İKTİSAT ve MALİYE BİLİMİNE DAMGASINI VURAN ÖNEMLİ KİŞİLER

1. İKTİSAT ve MALİYE BİLİMİNE DAMGASINI VURAN ÖNEMLİ KİŞİLER FERHAT EBECİ 2010466117 MUHAMMET ORUÇ 2010466068 EDA CANAN 2010466022

2. SAMUELSON • Genel denge analizi geliştiren iktisatçıdır. Genel denge analizi: Hem kamusal hem de özel faaliyetleri kapsar. Genel denge analizi,kaynak tahsisi ile gelir dağılımı arasındaki ilişkiyi kurar. Kamu malının üretimi bir birim arttırıldığına ne kadar özel maldan vazgeçilmesi gerekir ? Sorusunu çözümler. “Mali iktisat “kavramını ilk defa kullanan kişidir. • Maliyeyi iktisattan ayıran kişidir • Kamusal mallar tanımını kullanan ilk kişidir. Tam kamusal mal ve yarı kamusal mal ayrımı yapmıştır. • “Bölünebilir mal ” ve “bölünemez mal“ ayrımını yapan kişidir. Ona göre,devlet bölünemeyen mal ve hizmetleri,piyasa ise bölünebilen mal ve hizmetleri üretmelidir.

3. MUSGRAVE • Devlet piyasa ekonomisinin yetersizliğinden kaynaklanan sorunları çözmelidir. • Tam istihdam bütçe açığına alternatif bir ölçü olan ” Mali Kaldıraç “ kavramını önermiştir. • Erdemli – erdemsiz mal ayrımını yapan iktisatçıdır. • Savaş ve savaşla ilgili harcamaların dikkate alınmadığı durumlarda kamu harcamalarının milli gelire oranı oldukça istikrarlıdır.

4. DOWNS • Politik rekabet teorisini savunur. • Siyasi partiler ortanca seçmen tercihlerini bilir ve ona göre davranır. • Siyasi partiler çıkarlarını maksimize etmeye çalışır. • Hükümetin uyguladığı maliye politikası, kendine olan siyasi desteği maksimize etmek içindir.

5. MARSHAL • Marjinal analiz yöntemini geliştiren iktisatçıdır. • BOWEN • Kısmi denge analizini yapan kişidir. • Kamusal malların üretim koşullarını özel mallarda olduğu gibi arz ve talep dengesi belirler.

6. NİSKANNEN • Bürokratik üretim modelini geliştirmiştir. • Toplumun arzu ettiği harcama düzeyi bürokratların sorumsuzluğu sebebiyle aşılmakta kamu kesimi aşırı ölçüde genişlemektedir. • Bürokratlar çıkarlarını maksimize etmeye çalışır.

7. O’CONNER • Kapitalist ekonomik sistemin varlığını sürdürebilmesi için devletin rolü özel sermaye birikiminin koşullarını yaratmak sermaye birikimi sırasında oluşan sorunları hafifleterek sistemi yasallaştırmaktır. • Kapitalist devlet sürekli açıklara maruz kalır, bunların sağlanmasında kamu açıkları artar. • Kamu harcamaları kalkınma ilk aşamalarında azalmış sonrasında artmıştır.

8. SAUNDERS • İkili devlet kuramını geliştirmiştir. • Devlet üretim sürecinde ne kadar destekleyici rol alırsa karar birimleri tekelci yapıda sağlanırsa merkezi yönetime gereksinim o kadar artacaktır. • Devlet sermaye sınıfının çıkarlarına uygun işleyecek , buna karşılık tüketici guruplarının baskısı ve halkın katılımını sağlayan çoğulcu karar alma yöntemleriyle tüketim politikasını destekler ve emeğin yeniden üretimini sağlar.

