Download
1 / 26
360 likes | 630 Views
زنان و مدیریت. جناب دکتر شکیب مدیریت منابع انسانی ملیحه کریمی افشار. مقدمه.
E N D
زنان و مدیریت جناب دکتر شکیب مدیریت منابع انسانی ملیحه کریمی افشار
مقدمه • قدرت گرفتن زنان در کشورهای مختلف جهان ، این روزها رشد چشمگیری یافته است. به طوریکه در بسیاری از جوامع زنان در پستهای کلان کشور عهده دار وظیفه هستند. در آلمان ، شیلی ، فیلیپین ،بنگلادش ، لیبریا و .... شاهد هستیم که زنان رهبری و هدایت کشورشان را بر عهده دارند. • در سال 2006 میلادی ، شاید بیش از هر زمان دیگری ، زنان به ریاست جمهوری رسیدند یا شخص اول کشورهایشان شدند. اولین رئیس جمهور شیلی ، اولین رئیس جمهور زن برگزیده آفریقا ، اولین صدر اعظم آلمان و .... . و در حال حاضر هم اولین نخست وزیر زن در هندوستان.
مقدمه • به طور مشخص، تعداد بسيار کمی از زنان، پستهای مديريتی را بعهده دارند، به عبارتی 3 مدير مرد در برابر 1 مدير زن. • حال باید بدانیم که : چرا زنان را در مقامهای بالا و مديريت کمتر می بينيم؟
سقف شيشه‌اي مطالعات انجام شده نشان مي‌دهد «سقف شيشه‌اي»(GLASS CEILING) بسياري از زنان را از بالارفتن بسوي پستهاي مديريت و رهبري بازمي‌دارد. «سقف شيشه‌اي» نگرشها و تعصبهاي منفي است كه مانع از آن مي‌شود زنان و گروههاي اقليت وراي يك سطح خاص در سلسله مراتب سازماني بروند. يك سوم زنان شاغل در پستهاي منشيگري يك چهارم ديگر در حوزه‌هاي مراقبتهاي بهداشتي، آموزشي و توليدات موادغذايي هستند. حتي در اين شغلها نيز زنان پستهاي كليدي را در ارتباط با شغلشان ندارند. براي مثال، در مدارس زنان تدريس مي‌كنند ولي مردان سازماندهي، طرح‌ريزي، هدايت و كنترل را انجام مي‌دهند. يك مانع عمده براي زناني كه مايلند به پستهاي مديريتي برسند، وجود محدوديتهايي است كه از سوي جامعه، خانواده و خود زنان بر آنها تحميل مي‌شود.
موانع مشاركت زنان در پستهای مدیریتی از ديدگاه مختلف : 1-حاكميت و غالب بودن تفكر مردانه در انتخاب مديران و برنامه‌ريزان در سطح كلان (عامل فرهنگي). 2- عدم باور جامعه به توانايي زنان در اداره امور در صحنه‌هاي مديريتي، سياست‌گذاري و برنامه‌ريزي در سطح كلان (عامل فرهنگي). 3- نبود امكان استفاده از فرصت‌هاي شغلي برابر در مقايسه با مردان در تصدي پست‌ها و مشاغل رده بالاي سازماني (عامل اجتماعي). 4- ساختار مردانه عرصه‌هاي مديريتي و سياست‌گذاري و برنامه‌ريزي و نبود انعطاف آن با نقش‌هاي مختلف زنان(عامل اجتماعي).
