Tendencje unifikacyjne w ADR a odrębności krajowych systemów prawnych

1. Hilla § Tendencje unifikacyjne w ADR a odrębności krajowych systemów prawnych Konferencja organizowana przez Sąd Arbitrażowy przy Nowotomyskiej Izbie Gospodarczej w dn. 16.03.2012 r. Joachim Hilla Rechtsanwalt i radca prawny Frankfurt am Main - Warszawa www.hilla.eu

2. www.hilla.eu Joachim Hilla Hilla § • radca prawny i Rechtsanwalt • studia prawnicze w Katowicach, Warszawie i Heidelbergu • 1990 wpis na listę adwokatów we Frankfurcie nad Menem • 2000 wpis na listę radców prawnych w Warszawie • 1990 - 1998 wspólnik w jednej z wiodących niemieckich kancelarii adwokackich, od 1998 r. własne biuro w Warszawie i we Frankfurcie nad Menem • były pracownik naukowy na Uniwersytetach w Katowicach i Passau, publikacje w zakresie prawa polskiego i niemieckiego • arbiter ad hoc oraz Sądów Arbitrażowych: przy Krajowej Izbie Gospodarczej w Warszawie, przy Polsko-Niemieckiej Izbie Przemysłowo-Handlowej w Warszawie, członek Deutsche Institution für Schiedsgerichtsbarkeit e.V. Tendencje unifikacyjne w ADR a odrębności krajowych systemów prawnych. Arbitraż w Niemczech Nowy Tomyśl, 16.03.2012 r

3. www.hilla.eu Arbitraż w Niemczech Hilla § • Zarys historyczny • Podstawy prawne • Praktyka arbitrażowa • Literatura przedmiotu • Podsumowanie Tendencje unifikacyjne w ADR a odrębności krajowych systemów prawnych. Arbitraż w Niemczech Nowy Tomyśl, 16.03.2012 r

4. www.hilla.eu I. Zarys historyczny Hilla § 1. Der große Schied, Kolonia 1258 r. 2. Arbitraż w miastach hanzeatyckich 3. Sąd Polubowny w kodeksie postępowania cywilnego (Zivilprozessordnung) z 30.01.1877 r. 4. Nowelizacja regulacji sądownictwa arbitrażowego ustawą z dn. 22.12.1997 r. (oparcie na modelu UNCITRAL) Tendencje unifikacyjne w ADR a odrębności krajowych systemów prawnych. Arbitraż w Niemczech Nowy Tomyśl, 16.03.2012 r

5. www.hilla.eu I. Zarys historyczny Hilla § Der grosse Schied z 1258 r. Tendencje unifikacyjne w ADR a odrębności krajowych systemów prawnych. Arbitraż w Niemczech Nowy Tomyśl, 16.03.2012 r

6. www.hilla.eu II. Podstawy prawne Hilla § 1. Regulacja ustawowa – 10 księga Zivilprozessordnung (ZPO) [w brzmieniu obowiązującym od 01.01.1998 r. ] *nieznaczne różnice w stosunku do ustawy modelowej UNCITRAL o międzynarodowym arbitrażu handlowym z 21.06.1985 r. z poprawkami z 07.07.2006 r. * *istotne różnice … Oddział pierwszy - Przepisy ogólne • zakres stosowania, § 1025 * • zakres czynności sądu, § 1026 Oddział drugi – Umowa arbitrażowa • zapis arbitrażowy, § 1029 • zdolność arbitrażowa, § 1030 • forma zapisu arbitrażowego, § 1031 * • zapis arbitrażowy a powództwo przed sądem powszechnym, § 1032 * * • zapis na sąd arbitrażowy i tymczasowe środki zabezpieczające, § 1033 Tendencje unifikacyjne w ADR a odrębności krajowych systemów prawnych. Arbitraż w Niemczech Nowy Tomyśl, 16.03.2012 r

7. www.hilla.eu II. Podstawy prawne Hilla § 1. Regulacja ustawowa – 10 księga Zivilprozessordnung (ZPO) Odział trzeci – Powołanie sądu arbitrażowego • skład sądu arbitrażowego, § 1034 * • powołanie sędziów, § 1035 * * • wyłączenie sędziego arbitrażowego, § 1036 ust. 1 • bezczynność albo niemożliwość wypełniania zadań, § 1038 Oddział czwarty – Właściwość sądu arbitrażowego • kompetencje, § 1040 ust. 1* • środki tymczasowej ochrony prawnej, § 1041 ust. 1 Tendencje unifikacyjne w ADR a odrębności krajowych systemów prawnych. Arbitraż w Niemczech Nowy Tomyśl, 16.03.2012 r