9. ROSTOW • Kalkınma iktisatçısıdır. • Kalkınma aşamaları kuramını ; 1) geleneksel toplum 2) kalkışa geçiş aşaması 3) kalkış aşaması 4) olgunlaşma 5) kitle tüketimi olarak geliştirmiştir. • Kamu harcamalarının artışını ülkelerin kalkınma süreçlerine bağlı olarak incelemiştir.

10. LERNER • Devlet borçlanması kavramını ilk inceleyen kişidir. • Makro dengesizlikleri gidermede devlet borçlarına özel bir görev yükler. • Ona göre borçlanma devletin normal bir gelir kaynağıdır.

11. LORENZ • Gelir dağılımını konu alan ve nüfusla milli gelir arasındaki ilişkiyi mutlak eşitlikten sapma olarak inceleyen kişidir. • GİNİ • Gini katsayısı lorenz eğrisinden türetilen bir katsayıdır. • Bu katsayı sıfıra yaklaştığında adaleti, bire yaklaştığında adaletsizliği gösterir. • PYLE • Kamu harcamaları artışının belli bir süre için milli gelir artış hızından daha fazla olduğunu savunan iktisatçıdır. • DALTON • Kamu harcamalarının sınıflandırılmasında reel harcama ve transfer harcamasının ayrımına öncelik eden kişidir. • KEYNES • Maliye politikasının kuramsal çatısını kuran iktisatçıdır.

12. BEVERİDGE • Telafi edici bütçe teorisini geliştirmiştir. • HANSEN • Fonksiyonel maliye teorisini geliştiren iktisatçıdır • Devri bütçe teorisini geliştirmiştir • FİSHER • Reel faiz oranının nominal faiz oranıyla beklenen enflasyon oranı arasındaki farka eşit olduğunu savunur. • KALDOR • Gelir vergisine alternatif subjektif ve dolaysız bir vergi olan “ Genel satış vergisini” önerir. • Türkiye’ye potansiyel verim vergisi önerisinde bulunmuştur. • SCHUMPETER • Vergi devleti kavramını savunur.

13. TANZİ • Yüksek enflasyon vergi hasılatının aşınmasına sebep olur. Buna OliveraTanzi etkisi denir. • FRIEDMAN – PHEELPS • Enflasyon ve işsizlik arasındaki tradeoff ‘un kısa dönemde geçerli olduğunu uzun dönemde geçerli olmadığını savunmuşlardır. • UDPE’ nin eğimi sıfırdır. • Doğal işsizlik oranı(friksiyonel+yapısal işsizlik). • PİGOU • Reel harcama transfer harcaması ayrımını yapmıştır. • OBLE • Politik aşamalar tezini geliştirmiştir buna göre kamu harcamaları; 1) geleneksel dönem 2) geçiş dönemi 3) bağımsızlık sonrası dönemde gelişir.

14. NİTTİ • Kamu harcamaları savaş gibi olağan üstü dönemlerde aniden artar ve sonrasında normal seyrine geri döner. • PEACOCK –WİSEMAN • Kamu harcamaları savaş gibi olağan üstü dönemlerde sıçrayarak artar ama sonrasında normal seyrine geri dönmez ve kaldığı yerden devam eder. • WAGNER • Kamu harcamalarının artışı kanunudur. • Kamu harcamalarına olan talep esnekliğinin birden büyük olması kamu harcamalarının zaman içinde milli gelirden daha hızlı arttırır. • BUCHANAN • Anayasal iktisadın kurucusudur • Vatandaşların kamusal mallara olan taleplerini açıklamamalarını bedavacılık sorununu oluşturduğunu savunur

15. RAMSEY KURALI • Talep esnekliği düşük mallar üzerine yüksek oranda , talep esnekliği yüksek olan mallara düşük oranda vergi uygulanmalıdır. • TOBİN • Spekülatif sermaye hareketlerinin engellenmesine yönelik kendi adıyla anılan bir vergi önerisinde bulunmuştur. • COASE • Piyasanın başlangıç koşulları belirlenip dışsallıklardan kaynaklanan sorunun çözümü piyasaya bırakılmalıdır. • Zarar görenle zarar veren bir noktada pazarlık yaparak anlaşır • Mülkiyet hakları, dışsallıklar konusundaki çözüm önerisidir. • X-ETKİNSİZLİK • Bürokraside israf fazla eleman verimsiz çalışma gibi nedenlerle teknik bir ekinsizlik vardır.