موانع مشاركت زنان در پستهای مدیریتی از ديدگاه مختلف : 5- حاكميت تفكر سنتي مرد سالاري در جامعه(عامل فرهنگي). 6- ضروري نديدن استفاده از زنان در مشاغل بالاي مديريتي (عامل فرهنگي). 7- تجربه کمتر زنان نسبت به مردان در این عرصه 8- عدم تمکین کارکنان از مافوق خانم 9- اعتماد پایین تر زنان نسبت به مردان در این عرصه 10- مسئولیت ها و محدودیت های خانوادگی
مدیریت زنان كريستوفر كلارك مدير يك شركت بزرگ كه در زمينه يافتن افراد متخصص و داراي مهارت‌هاي لازم به منظور اشتغال شايسته و جذب آنها در شركت‌ها فعاليت دارد اعلام مي‌كند به عقيده او: زنان در مقايسه با مردان مديران بهتر و لايق‌تري هستند! اين در حاليست كه وي اين عقيده خود را در اجلاس‌هايي در استراليا، سنگاپور، آمريكاي جنوبي، آمريكا و كشور خود انگليس با ارايه دلايلي، به بحث گذاشته است.
مدیریت زنان • كلارك با اشاره به پژوهش‌هاي صورت گرفته بيان مي‌كند: “ مدارك فراواني وجود دارد كه نشان مي‌دهد زنان مدير، بهتر مي‌توانند افراد را مورد ارزيابي قرارداده، احساسات و خشم خود را نسبت به ديگران كنترل كنند و خويشتن‌دار باشند. اين در حاليست كه تمام اين ويژگي‌ها درست همان خصوصيت‌هايي است كه براي اداره شركت‌ها در دنياي مدرن لازم است. ... “ • مطالعات نشان می دهد، روش راهبری و مديريت زنان و مردان، هر دو در جای خود می تواند بسيار کارا و موثر باشد، اما هنگامی که در کنار هم مقايسه شوند، "زنانبالاتر از مردان قرار می گيرند.
دلایل برتری مدیریت زنان از ديدگاه زيست شناسي • تفاوتهای جنسيتی به طور يکسان هم از طبيعت زنان و هم از چگونگی تربيت و پرورش يافتن آنها ريشه می گيرد. • به طور مثال در سيستم عصبي خانم ها و آقايان، مغز آقايان 10% بزرگ تر از مغز خانم هاست اما زنان داراي سلول هاي عصبي فعال بيشتري در بخش هاي خاص مغز مي باشند. زنان معمولا داراي بخش کورپوس کولوسوم (corpus collusum) بزرگ تري هستند. (کورپوس کولوسوم به گروهي از سلول هاي عصبي گفته مي شود که ارتباط ميان دو نيم کره مغز را يعني نيم کره چپ و راست شکل مي دهد )، اين باعث مي شود که زنان در انتقال اطلاعات از يک نيم کره به نيم کره ديگر سريع تر باشند. يعني مي توانند از نيم کره چپ مغز که بيشتر فعاليت هاي محاسباتي و حرکتي را انجام مي دهند به همان اندازه استفاده نمايند که از بخش احساسي و بصري نيم کره راست استفاده مي کنند اما آقايان معمولاً به نيمکره چپ، بيشتر گرايش دارند و به عبارتی نيمکره چپ آنها فعالتر است.
دلایل برتری مدیریت زنان از ديدگاههای مختلف • جنسيت جنسيت به طور واضح و مشخص، رفتار، ادراک و احساسات را تحت الشعاع قرار می دهد. هنگام مقايسه مديران مرد و زن، روش کنترل و فرمان دادن مردان در مديريت در برابر نگرش زنان يعني گروهی کار کردن و احترام به نظر اکثريت قرار مي گيرد. طبق گفته دبورا بورل، مدير آموزش منطقه ای انستيو مارس – ونوس در نيويورک، "مديران زن بيشتر تمايل دارند تا امور را بخوبی پيش ببرند و سازنده باشند تا اينکه بخواهند پيروز و برنده باشند." مديران زن تمايل بيشتری دارند تا نظرات افراد ديگر را نيز جويا شوند و حد وسط را نگه دارند و با ديگران به توافق برسند، اما مردان اين طور فکر می کنند که اگر نظرات و توصيه های ديگران را جويا شوند، ممکن است به عنوان يک مدير نامطمئن و مديری که برای سوالات خود جوابی ندارد، جلوه كنند.