8. www.hilla.eu II. Podstawy prawne Hilla § 1. Regulacja ustawowa – 10 księga Zivilprozessordnung (ZPO) Odział piąty – Tok postępowania arbitrażowego • ogólne zasady postępowania, § 1042 * * • wszczęcie postępowania arbitrażowego, § 1044 * * • pozew i odpowiedź na pozew,§ 1046 * * • biegły powołany przez sąd arbitrażowy,§ 1049 * * Tendencje unifikacyjne w ADR a odrębności krajowych systemów prawnych. Arbitraż w Niemczech Nowy Tomyśl, 16.03.2012 r

9. www.hilla.eu II. Podstawy prawne Hilla § 1. Regulacja ustawowa –10 księga Zivilprozessordnung (ZPO) Oddział szósty – Wyrok arbitrażowy i zakończenie postępowania • stosowane prawo, § 1051 * * • rozstrzygnięcie przez kolegium arbitrów,§ 1052 * • ugoda,§ 1053 * * • forma i treść wyroku sądu polubownego, § 1054 * * • skutki wyroku arbitrażowego, § 1055 * * • rozstrzygnięcie o kosztach, § 1057 * Oddział siódmy – Środki zaskarżenia wyroku sądu arbitrażowego • wniosek o uchylenie wyroku, § 1059 * Tendencje unifikacyjne w ADR a odrębności krajowych systemów prawnych. Arbitraż w Niemczech Nowy Tomyśl, 16.03.2012 r

10. www.hilla.eu II. Podstawy prawne Hilla § 1. Regulacja ustawowa – 10 księga Zivilprozessordnung (ZPO) Oddział ósmy – Przesłanki uznania i stwierdzenia wykonalności wyroków arbitrażowych • krajowe wyroki arbitrażowe, § 1060 * • zagraniczne wyroki arbitrażowe, § 1061 * * (odwołanie do Konwencji Nowojorskiej z dn. 10.06.1958 r. w sprawie uznania i wykonywania zagranicznych orzeczeń arbitrażowych) Oddział dziewiąty – Postępowanie sądowe • właściwość wyższego sądu krajowego w sprawach arbitrażowych, § 1062 * * • przepisy ogólne, § 1063 * * • odrębności przy stwierdzaniu wykonalności wyroków arbitrażowych, § 1064 * * • zażalenie prawne (Rechtsbeschwerde) jako środek zaskarżenia, § 1065* * Tendencje unifikacyjne w ADR a odrębności krajowych systemów prawnych. Arbitraż w Niemczech Nowy Tomyśl, 16.03.2012 r

11. www.hilla.eu II. Podstawy prawne Hilla § 1. Regulacja ustawowa – 10 księga Zivilprozessordnung (ZPO) Oddział dziesiąty – Pozaumowne sądy polubowne • odpowiednie stosowanie regulacji ustawowej do pozaumownych sądów arbitrażowych, § 1066 Tendencje unifikacyjne w ADR a odrębności krajowych systemów prawnych. Arbitraż w Niemczech Nowy Tomyśl, 16.03.2012 r

12. www.hilla.eu Hilla § II. Podstawy prawne 2. Regulaminy a)Regulamin arbitrażowy DIS 98 (DIS-Schiedsgerichtsordnung 98) (języki: niemiecki, angielski, francuski, hiszpański, rosyjski, chiński, turecki) b) Reguły uzupełniające dla postępowań przyspieszonych 08 (DIS-Ergänzende Regeln für beschleunigte Verfahren 08 (ERBV) (języki: niemiecki, angielski, rosyjski) c) Reguły uzupełniające dla sporów korporacyjnych 09 DIS-Ergänzende Regeln für gesellschaftsrechtliche Streitigkeiten 09 (ERGeS) (języki: niemiecki, angielski) d) Wytyczne DIS dotyczące zwrotu wydatków arbitrów 05 DIS-Richtlinien für die Erstattung von Auslagen der Schiedsrichter 05 (języki: niemiecki, angielski, hiszpański, rosyjski) Tendencje unifikacyjne w ADR a odrębności krajowych systemów prawnych. Arbitraż w Niemczech Nowy Tomyśl, 16.03.2012 r