16. RAWLS • Rawls ‘cı sosyal fayda , bir toplumda en kötü durumdaki bireyin refahı arttırılabiliyorsa kabul edilebilir bir politika vardır. • BENTHAM • Faydacı sosyal refah fonksiyonudur. • Faydacı felsefenin kurucusudur. • BUCHANAN – TULLOCK • Maliyetlerin minimizasyonudur. Her kamusal falaiyet bireylere iki tür maliyet yükler; 1) Dışsal maliyet 2) Karar alma maliyeti

17. TİNBERGEN • Devletin amaç ve araçları eşit olmalıdır. • Her ekonomide milli savunma ve benzeri kamusal malları üreten bir kamu kesimi mevcuttur.bu durum ekonominin esas yapısının kapitalist olmasına engel değildir. • BLACK, • Çoğunluk kuralı, gruptaki ortanca seçmenin tercihine karşılık gelir. • Tercihlerin tek gruplu olması durumunda basit çoğunluk yöntemi kolaylık sağlar. • LİNDALH • Bireyler toplumsal mallardan sağladıkları faydalara göre toplumsal maliyetlere katılmalıdır.

18. SELİNGMAN • Devlet hiçbir kesime adil olmayan avantaj vermemeli ve bunun yanı sıra var olan adaletsizlikleri yok etmeye çalışmamalıdır. • MCKEEN • Hükümetin görünmez el teorisi. • FRIEDMAN-MOYNHAN • Negatif gelir teorisi.

19. AROW • İmkansızlık teorisini geliştirmiştir. • Ferdi tercihlerle toplumsal tercihler arasında tutarlılık yoktu • EDGEWORD • Maliyeyi ,vergi yükü ve vergilemeyi inceleyen sosyal bir bilim dalı olarak ele almıştır.

20. BARONE • Vergi siyasal bir süreçtir. • WİCKSELL • Dışsallık kavramını ilk kullanan iktisatçıdır. • ROSEN • Organik devlet anlayışını önermiştir. • Organik devlet anlayışının geçerli olduğu toplumlarda üretim faktörünün kullanılmasındaki temel amaç toplumsal faydadır.

21. HİCKS-KALDOR • Dışsallıkların çözümlenmesinde zarar verenin zarar görene denkleştirici miktarı olarak tazminat ödenmesini savunur. • BAUMAL • Kamu ve özel sektör ayrımını verimlilik kriterlerine göre incelemiştir. • Dengesiz verimlilik tezi başlığı altında kamu harcamalarının artma nedenini kamu çalışanlarının düşük verimliliği ile açıklamıştır.

22. FABRİKANT • 1900’lü yıllarda Amerikan istatistiklerine dayalı araştırmasıyla kamu harcamalarında bir artış olduğunu tespit etmiş ama bunun sosyal bir kanun olabilmesi için daha geniş bir araştırmanın olası gerekliliğini oraya koymuştur. • PHİLLPS • OrjinalPhillps Eğrisi; nominal ücretle işsizlik arasındaki ilişkiyi incelemiştir.

23. SOLOW-SAMUELSON • Dönüştürülmüş Phillps Eğrisi; enflasyonla işsizlik arasındaki ilişkiyi incelemiştir. Kısa dönemli Phillps eğrisi olarak bilinir. • Kısa Dönem Phillps eğrisinin eğimi negatiftir. • ADAM SMİTH • Piyasanın görünmez eli. • RİCARDO-HENRY GEORGE • Verginin sadece tarımdan alınması gerektiğini savunmuşlardır.