از ديگر تواناييهای مديريتی زنان می توان به امور ذيل اشاره کرد: • زنان در تنظيم امور گروهی و کارکنان، از مردان بهتر هستند. • رفتار زنان به نوعي است که صداقت بيشتري را در کار حکم فرما نموده و درعين حال بيشتر از مردان در ارتباط با کارکنان مي باشند. • رهبران زن در واکنش نشان دادن به درخواست هاي کمک بهتر و سريع تر عمل مي نمايند. • زنان معمولا داراي تحمل بيشتري از اين ديدگاه مي باشند که جامعه تشکيل شده از افراد متفاوت است و زنان قدرت بيشتري از مردان در پذيرش اين تفاوت ها دارند. • زنان در تشخيص مشکلات بسيار سريع تر و صحيح تر از آقايان عمل مي نمايند.
از ديگر تواناييهای مديريتی زنان می توان به امور ذيل اشاره کرد: • زنان در مشخص کردن انتظارات شغلي و تهيه بازخوردهاي باارزش و تشويق کننده بسيار بهتر از آقايان مي باشند. • زنان در برابر تغييرات، بيشتر تحمل دارند، ازاين رو در مديريت تغييرات و تحولات، مهارت بيشتري دارند. البته مردان در مقايسه با زنان بسيار سريعتر تصميم می گيرند. همچنين مديران مرد در " ارتباطات جهت دار و هدفمند " يا تنظيم امور گروهی به طورموقتی برای رسيدن به اهداف کوتاه مدت،ماهرتر هستند. 8 .زنان در ارتباطات کاری بهتر عمل می کنند .زنان در ارتباطات و مهارتهای شخصی نسبت به مردان، برتری دارند. ”در حقيقت به نفع شركت‌هاست كه زنان بيشتري را در هيأت مديره خود استخدام كنند، زيرا تنوع بيشتر به مفهوم وجود ديدگاه‌ها و نگرش‌هاي وسيعتر و تصميمگيريهاي بهتر است. ... “
زنان و مدیریت • به طور کلي زنان در انتخاب افراد آماده تر ظاهر مي شوند و قدرداني ايشان نسبت به کار باارزش افراد بيشتر و بهتر است . با این وجود نتيجه مي گيريم که زنان معمولا مي توانند بهتر از مردان باعث شوند که کارکنان احساس ارزش و قدرداني نمايند و اين يکي از راه هاي بسيار باارزش ارضاي کارکنان با کم ترين هزينه مي باشد و باعث مي شود که کارکنان با ثبات و صداقت بيشتري در کنار شرکت به انجام وظيفه بپردازند. • به قول Terri Levineزنان سؤال مي کنند و مردان هميشه عادت به پاسخ گويي دارند و اين تفاوت عمده زنان و مردان در هدايت و راهبري تيم ها مي باشد. مردان معمولا به فكر خود هستند; در حالي كه خصوصيات زنان ، جامعه گرايي ، احساسي بودن ، مثبت گرايي و توجه به ديگران است . زنان بيشتر بر مشتريان و كاربران تاكيد دارند و محيط كاري را كه روابط كار باز و غيررسمي باشد ترجيح مي دهند; زنان بيشتر به حل مشكلات توجه دارندو در زمينه مديريت گرايش به برنامه ريزي دارند.
حال چگونه "زنان"درامور تجارت، مديريت بهتری از خود نشان می دهند؟ • به گفته Jeffrey Christian، از مديران کارخانجات معتبر،" مسئله، توليد نيست؛ بلکه مسئله اصلی، داشتن استعدادوهوش لازم در مديريت است، هر کسی که بهترين گروه را مديريت کند، برنده است." پول دليل عمده ماندن در يک پست مهم يا پيشرفت در يک شغل برای افراد با استعداد و با هوش نيست، آنها ترجيح می دهند در کار خودپرقدرت وبا نفوذ باشند."زنان اين مطلب رابدرستی درميابند." زنان در مديريت از طريق برقراری ارتباط بهتر با كاركنان و بيان تشکر و قدردانی خود از زحمات آنها، سبب می شوند که کارکنان احساس کنند برای کار آنها ارزش قائل شده اند و از اين رو با تلاش و جديت بهتری کار می کنند.