13. www.hilla.eu Hilla § II. Podstawy prawne 2. Regulaminy e) Regulamin zarządzania rozwiązywaniem konfliktów DIS-Konfliktmanagementordnung 10 (KMO) (języki: niemiecki, angielski) f) Regulamin postępowania rozjemczego DIS-Schlichtungsordnung 02 (SchlO) (języki: niemiecki, angielski) g) Regulamin postępowania mediacyjnego DIS-Mediationsordnung 10 (MedO) (języki: niemiecki, angielski) h) Regulamin dotyczący rozstrzygnięć w formie opinii biegłego DIS-Schiedsgutachtensordnung 10 (SchGO) (języki: niemiecki, angielski) Tendencje unifikacyjne w ADR a odrębności krajowych systemów prawnych. Arbitraż w Niemczech Nowy Tomyśl, 16.03.2012 r

14. www.hilla.eu Hilla § II. Podstawy prawne 2. Regulaminy i) Regulamin dotyczący opinii biegłego DIS-Gutachtensordnung 10 (GO) (języki: niemiecki, angielski) j) Regulamin postępowanie przy zarządzaniu projektami DIS-Verfahrensordnung für Adjudikation 10 (AVO) (języki: niemiecki, angielski) k) Regulamin arbitrażowy do spraw sportu DIS-Sportschiedsgerichtsordnung 08 (języki: niemiecki) Tendencje unifikacyjne w ADR a odrębności krajowych systemów prawnych. Arbitraż w Niemczech Nowy Tomyśl, 16.03.2012 r

15. www.hilla.eu III. Praktyka arbitrażowa Hilla § 1. Arbitraże ad hoc 2. Główne instytucje arbitrażowe • Deutsche Institution für Schiedsgerichtsbarkeit e.V. (DIS) http://www.dis-arb.de/ • Schiedsgericht für Privates BaurechtDeutschland http://www.schiedsgericht.org/ • Sportschiedsgerichte der Fachverbände • Każda Izba Przemysłowo-Handlowa • Każda Izba Adwokacka Tendencje unifikacyjne w ADR a odrębności krajowych systemów prawnych. Arbitraż w Niemczech Nowy Tomyśl, 16.03.2012 r

16. www.hilla.eu III. Praktyka arbitrażowa Hilla § 1. Statystyka DIS za 2010 r. • 155 nowych postępowań arbitrażowych • wartość przedmiotu sporu od 2.856 euro do 650.000.000 euro, łączna w.p.s.: 1.090 mld euro • 43 postępowania z udziałem stron z zagranicy • 26 postępowań prowadzonych w języku angielskim • 10 postępowań na podstawie regulaminu do spraw sportu Tendencje unifikacyjne w ADR a odrębności krajowych systemów prawnych. Arbitraż w Niemczech Nowy Tomyśl, 16.03.2012 r

17. www.hilla.eu III. Praktyka arbitrażowa Hilla § 2. Aktualne problemy arbitrażu a) DIS-Veranstaltungen • Niezależność i bezstronność arbitrów (14-15.04.2011) Die Unabhängigkeit und Unparteilichkeit von Schiedsrichtern • Nowy regulamin arbitrażowy Międzynarodowej Izby Handlowej (18-19.10.2011) Die neue ICC-Schiedsgerichtsordnung • Arbitraż w polityce, gospodarce i sądownictwie w XXI wieku (19-20.04.2012) Schiedsgerichtsbarkeit im Umfeld von Politik, Wirtschaft und Gerichtsbarkeit im 21. Jahrhundert Tendencje unifikacyjne w ADR a odrębności krajowych systemów prawnych. Arbitraż w Niemczech Nowy Tomyśl, 16.03.2012 r

18. www.hilla.eu III. Praktyka arbitrażowa Hilla § 2. Aktualne problemy arbitrażu b) konferencja arbitrażowa Petersberger Schiedstage • Zarządzanie postępowaniami arbitrażowymi – profesjonalna organizacja postępowań (2004) Management von Schiedsverfahren – Professionelle Verfahrensoraganisation • Globalizacja postępowania arbitrażowego i ADR w świetle międzynarodowej harmonizacji i konkurencji (2005) Globalization of Dispute Resolution – Arbitration and ADR in the Focus of International Harmonization and Competition • Arbitraż w sporach inwestycyjnych (2006) Arbitration in Investment Disputes • Arbitraż w umowach budowlanych i o usługi budowlane (2007) Schiedsgerichtsbarkeit in Bau- und Anlagenbauverträge Tendencje unifikacyjne w ADR a odrębności krajowych systemów prawnych. Arbitraż w Niemczech Nowy Tomyśl, 16.03.2012 r

