo na UJK we Lwowie, gdzie otrzymał tytuł doktora • Mieczysław Monderer – Aprikosenkranc, referendarz Lwowskiej Izby Skarbowej • Adolf Fleischer – Untenbaum, stud medycynę, ukończył WSH • Józef Wieszczek – aktor radiowiec

7. Gatunek, poetyka WLF • Kabaret radiowy, variete ( blok programowy) • Rozrywka dla wszystkich w dobrym wydaniu • Skecze, dialogi, piosenki • Charakterystyczne postaci, typy • Satyra społeczna, polityczna i obyczajowa • Pokazanie Lwowa jako miejsca wyjątkowego, nie tylko w Polsce ale i w Świecie • Skłonność do idealizacji(cechy bohaterów:przyjaźń, bezinteresowna pomoc, naiwność, pogoda ducha) • Brak różnic społecznych

8. Znaczenie kulturotwórcze • Wielokulturowość Lwowa i kresów jako nawiązanie do Rzeczypospolitej obojga narodów, federacjonizm kulturowy • Tolerancja, współistnienie i kosmopolityzm • Tradycja kabaretu i nawiązanie do młodopolskiej kawiarni literackiej • Promocja folkloru i kolorytu miejskiego Lwowa(gwara) • Promocja tych tradycji względem reszty Polski – scalanie społeczeństwa i „narodu” poprzez dyfuzję kulturową • Radio jako nowoczesny wspólny kod językowy

9. Znaczenie kulturotwórcze WLF • Tradycja kabaretu i nawiązanie do młodopolskiej kawiarni literackiej • Pokazanie Lwowa jako miejsca wyjątkowego, nie tylko w Polsce ale i w Świecie • Olbrzymie zainteresowanie słuchaczy 5-6 mln • Stały kontakt z odbiorcą – tysiące listów i telefonów - inteaktywność • Model Radia społecznego ponad podziałami • Hołdowanie wolności słowa (- cenzura )

10. Znaczenie kulturotwórcze WLF Łączyć a nie dzielić Tradycje WLF Objazdy estradowe po kraju Filmy z udziałem Szczepcia i Tońcia Włóczęgi….. Czołówka artystyczna Wojska Polskiego poza granicami od 1940-46 Krzewienie ducha patryiotyzmu i wartość związanych z II RP Wychowanie patiotyczne Utrwalone powiedzonka, związki frazeologiczne, bałak Piosenki spiewane do dziś Typy postaci batiarów(BiL) Kanon WLF a powojenne audycje: Podwieczorek przy mikrofonie, Program z dywanikiem, Wesoły autobus, Magazyn Studia 202, audycje wspominkowe WLF: Lwowska Fala PR Katowice-Danuta Skalska, Kresowe Dziedzitwo- www.kresy24.pl Rozproszenie kadry WLF i kadrowe zasilenie Radia w powojennej Polsce Mutacje WLF

11. Wesoła Lwowska Fala – Witold Szolginia • Włada Majewska • Czesław Halski • Ryszard Miazek • Kwiatkowski • Wiktor Budzyński Dziękuję za uwagę – Sławomir Rogowski