توانايی زنان در کسب مهارتهای سنگين • توانايی زنان در کسب مهارتهای سنگين يا کارهای فنیعلاوه بر داشتن ارتباطات بهتر و مهارتهای روابط عمومی بهتر، زنان اخيراً به سطوح بالايی از فعاليت در کارهای " مردانه " يا " سخت " دست يافته اند. بسياری از کارگران زن اين مهارتها را دارند اما کارفرمايان مرد، آنها را ناديده می گيرند.
ضرورت مدیریت زنان • امروزه توانمند سازی زنان و مشارکت کامل آنان بر پایه برابری ، در همه زمینه ها از جمله فرآیند تصمیم گیری و مدیریت جامعه یکی از پیش نیازهای توسعه پایدار می باشد که کشور ما بدان نیازمند است. تداوم و شتاب توسعه هنگامی رخ خواهد داد که زن و مرد دوشادوش یکدیگر مسئولیت توسعه را بر عهده گیرند. • از سوی دیگر کسب مشاغل مدیریتی توسط زنان علاوه بر آن که زنان را در مقابله با تبغیضاتی چون معیارهای استخدامی نابرابر ، دستمزدهای نابرابر ، فرصتهای آموزشی حرفه ای نابرابر ، دسترسی نابرابر به منابع تولیدی و امکانات نابرابر در ارتقای شغلی تواناتر می کند ، سبب بالا رفتن اعتماد به نفس ، کسب یک هویت مستقل و بهبود وضعیت و رشد اجتماعی آنان می شود که کل جامعه از آن منتفع خواهد شد.
راهکارهایی برای ارائه مدیریت اثر بخش زنان • معرفی زنان برتر و مقایسه عملکرد آنان با مردان هم پایه آنان • عمل مسئولان نظام از رئیس جمهور تا نمایندگان مجلس به شعارهای انتخاباتیشان در مورد زنان • انجام پژوهشهای علمی در باب مسائل زنان به ویژه در مباحث اشتغال ، مدیریت و نقش آنان در توسعه کشور
راهکارهایی برای ارائه مدیریت اثر بخش زنان • ایجاد فرصت های لازم برای تاسیس انجمن ها ، موسسات و مراکز تجمع زنانه. • برگزاری دوره های آموزش برای زنان و آشنایی با حقوق خود و آگاه کردن آنها از قابلیت ها و توانایی های فردی شان . • برگزاری سمینارها و تشکیل کارگاه های آموزشی برای آشنا شدن مدیران ، سیاستگذاران و تصمیم گیران با مقوله جنسیتی و فواید حضور موثر زنان در رده های بالای تصمیم گیری. 7. تشویق و ترغیب مدیرانی که از زنان در سطوح بالای سازمانی استفاده می کنند و امکان به ثبوت رسانیدن لیاقت آنان را با دادن فرصت های لازم فراهم می آورند.