19. www.hilla.eu III. Praktyka arbitrażowa Hilla § 2. Aktualne problemy arbitrażu b) konferencja arbitrażowa Petersberger Schiedstage • Arbitraż: Punkt widzenia użytkowników (2008) Schiedsgerichtsbarkeit: Die Sicht der Nutzer • Menadżer ds. konfliktów – aktywne zarządzanie konfliktem w przedsiębiorstwach (2009) Der Konfliktmanager - Aktives Konfliktmanagement in Unternehmen • Arbitraż i zabezpieczenie kredytowe (2010 ) Schiedsgerichtsbarkeit und Kreditsicherung • Arbitraż i upadłość (2011) Schiedsgerichtsbarkeit und Insolvenz • Spory M&A przed sądami arbitrażowymi (2012) M&A-Streitigkeiten vor Schiedsgerichten Tendencje unifikacyjne w ADR a odrębności krajowych systemów prawnych. Arbitraż w Niemczech Nowy Tomyśl, 16.03.2012 r

20. www.hilla.eu Hilla § IV. Literatura przedmiotu 1. Literatura niemiecka • Lachmann, J. P., Handbuch für die Schiedsgerichtspraxis, 3. Auflage 2008, Schmidt (Otto), Köln • Lionnet, Dr. K., Handbuch der internationalen und nationalen Schiedsgerichtsbarkeit. Systematische Darstellung der privaten Handelsschiedsgerichtsbarkeit für die Praxis der Parteien, 3. Auflage 2005, Richard Boorberg Verlag • Schütze, Prof. Dr. R. A., Schiedsgericht und Schiedsverfahren, 4. Auflage 2007, Beck, München • Schwab, Prof. Dr. K. H. / Walter, Prof. Dr. G., Schiedsgerichtsbarkeit, Systematischer Kommentar zu den Vorschriften der ZPO, des Arbeitsgerichtsgesetzes, der Staatsverträge und der Kostengesetze über das privatrechtliche Schiedsgerichtsverfahren, 7. Auflage 2005, Beck, München Tendencje unifikacyjne w ADR a odrębności krajowych systemów prawnych. Arbitraż w Niemczech Nowy Tomyśl, 16.03.2012 r

21. www.hilla.eu Hilla § IV. Literatura przedmiotu 2. Literatura polska • Budniak A., Treść zapisu na sąd polubowny w świetle przepisów polskiego i niemieckiego postępowania cywilnego – wybrane zagadnienia, Kwartalnik ADR, Nr 3(7)/2009 • Grajzer J., Klupś K., Arbitraż w Republice Federalnej Niemiec z odniesieniem do polskich rozwiązań, Biuletyn Sądu Arbitrażowego przy KIG, Nr 6/2008 • Wojciechowski R., Przepisy niemieckiego Kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu arbitrażowym. Przekład z wprowadzeniem, w: Arbitraż i mediacja 2/2008, Warszawa 2008, s. 105-134. Tendencje unifikacyjne w ADR a odrębności krajowych systemów prawnych. Arbitraż w Niemczech Nowy Tomyśl, 16.03.2012 r

22. www.hilla.eu Hilla § V. Podsumowanie 1. Dialektyka unifikacji i ucieczki w odrębności. 2. Odrębność jako element współzawodnictwa pomiędzy instytucjami arbitrażowymi, ale też i systemami prawnymi. Tendencje unifikacyjne w ADR a odrębności krajowych systemów prawnych. Arbitraż w Niemczech Nowy Tomyśl, 16.03.2012 r

23. Hilla § Dziękuję za uwagę. Joachim Hilla Rechtsanwalt und radca prawny office@hilla.eu www.hilla.eu Schillerstraße20 Al. Jerozolimskie 101/12 60313 Frankfurt am Main02-011 Warszawa Tel.: +49 69 91 33 01 0 Tel.: +48 22 745 01 90 Fax: +49 69 91 33 01 19 Fax: +48 22 745 01 91 Tendencje unifikacyjne w ADR a odrębności krajowych systemów prawnych. Arbitraż w Niemczech Nowy Tomyśl, 16.03.2012 r