توصيه‌هاي فردي براي بهبود وضع شغلي زنان • توصيه‌هاي فردي به زنان : .1 آموزش خوب ببينيد، مدعي باشيد و بدترين دشمن خودتان نشويد؛.2 از قابليت و توانايي خود مطمئن باشيد و هرگز تهاجمي يا تدافعي عمل نكنيد؛.3 در پستهاي پائين سازماني اگر هستيد كارها را منظم و در محدوده زماني مقرر انجام دهيد زيرا نردبان ترقي را پله‌پله بايد طي كرد.از تغيير سازمان درصورت بروز موانع نهراسيد؛ .4پس از انتخاب هدف، به ديگران مخصوصاً مردان اجازه ندهيد شما را بترسانند. هنگامي كه يك زن داراي پيشنهادات سازنده است، وي بايد با تلاش ثابت كند همانند يك مرد درست مي‌گويد؛
توصيه‌هاي فردي براي بهبود وضع شغلي زنان .5حمايت خانواده را كسب كنيد؛ .6زنان گاهي اوقات مي‌توانند بدترين دشمن خود باشند. زيرا بسياري از مسئوليتهايي كه هماهنگ با شغل آنهاست، آنها از قبول مسئوليت شانه خالي مي‌كنند؛.7زنان با اندكي كار سخت، كار منظم، پايداري، رفتار روشنفكرانه مي‌توانند وارد صحنه مديريت مردسالارانه شوند. به‌طوركلي زنان بايد از قبول مسئوليت، انجام خلاقيت، نوآوري، رويارويي با مشكلات شغلي و كاري، ارتباطات قوي سازماني، تحصيل در رشته‌هاي مديريتي، تصميمگيريهاي همراه با ريسك و... نهراسند.
توصيه‌هاي سازماني براي بهبود وضع شغلي زنان • توصيه‌هاي سازماني: به دليل تعداد روبه رشد زنان در نيروي كار، سازمانها مجبورند با مشكلات كاري برخورد مناسب كنند. براي سازمانها مهم است که رفتارها و نگرشها را تغيير دهند. براي انجام اين كار، بايد خطمشي‌ها و برنامه‌هايي را در سطح سازمان اجرا كرد. اولين نوع برنامه‌ها، برنامه‌هاي تغييرات براساس زمان است. اين برنامه‌ها شامل پياده‌سازي برنامه‌هاي كاري منعطف FLEXIBLE WORK SCHEDUALES) (كارمندان زمانهاي روزانه شروع /خاتمه كار را حول يك «ساعت اصلي» از زمان انتخاب مي‌كنند)، شغل مشاركتي( JOB-SHARINGسازماندهي مجدد يك پست سازماني تمام وقت به‌طوري كه توسط دو كارمند پاره‌وقت انجام شود)، كار پاره‌وقت و روزهاي كوتاهتر يا تغييريافته كاري و ... . • اين برنامه‌ها به كارمندان زن اجازه مي‌دهد تا مشكلات خانه و كار را حل‌كنند.
چند نکته برای کار کردن با خانمها: • اگر رئیس جدیدتان یک زن است، یا اگر به قسمتی از اداره مـنـتـقل شـده اید کـــه مجبورید با همکاران خانم کار کنید، زمـانـش رسیـده است که مهارت هایی را برای کار کردن با آنها یاد بگیرید. .1 برای صحبت کردن با آنها وقت بگذارید: مردها برای تبادل اطلاعات صحبت و مذاکره می کنند، البته زن ها هم همینطور هستند. اما آنها از این گفتگو ها به عنوان یک رابطه متقابل برای برقراری ارتباط استفاده می کنند. اگر رئیس خانم شما گفتگوی کوتاهی را آغاز می کند، با او صحبت کنید هر چند که خیلی مشغول باشید. ممکن است فکر کنید که وقت خود را تلف خواهید کرد اما نتایج آن ارزشش را خواهد داشت. .2 یاد بگیرید که به حرفهایشان گوش دهید: سوال کنید تا مطمئن شوید همه مطالبی که رد و بدل می شود را کاملا فهمیده اید. خیلی کم پیش می آید که خانمی فراموش کند که همکارش صحبت هایش را گوش نداده است یا اظهار نظری در موردشان نکرده باشد.
چند نکته اساسی در روابط کاری با خانم ها : .4 با دقت انتقاد کنید: قبل از عصبانیت خوب فکر کنید. در مورد کار نظر دهید نه انجام دهنده آن. خانم ها معمولاً انتقاد ها را خیلی شخصی برداشت می کنند، پس شما سعی کنید که بهانه ای دستشان ندهید. این به این معنی نیست که خانم ها را جدی نگیرید، فقط مشکلات را با دیدی مثبت و سازنده بررسی کنید. .5 به جزئیات دقت کنید: اگر چه کنجکاوی کردن در مورد زندگی خصوصی کسی صحیح نیست، اما اگر رئیس یا همکار خانم شما گاهاً در مورد فرزندانش با شما صحبت می کند، شما نیز هر از چند گاهی حال آنها را جویا شوید. علاقه شما به این مسئله نشان می دهد که شما برای این ارتباط ارزش قائل هستید. اگر چه این راه درستی است، اما دقت داشته باشید که بین مسائل خصوصی و کاری تعادل برقرار کنید.
چند نکته اساسی در روابط کاری با خانم ها : .6 در تصمیم گیری عجله نکنید: خانم ها سعی می کنند که مشکلات را با بحث کردن حل کنند. برای درست کردن مسائل هیچگاه عجله نکنید. رئیس جدید شما، اگر چه تصمیم خود را گرفته باشد، به دیگران هم اجازه خواهد داد تا نظراتشان را ابراز کنند و پیشنهاد ارائه دهند. اگر با تعداد بسیاری خانم کار می کنید، از این تاکتیک استفاده کنید. .7 همکاری کنید: با هم کار کنید و در کارها با هم مشورت کنید. اگر می خواهید مدیرتان را تحت تاثیر قرار دهید، دیگران را در کارهایشان یاری دهید.خانم ها معمولاً در ایجاد رابطه با مشتریان بسیار مهارت دارند. .8 صادق باشید: هر زمان که ممکن بود، اطلاعاتتان را با آنها در میان بگذارید. خانم ها احساس فوق العاده ای دارند، و نادرستی و دغل بازی را به خوبی تشخیص می دهند. صداقت و رو راستی از نظر خانم ها بسیار ارزشمند است.
چند نکته اساسی در روابط کاری با خانم ها : • زنده باد اختلاف عقیده از تصورات غلط دوری کنید. به تفاوت های بین خانم ها و آقایان توجه داشته باشید. به اینکه چطور عمل کرده و عکس العمل نشان می دهند دقت کنید. خوب گوش کنید و قبل از صحبت کردن در مورد آن خوب فکر کنید. کار گروهی را رواج دهید. مطمئن باشید که استعداد ها و مهارت های یک فرد مهم و قابل بررسی است. به احساسات انسان ها توجه کنید.
منابع و ماخذ : 1 - دكتر نسرين جزني، بررسي مشاركت زنان در عرصه‌هاي مختلف اقتصادي: «سقف شيشه‌اي: مانع رشد زنان»، سازمان مديريت صنعتي، مجله تدبير، شماره 95، شهريور 1378، ص 70.2 - SUZANNE M.CRAMPTON AND JITENDRA M.MISHRA, WOMEN IN MANAGEMENT, PUBLIC PERSONNEL 8 NO.1 SPRING2MANAGEMENT, VOLUME .99987, P.13 - BARBARA, BURRELL, THE POLITICAL LEADERSHIP OF WOMEN AND PUBLIC POLICYMAKING, POLICY STUDIES .5565, NO.4, 7991, P.2JOURNAL, VOL.4 - باربارادال، هال بوم، زنان مدير، مترجم: زهره قاييني، نشر بانو، 1377، ص 11. 5 - ایسنا – خبرگزاری آفتاب سایت www.aftabnews.ir http://www.imi.ir/tadbir - 6 7- تعدادی از مقالات اینترنتی : مقاله رضا دلاوری بیستم مهر 1387 ساعت 14:4 مقاله دکترحسن گيوريان: عضو هيئت علمي دانشگاه آزاد اسلامي واحد تهران مركز و دانشجوي دوره دكتري مديريت دولتي گرايش خطمشي‌گذاري دولتي مقاله زینب حیدری قره بلاغ سال 1386
